Alþýðublaðið - 08.02.1944, Blaðsíða 3

ferjðjudagur 8. februar 1844
Svipur hjá sjón.
ÍDESEMBERMÁNUÐI síð-
astliðnum skeði það, að
Þjóðverjar misstu orrustu-
skipið „Scharnhorst“, en það
var annað öflugasta herskip
þeirra. ' Þar með er þýzki
rflotinn aðeins svipur hjá
.sjón og úr sögunni, sem
hættulegt vopn í orrahríð
þ>eirri, sem nú geisar. Undir
forustu Erichs von Raeders
flotaforingja unnu Þjóðverjar
markvisst að því starfi að
koma sér upp herskipastól,
sem Bretum gæti stafað veru
leg hætta af. í sumum atrið-
um reyndust Þjóðverjar
brautryðjendur svo sem bygg
dngu hinna svokölluðu vasa-
orrustuskipa. Þau skip voru
í fyrstu þrjú, en nú mun
eitt eftir. nefnilega „Admiral
UM AFDRIF eins þeirra er ó-
kunnugt, en einu þeirra var
sökkt í stríðsbyrjun eftir
mikla sjóorrustu undan
mynni Plata-fljótsins í Suð-
ur-Ameríku. Það var „Graf
von Spee“. Síðan byggðu
Þjóðverjar stærri orrustu-
skip, hraðskreiðari og betur
vopnuð en almennt gerðist
um skip af þessu tagi, orr-
ustuskipin „Scharnhorst“ og
„Gneisenau“. Skip þessi voru
26.000 smálestir að stærð og
voru Bretum mikið áhyggju
efni, einkum meðan þau lágu
í frönskum höfnum og voru
gerðar ítrekaðar loftárásir á
þau, án þess að tækist að
granda þeim. Síðan sluppu
skip þessi heim til Þýzka-
lands gegnum Ermarsund,
syo sem menn muna og fengu
Bretar ekki að gert.
EKKI HEFIR ÞJÓÐVERJUM
nýtzt vel skipakostur Raed-
ers. Að vísu unnu þeir nokkra
stundarsigra, svo sem er
þeim tókst að sökkva orrustu
beitiskipinu „Hood“ fyrir
Bretum, en það varð þeim
skammgóður vermir, því
„Bismarck“ hinu fræga orr-
ustuskipi Þjóðverja, með
i stærstu herskipum heims,
var sökkt nokkrum dögum
síðar. Annað skip eiga Þjóð-
verjar af sömu gerð, „Tirp-
itz“, en það mun vera mjög
laskað eftir hina djarflegu
árás hinna brezku dvergkaf-
báta, er það lá í höfn í Norð-
ur-Noregi.
FYRIR RÚMU ÁRI SÍÐAN til-
kynnti hinn nýi flotaforingi
Þýzkalands, Karl Dönitz,
sem tekið hefði við embætti
von Raeders, að nú yrði öll
áherzla lögð á kafbátahern-
aðinn og gaf þar með til
kynna, að ný stefna hefði
verið tekin í sjóhernaði Þjóð
verja. Ekki er annað vitað,
i en að Þjóðverjar hafi nú hoi’f
ið frá smíði stórra herskipa
eða flugvélaskipa. Tilætlun
þeirra var sú, að lama með
öllu flutninga milli Banda-
ríkjanna og Bretlands, með
sífelldum kafbátaárásum.
Þau áform þeirra virðast hafa
brugðizt, og þar um kennt
auknum skipastóli banda-
manna, sem hafður er skipa-
lestum til verndar og aukinni
___________________ ALÞYPUBLAÐIP
Rússar hefja nýja sókn
norður af Krimskaga.
P>eir hafa sóft fam um 50 km. og fellt 12
jþúsiifid! ^Jó^verJa.
RÚSSNESKIR herir hafa byrjað nýja sókn norðan við Krím-
skaga. Hófst sókn þessi fyrir 4 dögum og á þeim tíma hafa
framsveitir Rússa sótt fram um 50 km. á sumum stöðum, í átt-
iria til Bug-fljóts. Rússar felldu um 12 þúsund Þjóðverja á fyrstu
dögum sóknarinnar. Mikilvæg járnbrautarstöð á brautinni frá
Nikopol til Krivoirog féll í hendur Rússum eftir harða bardaga,
sem sækja örugglega í áttina til Nikopol.
ar.
S
í frumskógum Nýju-Georgíu.
Stöðugt berast fregnir um harðnandi átök Bandaríkjamanna og
Japana á Kyrrahafssvæðinu. Á myndinni sjást amerískir skot-
liðar við fallbyssu sína einhvers staðar í frumskógum Nýju Ge-
orgíu og gefur myndin nokkra hugmynd um hin erfiðu skilyrði,
sem við er að etja á þessum slóðum.
Mótspyrna Þjóðverja á Italíu harðn-
andi. Þeir hafa fengið mikinn liMauka.
Baudamenn halda þó öllum stöðvum sínum
við Anzio-svæðið og Nettuna.
GAGNÁHÍLAUP Þjóðverja fara enn harðnandi á ítaliu-víg-
slöðvunum og hefir þeim borizt liðsauki. Meðal annars
hafa þeir flutt 715. fótgöguliðsherfylkið á vettvang, en það var
áður í Suður-Frakklandi. Bandamenn halda öllum stöðvum sín-
um á Anzio-vígstöðvunum og undanfarna daga hafa allmargir
þýzkir fangar verið teknir. Við Cisterna varð Þjóðverjum í fyrstu
nokkuð ágengt, en þeir urðu að hörfa á nýjan leik, vegna harð-
vítugrar mótspyrnu Bandaríkjamanna á þessum stöðvum.
•----------- . .
Nokkru norðar, á Cherkassy-
vígstöðvunum, vinna Rússar að
tortímingu um 100 þásund
manna hers Þjóðverja, sem hefir
verið gersamlega innikróaður.
Eru hersveitir þessar orðnar nær
skotfæralausar og lítið er um
matvæli. Þjóðverjar hafa reynt
að flytja herjum þessum birgðir
loftleiðis, en árangurslítið. 17
þvíhreyfla flugvélar Þjóðverja
voru skotnar niður í tilraunum
þessum. Samkvæmt Stokkhólms
fregnum hefir yfirmaður hinna
innikróuðu herja beðizt leyfis
til þess að gefast upp.
Rússar halda einnig áfram
sókninni inn í Eistland. Er sagt,
að allmargt manna þar í landi
flýi sem óðast til Tallin, höfuð-
borgar landsins, sem er <um 190
,km. frá landamærum Rússlands
og Eistlands. Á Póllandsvígstöðv
unum eru Rússar komnir um
50 km. suðaustur af borginni I
Rovno, sem er um 80 km. innan
landamæranna.
Er síðast fréttist voru Rússar
um 130 km. frá Lwow, sem er
rammlega víggirt borg á landa-
mærum Rússa og Þjóðverja frá
1939. Flugher Rússa hefir verið
athafnasamur að udanförnu og
hafa þeir 'beitt hinum frægu
Stornovik-steypiflugvélum sín-
um. Loftárásir hafa og verið
gerðar á Tallin og Helsinki og
er talið, að verulegt tjón hafi
hlotizt af.
Loks er sagt í fregnum í gær-
kveldi, að Rússar séu nú komnir
að úthverfum Narva í Eistlandi
og Nikopol á suðurvígstöðvun-
um. Er talið, að borgir þessar
falli Rússum í hendur þá og þeg-
notkun flugvéla til verndar
skipalestunum.
ÞAÐ ER BERSÝNILEGT, að
ef Þjóðverjum tekst ekki að
rétta hlut sinn í sjóhernaðin
um, geta bandamenn haft
alla hentisemi um hergagna-
og liðflutninga til Bretlands
og Rússlands og er því út-
séð um lokasigur banda-
umanna þegar af þeirri á-
stæðu. Þjóðverjar gátu aldrei
lagt til mikillar sjóorrustu
við breta, til þess var leikur
inn of ójafn, en þeir gátu
sent hin öflugu herskip sín
til skyndiárása á skipalestir
í Norðurhöfum og unnið tals
vert tjón á þann hátt.
UM LEIÐ og „Scharnhorst“
I var sökkt og „Tirpitz“
stórlaskað, brugðust von-
ir Þjóðverja um úrslita-
áhrif á gang styrjaldar-
innar. Bretum stendur ekki
Þjóðverjar segja hins vegar,
að árásum Rússa milli Finnlands
flóa og Peipus-vatns hafi hvar-
vetna verið hrundið og er í sxun
um fregnum sagt frá glæsileg-
um varnarsigrum. Samt er ber-
sýnilegt, að Þjóðverjar verða að
hörfa undan fyrir hinni öflugu
sókn Rússa, sem virðist færast
í aukana með degi hverjum.
Bandaríkjamenn
skjótð á
Kuril-eyjðr,
T WASHINGTON er til-
kynnt, að amerísk her-
skip ha.fi skotið úr fallbyssum
á stöðvar Japana á eyjunni
Paramushiru í Kuril-eyjaklas-
anum, sem eru norður af Jap-
ans-eyjum sjálfum. Voru það
bæði tundurspillar og stærri
herskip, er þar voru að verki,
og stóð skothríðin í 20 mínútur.
Samtímis þessari árás réðust
amerískar sprengjuflugvélar á
stöðvar Japana og ollu tals-
verðu tjóni. I fregnum frá
Washington segir, að miklir
eldar hafi komið upp við árás-
ir þessar, sem hafi komið Jap-
önum á óvart.
í Berlínarfregnum segir frá
því, að ekki sé ósennilegt, að
Bandaríkjamenn muni reyna að
ganga á land á Kuril-eyjum
með vorinu,
framar neinn stuggur af hin
um þýzku stórskipum, þau
eru ekki til lengur. Nú geta
skipalestir bandamanna silgt
óáreittan um heimshöfin og
þurfa ekki að óttast skyndi-
rásir. Má geta nærri ur ör-
yggistilfinningu bandamanna
í þessum efnum.
Veldi Breta grundvallast
enn sem fyrr á yfirráðum á
hafinu og ekki er líklegt, að
sú afstaða breytist úr þessu.
Þar við bætast hinar stór-
auknu skipasmíðar Banda-
ríkjamanna, sem nú smíða ó-
grynni herskipa ýmissa teg-
unda, bæði fyrir sjálfa sig og
bandamannaþjóðirnar yfir-
leitt. Þjóðverjum tekst ekki
úr því, sem komið er, að
trufla verulega hafnbanns-
ráðstafanir Breta, en þær eru
þýðingarmesti liðurinn í hern
aðarrekstri þeirra og munu
valda úrslitum að lokum.
Meðal hersveita þeirra, sem
Þjóðverjar tefla fram í gagnáms
um sínum, eru úrvalssveitir SS-
manna. Bandamenn hafa engu
að síður treyst aðstöðu sína.
Samkvæmt síðustu fregnum eru
þeir nú um 35 km. suður af Róm
og bendir það til þess, að þeir
hafi orðið að hörfa á sumum stöð
um. Lofther bandamanna hefir
enn sem fyrr reynzt athafna-
samur og valdið Þjóðverjum
þungum búsif jum.
Við Cassino halda amerískar
og franskar hersveitir áfram
sókninni, einkum norður og
vestur af borginni. Þjóðverjar
hafast enn við þar og virðast
ætla að verja hana til hinnsta
manns. Nokkru austar hafa Bret
ar komizt í sóknaraðstöðu og
tekið tvær borgir, sem ekki voru
nafngreindar í fréttum.
Bandamenn misstu 13 flugvél
ar yfir Ítalíu-vígstöðvunum í
fyrradag, en skutu 10 flugvélar
Þjóðverja. Hins vegar hafa ekki
verið gerðar meiriháttar loft-
árásir. Er búizt við stórtíðind-
um næstu daga, því sýnt er, að
Þjóðverjar munu vei’ja Róm
meðan t þess er nokkur kostur
og .verja hvert fótmál.
Vesfur-lslendingur
un fráfall
Nordafals Grieg.
HRYGGÐ sló á alla bók-
menntafrömuði i Banda-
ríkjunum, er þeir fréttu, að
mesta skáld Norðmanna, Nor-
dahl Grieg, hafði farizt.
Vestur-íslendingurinn Leifur
Magnússon, forstjóri Norður-
landadeildar Ríkisbókasafns
Bandaríkjanna, birti í gær eft-
irfarandi yfirlýsingu:
„Andlátsfregn Nordáhls Gri-
er, einhvers helzta ljóðaskálds
Norðmanna, hryggði oss mjög.
Hann var eitt helzta skáld Norð
manna. Þegar áður en stríðið
hófst var Grieg hatramur and-
stæðingur nazista, og árið 1940
barðist hann gegn Þjóðverjum
með norska hernum.
„Grieg sá fram á, að nazistar
kæfðu alla sjálfstæða hugsun
og sköpunargáfu, og hann
neytti því allra krafta sinna,
bæði sem maður og rithöfund-
ur, til þess að losa Noreg og
Evrópu úr heljargreipum
þeirra.
„Grieg fórst í loftárás, hann
barðist fram á síðustu stundu
fyrir nýjum heimi, þar sem
skáldin geta kveðið á ný um
flug fuglanna um friðsamt blá-
loftið.
„Dánarfregn hetjunnar og
stórskáldsins, Nordahl Grieg,
er öllum harmafregn, en er þó
samtímis öllum fylgjendum
hugsjóna Bandamanna hvatn-
ing. Hann styrkir ákvörðun
vora, að berjast þar til sigur er
unninn.“
HIN OPINBERA þýzka frétta
stofa DNB greinir frá því í
gær, að enn væru miklar loftá-
rásir gerðar á Þýzkaland og
herteknu löndin. í gær var ráð-
izt á ýmsa staði í Þýzkalandi og
Norður-Frakklandi. Áður hafði
verið ráðizt á stöðvar á Calais-
svæðinu í Frakklandi ; '