Alþýðublaðið - 22.09.1944, Blaðsíða 5

Föstudagur 22. sept. 1944.

f
Um kjötverðið og krónugildið — Bréf frá gömltim
bónda — „Ástandsmær£‘ skrifar mér um stúlkurnar
og piltana þeirfa, áhyggjur þeirra og ástir — Enn um
„Ungur var ég.“
UM KJÖTVERÐIÐ og þau ó-
dæmi öll fékk ég bréf frá
gömlum bónda, sem ég ætla að lofa
ykkur að sjá. Þiað er hart undir
tönnina. Ég hef undanfarið fengið
nokkuð mörg bréf um afurðaverð
ið og þó sérstaklega „vikusam-
þykkt“ þingsins, en þetta bréf er
alveg sérstakt í sinni röð; hérna
er það:
„HVERNIG lýst skynsömum
mönnum á framsýni, hyggindi,
vízku og réttlæti nefndarinnar frá
fyrra ári, sem sumir dásömuðu þó
er hún ákvað samkomulagið milli
verðlags og kaupgjalds? Og þar
með á glæpsamlegu skrúfuna, tak
markalausu eigingirnina og hlut-
drægnina á báðar hliðar í kaup-
kröfum, verkföllum og vöruverði?
Eða þá ,hins vegar á ráðleysi
sundrung og fálm eða dekur við
óhappamennina, sem eru að drepa
stjólfstæði þjóðar sinnar í endur-
fæðingunni? “
„IJENT SKAL hér aðeins á eitt
dæmi af óteljandi mörgum, sem
hér að lúta. Nú er svo komið, að
smá'söluverð á kjöti, á að þurfa
að vera kr. 18.87 pr. kg. á „frjáls-
um markaði“, eða án milligjafar
af alþjóðarfé til seljanda. Með
því verði kostar eihn sæmilega
vænn lambskroppur, 18 kg„
keyptm- smám saman, kr. 339.66,
og sauðarkroppur , 33 kg.‘ að sama
skapi kr. 622.71.“
„ER NÚ nokkur maður til á
landi voru svo skyni skroppinn,
að halda þetta bændum fyrir beztu
eða brýna nauðsyn? Heldur nokk-
ur maður að kjötið seljist vel á
þessi verði? Eða að ríkissjóður
verði fær um það, að borga tugi
milljóna króna í ,,verðuppbætur“
á mest allt kjötið, sem annað hvort
yrði selt utanlands fyrir lítið brot
af nefndu verði, eða þá fleygt í
sjóinn og hraunholur? Og aldir
þannig minkar fyrir menn, á beztu
fæðutegund landsbúa.“
„HVERSU HEFUR nú vitring-
um þessa lands tekist að fara með
gengi krónunnar, þegár miðað er
við kjötverðið? Fyrir rúmum 30
árum, haustið 1912, gkvað Slát-
urfélag Suðurlands (sem þá var
þó oft verið að atyrða fyrir of
hátt verð) ve'rðið á kjötinu 30—50
aura kílógramm. Miðað við hærra
verðið (50 aura) er gengi krón-
unnar nú 37,7 sinnum lægra. Eða
með öðrum orðum: 1.00 króna nú,
jafngildir 2.65 aurum þá (2% eyri).
Hversu langt er nú eftir að núll-
inu, algeru gengishruni krónunn-
ar, og einveldi í stað lýðræðis með
slíku framferði?“
AF TILEFNI ummæla um feg-
urð íslenzkra kvenna, um undar-
lega drætti um munn þeirra,- sem
bindast ástarböndum við erlenda
menn og hrukkur á ennum þeirra
fékk ég í fyrradag sérstætt bréf
frá stúlku, semmefnir sig „Ástands
mær“. Hér er það:
„NÝLEGA varst þú að tala um
okkur stúlkuhnar, sem -trúlofast
hafa útlendingum. Þér þykir svip
ur okkar breytast skjótt. Þú segir
ekki, hvað þú álítur valda því. En
ef þú hugsar þig um, heldur þú
iþá ekki að það geti skeð, að þessi
svipbreyting, þessar þrukkur á
enninu og þessi undarlegi munn-
svipur, geti stafað af áhyggjum
okkar um ástvini okkar? Það gæti
stafað af andvökunóttunum, þegar
þeir eru að fara í burtu og við vit-
um alls ekki hvort við sjá-
um þá nokkurn tíma aftur. E'kki
er heldur gott um svefn, eða okk-
ur létt í hug, þegar við fréttum
ekkert af þeim í langan tíma, eða
fréttum að þeir séu komnir til víg-
stöð'vanna.“
„HÖFUM VIÐ EKKI fleiri á-
hyggjur en þær stúlkur, sem eru
svo lánsamar að fella ást til laqda?
Þær þurfa ekki að bíða, bíða þessa
endalausu bið eftir fréttum, sem
máske verða svo slæmar fréttir.
Ekki finna þær heldur þennan lát
lausa sting í hjartastað, þegar þær
hu-gsa um piltana sína. Ekki þurfa
þær að vera hræddar við að fara
í rúmið á kvöldin. Ekki liggja þær
eins oft andvaka og hugsa að
kannske núna — einmitt núna —
liggi pilturinn þeirra kannske
einhvers staðar hjálparlaus eða
! dáinn. Ekki dreymir þær þá sund
urskotna og örkumla. Stundum er
betra að vaka en sofa.“
„HELDUR ÞÚ EKKI, Hannes
minn, að þegar piltaþ.nir okkar
koma aftur heilir á húfi, þá hverfi
hrukkurnar og þessi munnsvipur,
sem gæti stafað af því að bæla
niður grátinn, þegar við erum úti
á götu og við vinnu okkarr? Gæti
ekki verið, að þá verði svipur
okkar aftur ein-s og áður var.
Heldur þú ekki að hreinn og fag-
ur svipur sé afleiðing hamhigju
og áhyggjuleysis? Og vissulega
verðum við * mjög hamingjusamar
þegar piltarnir okkar koma aftur.
Ef það verður þá nokkurntíma.“
FRÁ Arngrími Kristjánssyni,
sem er ein.n af stjórnendum útgáf
unnár „Skuggsjá", hef ég fengið
eftirfarandi bréf af tilefni ummæla
minna um unglingabókina „Ungur
var ég“.
Framh. á 6. síðu.
Öska efftir að gjörast áskrifandi að
Heimskringln
í skinnbandi — — óbundinni.
(nafn)
(heimili)
Sendist til:
Helgafellsúlgáfan.
Box 263.
Rakettubyssur í brezkri flugvél.
Á mynd þessari sjást brezkir ílugmenn vera að hlaða rakettubyssu í flugvél, sem er í þjón-
ustu heimavarnarflotans brézka, en flugvélum hans er teflt fram gegn skipum óvinanna.
t-
Fjorum rakettubyssum er kom.ð fyrir undir hverjum væng þessara flugvéla.
HERSVEITIR bandamanna
réðust á land á Frakklands
strönd innrásardaginn úr inn-
rásarbátum, en hugmyndina að
þeim fengu bandamenn upphaf-
lega að láni frá Þjóðverjum.
Aðrar hersveitir bandamanna
voru látnir síga til jarðar í fall-
hlífum bak við herlínu óvin-
! anna, en fallhlífar þeirra vóru
búnár til eftir fallhlífum, sem
bandamenn höfðu tekið af Þjóð
verjum í Afríkustyrjöldinni.
i Bandamenn beittu og mjög kaf
j bátum í innrásinni, en þá að-
j ferð höfðu þeir numið af Jap-
önum, þegar þeir réðust á Pearl
Harbor.
Bandamenn nota nú margs
konar leynivopn í bardögunum
á austurvígstöðvunum, sem
| komu Þjóðverjum mjög á ó-
| vænt, þegar innrásin var gerð.
Bandamenn bjuggu sig undir
það, að Þjóðverjar befðu leyni-
vopn handa í milli. Bandamenn
j höfðu þess vegna sérstaka her-
' sveii með innrásarhernum, er
í hafði það hlutverk með hönd-
j um að rannsaka hergöng og út-
búnað þýzka hersins.
í Þessir vopnasérfræðingar
bandamanna fylgjast og með
herjum þeirra, er berjast-.í Af-
1 rjiku, á Ítalíu og Kyrrahafi. Dags
verk þeirra ef oft og tíðum ekki
annað en að taka í sundur
sprengju af nýrri gerð eða
sprengil/ilu, sem ekki hefir
sprungið. Önnur vopn óvinanna
eru send með flugvélum og rann
sökuð í sérstökum rannsóknar-
stofum. Sú rannsóknarstofan,
sem frægust er fyrir'vopnarann
róknir í löndum bandamanna, er
í Abérdeen í Skotlandi.
ítölsku vopnin reyndust mjög
liættuleg, og bandamenn
sprengdu þau heldur í loft upp
en nota þau eins og þýzku vopn
in. En bandamenn tóku hins
I vegar í þjónustu sína Alpini-
fjaliaskóna frægu. Hugmyndin
að mannlausu flugvélinni er upp
haflega komin frá Japönum,
enda þótt bandamenn hafi auk-
ið mjög við hana og fullkomnað
hana. Annars hefir það fyrir
löngu komið á daginn, að banda
menn standa Japönum mun
framar um framleiðslu leyni-
vopna og mætti nefna mörg
dæmi því til sönnunar.
Á Aleutaeyjum bera hermenn
bandamanna mörg létt föt í
GREÍN ÞESSI, sem er
eftir Thomas M. John-
son og hér þýdd úr tímarit-
inu Ileader’s Digest, fjallar
um, þátt leýnfivopnanna í
styrjöldinni og margt annað
varðandi stríðsrekstiu-inn,
sem sjaldan er á minnzt í
sjálfum stríðsfréttunum. Yf-
irburðir bandamanna á víg-
völlunum eru nú öllum ljós-
ir, en ef til vill eiga banda-
menn stríðsgengi sitt eigi
hvað sízt því að þakka,
hversu framleiðsla hvers kon
ar leynivopna hefir farið
þeiin vel úr hendi.
staðinn fyrir fá þung föt. Hug-
mvnd þessa fengu Bandaríkja-
menn að láni frá Rússum, en
þeir höfðu aftur lært þetta af
Finnum. Þjóðverjar lærðu þetta
einnig af Rússum, en um sein-
an. Hefðu þeir kunnað skil á
þessu veturinn 1941—1942,
myndi margur maðurinn í her
þeirra, sem féll, hafa komizt
lífs af.
Leynivopn Þjóðverja bera
þess vitni, að þeim er mjög sýnt
um alla skipulagningu, auk þess
sem þeir eru vandvirkir og kost
gæfnir með afbrigðum. Þeir
hafa í þjónustu sinni farartæki,
sem minnir um margt á tor-
færubifreið bandamanna, og
sennilega standa þeir bllum öðr
um framar á vettvangi fram-
leiðslu vélknúinna farartækja.
Þegar ioftsóknin gegn Bret-
i landi stóð sem hæst, var tekið
I áð skjóta rakettusprengjum á
i þýzkar flugvélar. En rakettu-
byssurnar voru erfiðár viður-
j eignar . ýmissa orsaka vegna.
Sérfræðingar í Washington tóku
> mál þetta til meðferðar. Og á-
rangurinn varð sá, að einum sér
fræðingnum datt í dug að reyna
að framleiða rakettubyssu, sem
væri svo létt og auðhreyfanleg,
að sérhver stórskotaliði gæti
haft hana að vopni. Og þess varð
skammt að bíða, að byssa þessar
ar gerðar hefði verið. framleidd
og tekin í notkun. Sjö dög-
um eftir að fyrsta sending af
byssum þessum hafði verið
framleidd, var hún tekin í notk
un í Afríku og skömmu síðar
i Rússlandi.
Byssa þéssi gafst svo vel, að
Þjóðverjar gerðu sérstakar ráð-
sta/anir til þess að taka eina
þeirra herfangi og tókst það. —
Sex mánuðum síðar höfðu Þjóð
verjar framleitt byssu líka að
gerð, og vopni því beita þeir
nú mjög gegn skriðdrekum
bandamanna.
Þjóðverjar hófu brátt að
skjóta rakettusprengjum úr flug
vélum. —- Bandamönnum tókst
að taka nokkrar þessarar rak-
ettusprengna og byssurnar, er
þeim var skotið úr, herfangi.
Því næst auðnaðist bandamönn
um að finna varnir gegn þessu
vopni og hófu svo framleiðálu
rakettubyssna sjálfir, sem fyrir
var komið í flugvélum þeirra.
Byssur þessarar tegundar voru
ainnig notaðar í innrásinni í
Frakkland.
Eigi alls fyrir löngu, rættist
langþráður draumur brezku upp
lýsingarþjónustunnar, þegar ein
flugvél nazista neyddist til þess
að lenda á flugvelli banda-
manna. Þetta var sprengjuflug-
vél af gerðinni JU-88. Flug-
menn bandamanna flugu hepni
til rannsóknarstöðvarinnar að
Dayton. Þar var hún rannsökuð
af mikilli kostgæfni. Og þeir,
sem höfðu rannsókn þessa með
höndum, sanúfærðust brátt um
það, hvers vegna allar þýzkar
flugvélar, sem bandamenn náðu
á vald sitt, voru stéllausar. Þar
hafði sem sé verið fyrir komið
sprengiefni, og var öllum þýzk
um flugmönnum stranglega fyr
ir l'agt að granda flugvélum sín
um áður en þær féllu banda-
mönnum *í hendúr. —• En jafn-
framt fundust í flugvé'linni
leiðslur, sém lágu út í vængi
hennar. Eftir leiðslum þessum
var heitu gasi hlevpt út í væng
ina, en það bræddi ísinn jafn-
óðum og hann festist á væng-
ina. Bandamenn voru að sjálf-
sögðu ekki seinir á sér að taka
upngötvun þessa í þjónustujsína.
Flugvélar, sem bandamenn
taka herfangi, eru rannsakaðar
á sérstökum flugvöllum, og þess
ar Kannsóknir verða til þess að
bandamenn verða margs vísari
um uppgötvanir óvinanna. Ann
ars er sannleikurinn sá, að
bandamenn standa óvinunum
nú orðið mun framar um flest
Framh. á 6. síðu.