Alþýðublaðið - 21.05.1944, Blaðsíða 4

ALÞÝÐUBLADiD
Sunnudagiim 21. maí 1944.
Þáffakan f þjóSaratkvæðagreiðslunni
MZNDIN er sýnishörn af töflum, sem hafðar verða til sýnis víðsvegar um bæinn.
Þær eru til þeiss ætlaðar að gefa heildaryfirlit yfir kjörsókn í einstöíkuim kjördæmum.
Út frá hringnum í miðju, sem umlykur ísland og hefir áletrunina „Lýðtveldiisklosningarnar 20.—
23. maí 1944“ stafar geislum í allar áttir, en við ytri enda geislanna eru nöfn einstakra kjördæma
í réttri röð. Á milli geiíslannia eru reitir með fjórum þverstrikum.
Geislarnir eriu til þess gerðir að lita þá jafnóðum og koisningu miðar áfram, þannig að byrjað
er að lita innst og litað úteftir, éftir því sem kjörsókn vex.
Hringurinn utan við „Lýðveldiskosningarnar 20.—23. maí 1944“ táknar 50%. Fyrsta þverstrik-
ið 60%, annað þverstrikið 70% og þannig áfram 80% og 90%, en hringurinn innan við nöfn kjör-
dæmanna táknar 100% þátttöku. Byrjað verður að lita geislana þegar kjörsókn í ein'hverju kjördæm-
inu er komin upp fyrir 50% og geislarnir lengjast svo smómsaman eftir því sem kjörsókninni mið-
ar áfram, og markmiðið ætti að vera, að allir geislarnir nái út að 100% hxingnum.
'Eftir kosningarnar ber lengd hinna einstöku geisla vitni um það, hve kjörsókn hefir verið mik
il hlutfallslega í einstökum kjördæmum.
Helgi Sigurðisison verkfræðingur gerði þennan urppdrátt.
Samktnnlagið í vegavinnonDi.
fUþ4»«»U»i»
(Utvtlóri: Stofán Pétnnmn.
Bímar rltstjómar: 4901 og 4902.
Ritatjóm og afgreiðsla 1 Al-
þýöuhúsinu við Hveriisgötu.
Otgefandi: AlþýSuflokkurlun.
Shnar afgrelSslu: 4900 og 4909.
VerO I lauMsölu 49 aura.
AlþýðuprentsmlOJ an h.t
Samkomolagsleiðio
giftodrýgst.
MEÐ samningunum, sem
gerðir voru á uppstign-
ingardag milli Alþýðusam-
bands íslands og ríkisstjórnar-
innar um kaup og kjör vega-
vinnumanna, hefir loksins feng-
izt lausn á vegavinnudeilunni,
sem verkamenn ættu að geta vel
við unað. Ekki sízt vegna þess,
að í áratugi hefir staðið hörð
barátta um kaup þessara verka-
manna, og þeir alltaf verið af-
skiptir. Hafa engir, eða að
minnsta kosti sárafáir, einstak-
ir atvinnurekendur nú á síðari
árum sýnt jafnmikla stirfni í
samningum við verkamenn og
ríkisvaldið nær alltaf þegar
rætt hefir verið um kaup vega-
vinnumanna. Þessu hefir meðal
annars valdið sú staðreynd, að
þessir menn hafa mjög margir
ekki haft nein samtök, en sótt
þessa vinnu úr ýmsum áttum,
án þess að eiga nokkra bak-
hjarla, sem vernduðu rétt
þeirra.
Baráttan um kaup þessara
verkamanna hefir oft verið
mjög hörð, enda hefir ríkis-
valdið þá oft verið stutt til
andspyrnu gegn verkamönnun-
um af íhaldssinnuðum og
þröngsýnum hreppstjórum og
oddvitum heima í héraði, sem
með því að hafa þótzt vera að
gæta hagsmuna skattborgar-
anna, sem hafa lagt fram fé til
sýsluvega á móti ríkinu.
Með samningunum nú var
brotin á bak aftur sú viðleitni
ríkisstjórnarinnar, að setja
vegavinnumenn í nokkurs kon-
ar annan flokk verkamanna.
Það ætlaði hún að gera með
því að koma í veg fyrir það að
þeir nytu þeirra umbóta á
kaupi og kjörum, sem verka-
lýðsfélög hafa getað knúið
fram síðan í fyrra. Þess vegna
lagði Alþýðusambandið svo
ríka áherzlu á nokkra breyt-
ingu kaupgjaldssvæðanna og
um það stóð aðaldeilan.
Þá hefir nú ríkisstjórnin við-
urkennt Alþýðusambandið með
skriflegum samningum sem
fullgildan samningsaðila fyrir
hönd vegavinnumanna og er
það mikils virði. Maður skyldi
hafa ætlað, að eftir að vinnu-
löggjöfin var sett, myndi reyn-
ast auðveldara fyrir verkalýðs-
samtökin að fá sig viðurkennd
og geta með friði og samkvæmt .
föstum reglum barizt fyrir
kjarabótum til handa verka-
lýðnum. Þetta hefir og orðið
raunin á gagnvart öllum ein-
stökum atvinnurekendum; en
því er ekki hægt að neita, að
sjálf ríkisstjórnin virðist eftir
sem áður hafa haft furðu
lítinn skilning á þýðingu og
hlutverki þessarar löggjafar,
og kom þetta berlega fram
í hinni nýafstöðnu deilu, þar
sem ríkisstjórnin reynir að
hafa kjarabætur af þeim vwi-q.
mönnum, sem hjá henni vinna,
reynir að draga lausn deilunn-
ar á langinn með því að leita
ekki til sáttasemjara fyrr en í
síðustu lög og fer svo loks fram
með málaferlum og lögsóknum
gegn allsherjarsamtökunum.
Það situr sízt á ríkisstjórn-
HÉR FARA á eftir samn-
ingar þeir, sem undirrit-
aðir voru á uppstigningardag
um kaup og kjör verkamanna í
vegavinnu:
Samningur milli vegamála-
stjóra og Alþýðusambands ís-
lands um kaup og kjör við
vega- og brúargerðir.
1. gr. Um kaup og kjör verka
manna hjá vegagerð ríkisins fer
á félagssvæðum verkalýðsfé-
laganna eftir núgildandi viður-
kenndum taxta eða samningi
þess verkalýðsfélags innan sömu
sýslu, sem næst er vinnustað,
þó með takmörkum þeirra á-
kvæða, sem felast í samningi
þessum og meðfylgjandi skrá
um kjarasvæði.
2. gr. Sé ekki hægt að vinna
sökum óveðurs, heila daga eða
hluta úr dögum, skal greiddur
þriðjungur tímakaups, sé ekki
öðru vísi um samið af viðkom-
andi verkalýðsfélagi.
3. gr. Verkamenn skulu njóta
inni að beita verkalýðssamtök-
in í landinu harðræði, þó að
þeim beri að sjálfsögðu að fara
að lögum í starfsemi sinni, og
það munu þau sjálf hafa talið
sig gera í þessu tilfelli, þó
að dómstóllinn segði annað.
Það mun vera í fyrsta skipti
allra hlunninda, sem verið hafa,
svo sem:
a) ókeypis flutninga á öllum
nauðsynjavörum, ókeypis mat-
reiðslu, matreiðsluáhöld, kol,
olíu, skýli og rúmstæði.
b) kaffihlé verður eins og
venju'lega hefir verið í vega-
vinnu, sé ekki öðru vísi um
samið af viðkomandi verkalýðs
félagi.
c) þar sem svo hagar til, að
verkamenn eru búsettir í næsta
kauptúni eða nágrenni við
vinnustaðinn skal greitt fyrir
þeim um ókeypis flutning að og
frá heimilum þeirra um helg-
ar, en þar sem vegagerðin
hefir ekki nægan bílakost til
slíkra flutninga, er eigi skylt
að leigja sérstaka bíla til þeirra
nema um aðra hvora helgi.
d) þar sem svo hagar til, að
verkamenn fara til heimila
sinna að afloknu dagsverki, skal
tryggður flutningur til kaup-
túns, þeim sem þar eiga heima,
en aðrir verkamenn fá flutning
nú í hinni löngu og hörðu bar-
áttusögu vegavinnumanna, sem
þeir njóta algerlega sömu kjara
og aðrir verkamenn., Þetta er
og aðrir verkamenn samkvæmt
því samkomulagi, sem gert hefir
verið. Er það í sjálfu sér ekki
lítill sigur fyrir þá. **
eftir því sem hentar, eftir aðal-
leið að endastöð. Skal önnur
ferðin falla inn í vinnutíma, sé
ekki öðru vísi um samið af við-
komandi verkalýðsfélagi. Verka
mönnum' sé séð fyrir skýlum
til að matast í og drekka kaffi.
e) þar sem um stóra viðlegu-
flokka er að ræða (12—14
manns) skal greidd af vegafé
hæfileg leiga fyrir útvarpstæki
til afnota fyrir vinnuflokka að
hálfu móti verkamönnum, ef
meirihluti verkamanna óskar
þess.
4. gr. Þar sem unnið er svo
langt frá heimilum verka-
manna, að eigi þykir henta að
þeir hverfi daglega til heimila
sinna, skal á tímabilinu frá 1.
maí til 30. september unnin 48
stunda vinnuvika á 5 dögum,
sé þess óskað af meirihluta
verkamanna viðkomandi vinnu-
hóps. Laugardagur og sunnu-
dagur séu þá fríir, og skal
verkamönnum tryggð heimferð
á föstudagskvöldum, þeim .að
kosnaðarlausu, sbr. þó 3. gr. c.
Þegar sérstaklega stendur á
getur verkstjóri þó ákveðið, að
unnið skuli alla virka daga
einstakrar viku, enda sé það þá
samþykkt af meirihluta verka-
manna viðkomandi vinnuhóps.
5. gr. Á Vatnsskarði, Öxna-
dalsheiði frá Öxnadalsárbrú að
Silfrastöðum, Þorskafjarðar- 1
heiði og Jökuldalsheiði er heim
ilt að vinna allt að 60 stundir
á viku, með venjulegu dag-
vinnukaupi, enda sé meirihluti
vinnuhóps því samþykkur.
6. gr. Þar sem í sambandi við
notkun stórvirkra vinnuvéla
þykir nauðsynlegt að vinna í
vöktum, skal grunnkaup vera
15% hærra miðað við 8 stunda
vaktavinnu.
7. gr. Lágmarkskaup og kjör
fyrir bifreiðar séu samkvæmt
núgildandi samningi eða við-
urkenndum taxta þess bifreiða-
stjórafélags, sem starfandi er á
kjarasvæðinu. Á kjarasvæð-
um þar sem engin bifreiðastjóra
félög eru starfandi og engir
samningar eru til um kaup fyr-
ir bifreiðar, skal kaupið vera
sem hér segir:
Fyrir bifreiðar með véllyft-
um kr. 18 pr. klst.
Fyrir aðrar bifreiðar kr. 15
pr. klst. enda flytji þær minnst
2—2Vá tonna hlass.
Fyrir flutning á verkafólki
til og frá vinnu um helgar skal
bifreiðum greitt sem svarar
tímakaupi fyrir aðra leiðina.
Þar sem um óvenjulega langan
eða erfiðan akstur bifreiða er að
ræða, daglega um lengri tíma,.
skal sérstaklega semja um auka
greiðslu þegar sýnt er orðið,
hvað sanngjarnt er í því efni.
8. gr. Samningur þessi gildir
frá og með undirskriftardegi til
1. maí 1945. Hann er uppsegj-
anlegur með lVá mánaðar fyr-
irvara. Sé honum ekki sagt
upp framlengist hann um 12
mánuði í senn með sama upp-
sagnarfresti.
Sá aðili, sem samningnum
segir upp, skal áður en tvær
vikur eru liðnar af uppsagnar-
fresti leggja fram við hinn aðil-
ann skriflegar tillögur að nýj-
um samningi og skulu viðræður
þá hefjast milli aðilanna um
nýja samningagerð.
9. gr. Samningur þessi er
gerður í tveim samhljóða ein-
tökum og heldur hvor aðili
sínu.
Reykjavík, 18. maí 1944.
Skipting kaup- og kjarasvæða
skv. samningum um kaup og
kjör við vega- og brúagerðir.
1) í Kjósarsýslu greiðist kr.
2,45 á klst.
2) I Mýra- og Borgarfjarðar-
sýslu greiðist kr. 2,10 á klst. að
undanskildu Borgarnesskaup-
svæði.
3) Borgarnesskaupsvæði nær
yfir Borgarneshrepp, greiðist
2,45 á klst.
4) Stykkishólmskaupsvæði
nær yfir Helgafel’lssveit, greið-
ist kr. 2,10 á klst.
5) Grundarfjarðarkaupsvæðí
nær yfir Eyrarsveit, greiðist
kr. 1,90 á klst.
6) Ólafsvíkurkaupsvæði nær
frá Ólafsvíkurklifi að Fróðá,
greiðist kr. 1,75 á klst.
7) Hellissandskaupsvæði nær
frá Gufuskálum að Ingjalds-
hóli, greiðist kr. 1,65 á klst.
8) LSnæfellsness- og Hnappa
dalssýslu utan. kaupsvæða
Stykkishólms, Ólafsvíkur og
Hellissands greiðist kr. 1,90 á
klst.
9) í Dalasýslu greiðist kr.
1,90 á klst.
10) Patreksfjarðarkaupsvæði
nær út að Sveinseyri og suður
yfir. Kleifaheiði, greiðist kr.
2,00 á klst.
vestur að sýslumörkum og yfir
Hálfdán, greiðist kr. 2,00 á
klst. '
12) í Barðastrandarsýslu ut-
an kaupsvæðis Bíldudals og
Patreksfjarðar greiðist kr. 1,90
á klst.
13) ísafjarðarkaupsvæði nær
út að Hnífsdal, inn að Kirkju-
bóli og vestur yfir Breíðdals-
heiði, greiðist kr. 2,10 á klst.
14) í ísafjarðarsýslu utan
ísafjafðarkaupsvæðis greiðist
kr. 1,90 á klst.
15) Hólmavíkurkaupsvæði
nær yfir Hrófbergshrepp, greið
ist kr. 2,00 á klst.
16) Drangsneskaupsvæði nær
yfir Kaldrananeshrepn. greið-
Framhald á 6. síðu.