Alþýðublaðið - 16.02.1944, Blaðsíða 3

Miftaikudagur 16. febrúar 1944.
ALÞTÐUBLAOiO

Tímabil
SKYNSAMUR MAÐUR lét eitt
sinn orð falla á þá leið, að
sírninn væri táknrænn fyrir
19. öldina. Þá hefðu tveir
menn talazt við, verið um
spurningar og svör að ræða,
viðræður, þ. e. a. s, sú öld
hefði verið tímabil lýðræðis-
ins. Á sama hátt mætti segja
að útvarpið væri uppfinning
20. aldarinnar, þegar einn
maður talar, hinir hlusta,
tímabil einræðisins, þetta má
og til sanns vegar færa. 19.
öldin var um fram allt tíma-
bil vaxandi skilnings á hög-
um annarra, tímabil mann-
úðar og framfaramála, rétt-
lætiskenndar og andúðar í
garð harðstjórnar.
Á HINN BÓGINN hefir nýr
tími haldið innreið sína síð-
ustu áratugina, tímabil for-
heimskunar á flestum svið-
um, þegar hægt er að telja
fólki trú um nær hvaða fá-
sinnu sem er, þegar mann-
réttindi, sem mannkynið
hafði skapað sér með mikl-
um fórnum undanfarin 150
ár, eru fótum troðin og sví-
virt. Vafalaust má telja, að
útvarpstækni síðustu ára-
tuga eigi verulegan þátt í því
.að festa ósvífna einvalda í
•sessi. Öflugasta vopnið í
höndum einræðisherra vorra
daga er ekki lengur blaða-
kostur eða lögregluvald, held
ur gjallarhornið. Útvarps-
tækin grófu styrkustu stoð-
irnar undan Weimarlýðveld-
inu, sem þó reyndist álitlegt
til frambúðar, einkum á ár-
irnum 1924—29, • og ruddi
villimannahópum Röhms
brautina að valdastóli
Hitlers.
Á 20. ÖLDINNI hafa einnig
orðið greinilegar breytingar
i samskiptum þjóða og jafn-
vel einstaklinga. Óhætt er að
fullyrða, að ruddamennskan
hefir vaxið, fláttskapurinn
og sviksemin, heimurinn hef-
ir með öðrum orðum ,,brú-
taliáerazt“, svo notað sé
• slæmt orð. Einkum má segja
að þróunin í þessa óheilla-
vænlegu átt hafi orðið örust
eftir 1930. Þegar ríkiskanzl-
ari Þýzkalands kallaði hlut-
leysissamninginn við Belgíu
ómerlcilegt pappírsblað í
byrjun fyrri heimsstyrjaldar
var þess minnzt í 20 ár á eft-
ir, ekki hafði dómgreind
manna brenglazt meira en
svo. Síðustu árin hafa sátt-
málar milli ríkja verið rofnir
svo að segja árlega, án þess
að það þætti fréttnæmt eða
í frásögur færandi. Að
minnsta kosti gleymdist það
furðu fljótt.
ÁRIÐ 1909 BAR SVO VIÐ Á
Spáni, að maður nokkur,
Fránsisco Ferrer að nafni,
var tekinn af lífi, sakaður um
stórvægilegan pólitískan
glæp. Þetta var dómsmorð,
og allt ætlaði af göflunum
að ganga í heiminum yfir
þessu hróplega ranglæti.
Svona var almenningsálitið
sterkt og óspillt þá. Heims-
styrjöldin fyrri átti mikinn
Frh. af 6. sáðu.
Frá sókninni á Halfc.
Á mynd þessari sjást amerískir hermenn sækja fram á Ítalíu. Milli þeirra liggur fallinn
Þjóðverji. Nú virðist v ra að draga til nýrra tíðinda á þessum slóðum.
ÍTALÍAí
nið Anzio o
Miklar lofíárásir á Benediktioaktaiisfr-
ið á Cassinofjalli.
T_J INAR brezku og amerísku hersveitir sækja örugglega
fram á Anziovígstöðvunum suður af Róm, þrátt fyrir
harðfengilegt viðnám Þjóðverja. Hafa bandamenn náð á
þessum slóðum aftur öllum þeim stöðvum, er Þjóðverjum
auðnaðist að ná á vald sitt í hinum miklu gagnárásum sínum,
er hófust hinn þriðja febrúar. Hersveitir Bandaríkjamanna
hafa sótt nokkuð frarn á vígstöðvunum vð Aprilia eftir
grimmilega návígisbardaga. Brezku hersveitirnar, sem
sækja fram norður af Aprilia, hafa náð á vald sitt þýðingar-
mikilli járnbrautarbrú vestur af borginni. Þjóðverjar hafa
látið þess getið í fréttum sínum, að borg nokkur á þessum
slóðum hafi ýmist verið á valdi þeirra eða bandamanna frá
því 30. janúar.
Hersveitir Þjóðverja reyndu
að bfjótast yfir Della Molletta
lækinn, sem er um fimmtán
km. norður af Anzio og um
tveim km. uppi í landi. Banda-
menn komu í veg fyrir tilraun
þessa með stórskostlegri stór-
skotahríð, svo að Þjóðverjar
urðu að láta undan síga. -—
Átökin á þessum slóðum eru
hins vegar talin hin mikilvæg-
ustu, og er talið mikilla tíðinda
von af vígstöðvum þessum áð-
ur en langt um líður.
Hersveitir Bandaríltjamanna
sækja fram af mikilli hörku
.uður við Cassino. Var tilkynnt
í gær, að þær hefðu nú um
þriðjung borgarinnar á valdi
sínu og yrði vel ágengt í fram-
sókn sinni . Geisa grimmilegir
bardagar á strætum borgarinn-
ar og er barizt um sérhvert
hús. ^
Bandamenn háfa gert miklar
loftárásir á Benediktinaklaust-
ið á Cassinofjalli, sem er fomt
og sögufrægt klaustur, en áður
höfðu þeir varpað niður flug-
miðum, þar sem þeir hvöttu
munkana til þess að yfirgefa
klaustrið hið fyrsta. Var efnt
til árása þessara vegna þess að
Þjóðverjar höfðu búizt um
hvarvetna í grennd við klaustr
ið. Sjónarvottar hafa lýst þess-
ari loftsókn sem einhverjum
harðfengilegustu loftárásum í
Ítalíustyrjöldinni til þessa.
Þegar flugvélarnar höfðu lagt
til atlagna sinna var og hafin
mikil stórskotahríð á vígstöðv
um þessum.
Flugmenn bandamanna eiga
engu viðnámi að mæta af Þjóð-
verja hálfu á þessum slóðum.
Flýja hinir þýzku hermenn
brott í skyndingu undan loft-
árásum og stórskotahríð banda
manna.
Jafnfram hinum miklu land
bardögum á Ítalíu og loftárás-
um þar hafa fljúgandi virki og
Liberatorflugvélar gert harðar
árásir a átta mikilvægar sam-
göngumiðstöðvar á Norður-
Ítalíu. Lihtning- og Thunder-
'boltflugvélar skutu niður nítján
þýzkar flugvélar í loftsókn
þessari. Einna hörðust var árás-
in á Verona, sem er endastöð
járnbrautarinnar, er liggur um
Brennerskarðið. Einnig var lagt
til atlögu við Ferrara, sem er
þýðingarmikil samgöngumið-
stöð við Feneyjaflóa. Hafnar-
borgin Livornio á vesturströnd
inni varð og fyrir mikilli árás
í fyrrinótt. Wellingtonflugvél-
ar gerðu einnig harðfengilegar
árásir á þýzkar hersveitir og
birgðastöðvar suður af Róma-
borg, en Berlínarútvarpið held
ur því fram, að árásum þeim
hafi verið beint gegn höfuð-
borginn sjálfri.
Tuttugu og ein þýzk flugvél
var skotin niður í loftsókn
þessari. Bandamenn misstu hins
vegar aðeins eina flugvél.
Hverfa Þjóðverjar úr
Finnlandi og Noregi!
RÐRÓMURINN um það, að
Finnar vilji semja sérfrið
við Rússa heldur áfram og hefir
enn styrkzt við það, að finnsku
blöðin hafa ritað skelegglega
um viðhorfin og talið það mikla
nauðsyn, að Finnar gætu kom-
izt hjá frekari þátttöku í hildar-
leiknum en orðið er. Finnska
ríkisstjórnin er sögð sitja löng-
um á fundum. Paasikivi, fyrr-
verandi forsættisráðherra Finna
sem dvelst um þessar mundir í
Stokkhóimi, ræddi tvisvar í gær
við sendúierra Rússa í Stokk-
hólmi, frú Kollantay. Þjóðverj-
ar hafa ekkert rætt um þessi
mál, að minnsta kosti enn sem
komið er. Sá orðrómur gengur
einnig í Stokkhólmi, að Þjóð-
verjar muni telja sig til neydda
að flytja heri sína burt úr
Finnlandi og Noregi, ef svo
kunni að fara ,að Finnar semji
frið við Rússa, enda verður að-
staða Þjóðverja í þessum lönd-
um hin ískyggilegasta, ef sú
verður raunin. Jafnframt ber-
ast fréttir um það, að Þjóðverj-
ar hraði nú vígbúnaði sínum
á Jótlandi eins og þeir frekast
megi.
Júgóslavar vinna
nýja sigra.
HERSVEITUM Titos mar-
skálks verður vel ágengt
eftir því sem fréttir herma frá
Jíúgóslavíu. Halfa iþær náð á
vald sitt nokkrum mikilvægum
stöðvum á landamærum Ung-
verjalands, svo og í héraðinu
Pod Varína í Króatíu. Jafn-
framt hefir þjóðfrelsishernum
einnig orðið vel ágengt í Aust-
ur-Bosníu. Flugmenn þjóðfrels
ishersins hafa og gert harða á-
rás á kvikasilfurnámurnar í
Slóvakíu. Eru þær aðrar
stærstu kvikasilfursnámur í Ev-
rópu. Einnig hafa flugmenn hans
sökkt olíflutningaskipi fyrir ó
vinunum úti fyrir ströndum
Júgóslavíu.
ja faif fram i áfiina
fil PsEcov
Késakkasvðlíir jtrengja aS Eiinum innikróuðu
hersveilum Þjóðverja við Cherkassy.
s
ÍÐUSTIJ fréttir frá vígstöðvunum í Rússlandi skýra
frá því, að hinar rússnesku hersveitir eigi nú aðeins
um þrjátíu km. ófarna til Pskov. Geisa harðir bardagar á
þessum slóðum, og láta Þjóðverjar hvarvetna undan síga
fyrir þunga sóknar Rússa. Kósakkasveitir þröngva mjög að
hinum innikróuðu þýzku hersveitum við Cherkassy í Mið-
Ukraníu.
Sókn rússnesku hersveitanna
í áttina til Pskov miðar örugg-
lega áfram, þrátt fyrir mikla
erfiðleika, enda verða þær að
sækja fram gegnum skóga og
yfir mýrar og vatnsföll. Er tal-
ið, að viðnám Þjóðverja á þess-
um slóðum sé senn úr sögu.
Pskov stendur sunnan við Pei-
pusvatnið. Er hún mikilvæg-
asta samgöngumiðstöð á leið-
inni til Lettlands.
Kósakkasveitir þrengja nú
mjög gð hinum irmikróuðu
þýzku hersveitum við Cher-
kassy í Mið-Ukraníu. Er aðstaða
Þjóðverja þar alls kostar von-
laus og eiga þeir ekki annars
völ en að gefast upp eða strá-
falla ella.