Alþýðublaðið - 12.09.1944, Blaðsíða 6

1

1
Suður um hðf
Saga rannsóknaferða fil Suðurhehnskautsins
effir Sigurgeir Einarsson
Fernando Magellan.
í bók þessari er *aö finna sögulegt yfirlit um rannsóknarferöir til Suðurheimskautsins að
fornu og nýju. Er getið allra þeirra manna, er efnt hafa til slíkra rannsókna, og skýrt
frá ferðum þeirra og árangri af þeim. Hefir bókin því að geyma yfirgripsmikinn og ítar-
legan fróðleik, bæði sögulegan og landfræðilegan.
En auk þess er bók þessi heillandi lestrarefni. Heim-
skautafararnir rötuðu í margvísleg ævintýri, áttu við
mikla örðugleika að etja og urðu margt að reyna.
kjarkur þeirra og karlmennska var frábær. Allir
þeir, sem unna karlmennsku, þrekraunum og tor-
færum, geta því ekki fengið skemmtilegra lestrar-
efni en hetjusögur þessarar bókar. f
Þessi nýja bók Sigurgeirs er hliðstæð fyrri bók hans
Norður um höf, sem íjallaði um rannsóknarferðir til
Norðurheimsskautsins. Af þeirri bók eru nokkur ein-
tök óseld enn, og verða þau seld í bókabúðum ásamt
þessari. Þeir, sem óska eftir að eignast báðar þessar
bækur í samstæðu skinnbandi, geta pantað þær hjá
útgefanda.
Richard Evelyn Byrd.
Bókaútgáfa GuSjóns 0. Guðjónssonar
Sími 4169.

Þriðjudagur 12. september 1944
Bylting vorra tíma
Sfyrjaldarhorfur á
Kyrrahafi
Framh. af 5. síðu.
enn beitt flotastyrk sínum gegn
bandamönnum, svo að orð sé
á gerandi. Ef honum hefði verið
beitt, öfluglega 1942, áður en
Bandaríkjamenn höfðu náð sér
fetir áfalláð í Pearl Harbor, —
kynni það að hafa gerbreytt við
horfinu í styrjöldinni á Kyrra-
hafi. Eins og nú er komið, er
geta japanska flotans mjög tak-
mörkuð vegna flota- og flug-
styrks Bandaríkjanna, enda
þótt hann sé enn öflugt vopn
og engán veginn hættulaust
fyrir bandamenn.
Kemarasanband
Austurlands stefnai
DAGANA 2. og 3. septem-
ber s. 1. sátu 19 kennarar
úr Múlasýslum, Neskaupstað og
Seyðisfjarðarkaupstað fund í
barnaskólahúsinu á Seyðis-
firði.
Á fundi þessum var stofnað
kennarasamiband Auisturlands,
og iþví sett lög. Saimjbandsisvæðið
er Múlasýslur, Neskaupstaður
og SeyðisfjÖrður, og ennfrem-
iur er kennuruaru í Austur-Skafta
fellsýslu boðin þátttaka í sam-
bandinu.
Fundarstjórar voru skóla-
stjórarnir Karl Finnbogason á
Seyðisfirði og Skúli Þorsteins-
son á Eskifirði. Skrifarar voru
síkólastjórarnir Eyþór Þórðar-
son Neskaupstað og Guðmund-
ur Pálsson Djúpavogi.
Skrifleg erindi fluttu: Steinn
Stefánsson Seyðisfirði: Um verk
efnabækur og Sigdór V. Brekk
an Neskaupstað: Um félagsstarf
semi barna í skólum. Auk þess
fjöldi ræðna.
í stjórn voru kosnir: Karl
Finnbogason, Ingimundur Ólafs
son og Steinn Stefánsson, en til
vara Skúli Þorsteinsson.
Formaður stjórnarinnar er
Kar'l Finnbogason, ritari Ingi-
mundur Ólafsson og féhirðir
Steinn Stefánsson.
Etirfarandi ályktanir voru
gerðar:
1. Stofnfundur Kennarasam-
bands Austurlands telur að til-
lögur milliþingánefndar í skóla
málum, þær, sem sendar voru
kennurunum í vor til umsagn-
ar stefni yfirleitt í rétta átt og
skorar á Alþimgi að samþykkj a
lög á grundvelli þeirra.
2. Fundurinn lýsir óánægju
sinni yfir Ríkisútgáfu náms-
bóka, og telur að hún hafi ékkí
náð tilgangi sínum. Vill fundur
inn að fræðslumálastjórn og
stjórn S. í. B. taki við stjórn
rikisútgáfunnar, svo fljótt, sem
verða má.
3. Fundurinn vill vekja at-
hygíi fræðslumálastjórnar á því
að ókleift reynist að fullnægja
ákvæðúm fræðslulaganna í söng
kennslu vegna vöntunar á söng
bókum o. fl. þar að lútandi. Fyr
ir því. beinir fundurinn eindreg
ið þeirri ósk til fræðslumála-
stjórnarinnar, að hún sjái um
að út verði gefin:
1. Fjölbreytt söngbók hánda
barnaskólum.
2. Tví-og þrírödduð kórlög til
afnota fyrir söngkennara.
3. Barnasálmabók.
4. Fundurinn skorar á fræðslu
málastjórnina að sjá um að ætið
séu til í landinu nægar .þirgðir
af ritföngum, skólaáhöldum og
handavinnuefni, og feli ákveð-
inni, stofnun eða fulltrúa að sjá
um dreifingu þeirra handa skól-
Um landsins.
5. Fundurinn'vill fara þess á
leit við fræðslumálastjórn að
hún vinni að þvá 'í samráði við
stjórn S. I. B. að komið verði á
fót skipulggðri útgáfu á verk-
um. Verði verkefni, miðuð við
það, að vera úrlausnarefni fyrir
skólabörn og til hjálpar í skóla
starfinu, i líkingu við það, sem
sænsku kennararnir Sjöholms
iog Goös hafia geft, með útgáífum
islínum ó tdilsvarandi bókum fyrir
sænska skóla.
6. Fundurinn telur að skipu
lagsbundinn félagsstarfsemi í
barnaskólunum t. d. Rauðakross
deildir og bindindisfélög sé
merkilegt uppeldisatriði og hvet
ur kennara til að auka þá starf-
semi í skólunum.
7. Fundurinn felur stjórn
sambandsins að athuga mögu-
leika á því að efla starfshæfni
kennara á sambandssvæðinu,
með kynningarferðum til skóla
innan e. fjórðungsins og utan.
Leggur funidurinn láherzlu á að
slíkar ferðir séu farnar á skóla-
tímanum og skipi fræðslumála-
stjórnin einn eða fleiri forfalla-
kennara til þess að gegna starfi
föstu kennaranna í fjarveru
þeirra.
8. Fundurinn telur að störf
námsstjóra hafi þegar borið góð
an árangur, og óskar þess ein-
dregið að framvegis hafi náms-
Frh. á 7. síðu
Fíh. af 4. síðu.
ekki viljað sósíalismann. —
Jæja, þá skuluð þið fá stríðið,
þrjátíu ára stríðið, fimmtíu
ára stríðið.“
Fyrri heimsstyrjöldin opn-
aði ekki augu hinna ráðandi
stjórnmálamanna heimsins. —
Hugsjón þeirra var að hverfa
aftur til hins ,,góða“ gamla
t'íma imeð óbeizlaðan kapítal-
isma, skipulagslausa fram-
leiðslu og rólega, hæga þróun
•í umbótaátt, hvað þá snerti,
sem áhuga höfðu á slíkum
hlutum. Tilraunin til að snúa
aftur hjóli tímans mistókst, —
tímabilið á milli hinna tveggja
heimsstyrjalda var nærri ó-
slitin martröð atvinnuleysis,
með stuttum uppgangstímum,
sem enduðu í nýjum kreppum
og verðhruni og enn meira at-
vinnuleysi en áður, síðan í
fasistísku einræði, vígbúnaði
Og stríði.
Aðstaðan eftir þetta stríð
er að mörgu leyti úlák
því, sem var eftir fyrra stríð-
ið. Nú eru þeir fáir, sem þrá
að fá aftur hina „góðu“ gömlu
tíma, sem voru fyrir stríðið, nú
er krafan sú, að axarsköftin
verði ekki endurtekin, áð lof-
orðin um atvinnu og öryggi
verði ekki svikin aftur, að
stjórmmlálamenin'irnir treysti
því ekki á nýjan leik, að allt
muni komasj| í samt lag af
sjálfu sér, að ekki verði treyst
á hið blinda og skipulagslausa
framtak einstaklingsins. í öðru
lagi hefur, eins og fyrr segir,
örðið róttæk breyting á skoð-
unum fjölda margra leiðtoga á'
stjórnmála- og fjármálasvið-
inu, á orsökum atvinnuleysis-
,ins og þar með á þeim aðgerð-
um, sem nauðsynlegar séu til
að útrýma því. í þriðja lagi
hefur núverandi heimsstyrjöld
fært heiminum hinar öflug-
ustu sannanir fyrir því, að
ekkert atvinnuleysi þarf að
vera til, ef framleiðslan er vel
skipulögð. Hvert barn skilur,
að það hljóti að vera hægt að
útrýma atvinnuleysinu á frið-
artímum og með því að fram-
leiða lífsnauðsynjar í st'að
drápsvéla, ef hægt er að út-
rýma Iþví ó ófriðartímsum með
fraimileigslu drápsvéla. I&ess
vegna er krafan uim allan heim:
Ekkert atviin'nuleyisi 'eftir stríð-
ið.
*
Lýðræðisþjóðirpiar segjast
heyja þetta stríð, til þess að
bjarga lýðræðinu. Enginn vafi
er á því lengur, að þær munu
vinna stríðið. En þar með er
lýðræðinu engan veginn borg-
ið. Hvort það tekst, sést fyrst,
þegar það kemur í ljós, hvort
takast muni að koma í veg
fyrir atvinnuleysi og viðskipta-
kreppur. Takist það ekki og
milljónir manna verði að
ganga atvinnulausir og hungr-
aðir og horfa á eða lesa um, að
‘brenndar séu á báli eða sökkt
í hafið þeim lífsnauðsynjum,'
sem þá skortir, þá munu á ný
verða byltingar og eyðilegging-
arstyrjaldir.
Það er vissulega mikilfeng-
legt verkefni, sem þarf að
leysa eftir stríðið. Aldrei hef-
ur slík eyðilegging verðmæta
átt sér stað og í þessu stríði,
þótt aldrei fyrr hafi sköpunar-
kraftur mannsins koifiizt á eins
hátt stig á sviði framleiðsl-
unnar og í þessu stríði. Einmitt
þetta tvennt gerir kröfuna um
atvinnu- og brauð handa öllum
ennþá sterkari og ómótstæði-
legri. Sem stendur er talið, að
% hlutar mannkynsins eigi
við sult að búa.
Margir eru bjartsýnir á að
takast muni að leysa þau
tröllauknu vandamál, sem
framundan eru, að takast megi
að hagnýta hina dásamlegu
framleiðslutækni, sem hefur
fullkomnast mjög mikið í stríð-
inu, og hinar óþrjótandi auð-
lindir heimsins, að takast
megi að útrýma atvinnuleysi og
skorti. En margt bendir til hins
gagnstæða. Sama andvaraleys-
ið og skilningsleysið á kröfum
tímans og ríkjandi var eftir
síðustu heimsstyrjöld, og sama
fullvissan um, að allt renni aft-
ur í sinn „góða“, gamla far-
veg, sem var þó aðeins góður
fyrir lítið brot af fólkinu, skýt-
ur nú víða upp kollinum.
Engu skal um það spáð, hvað
ofan á kann að verða.
En hitt er víst, að vanda-
málin verða ekki leyst með
hinum gömlu aðferðum stjórn-
málaflokkanna. Ef lýðræðið
ætlar sér að vinna ,,,friðinn,“
eins og það er orðað, verða
stjórnmálaflokkarnir að ger-
breyta stefnu sinni, eða ella
að verða nýsköpun á flokka-
skipuninni.
Hin gamla krafa jafnaðar-
manna um skipulagningu og
þjöðmýtingu f r amle iðslunnar
sem hina einu leið út úr ó-
göngum kapítalismans, hefur
sannað réttmæti sitt í megin-
atriðum. Ef gera á ráð fyrir
þolanlegu þjóðfélagsástandi og
framförum, getur það aðeins
orðið, ef aðrir stjórnmála-
flokkar viðurkenna þessa stað-
reynd og hegða sér samkvæmt
því —r .og samtök verða á milli
þeirra flokka, sem skilja, að
skipulagning og frelsi verða að
haldast í hendur, til þess að
hægt sé að ráða fram úr vanda
málum heimsins. Engin lausn,
sem byggist á kúgun, er til
frambúðar. Aðeins þeir stjórn-
málaflokkar, sem skilja, að
ný öld er að fæðast, öld hinn-
ar skipulögðu framleiðslu, geta
vænst þess að lifa. Fæðingar-
hríðir hins nýja tíma kunna enn
að verða langar og erfiðar. E1
til vill á mannkynið eftir að
lifa enn eina heimsstyrjöld,
áður en hann rennur upp til
fulls, en þróuninni verður ekki
snúið við.
HVAÐ SEGJAHIN BLÖÐIN?
Frh. af 4. síðu.
/
í stað 8, eins og gildandi er hér í
Reykjavík, ennfremur að kaffi-
tími teljist 30 mínútur í stað 20
mínútna og loks er krafizt hæsta
skipavinnutaxta Dagsbrúnar við
al'la vinnu á bryggjum og í skip-
um í Ilafnarfirði.
hött stjórn Hlífar hafi tekizt að
knýja verkfall fram vegna þessara
auknu krafa, mun hún ekki njóta
einróma stuðnings félagsmanna.
Er þannig fullyrt að fjöldi manna
hafi setið hjá við atkvæðagreiðsl-
una, og raddir hafi verið uppi um
það að hafa hana að engu. Er
vaxandi ólga innan verkalýðsfélag
anna flestra vegna íramferðis
kommúnista, og víst er, að svo má
spenná bogann hátt að hann
brosti.“
Þannig farast Vísi orð. Og
óliklegt er það ekki, að þeir
verkamenn í Hafnarlfirði séu
nókkuð margÍT, sem effitt eiga
með að skilja, að til verkfalls
skyldi þurfa að koma þar í
þessu tilfelli, og vafasaman á-
vinning telja sér fyrirfram af
því.
Tveir menn slasast.
Á laugardaginn var urðu tveir
menn fyrir slysi við sementsupp-
skipun hér við höfnina. Menn þeir,
sem slösuðust eru: Sigurður Sig-
urðsson, Óðinsgötu 14 A, og fót-
brotnacSi hann, og Albert J. Krist-
jánsson, Þvervegi 2 Skerjafirði,
og handleggsbrotnaði hann.