Alþýðublaðið - 23.02.1944, Qupperneq 5

Miðvikudagur 23. fabrúar 1844
Ál.'&YOUBisAflIÐ
Roosevelt á Sikiley.
Skátarnir — félagsskapur þeirra og uppeldisáhrif
j þeirra — Tollstjómin — Skemmtanasktturinn og að-
göngumiðasalan.
Þegar Roosevelt forseti hafði s:fið ráðstefnuna í Teheran og Kairo, heimsótti hann sígstöðv-
ar Bandaríkjamanna við Miðjarðarraf. Meðal annars kom ha’in þá í könnunarferð til Sikil-
eyjar, og þar var mynd þessi tekin. Maðurinn bak við Rooseve t er Dwight Eisenhower hers-
höfðingi.
ÞEGAR ævisöguritarinn
hyggst færá sögu manns
sem . Eranklins Delano Roose-
velts í letur, ber honum að
kynná sér af kostgæfni stjórn-
málaviðhorfin í heiminurn eins
og þau voru hinn 30. janúar
árið 1882, þegar hann var í
heiminn borinn. Þess er iika
auðveldur kostur.
Árið hófst í Þýzkalandi. með
endurtekningu hinnar misk-
unnarlausu ógnarsl arfse(mi
gegn Gyðingum. Það sýndi
það glögglega, að Prússar
höfðu enn engan veginn horfið
frá hinni fornu grimmd si'nni
gagnvart fólki annrra þjóð-
flokka og trúarbragða, þrátt
fyrir alla menningu sína, sem
talin var reist á ‘-traustum
grunni.
Þetta var það, sem einkum
einkenndi árið 1881 í Þýzka-
landi.
Miklar deilur og viðsjár
höfðu risið vegna þess, að
Frakkar höfðu hertekði Túnis.
Árið 1882 óttaðist Bismarck,
að svo kynni að fara, að Bretar
og Frakkar hertækju Egipta-
land til þess að tryggja yfir-
ráð sín yfir Suesskurðinum.
ítalía var harla gr'öm í garð
Bretlands vegna þess, hversú
mjög það hafði brugðizt henni,
er átökin um Tunis voru háð.
ítalir hlutu því að sviþast um
eftir nýjum samherja og sann-
færðust þá brátt um það, að
Þýzkaland var eina ríkið í álf-
unni, sem átti sameiginleg á-
huga- og hagsmunamál með
þeim. Þetta varð svo orsök
bandalags Bismarcks við ítali.
Þrem eða fjórurn mánuðum
síðar komst Gambetta þannig
að orði í franska þinginu í
langri og snjallri ræðu þar sem
hann vísaði á bug gagnrýni, er
beint hafði verið gegn honum
og stjórnarstefnu hans:
— Til eru menn, sem virðast
engan veginn munu taka sér
það na=?rri, þótt koma rnuni til
deilna milli Breta og Frakka.
Ég þykist bera mjög hag og
heill ættland míns fyrir brjósti,
og ég leyfi mér að fullyrða, að
fátt væri hryggilegra og hættu-
legra en viðsjár með Bretum og
Frökkum. Okkur ber að
leggja alla áherzlu á það, að
viðhalda góðri sambúð okkar
við Breta. . . Skerist í odda
REIN ÞESSI, sem er
eftir Comutpn Mac
Konzie, fjalíar um Roosevelt
forseta og er hér þýdd úr
tímaritinu World Digest.
Gerir greinarhöfundurinn
skemmtilega grein fyrir því,
hvaSa sögulegu rök hníga að
ræktarsemi Og skyldmn
Roosevelts við Evrópu. Og
þótt hér sé frásögnin miðuð
við Roosevelt er raunar
sömu sögu að segja um flesta
þá, sem Vesturheim byggja.
með þessum ríkjum, eru iiags-
munir Frakka í mikilli hættu.
.... Verði að slíku rasað, er að-
staða vor á Miðjarðarhafinu
^vbnlaus.
Þegar Franklin Delano
Roosevelt var hálfs mánaðar,
féll hinn aldurhnigni hers-
höfðingi Skobelef mjög í ónáð
hjá utanríkismálaherra Rússa
fyrir það að hafa komizt þannig
að orði í ræðu, sem hann flutti
serbneskum stúdentum í París,
að það væri óhjákvæmilegt, að
til átaka myndi koma með
Teutónum og Slöfum áður en
íangt um liði og lét þá von í
ljós ,að hann myndi hitta til-
heyrendur sína á vígvöllunum
í baráttu við sameiginlegan ó-
vin, þegar til þeirra átaka
kæmi. „Þjóðverjarnir ráða lög-
um og lofum í Rússlandi. Rúss-
ar eru fórnardýr þeirra og
þrælar.“ Herhöfðinginn var
þegar í stað kallaður heim. Á
heimleiðinni komst hann
þannig að orði í ræðu, er hann
hélt í Varsjá, að ef ekki væri
rússneskt setulið þar í borg,
myndi þýzkt setulið hafa þar
aðsetur. Ibúar St. Pétursborgar
fögnuðu honum mjög, en keis-
arinn veitti honum þungar átöl-
ur. En um þessar ’ mundir
gætti áhrifa nihilistanna svo
mjög meðal allra stétta í Rúss-
landi, að Kölnische Zeitung
komst þannig að orði, að sú
spurn, sem nú orðið væri efst
í huga Rússakeisara, væri ekki
sú, hvernig stjóma skyldi af
framsýni og vizku heldur hin
að freista þess að halda völd-
unum sem lengst.
AÐEINS þrem mánuðum
áður en Franklin Delano
Roosevelt var í heiminn borinn,
var Garfield forseti rnyrtur af
lögfræðingi í Chicago. Morð-
inginn afsakaði verknað sinn
með því, að eina ráðið til þess
að sameina hin tvö brot repu-
blikanaflokksin.s og köma í veg
fyrir það, að völdin féllu and-
stæðingunum í hendur, hefði
verið það að rýma forsetanum
úr vegi. Það gerði hann með
skammbyssuskoti. Þegar Roose
velt var enn barn í reifum, bar
ungur og framgjarn frændi
hans, sem þá hafði verið njf-
kosinn á fylkisþingið í New
York, fram gagnrýni sína á
Westbrook dómara fyrir mök
hans við fjárhættuskiparana.
Maður þessi var Theódór Roose-
velt.
Sama dag og Franklin Delano
Roosevelt fæddist, varð einn
af stæstu bönkum Evrópu gjald
þrota, en það hafði hinar al-
varlegustu afleiðingar í för
með sér fyrir fjármálalíf álf-
unnar. Þó gætti þeirra áhrifa
ekki í Bretlandi, svo að heitið
gæti, og var það fyrst og fremst
framsýni og stjórnvizku Glad-
stones að þakka. Slík voru við-
horfin í fjármálalífinu um þær
mundir.
Þegar Roosevelt var hálfs
árs gamall, gerðist svo sá at-
burður, að Burnaby ofursti
flaug yfir Ermarsund í loftfari
í tvö þúsund feta hæð og með
fimmtíu kílómetra hraða á
klukkustund.
*
ÞANNIG var umhorfs, þeg-
ar maður sá var í heim-
inn borinn, sem átti eftir að
verða forseti Bandaríkjanna.
En Roosevelt hefir eigi aðeins
orðið forseti hins mikla stór-
veldis á vesturhveli jarðar og
unnið mikil og góð afrek í þágu
lands síns og þjóðar. Hann hef-
ir jafnframt drýgt miklar dáð-
ir í þágu allra þeirra þjóða
heims, sem unna frelsi og mann
réttindum. Hann hefir kveðið
niður með áhrifaríkum hætti
raddir þeirra samlanda sinna,
sem vildu halda Bandaríkjun-
um utan við styrjöldina og á-
Frk. á 6. ■ttta.
SKÁTARNIR njóta mikilla vin-
sælda, öllum þykir vænt um
þá. Ég held að það sé eini félags-
skapurinn í bænum, sem ég hef
aldrei heyrt neitt styggðaryrði
gegn. Skátarnir eru líka allt af
boðnir og búnir til hjálpar, þegar
hjálpar er þörf, enda bera þeir
allir svip hjálpíýsi og drengilegr-
ar gleði.
BADEN POWELL, stofnandi
skátafélagsskapárins, á afmæli um
þessar mundir. Þó að hann sé lát-
inn, lifir hann enn í hugum skát-
anna. Af þessu tilefni höfðu skát-
arnir hina árlegu skátaskemmtun
sína í fyrrakvöld. Það var ekki
mikið „borið í“ þessa skemmtun,
en hún veitti svo mikið af sak-
lausri gleði, að ég veit t. d. um
mig, að ég mun lengi búa að henni.
SKÁTARNIR stefna að heil-
brigðu uppeldi drengjanna og
telpnanna. Þeim eru kennd ýms
einföld vísindi, sem oft koma að
góðu haldi — og framar öllu öðru
eru þeir látnir lifa í riáttúrunni,
þeim er kennt að elska hana,
þekkja hana og virða hana. Mal-
biksdrengir og malbiksstúlkur
þurfa þess líka með.
„ÞIiGAR félagsskapur í þessum
bæ þeldur skemmtifund þar sem
aðgangur er seldur, verður að
▼itja aðgöngumiða í skrifstofu
tollstjóra, en :þar hafa þeir verið
taldir áður og innfærðir í bækur.
Á viðkomandi samkomu er svo
trúnaðarmaður tollstjóra, sem ann
ast móttöku miðanna og skilar þeim
síðan aftur til skrifstofunnar. Þessi
hringferð aðgöngumiðan.na á að
vera og er trygging fyrir því, að
tollstjóri geti annast innheimtu
skemmtiskattsins í samræmi við
þann miðafjölda, sem seldur er í
hverju einstöku tilfelli. Þessi inn-
heimtu- og eftirlitsaðferð hefir
verið viðhöfð í mörg undanfarin
ár og reynzt ágætlega, að því er ég
bezt veit.“ Þetta segir „Mg“ í bréfi
til mín og heldur áfram:
„HÉR ER UM AÐ RÆDA öt-
ugga innheimtuaðferð, sem þó virð
ist ekki á nokkurn hátt vera beitt
gagnvart kvikmyndahúsunum, sem
þó halda langflestar samkomur og
flestir sækja. Það er ekki sjáan-
legt, að þau séu undir nokkru eft-
irliti tollstjóra. Þau hafa öll sína
föstu dyraverði, er sjálfir annast
móttöku aðgöngumiðanna. Hins
vegar er félögum bæjarins gert
að skyldu, að greiða þóknun til
trúnaðarmanna tollstjóra, fyrir
þann tíma, sem þeir eru við eftir-
litið. Það er einnig altalað, að bíó-
miðarnir komi aldrei í skrifstofu
tollstjóra til talningar, heldur sé
skatturinn gerður upp eftir því,
sem kvikmyndahúsin gefa upp í
það og það skiptið. — Er nokkurt
vit í slíkum vinnubrögðum sem
þessum? Hvað finnst borgurunum
um það?“
„NÚ VILL ÞANNIG TIL, að í
tollstjóraembættið er nýkominn
maður sem sagður er hinn prýði-
legasti. Að sjálfsögðu á hann enga
sök á þessum vinnubrögðum. En
með komu sinni í embættið, hefir
honum hlotnast aðstaða til a5
kippa þessu í lag. Og það hlýtur að
vera krafa borgaranna að hann
geri það, svo að þessi liður skatt-
heimtunnar sé tryggður sem bezt
má vera. En það má öruggt teljast,
einungis ef sömu reglum er beitt
í| gagnvart kvikmyndahúsunum og
öðrum. Fullkomið eftirlit lcostar að
sjólfsögðu allmikinn mannafla.
Annars er varla að vænta. En þessi
mannafli er nú þegar fyrir hendi,
þar sem er starfsfólk tollstjórans
sjálfs, :það sem er á skrifstofunni
og við önnur tollstörf. Það verður
að teljast eðlilegast, að það séu
einmitt starfsmenn tollstjóra, en
ekki aðrir, sem hafa eftirlitið með
höndum. Lögregluþjónarnir, sem
nú annast eftirlitið, þar sem það
er, hafa nóg með sitt starf, auk
þess er hér um gjörólík störf að
ræða, sem falla undir sitt hvort,
embættið.“
enniiðsar
fyrirliggjandi.
Lífstykkjabúðin h.f.
Hafnarstræti 11. — Sími 4473.
er eimketill framtíðarinnar. — Við höfum smíðað
eg sett upp nokkra slíka eimkatla með þeirri
reynslu, að þeir:
1. Spara vinnukraft.
2. Spara húsrúm.
3. Auka öryggið, með því að engin
sprengihætta síafar af þeim.
4. Stórauka hreiniætið.
Þeir, sem kynnu að óska upplýsinga viðvíkjandi
RAFKATLINUH,
gjöri svo vel að snúa sér til
Vélaverksf. Sigurðar Sveinbjörnssonar
Skúlatúni 6. S£mi 5758.