Alþýðublaðið - 12.12.1944, Blaðsíða 7

Þriðjudagur 12. desember 1944
ALÞYÐUBLAÐm
Bœrinn í dag.
Næturlæknir er í Læknavarð-
stofunni, sími 5030.
Næturvörður er í Reykjavíkur-
apóteki.
Næturakstur armast B. S. í.,
sími 1540.
ÚTVARPIÐ:
8.30 Morgunfréttir.
12.10—13.00 Hádegisútvarp.
15.30—16,00 Miðdegisútvarp.
18.30 Dönskukennsla, 1. flokkur.
19.00 Enskukennsla, 2. flokkur.
19.25 Þingfréttir.
20.00 Fréttir.
20.20 Tónleikar Tónlistarskólans:
a) Sinfonia pastorale eftir
Tartini. b) Lög úr „Gullna
hliðinu" eftir Pál ísólfsson.
(Hljómsveit leikur, undir
stjórn dr. Urbantschitsch).
20.45 Erindi: Skipulag heimsvið-
skipta, I. (Ólafur Björns-
son dócent).
21.10 Hljómplötur: Lög leikin é
píanó.
21.15 íslenzkir nútímahöfundar:
Halldór Kiljan Laxness les
út skáldritum sínum.
21.40 Hljómplötur: Kirkjutónlist.
22.00 Fréttir.
Dagskrárlok.
Minningarorð
Trésmiðaféiagið
Frh. af 2. síðu.
borizt og sleit síðan borðhald-
inu, en eftir var stigin dans
langt fram eftir nóttu.
Núverandi stjóm félagsins
er þannig skipuð: Tómas Vig-
fússon, formaður, Einar Kristj-
ánsson, Guðmundur Halldórs-
son, Gissur Sigurðsson og Ár-
sæll Sigurðsson.
Kvennadeild Slysa-
I
vamafélags Islands |
r
\
heldur «fund annað kvöld
miðvikudaginn kl. 8,30 s. d.
í Strandgötu 29.
Til skemmtunar: Spiluð
framsóknarvist. Verðlaun
veitt. Konur beðnar að fjöl-
menna og hafa með sér spil.
Stjórnin.
Ágætar íslenzkar
Gulrófur
í 5 og 10 kg. pökkum.
Allt sent heim.
Úrvals þurrkaður
Söltuð norðlenzk
Hverfisgötu 123 hjá
Hafliða Baldvinssyni
Sími 1456.
Sigrún Pálsdéttsr Blöndal
á Hallormsstað
SIGRÚN Á HALLORMS-
STAÐ er nafn sem lengi
hefir hljómað í éyrum íslend-
inga með sérstökum blæ. Sig-
rún á Hallormsstað var ung vel
menntuð og gáfuð stúlka, stuttu
eftir aldamótin síðustu. Hún lét
opinber mál til sín taka og tal-
aði á mannfundum t. d. um póli
tík. Hún fór ,,ekki út í sveit,
að elta þessa Jóni“ eins og Þor
steinn Erlingsson sagði, í kosn
ingum 1908. Áratug síðar er
hún gift kona og kennari á Eið
um; þjáðist maður hehnar þá
af illkynjuðum sjúkdómi er hún
létti honum eftir föngum t. d.
í siglingu til Danmerkur.
Nokkru síðar er hún orðin hús
freyja á eignarjörð sinni og rek
ur skóla ásamt manni sínum
við ágætan orðstír. Þá er Hall-
ormsstaðaskólinn stofnaðar fyr-
ir húsmæður. Hún er sjálfkjör
in til að veita honum forstöðu.
Og þarna setjast þau að, ein
hin glæsilegustu og mezt mennt
uðu hjón í landinu, bæði ágæt
ir kennarar — á einum fegursta
stað sem finnst í sveit á land-
inu, skógarjörðinni frægu, H»I1
ormsstað, við hafið gula á ís-
landi.
Og áratugur líður við starf
og yndi á nýlendunni' við Hall
ormsstað. Nú ber Sigrúnu mjög
upp yfir íslenzkar konur í á-
hrifum frá skóla sínum og störf
um í menningar þágu kynsystra
sinna. Þá felíur maður hennar
frá með skyndilegum og hörmu
iegum hætti. Meira gat Sigrún
á Hallormsstað ekki misst, eins
og starfi og aðstöðu hennar þá
var háttað, þó hélt hún ótrauð
áfram og nú er Sigrún á Hall-
ormsstað orðin ekkja og það síg
ur að lokum um lífdagafjöld
og æfikvöldið logar af sólna-
sindri minninganna, um mikið
æfistarf .Nú er að bíða þess að
dagsdns heiði sökkvi bak við
fprtjald eiþekkingariinnar á
þeim lögum lífsins, sem vizka
mannkynsins hefir eigi enn get
að handan fyrir horft; það dag
setur varð aðfaranótt hins 28.
nov.
s. 1.
Úibfeiðið Álþýðublaðfö.
Sigrún Pálsdóttir Blöndal
var fædd að Hallormsstað 4.
júní 1881. Má segja, að að henni
standi eingöngu presta og sýslu
mannaættir á Austurlandi. Fað
ir bennar var Páll stúdent Vig-
fússon pres'ts í Ási Guttorms-
sonar prófasts í Vallarnesi Páls
sonar prófasts á Valþjófsstað
Magnússonar. Móðir Páls stú-
dents var Björg Stefánsdóttir
prófasts á Valþjófsstað Árna-
sonar prófásts í Kirkjubæ
Þorsteinssonar, eða það sem
frekar er talið, Stefánssonar
prests í Presthólum Þorleifs-
sonar prófasts í ^ Múla. Móðir
Stefáns prófasts Árnasonar var
Björg Pétursdóttir sýslumanns
á Ketilsstöðum Þorsteins sýslu
manns á Víðivöllum Sigurðsson
ar bónda í Jörva í Haukadal,
Þorgilssonar, Bergþórssonar,
Bjarnasonar, Sveinssonar og
Ragnhildar Gahiladóttur prests
á Staðarbakka Hallgríms bóncM
á Egílsstöðum í Vopnafirði, um
150,0, en frá honum eru ef til
vill allir nú lifandi ísl. komn
ir. Kona Péturs sýslumanns og
móðir Bjargar var Þórunn Guð
mundsdóttir prests á Kolfreyju
stáð Pálssonar prests s. st. Á-
mundasonar.
Móðir Sigrúnar á Hallorms-
stað var Elisabet Sigurðardótt
ir prófasts á Hallormsstað hins
þjóðkunna þingmanns Sunn-
Mylinga, héraðshöfðingja og
rithöfundar Gunnarssonar
Sigrún P. Blöndal
íbómdi 'Sikíða — Giunnarseonar
Þorsteinssonar prests á Skinna
stað Jónsscnar lögréttumanns á
Einarsstöðum í Reykjadal Jóns
sonar við Mývatn Ingjaldsson-
ar Jónssonar Hallgríms skálds.
Verða nú ekki frekar raktir
ættstuðlar Sigrúnar á Hallorms
stað. Vorú foreldrar hennar
Pál'l og Elísabet á Hallormsstað
hin mestu gáfu og myndarhjón
Páll stofnaði blaðið Austra og
iráð mest-u um það meðan hans
naut við, en hann dó umgur og
meðan Sigrún var í bernsku, en
Elísabet hélt búskapnum áfram
á Hallormsstað. Var hún víð-
kunn rausnar og höfðingskona.
Átti hún auk Sigrúnar son, Gutt
orm, sem hún lét læra skóg-
fræði, og síðan gerðist skóg-
arvörður á Hallormsstað og hef
ir stofnsett þar myndarlegustu
skógræktarstöðina í landinu.
Elísábet unni Hallormsstað með
,,ærslum“ og börnin voru upp-
alin í þeim anda að vinna fyr
ir staðinn. Sonurinn komst þar
fljótlega á beina braut. Dóttir
im áitti lemgri og sieimfiærari
leið. Hún lærði í Kvennaskólan
um í Reykjavík og síðar á
Askov 'í Danmörku. Vaknaði
snemma löngun hennar til
kennslu og skólastarfa og þá
fyrst og fremst á hinum fagra
Hallormsstað.
Leið Sigrúnar lá þó burt frá
Hallormsstað. Hún giftist Bene
dilk-t G. Blöndail kemnara á Eið-1
um og átti heima þar til 1924.
Stundaði hún kennslu við skól-
an,n auk margháttaðra starfa
fyrir kvenfélög og kennarasam
bönd. Þá fluttust þau hjónin að
Mjóanesi í Skógum eigi langt
frá Hallormsstað; þá jörð átti
hún. Sigrún var á heimleið.
Þar stofnuðu þau hjónin skóla
fyrir ungar stúlkur og var
kennslan bæði til „munns og
handa,“ því nú vaf Sigrún orð-
in kvenna fróðust um hannyrð
ir og vefnað og bárust geysi-
áhrif frá skóla hennar í þeim
greinum út um héraðið.
Tók hún nú að vinna ötullega
að æsku hugsjón sinni, hús-
mæðrasóla á Austurlandi og
1930 tók skólinn til starfa og
Sigrún var komin heim á Hall-
! ormsstað. Þá var hún orðin 48
ára að aldri, eiginkona og móð
ir, og átti nú að bera ábyrgð
á skólastofnun sem var nokkuð
leiinisfiaikit fyrirbrigði á þeim ár-
um. Húsmæðraskóli í sveit. Nú
var Sigrún landnámskona.
Sköli hennar yar nýstofnun
' Honum var fengið óyrkt land,
utan túns á Hallormsstað, allt
varð að sera að nýju til. Rækta
ifcún í steóigarrjóðiri, byiggjia hlöðu
o^ neningshús. Þarna naut hún
ágætrar aðstoðar ágæts eigin-
manns og þetta var allt fram-
kværnt með mesta myndarskap

Jarðarför mannsins míns,
Bjarna Einarssonar frá Straumfirði,
fer fram frá Fríkirkjunni í Hafnarfirði miðvikudaginn 13. þ. m.
kl. 2 e. h.
Anna Jónsdóttir.
Konan mín,
líairín Eiríksdóffir
andaðist að heimili okkar Sólvallagötu 26, þann 11. þ. m.
Fj^rir mína hönd og annarra vandamanna,
Jóhannes Bjarnason.
Hjartanlega þökkum við, öllum sem sýndu samúð og veittu
aðstoð við fráfall og jarðarför,
Jóíiínu Sigmriijargar Kristmundsdóttur.
Fyrir hönd vandaimanna,
Björg Guðmundsdóttir. Magnús Pétursson.
Hér með tilkynnist vinum og ættingjum að tengdafaðir minn
og afi
Oddur HeBgason
andaðist í Landakotsspítala 11. desember.
Jóhanna Friðriksdóttir og börn.
ia
Vantar til þess að bera blaðið til áskrifenda í
eftirtöld hverfi:
Hverfisgötu
Barónssfíg
Höfðahverfi
Braeðraborg^rstig og
SóIvelBi
á fáum árum. Stóð nú skól- |
inn á Hallormsstað með blóma.
Auk kennslunnar var hann not
aður fyrir sumargistihús og
þegar vegarsambandi varð kom
ið á milli Austurlands og ann-
arra landhluta, streymdi þang
að landslýðuinn, til að njóta
fegurðarinnar á Hallormsstað.
Laðaði nú allt að. _ Fádæma
myndarskapur, gáfuy fróðleik
ur og gestrisni húsbændanna
var allt með frábærum hætti.
Hallormsstaður óx með ári
hverju áður var hann prestsset
ur með klukknahringingum og
þár sat hver héraðshöfðinginn
eftir annan, nú var þar enginn
prestur, -eh nú úar þar kona,
sem setti mótið mest á staðinn
og nú var Hallormsstaður orð
inn eitthvað meira, en prestset
ur í.hugum fólksins. Hann var
orðinn helgidómur. — Og
kannski sá eini sem þjóðin á
núna á stríðsgróðatímanum. -—
Nú dró fyrir ský fyrir sólu.
Benedikt Blöndal, varð úti í
stórhríð á Þórudalsheiði 9 .jan.
1939. Það varð héraðsbrestur
við fráfall hans. jfíann var mest
virtur maður á Fljótsdalshér-
aði á þeim tíma. Var það ein-
kenni Sigrúnar að engan dró
hún niður en öllum lyfti hún til
nokkurs þroska er nærri henni
áttu leið. Sigrún hafði nú misst
sína aðra hönd, en hélt þó ó-
trauð áfram og hallaðist í engu'
vegur staðar né skóla, að því
er séð varð. Sigrún bætti enn
við sig störfum og tók að leggjc
stund á þjóðlegan fróðleik
Hverju hún fékk áorkað í þv
éfni er enn eigi komið í ljós
Þannig er ramminn un
myndina af ytri æfi Sigrúna:
á Hallormsstað. Það bíður am
arra og annars tíma að skrif;
um Sigrúnu á Hallormsstað
starfi og lífi; þar er auðugt efn
og nóg í bók, sem kosta mund
200 króniur. Við sem vorun
henni samferða um æfigöti
vitum að það varð „alltaf greii
ara þar sem hún stóð“ og miki
hæfni hennar í gáfum og áhri
um verður okkur ógleyman
leg. Nú drúpir Hallormsstaðui
Áustfirðingar syngja þar yfi
moldum Sigrúnar í dag. Yfi
þeim syrgir frumvaxta sonu
þeirra hjóna, Sigurður, í 6 beh
Menntaskólans á Akureyri.
Hallormsstaður hendi guðs þi
sló
hæsta björkin féll j þínum skó
Eflaust áttu sól, þar aftur ri
risabjörk í skógi tíma nýs.
Benedikt Gíslason
frá ÍIofteigL
fuNDÍK&STÍLKYKNÍNÍ
'4 ' ;•; '■ - • . . .
St. íþaka nr. 194
Fundur í kvöld kl. 8.30.
Erindi: S. F. J.