Alþýðublaðið - 08.09.1944, Blaðsíða 6

'<í,-í4ír,‘- tV ■
'Það sikail hurð nærri hælum, að hinn frægi kvikmyndaleikari
öharliie Ghaplin fengi fangelsisdóm fyrir samband sitt við
iunga amieníska stúlku, Joan Barry, sem kenndá honum bam
sitt og bar auk jþess á hann ýmsar sakir, En nú er búið að
sýkna Chaplin af ölluim ákærum og hann búinn að sýna sig
í New York á ný með konu sinni, jþeirri fjórðu í röðinni,
Cona O’NeilIl. Þessi mynd var tekiin af íþeim í Eita-Carlton
hótelinu þar í borginni.
____________________________________________
HVAÐ SEGJAHIN BLÖÐIN?
Frh, á 4. síðu.
inn; pessi gamli samherji krafð-
ist skýringar af honum um það —
ásamt fleiru — hvað lægi nú eigin
lega eftir þessa 10 kommúnista,
sem komist hefðu á þing í síðustu
alþingiskosningum.
Prammi fyrir þessum gamla sam
herja, sem kommúnistaþingmaður
inn vissi að ekki var til neins að
segja hvað sem væri, varð honum
eðlilega erfitt um svör. Vissi auð-
sjáanlega að ekki myndi gagna að
hampa auðu seðlunum frá Þing-
völlum 17. júní s. 1., en þeir eru,
eftir því, sem Guðm. G. Hagalín
segist frá í Alþbl. nýlega, eina
sýnilega afrekið, sem eftir komm-
únista liggur á alþingi. Hann varð
því að leita annara gagna — og
þau komu eftir nokkra vafninga:
Aðalstörf kommúnista á alþingi
höfffu verið innt af höndnm „bak
við tjöláin".
Frekari skýringar varðist þessi
landsmáiahetj a, því að auðvitað
mátti þessi gamli starfsbróðir ekki
komast með nefið niður í þann
grautarpott, sem eldarnir eru und-
ir kyntir „bak við tjöldin“.
Einstöku góogæti hefir bó
öðru hvoru verið borið á borð
fyrir þjóðina úr þeim grautar-
potti, svo sem auðu seðlarnir á
Þingvelli 17. júní, þó að ýmsir
muni sennilega í efa draga, að
hún bæri sig uim meira af því,
en komið er.
Ranfisr fréHaftita-
tapr.
VEGNA ummæla í grein sem
birti.st í dagblaðinu Vísi
4. þ. m., og greinargerðar í öðr
um blöðum, um stofnun hl-uta-
félagsins Innkaupasambands
rafvirkja, óskum vér eftir að
birt verði eftirfarandi leibrétt-
ing:
I greinargerð félagsstjórnar-
innar segir m. a.:
„Að stofnun þessa innkaupa-
sambands standa því sem næst
80% af öllum starfandi raf-
virkjameisturum á öllu land-
inu“.
Samkvæmt upplýsingum frá
Rafmagnseftirliti ríkisins, er
tala löggiltra rafvirkja á. land-
inu um 105, auk þess munu
yera starfandi með bráðabirgða
löggildingu um 40 rafvirkja-
meistarar og er þannig tala
þeirra alls um 145.
Að stofmm Innkaupasam-
bands rafyirkja, hlutafélag,
standa 12 löggiltir rafvirkja-
meistarar, skv. firmatilkynn-
ingu á Lögbirtingarblaði nr. 41,
frá 23, júní s. L, eða um 8%
af löggiltum raifvirkjum, en
ekki 80%, eins og ranglega var
hermt.
1 Vísir seqir:
„Ástæðan sem til þess lá að
samband þetta var stofnað var
sú, að rafvirkjar gátu ekki leng
ur sætt sig við að þúrfa að
kaupa ófuilnægjandi efni til
að vinna úr, en slikt hefir fram
að þessum tíma valdið þeim
miklum erfiðleikum í rafmagns
framkvæmdum þeirra“.
Er stríðið hófst, tók fyrir öll
viðskipti við Evrópu, nema við
Bretland og síðastliðið hálft
annað ár, hefir orðið að kaupa
allar rafmagnsvörur frá Banda
ríkjunum.
í Bandaríkjunum og Bret-
landi tíðkast efni af öðrum gerð
um en hér var notað, og af þeim
ástæðum og vegna styrjaldar-
innar, hefir þurft að nota það
efni, sem fáanlegt hefir verið.
Ströng vöruskömmtun hefir
verið í Bandríkjunum á öllu
raflagnaefni og rafvöruim, og
jafnvel framleiðslubann á t. d.
öllum heimilistækjum, síðan
fyrstu styrjaldarárin. í þessu
sambandi má geta þess, að al-
gjört. útflutningsbann vax á öll
um rafmagnsvorum frá Banda-
ríkjunum, frá því i september
1943 til ársloka, að undanteknu
15000,00 dollara verðmæti, er
ráðstafað var af Viðskiptaráði
til Raftækjaverksmiðjunnar h.
f. í Hafnarfirði. Ennfremur skal
tekið fram, að fyrirhugað út-
flutningsmagn á rafmagnsvör-
um til Islands, fyrstu tvo árs-
fjóröunga 'þessa árs korp ekki
tii framkvæma í Bandaríkjun-
um.
Þao magn af rafma^svörnm
scm nú hefir veráð úthluað í
Bandarikjunum, fyrir síðari
helming þessa árs, er langt frá
því að fulinægja þorfum lans-
ins.
Frá Bretlandi hefir verið al-
gjört útflutningsbann á raf-
magnsvörum frá því í ársbyrj
un 1943.
í Vísir segir:
„að þeir aðilar, sem Jxafa haft
á hendi innkaup fyrir rafvirkja
ana, hafa reynst harla linir í
þessum starfa sínum, oq ekJá
nándar nærri fullnægjandi
þeim kröfum sem gera verður
Frh. m£ 0. «fðu.
iagður áróður í dagblöðunum á
að kyrrna lesendum kosti fram-
bjóðandans, sem í hlut á. Þjóð-
kunnir menn verða spurðir álits
og ef ummæli þeirra virðast hag
kvæm verða þeir beðnir að tala
í útvarpið til kjóendanna.
Að sjálfsögðu er slíkur áróð-
ur óskaplega kostnaðarsamur.
AHt frá málljónamæringum,
eins og Kennedy fyrrverandi
sendiherra niður í blásnauða
menn, er þess vænzt að menn
leggi fram sinn sfceríf í áróðurs
sjóðinn. Til skamms tíma var
það alsiða, að menn lögðu fram
5—10% af tekjum sínum til
sjóðsins, en þetta var síðan
bannað með Hatdh - lögunum
svoniefndu.
*
IFORSETAKOSNINGUN-
UM gætir mjög mikils, að
afstaða einstakra ríkja er npkk-
urn veginn viss. T. d. eru Maine
og Vermont ríki ávallt fylgj-
andi republikönum, en á hinn
bóginn eru mörg suðurríkin
alltaf með demokrötum. Þess
vegna er lögð megináherzla á
áróðurinn 1 þeim ríkjum, sem
vafi leikur um. Þess vegna eru
sendir sérstakir menn til slikra
ríkja, sem senda vikulega skýrsl
ur til aðalstöðvanna um „stemn
inguna“ á viðkomandi stað. Oft
geta slíkar skýrslur ráðið úrslit
um í kosningabaráttunni. Mikið
er einnig lagt upp úr skoðana
könnunum Gallups eða tíma-
ritsins „Fortune“. Skoðanakann
anir þykja geta haft áhrif á þá
kjósendur, sem eru óákveðnir
en kjósa að lokum þann, sem
þeir telja að muni bera sigur úr
býtum.
Það, Sem er einna athyglis-
verðast við forsetakosningarnar
í Bandaríkjunum er það, að
kosningabaráttan eða áróðursað
ferðin hefir lítið sem ekkert'
breytzt í meira en fimm aldar-
fjórðunga.
Það er þegar ljóst af fyrstu
ræðu Deweys, að hann mun
nota „einræðisvald“ Roosevelts
sem aðalvopn sitt. En það var
líka aðalvopnið gegn Jefferson,
Andrew Jackson, Theodore
Roosevelt og Woodrow Wilson.
Dewey hefir þegar mótmælt
pappírsmyllu Roosevelts og
skriffinnsku, en þau mótmæli
komu líka fram gegn Theodore
Roosevelt fyrir 30 árum. í suð-
urríkjunum, þar sem stefna
Roosevelts er talin mjög rót-
tæk, hefir mörgum gramist sam
úð frú Roosevelts með svertingj
um. En árið 1920 varð einnig
vart sams konar gremju í garð
Hardings forseta, og sJá orð-
rómur lék á, að hann væri af
svertingjum kominn, einhvers
staðar langt aftur í ættir. Á
dögum Lincolns urðu fylgis-
menn hans óttaslegnir vegna á-
rása Horace Greeleys blaða-
manns og í dag er hið sama uppi
á teningnum, er einhver snjall
blaðamaður vekur gremju eða
æsing með skrifum sínum.
*
N ÞAÐ, . sem mestu máli
skiptir viö kosningarnar í
Bandaríkjunum eru tímarnir,
góðir eða slæmir, góðæri eða
kreppa. Gjaildlþrot, sjóöiþurðir
og atvinnuleysi fella forseta-
efni, en góð uppskera, nóg í mat
til þeirra manna, er slikt verk
hafa tekist á hendur“.
Þessi ummæli skulu ekid vé-
fengd, enda mim hér átt við þá
aðila, er rafvirkjar hafa fram-
selt þau gjaldeyris- og innflutn
ingsleyfi, er 'þeim hefir verið
úthluað. Hitt skal hins vegar
tekið fram að við fyrirtæki vor,
Starfa þaulvanir menn, með
margra ára reynshi í þessari
grein.
P. Smith, Raftækjasalan h. f.
Electric h. f., Terra Trading Co.
inn, nóg atvinna ög stöðugar
tekjur valda þrví að forseti er
endurkjörinn. Að vísu verður
að taka tillit til þess við þessar
kosningar, að það er í fjórða
skipti sem Roosevelt gefur kost
á sér. Á hinn bóginn er það, að
keppinautur hans hefir enga
reynslu í utanríkismáíum og
svo virðist, sem fullnaðarsigur
fáist í styrjöldinni á fjórða kjör
tímabili Roosevelts ef hann þá
nær kosningu. Ef hætta væri á
kreppu eða ósigri í styrjöldinni
myndi Dewey fá mörg atkvæði
þeirra, sem ekki hafa ákveðnar
stjórnmálaskoðaniir. En hann
verður að reynast óvenju snjall
maður í nóvember næstkomandi
ef hann á að geta sigrað leikn-
asta stjórnmálamann Bandaríkj
anna á vorum dögum. Það var
vitur maður, sem sagði, að
Dewey hefði helzt viljað vera
forsetaefni republikana árið
1948.
Svíþjóðarbátarnir.
Frh. af 4. síðu.
um i mjög veigamiklum atrið-
um og er þar vafalaust átt við
kjölinn. Hið sanna er, að í til-
boði því, sem tekið var, er
spurst fyrir um, hvort leyft
verði að hafa kjölinn sam-
kvæmt sænskum reglum, en
þar er svo ákveðið að hann
skuli vera í eins fáum hlutum
og unnt er. Stafar þessi beiðni
af 'þvi að niokkrir erfiðleikar
munu vera á því að útvega í
Svíþjóð nægilega stór tré til
þess að hafa kjölinn saxnkvæmt
íslenzkum lögum, þ. e. ekki
meira en í tveimur hlutum. Að
sjálfsögðu var þess krafizt að
hér væri haldið við hinar ís-
lenzku reglur.
Enn er talað um frumst^A""
stýrisútbúnað. Lagt hefur verið
tii að fengin yrði vökvastýris-
vél.
Um tog- og dragnótavinduna,
sem sögð er ófullnægjandi, er
það að segja, að upplýsingar
þær, sem fylgdu um hana svo
og um aðrar ihjálparvélar á þil-
fari, voru ekki það nákvæmar
að unnt væri að ákveða hvort
þær skyldu teknar eins og þær
voru boðnar. Fiskifélagið hefur
því ekki mælt með þeim vélum
sem boðnar voru.
Hér hefur þá verið sýnt fram
á hversu haldlausar fullyrðing-
ar þær eru, sem koma fram í
ofannefndri grein og má nú
hverjum verða ljóst að harla
mikils ókunnugleika kenni á
máli þessu hjá heimildarmanni
greinarhöfundar, svo ekki sé
kveðið sterkar að orði.
Um annað það er fram kem-
ur í greininni er hægt að vera
fáorður. Að um einhverja dul-
arfulla leynd hafi verið að ræða,
fær ekld staðist.
Þegar, er gengið hafði verið
úr skugga um, hvert af tilboð-
imum er borizt höfðu var hag-
kvæmast, var þeim aðilum, er
á s. 1. vetri höfðu sótt um að
verða kaupendur að bátunum,
gefinn, kostur á að kynna sér
tilboðin x skip og vélar. Ósöraði
ráðuneytið að teikningar, út-
boðslýsingar og tilboð fengju
að liggja frammi á skrifstofu
Fiskifélagsins, og að rnÖT-m m
yrðu þar gefnar allar upplýs-
ingar þessu viðvtíkjandi og varð
félagið að sjálfsögðu við þeirri
ósk. Komu margir umsækjend-
anna að leita upplýsinga um
skipin og að nokkrum þeirra
hafi verið neitað um upplýsing
ar er ekki rétt. Að sjálfsögðu
voru umsækjendur látnir sitja
fyrir með að kynna sér allt við-
víkjandi skipunum, svo að aðr-
ir óviðkomandi aðilar komust
ekki þar að, enda var þess tæp-
lega að vænta, að þeir sem dkki
Föstudagur 8. september 19441
Ameríska leikkonan, Mercedes
McCam/brid ge sem þessi mynd.
er af, er fræg fyrir leik sinn
í ýmsum torræðum og dular-
fullum hlutverkum. Flugmenn.
í 6. áméríska, flughernum hafa
nýlega látið svo um mæit, að
hún sé sú gáta, sem þá langi
mest til að ráða.
höfðu sinnt því að sækja um
skipin á tilsettum tíma, gætu
komið til greina sem kaupend-
ur.
Um leynd hefur því ekki ver-
ið að ræða í þessu sambandi.
Að enginn íslenzkur fiskimað
ur vilji líta við skipum þessum
fær heldur ekki staðizt. Samkv.
upplýsingum atvinnumálaráðu-
neyíiisins hafa þegar endurnýj-
að umsóknir sýnar milli 30 og
40 umsækjendur.
Meginástæðanna fyrir því, að
fleiri hafa ekki ákveðið sig,
mun vera að leita í því, að marg
ir hafa átt erfitt með að tryggja
greiðslu og telja sig eiga illt
með að festa kaupin fyrr en vit
að er um, hvort vænta megi
styrkja eða hagkvæmra lána
út á þessa báta. Ennfremur
hafa tímarnir breytzt æði mikið
frá því á s. 1. vetri og hefur það
vafalaust hafa sín áhrif á ýmsa
umsækjenduima.
S'kal það, sem hér hefur sagt
verið, látið nægja um/skipin og
það, sem þeim viðkemur, en
dylgjur og getsakir i garð ein-
stakra manna falla algerlega
um sjálfa sig og er því óþarfi
,að svara þeim sérstaklega.
Davíð Ólafsson.
íilt um andleg mál eg
skoðanafrelsi
BRAUTIN nefnist nýtt rit
um andleg mál og slcoð-
anafrelsi, sem gefið er út af
Hinu sameinaða kirkjufélagi ís
lendinga í Norður Ameríku.
Mikið af efni þessa heítis er
helgað minningú séra Guðmund
ar Árnasonar, en auk þess_ er
fjöldi annara greina. í ritinu
er greinaJl'okkur, sem nefnist
Af sjónarhóli (kirkjulegir við-
burðir). Þá er upphaf greinar,
sem nefnist Drög til kirkjusögu
íslendinga í vesturheimi, Minn
ingagreiii um dr. Magnús B.
Halldórsson, Páskahugleiðing-
ar, Trúarjátning áttræðs mans
(kvæði), Að breiðabliki, ritdóm
ar.
Síðari hluta ritsins skrifa
konur úr deild Kvennasám-
bandsins og eru það samtals tíu
greinar.
Fyrirhugað er að Brautin
verði ársrit Hins sameinaða
kirkjuféiags íslendinga í Norð-
ur Ameríku.