Alþýðublaðið - 08.03.1945, Page 5

Fimmtudagm- 8. marz 1945
ALÞYfHIBLAÐIÐ
oSÍlN

fr'y
VLi.l

Um hegðan fólks í leikhúsum og kvikmyndahúsum —
Dæmi frá leiksýningu í Hafnarfirði — Hvað á að. gera
við fólk, sem kemur of seint — Húsunum á að loka á
réttri stundu — Skyldur hússráðenda við gestina
REYKVÍKINGUR skrífar eftir-
farandi um sýningu Ueikfé-
lags Hafnarfjarffar á Kinnarhvols
systrum: „Þaff lilýtur aff vekja at-
hygli hversu mjög Leikfélagi
Hafnarfjarðar hefur vel tekizt aff
efna til leikstarfsemi í Hafnarfirffi
og þaff mun gleffja okkur reyk-
víska leiklistarunnendur ekki síff-
ur en Hafnfirffinga. Er þetta enn
einn votturinn um þaff, aff leik-
listarstarf okkar íslendinga er nú
í miklum uppgangi.
ÉG FÓR Á frumsýningu Leik-
félags Hafnarfjarðar á Kinnar-
hvolssystrum og :þó að geti ef til
vill sett út á eitthvað ef ég legg
mig eftir því, þá verð ég að segja
það, að ég varð ekki fyrir von-
brigðum. Leikfélagið hefur, svo
ungt sem það er, ráðizt í stórvirki
með því að taka Kinnarhvolssyst-
ur til sýningar og það leysir þetta
vandaverk furðanlega af hendi.
EN ÉG SKRIFA þessar línur
ekki aðeins til að þakka Leikfé-
lagi Hafnarfjarðar, heldur til þess
að finna að framferði leikhúss-
gesta. Leikhúsið sjálft mun vera
hið veglegasta sem til er hér á
landi, en hegðun gestanna var
hvorki í samræmi við framkomu
og afköst leikaranna eða myndar-
skapinn á liúsakynnunum. Eftir að
sýningin var hafin voru ■ gestirnir
að ryðast í sætin svo að upphaf
leiksins spilltist mikið. Eftir að
flestir voru seztir hófst kliður og
skrjáf í saelgætispokum, hvískur
og hljóðskraf og varð maður jafn-
vel að hafa sig allan við að geta
fylgzt með því sem fram fór á leik
sviðinu.
EITT SINN kom það fyrir í
miðjum leik, eftir langa hléið, að
leikararnir urðu að nema staðar
vegna hamagangsins í salnum og
jafnvel að endurtaka leik sinn.
Ég vil að vísu þakka leikurunum
fyrir að gera það, en allir geta
ímyndað sér hvort slíkt og þvílíkt
skemmir ekki heildaráhrif leiks-
ins. Ég skil ekkert í því, að leik-
listargagnrýnendur skuli ekki einn
ig gagnrýna leikhússgesti, sem
þannig haga sér, en það hefur eng
inn gert, sem skrifað hefur um
þessa leiksýninu.
ÉG VIL TAKA það skýrt fram,
að það voru ekki fremur Hafn-
firðingar , en _ Reykvíkingar sem
þannig höguðu sér. Reykvíkingar
áttu að minnsta kosti sinn stóra
hlut í þessu háttalagi. Ég vil fast
lega skora á ráðamenn leikfélag-
amia, bæði hér í Reykjavík og í
Hafnarfirði, að loka dyrunum á
mínútunni og hleypa engum inn
fyrr en þá á milli þátta. Við sem
mætum stundvíslega eigum heimt
ingu á þessu og það gæti kennt
fólki stundvísi, en óstundvísi hef
ur ætíð verið þjóðarlöstur íslend-
inga. Fólk getur mætt stundvís-
lega, ef það vill, og þeir, sem ekki
geta það eða ekki gera það, verða
að taka afleiðingunum af því. Eng
in önnur regla er í til þessu máli
en sú, að húsunum sé lokað á rétt-
um tíma.“
ÉG TEK UNDIR ÞETTA. Þessi
ósiður hefur lengi ríkt á skemmt-
uhum — og ekki síður í kvik-
myndahúsum en í leikhúsum.
Hann er óþolandi og á ekki að
líðast. Hann er í raun og veru ekki
sök þeirra sem koma of seint,
heldur þeirra, sem gæta dyranna,
því að þeir eiga að loka þeim á
réttum tíma og ekki að opna þær
fyrr en . milli þátta. Þeir sem
koma of seint og ekki vilja bíða,
verða að hverfa heim aftur og
þola sitt tjón.
Hannes á hornínu.
greioar og
skemmiilegastar sögur
fáið þér í
Sími í og gerlst áskrifandi.
AUGLÝSSD í &LÞÝÐUBLADINU
Földu sig niðri í kolanámu

í .sókninni inn ií Saarihéraðið fann Bandaríkaherinn 'þennan hóp -þýzks flóttaifólíkis, sem hug
kvæmzt ihafði að fela sig niður d kolanómu og bíða kcmu Bandaríkjahersins þar til þess að
slepjxa undan blóðveldi Himmlers og Gestapo hans. Bandaríkjamenn tóku þessa mynd af
flóttafólkinu niðri í námunni.
Síðari greln
VAR MASARYK trúaður
maður? Efalaust var hann
það. En hvorki kirkjan né guð-
fræðin voru honum leiðarvúsir í
þeim efnum. Trúarbrögð nans
voru upp yfir ,það hafin, ef svo
mætti segja. Þau voru samband
hans við alveruna og sköpun
ina sem heild andspænis guð-
dóminum. „Hlutverk 'kristin-
dómsins“, sagði hann ,,er jafn
mikilvægt nú í dag, — já, jafn-
vel mikpvægara heldur en það.
hefur verið í undanfarin 2000
ár: þ. e.: að vera hvöt og efling
hins sístarfandi kærleika og
vekjandi sálnanna.“
Þesskonar sameining póli-
tísks raunsæis og hugsjóna á-
samt trúfræðilegum og haf-
fræðilegum sjónarmiðum í dag
legu lífi jvar einkennandi fyrir
persónu Masaryks.
,,Ég er raunsæismaður“, sagði
hann. „En ég hefi samt yndi af
rómantík,“ bætti hann við. „Ég
sé ekki neina andstæðu í því
tvennu. Fyrir mig hefur róman
tískur skáldskapur, t. d. alla
jafna haft rnest gildi.“
Og rómantísk var í sínum
tíma ást hans til amerísku stúlk
unnar Charlotte Garrigue, er
síðar varð kona hans; skáld-
sögukennt er ævintýrið um
ökumannssoninn og járnsmíða-
nemann, sem varð fyrsti forseti
hms tékkneska lýðveldis.
Á 60. afmælisdegi sínum órið
1910 á Masaryk að hafa sagt:
„Það, sem ég hingað til hefi
gjört, hefur einungis verið und
irbúningur minn undir ánnað
meira. — Hið eiginlega starf á
ég eftir ógert.“
*
Heimsstyrjöldin brauzt út.
Masaryk, sextíu og fjögurra ára
að aldri yfirgaf heimili sitt og
fjölskyldu. Han flýði til út-
landa, — gat með naumindum
sloppið undan austurrísku lög-
reglunni, sem var á hælunum
á honum og reyndi að hindra
hann á flóttanum yfir ítölsku
landamærin.
Síðan hófst stríðið fyrir frelsi
Tékka; en bæði Tékkar og Sló-
vakar voru neyddir til þess að
berjast í austurrískum ein'kenn
isbúningum á vígvöllunum.
Masaryk . og samstarfsmenn
ilvans gerðu, hvað þeir gátu, til
þess að koma bandamönnum í
skilning um, að Austurríki—
XJngverjaland væri óhentugt og
þvingandi' ríkjafyrirkomulag,
sem yrði að breyta í betra horf,
— það veitti ekki hina minnstu
móitspyrnu gegn þýzkalandi,
heidur hið gagnstæða. Þetta
sæist bezt á ölium gangi styrj-
aidarinnar, einkum á sjálfum
vígstöðvunutn.
í Austurríki—Ungverjalandi
var stofnuð leynileg pólitísk
hreyfing, margar smiádeildir
tiékkó-slóvaikskra manna voru
starfræktar, bæði í Tékkósló-
vakíu, Ungverjalandi og Aust-
u.rríki. Að lokum fékkst viður-
kenning á tékkóslóvakiskri
ibráðabingðastjórn með Masa-
ryk, Benes og Stefánik. Skiptu
þeir á milli sín forsætisráðherra
störfunum, meðferð utanríkis-
málánna og stríðsmálaráðuneyt
inu.
*
Meðan styrjöldin geysaði
tókst Masaryk ferð. á hendur
um Hoilland, Ítalíu, Sviss, Eng-
land, Rússland og Ameríku. Oft
ienti hann í lífshættu og hann
var jafnan viðbúinn dauða sín-
um.
„Ég var viðbúinn því, að
njósnari eða öfgamaður reyndi
þá og þegar að gera út af við
mig. Þegar Benes kom, undir-
bjó ég hann undir samskónar
aðstöðu. Ég sagði honum, að ef
svo færi, að ég yrði drepinn,
skyldi hann notfæra sér morðið
í þágu áróðursins fyrir mólstað
okkar.“
Fyrst og fremst fyrir ötuia
baráttu og staðfestu Masaryks
ícngu Tékkar stofnað lýðveldi
að fyrri heimsstyrjöldinni lok-
inni. Stofnun þessa lýðveldis
var grundvölluð á þeim mann-
úðaranda, sem einkenndi allt
starf Masaryks, — og öllu ævi-
starfi sínu, svo að segja,. hafði
hann varið til þess, að sú stund
Thomas Masaryic
rynni upp, að þetta lýðveldi
yrið stofnsett.
Þegar Masaryk fykk tilkynn
inguna um að hann væri kosinn
fyrsti forseti hins nýstofnaða
tékkóslóvakisika lýðveldis, var
hann staddnr í Ameríku.
Þá varð honum að orði:
„Ég yar ekki við því búinn að
verða kjörinn forseti, endaþótt
ég' sé erlendis þekktur sem for-
ystumaður Tókka og hafi jafn'
an verið viss um, að Tékkar
mundu að stríðinu loknu hljóta
fullt frelsi og ég fengi snúið
heim til föðurlands míns aftur.
Hvað ég á að gera til undirbún-
ings heimtför minni veit é.g
ekki; — éf hefi ekki haft tíma
til þess að hugsa út í það“.
Þannig var Masaryk, v— ó-
eigingjarn, heiðarlegur og lítil-
látur til síðustu stundar.
, *
* Bftir að hann var orðinn for-
seti, sagði hann eitt sinn:
Franah. á 6. síBu.