Alþýðublaðið - 23.09.1944, Blaðsíða 2

AlÞYDUBUÐil)
LttMgardajgur ,-':23.
Búnaðar|)ingið:
og uppbælurnar
rædd á lokuðum
fundum.
1 Búizt við, að af-
j staða þingsins
I verSi kunn í dag eða
já mergun.
AUELAÞING , Búnaöarfélags-
irus, sean kaiLLað var saman
til að ræða afurðaísölxiímiál land
búnaðarins, sem nú valda mest
um vandræðum í fjárihags- og
stjórnmiálum iandsins ihélt loka
aða fundi bæði í fyrradag og í
gær.
Nefnd var kqsin á þinginu í
fyrradag til að gera tillögur um
afurðasölumálin og mun lokaður
fundur hafa veírið 'haldinn í
gærkvöldi um tillögur nefnd-
arinnar.
Talið er líklegt að afstaða
toúnaðarjþingsins verði kunn í
day eða á morgun, enda er á
morigun útrunninn sá tími, sem
alþingi samiþykM fyrir viku að
greiða uppbætur á landbún-
aðarafiurðir í 7 daga.
Nýja launðiapfrumvarpið var
tli fyrsfy ymræðu í gær.
Guðmundur I. 6uðmundss<»n flutti sköru-
iega framsöguræðu fyrir frumvarpinu.
En Bförn Ólafsson ©g Jónas Jónsson msdtu
f gegn því.
LAUNALAGAFRUMVARPIÐ var til fyrstu uxnræðu í
efri deid í gær. Fyrsti flútningsmaður, Guðm. í Guð-
mundsson, fylgdi frumvarpinu úr hlaði með ítarlegri ræðu
og sýndi með öruggum rökum fram á nauðsyn nýrra launa
laga. í streng með honum tók Magnús Jónsson, sem er einn
af flutningsmönmnn frumvarpsins. Gegn frumvarpinu lögð
ust Björn Ólafsson fjármálaráðherra, Gísli Jónsson og Jón-
as Jónsson.
Að xunræðurmi lokinni var málinu vísað til annarrar um-
ræðu og fjárhagsnefndar með 13 samhljóða atkvæðum.
í framsöguræðu sinni benti
Guðmundur á, að launalögin
frá 1919 hefðu verið undirbúin
á styrjaldarárunum og sett ári
eftir að styrjöldinni lauk. Þá
hefði verið verðbólga í landinu
og ekki þótt tiltækilegt að miða
laúnakjörin við það ástand.
Hefði því verið tekið það ráð
að miða við verðlag og fjárhags
! ástand fyrir styrjöldina. Ofan
| á launin hefði svo verið bætt
Állir pfa fengið bícleyfi neS
• vissum skilyrðuin.
En meirihluti hæfarstfórnar neStaöi aö sam-
þykkfa tillögu AlþýSnflokksins, sem tryggöi
Fteykfaviknrhæ gagnvart Seyfishöfum.
BæJARSTJÓRN REYKJAVÍKUR samþykkti á fundi
sínum í fyrrakvöld að veita Öllum leyfi til kvikmynda-
húsareksturs hér í bænum með vissum skilyrðum.
,Hins vegar felldi bæjarstjórriin tillögu fulltrúa Alþýðufloklts
ins, sem fól í sér tryggingu fyrir hæjarsjóð gagnvart leyfis-
hofunum.
Tillögur , borgarstjóra' , sem
samþykktar voru, voru svo-
hljóðandi:
„Bæjarstjórn Reykjavíkur
mun veita leyfi til reksturs
kvikmyndahúsa hér í bænum
hverjum þeim, sem fullnægir
eftirgreindum skilyrðum:
1. Hefir skv. landslögum
. leyfi til atvinnureksturs hér
á landi.
2. Hefir húsnæði, sem að
dómi bæjarstjórnar og ann-
arra réttra stjórnarvalda, er
til þess hæft, að hafa þar
kvikmyndasýningar fyrir al-
menning.
3. Samþykkir að greiða í bæj
arsjóð fast gjald af hverju
sæti, í sýningarsal, svo sem
það verður ákveðið af bæjar
stjórn á hverjum’tíma.“
4. Það skilyrði verður enn
fremur sett, að við sölu á sýn
ingarhúsnæði og sýningar-
tækjum hafi bæjarstjórn jafn
an forkaupsrétt að þessum
eignum fyrir söluverð eða
matsverð, ef bæjarstjórnin
, kýs það heldur. Sams konar
forkaupsrétt verður og áskil-
inn að hlutabréfum í félög-
um/Bem kynnu að stofna til
k vikmy ndasýninga1 ‘.
Alþýðuflokkurinn bar fram
svohljóðandi viðbótartillögu:
,,Leyfin veitast til ákveð-
fns tíma, sem eigi sé lengii en
25 ár, erú óframseljanleg og
bundin því skilyxði, að hús
og mannvirki, sem leyfishafi
kaupir eða reisir til kvik- ,
myndasýninga og nauðsynleg i
eru til slíkrar starfsemi og
ekki verða notuð til annars
án mikilla breytinga, falli til
bæjarins endurgjaldslaus að
leyfStíma loknum,
' Þó getur bæjarstjórn, ef
hún ákveður að taka rekstur
kvikmyndahúsa í sínar hend
ur, fellt leyfin úr gildi með
eins árs fyrirvara hvenær
sem er. á leyfistimanum, enda
hafi þá bæjarstjórn rétt og
skyldu til að kaupa hús og
mannvirkj, sem í 1. mgr. seg-
ir, ,fyrir verð, sem svarar til
þess, t.ð eignir þessar hefðu
verið afskrifaðar að fullu á
25 árum, svo og nauðsynleg
sýningdrtæki íyrir rn at.y-
verð“.
> Haraldur Guðmundsson, sem
hafði orð fyrir þessari tillögu
benti á það, að með samþykkt
þessarar tillögu væri stefnt að
því að icoima í veg fvrir það að
b:„ num væru bundnir fjárhags
íc-gir baggar, er bærinn vildi
taka rekstur kvikmyndahús-
anna í sínar hendur og tryggja
það að leyfin sjálf yröu metin
til fjár, en það hefðu Nýja Bíó
og Gamla Bíó gert í tilboðum
þeim, sem bærinn fékk hjá þeim
urn kaup á kvikmyneiahúsun-
um. Haraldur kvað það ófrá-
víkjanlega stéfnu Alþýðuflokks
iri að bærinn ætti að hafa á
hendi rekstur kvikmyndahús-
anna og því vildi flokkurinn
tiyggja það sem bezt að bærinn
gæti, þegar ástæður leyfðu, haf
izt handa í þessa átt. En með
Frh. á 7. »í0ul
25 /< uppbót vegna hinna ó-
venjulegu tíma, sem þá voru í
landinu. Þetta hefði þó verið
algerlega ófullnægjandi. Verð-
lagsvísitalan hefði nálega á-
vallt síðan verið a. m. k. tvö-
fallt hærri — og stundum þre-
falt hærri — en við var miðaþ
í launakjörum opiriberra starfs
máriria. Þær áætlanir, sem iög
in hefðu byggzt á, hefðu þann-
ig engan veginn staðizt, enda
hefðu forsendur þær, sem bau
voru reist á, raunverulega alls
ekki verið til.
Ýmislegt hefir verið gert af
hálfu hins opinbera til að bæta
úr þessu, sagði Guðmundur.
Sumar þær ráðstafanir hafa að
eins gert illt verra og skapað
misrétti og ranglæti í launakjör
um. Dýrtíðaruppbótin var langt
frá því að vera fullnægjandi,
enda þótt nokkurt gagn væri
í henni. Þá benti Guðmundur
á, að m. a. hefði verið horfið
að því ráði að greiða starfsmönn
urn aukaþóknanir fyrir störf.
Þetta hefði hjálpað þeim, er
þess urðu aðnjótandi, en ekki
hefði orðið að því nein almenn
bót, heldur hið gagnstæða. Það
hefði skapað ósamræmi og ó-
sanngjarnan aðstöðumun starfs
mannanna. Ný embætti og stofn
anir, er risið hefðu upp eftir að
launalögin voru sett, hefðu yfir
leitt ekki verið látin heyra bein
línis undir þau, heldur hefðu
þau laun yfirleitt verið ókveðin
hærri'og orðið þannig til þess
að auka aðstöðumuninn og órétt
lætið. Væri nú svo komð, að op
inberir starísmenn tækju laun
eftir ákvæðum í 77 lögum, og
hefðu þau öll verið sett án
minnsta tillits til samræmis i
launakjörum opinberra starls-
manna.
Aðfcúðin að opinberum starfs
mönnum síðan 1919 hefir því
verið þannig, sagði Guðmundur
að í fyrsta lagi hefir verið
byggt á fjárhags- og verðlags
grundvelli, sem ekki fær stað-
izt, og í öðru lagi hafa þær
endurbætur, sem á launakjör jn
um hafa verið gerðar, ýmist vér
ið algerlega ófullnægjandi eða
miðað að því að auka ósamræm
ið og óréttlætið.
Guðmundur kvað sér vera
ijóst, að um írumvarp milii-
þinganefndarinnar, sem hann
flytti hér á alþingi ásamt þrem
ur þingmönnum öðrum, mætti
vitaskuld deila í einstökum atr
iðum, enda myndi sú ávallt
verða raunin. Eigi að síður
þætti flutningsmönnum rétt að
bera það fram nú. Hins vegar
heíðu* flutningsmennimir hver
um sig óbundnar hendur varð
andi breytingar á frumvarpinu.
Heildargrunnkaupshækkun op
inberra starfsmanna, er í þessu
frumvarpi fælist kváð Guð-
nundur vera 1 milljón og 93
Frh. 6 7. triðu.
Hlíf sýknuð í þreœar
tnálum í Félagsdómi
/• ? ‘ Í A : í «. .. r*. ' . /. " r ■ 1 ‘.
¥oru öll út af Sand-
igerHisdoilunni.
FÉLAGSSDÓMUR kvað í
gær upp þrjá dóma í mál
inu, sem höfðuð höfðu verið
iggn Verkamannafélaiginu Hlíf
í Hafnarfirði út af hinni svo
nefndu Sandigerðisdeilu. Var
fflíf sýknuð í öllum málunum.
veldur siglingahætlu
T GÆR var auglýst siglinga-
2 hætta fyrir Norðurlandi,
og- staí^r hún af mannlausu
skipi, sein þar er á reki.
Er þetta mótorskipið Helga,
sem verið hefir á reki úti fyrir
Norðurlaindi að undanfömu.
Helga var . í sumar dregin frá
Eyjafirði vestur til Steingríms
fjarðar og þar hefir hún legið
síðan en slitnað upp af legunni
1M
Ög frá yfwm&nm. ’
... H|álpræSishersi|jis.
P ORSiETA ÍSLANDS, hefir
*• nýlega borizt eftirfarandi
ásamt persónulegum hamirigju
óskum frá forseta kirkjufélágs
ins: - ■■' ,
„Kirkjujþing hxns evangel-
iiska lúterska kirkjufídags í
Vesturiheimi samfagnar hinní
íslenzku þjóð út af Iþeiíh sjóilf-
stæðishug ag því áræði, sem
hún hefir sýnt, og út af því
takmarki, sem hún hefiir náð
mitt í ægálegum heimsóíiþði,
með því að endurreisa sitt forna
lýðveldi, eftir að hafa búið við
erlend stjórnarvöld urii 678 ára
skeið.
Vér biðjum algoðan guð að
vernda og blessa bræður vora
á ættjörðinni og gefa það atf riáð
sinni, að þetta djarfa spor mégi
verða þjóðinni til sanr.rar
blessunar um ókomnar aldir.“
Enn- fremur .hafa focrsetanum
borizt ámaðiaróskir frá George
Carpentér, . yfirherahöfðingja
Hjálþræði'sfaersins.
t (Samkvæmit tiikynninigu frá
utamlíkiismélliaráð'Lmesdíl'.nú). -
FéSagilS Siefur í hyggju reyna'aH fá k'eypt
kvikmyfidahús hrezka sjéSs^sieis hér ■ í bæ„
----------------------—————
SLYSAVARNAFÉLAG ÍSLANDS hefur farið þess á leit ,við
bæjarstjórn Reykjavíkur, að félaginu verði veití leyfi til
reksturs kvikmyndahúss í Reykjavík. Ráðgerir félagið að sýna
þar mjófilmu fræðslukvikmyndir, sem félagið lætur sjálft iaka
viðvíkjandi slysavörnum á sjó og landi, jafnframt öðrum venju-
legum fræðslu- og skemmtikvikmyndum, sem félagið mun
kappkosta að fá til að sýna. ....
■Forráðan.enn slysavarna-
starfseminnar hafa mikinn á-
huga fyrir framgangi þessa
máls, og að undanförnu hefur
verið unnið að undirbúningi
þess. Til að byrja með hefur
félagsstjórnin aðaliega auga-.
stað á kvikmyndahúsinu „Pol-
ar Bear,“ sem brezki sjóherinn
hefur látið reisa á svokallaðri
Iðunnarlóð við Skúlagötu, en
það er í alla staði hið snotr-
asta kvikmyndahús og vel í
sveit komið.
Félagið hefur þegar gert ráð-
stafanir og íengið góðar undir-
tektir viðkomandi aðila um
kaup á þessu umgetna lcvik-
myndahúsi. Bæði hinna er-
lendu eigenda og Sölunefnd
setuliðseigna, sém mun fá hús-
ið til ráðstöfunar, þar sem
Slysavarnafélag íslands var
fyrsti umsækjandinn. Brezku
sjóhernaðaryfirvöldin hér, hafa
tjáð'sig hlynt því, að Slysa-
varnafélag íslands fái sýning-
ártækin keypt, svo framarlega
sem þau verði seld, því með því
móti myndu sjófarendur halda
áfram að njóta góðs af tækjun-
um. Þá hefur umráoamaður
lóðarinnar, sem húsið stendur
á, Þórður Ólafsson,- útgerðar-
maður, tjáð sig hlyntan að
húsið fengi að standa þar.
Tilgangur félagsins með um-
sókn þessari er tvenns konar.
Bæði að auka fræðslustarfsemi
sína með því að kappkosta að
sýna valdar og fræðandi mynd-
ir, til eflingar og skilnings á
þeim málefnum, sem félagið
berst fyrir og svo til að afla
félaginu tekna til hinnar marg-
þættu slysavarnastarfsemi. En
félagið hefur aldrei haft neinn
fastan tekjulið til að byggja
starfsemi sína á.
Þá hefur félagið mikla þörf
á samkomuhúsi fyrir hinar
fjölmennu deildir sínar til
fundarhalda og annarrar félags
starfsemi, svo sem námsk.eið, en
þetta hvorutveggja er hægt að
sameina með kvikmyndahúss-
rekstrinum.
Slysavarnafélag ísland's
treystir því, að bæjarstjórnin
sjái sér fært að verðá við þess
ari umleitan, vegna hinnar
þýðingarmiklu og þjóðnýtú
starfsemi, sem félágið rekur, og
vegna þess, að Slysavarnafélag
ið með hinum ýmsu deildum
sínum, kvenna- og uhgmenna-
deildum, er ekki einungis fjöl-
mennasti félagsskapur hér í
höfuðstaðnum, heldur og í öllu
landinu. Kvikmyndaleyfi handa
, Slysavarnafélagi íslands, er því
líklegt til að verða gagnleg og
vinsæl ráðstöfun.
Hjónaband.
í dag verjSag^fin saman í hjóna
band un'íirft |SI4fe)a Vilhjálmsdótt
ir, skrifstOT^ŒBl^iHringbraut 190
og H a f st ftíri-riViÓpöteso n, sjómáður,
SkólavöriíOWH^^SÍÍ) A. Heimili
þeirra veWur Sð Hringbraut 190.
Áítræðisafmæli.
á í dag Vigdís Jónsdótir, ekkja
Jóns Þórðarsonar dýralæknis frá
ísafirði. Vigdís dvelur nú á heim-
ili dóttur sinnar Grettisgötu 53 hér
í bænum.
/