Alþýðublaðið - 16.08.1945, Qupperneq 4

F&NtM*tM<l«u>Hr 18. ígmM IMS
ALPTÐUBtÁDm
Útgeíandi: Alþýðuflokknrtam
Bitstjóri: Stefin Péturasoa.
Símar:
Ritstjórn: 4981 »K 4902
Afgreiðsia: 4900 og 490«
Aðsetur
í Alþýðohúsinu Ttð Hverf-
isgötu.
Verð í iausasölu: 40 aurar
Alþýðuprentsmiðjan.
563 skrttar
Hvað tefur lækkun
farmgjaldanna!
ALÞÝÐUBLAÐIÐ bar fram
þá fyrirspurn tfyrir nokkru
hvað liði lækkun farmgjald-
anna og greind'i 'helztu rök þess!
að horfið yrði að lækkun þeirra
hið fyrsta. Síðan hefir ekkert
veríð um mál tþetta rætt né
neinar ráðstafanir gerðar, svo
að vitað sé, til þess að ’lækka
farmgjöldin.
*
Gíleggsta sönnunin um hin
geysilega háu farmgjöld er
gróði Eimskipafélagsins árið
1943, en 'hann nam hvorki meiru
né minnu en tuttugu og þr'em-
ur ■mililjónnm króna. Þegar vit
að varð um hinn mikla gróða
EimskiipaféLagsins, voru farm-
, gjöldin lækkuð að verulegu Leyti
en eigi að síður eru þau enn
geysihá eins og sjá má af því,
að hagur Eímskipafélagsi ns á
liðnu ári stóð enn með .rmklum
hlóma. [Vissuiega Iber því að
fagna að Eimskipafél. vegni
vel, en 'hinu má heldur ekki
gleyma, að hin háu farmgjöld
hafa mjög mikil áhrif á dýrtíð-
ina í landinu. Munu allár sam-
mála um að leggja beri á það
áherzlu að lækka dýrtíðina hið
fyrs ta með raunhæfum hætti.
A það hefir mjög þótt skorta
til þessa, en 'hins vegar er, illu
ttieilOi, gripiið /til iþss iráðs að
að halda vísitölunni niðri með
því að raska ihlutföllunum miili
kaupgjalds og verðlags. Aftur
á móti gætir þess lítt að leitazt
sé við að sigrast á böli dýrtíð-
arinnair sjálfu með þvi að kom
ast fyrir rætur meinsins. En
eins og sakir standa í dag virð
ist veruleg lækkun farmgjald-
anna sjálfsagðasta ráðstöfunin
til lækkunar á dýrtíðinni.
* ■
Viðhorfin varðandi siglingar
hafa gerbreytzt á síðustu mán-
uðum. Heimsstyrjöldinm er lok
ið og því sennilegt, að stríðs-
tryggingar lækki vemlega eða
verði lagðar niður áður en langt
um líður. Samflotið er úr sög-
unni, og Ameríkuferðir skip-
anna, sem áður tóku áttatíu
daga, taka nú aðeins fimmtíu
daga. Við þetta bætist svo það,
að sjálf ísilenzku skipin munu
hætta Ameríkusiglingum og
itaka upp í þeirra stað siglingar
á mun skemmri leiðum, því að
viðskipti okkar munu að veru-
legu ieyti verða við Norðurlönd
og Bretland úr þessu, ef að lífc
um lætur, í stað þess sem meg-
inviðskipti okkar hafa á ófrið-
arárunum verið við Bandarík-
in. — Það er því í fyllsta máta
réttmæt 'krafa, að farmgjöldin
verði lækkuð að verulegu ileyti.
hið fyrsta.
*
Alþýða manna leggur að von
um mikla áherzlu á það, að ein
hverjar úrlausnir verði fundn-
ar varðandi dýrtíðina í Jand-
inu. Atburðir síðustu daga gefa
Samræmingarslarf Jóbamts
í sjómannasamtðkunum
JÓHANN KÚLD, ungur rit-
höfundur og að emhverju
ieyti langsiglingamaðux,. fram-
bjóðandi, áróðursmaður og
Kronkosningasmali Kommún-
istaflokksins, starfsmaður hjá
setuliðinu ásamt mörgu öðru,
m. ö. o., maður, sem í seinni tíð
leggur gjörfa hönd á flest milli
himins og jarðar annað en sjó-
mennsku á síldveiðiskipum eða
öðrum fiskiskipum, — skrifar í
Þjóðviljann 2. ágúst grein, er
hann nefnir „Óverjandi vinnu-
brögð hjá- verkalýðsfélögun-
um.“ r
Jóliann Kútd er sæmilega rit-
fær maður, þegar hann skrifar
frá eigin brjósti. Ritsmíðar hans
eru þá jafnan þrungnar hita og
sannfæringarkraf ti. I þessari síð
ustu ritsmíð hans kveður við
annan tón; greinin er mjög ó-
sannfærandi og dauf aflestrar.
Lesandinn hefur á tdlfinning-
unni, að höfundurinn trúi ekki
sjálfum sér. Enda mun svo
vera, því þótt Jóhann Kúld sé
alókunnugur því, sem hanrí er
að skrifa um, og láti Jón Rafns
son stýra penna sínum, þá hlýt
ur bonum að vera ljóst, að öll
uppistaðan í greininni er blekk
ingar og örgustu ósannindi, sem
af eru dregnar hinar fáránleg
ustu niðuirstöður.
Greinin er skrifuð í tilefni af
nýgerðum samningum um kjör
manna á síldveiðum í sumar.
Þessi samningur er birtur í
„Vinnunni“, 7.—8. hefti, með
miður vinsamlegu forspjalli frá
blaðsins hálfu í garð sunn-
lenzkra sjómanna.
Ekki eru birt nöfn þeirra
manna sem undirrituðu samn-
inginn af hálfu hinna ýmsu
verkalýðsfélaga, sem samning-
urinn er gerður fyrir. Er engu
iljíkara en Alþýðusambandið
viljl dylja nöfn þeirra á samn-
ingnum, og er það ekki óeðli-
legt, ef það er irétt, sem haldið
er fram, að fulltrúar hinna
v.msu félaga við samningsgerð-
ina hafi alls ekki verið forustu
menn félaganna eingöngu, held
ur einndg pólitískir jábræður
Jóns Rafnssonar, tilnefndir af
honum, en samþykktir af ein-
hverjum'úr stjórnum félaganna
en félagsmenn í félögunum hafi
þar engu ráðir. Jóann Kúld er
álitinn vera einn af þessum til
aefndu fulltrúum. Sé svo ekki,
væri gaman að sjá fundarsam-
þykkt úr Sjómannafélagi Ak-
uroyrar, þar sem Kúld er gef-
ið umiboð. til samningsgerðar
fyrir félagsins hönd.
Kúld segir orðrétt:
„Upphaf þessa máls er, að á
síðasta Alþýðusambandsþingi
var stjórn sambandsins falið að
samræma kaup og kjör á land
inu þannig, að sem líkust kjör
gilltu alls sitaðar.“
Viljandi eða þó sennilegar ó-
viljandi fer Kúld hér rangt
með.
Það rétta er, að upphaf samn
inganna um kjör smáskipa-
maana er sjómannaráðstefna
sú, sem haldinn var í Reykja-j
vik haustið 1943 og boðað .var
ti) af fyrrverandi sambands-
stjórn. Ráðstefnuna sóttu full-
trúar frá verkalýðs- og sjó-
mannaféliögum víðsvegar af
landinu. Sjómannafélag Reykja
víkur átti 5 fulltrúa á ráðstefn
unni og settu þeir sinn svip á
hana, sem vænta mátti. Ráð-
stefnan gerði ýmsar samþykkt-
ir; allar þær þýðingarmestu
þeirra voru undirbúnar af Sjó-
mannafélagi Reykjavíkur. Full
trúar annarra félaga höfðu lít
ið búið sig undir ráðstefnuna,
en féllust á málefnaundirbún-
ing og stefnu 'Sjómannafélags
Reykjavíkur í öllum greinum.
Ráðstefnan gerði ýtarlegar sam
ræmingarsamþykktir um 'kjör
bátasjómanna, sem ætlast var
tii að haldið yrði til streytu um
allt land. En þegar til fram-
kvæmda kom úti um landið !
félla sum félögin, þar sem
kommúnistar voru ráðandi, frá
samþykktun isj ómannaráðstefn
unnar og brugðu þannig trún-
aði við Sjómannafélag Reykja-
víkur og önnur Faxáflóafélög.
Þetta bakaði Sjómannafélagi
Reykjavíkur mikla örðugleika
þegar það var að knýja fram
samlþykktir ráðstefnunnar, sem
það gerði næstum til fullnustu,
'þrátt fyrir sviksemi kommún-
ista við samræminguna úti um
land.
Jón Rafnsson var þá erind-
reki Alþýðusambandsins og bar
honum því skylda til að ferð-
ast á milli sambandsfélaganna
til þess að herða þau upp í því
að standa við samþykktir sjó-
mannaráðstefnunnar. 'Það gerði
Jón af sjálfsögðu ekki, heldur
sat hann allan tímann í Reykja-
vík á meðan samþykktir ráð-
stefnunnar voru að lappast út
úr höndum kommúnistafélag-
anna víðsvegar um landið.
Að vísu hafði Jón garmurinn
nóg að starfa fyrir' Kommúnista
flolckinn þessa mánuði í höf-
uðstaðnum, því það var þá, sem
hann var að brugga Sjómanna
félagi Reykjavíkur launráðin
frægu í öryggismálunum, í sam
ráði við Haíldór Jónsson sálu-
félaga sinn, sællar minningar.
Samræmingarti.llaga sú, sem
Kúld vitnar í frá 18. sambands
þingi, var borin fram af Björg
ólfi Gunnlaugssyni, fulltrúa
Verkalýðsfélags Norðfirðinga,
en það var eitt af félögunum,
sem fyrir ræfilshátt kommún-
ista brást samþykktum sjó-
mannaráðstefnunnar. Samræm
ingartillaga Björgólfs var ekki
• samþykkt á þinginu, heldur vís
að til stjórnarinnar, m. ö. o. í
ruslakistuna ásamt ýmsu öðru
kommúnistagóðgæti. Af þeirrí
samþykkt er því sambands-
stjórn óbundin.
Samræming kjaira var einnig
1á dagskrá í sambandi við heild
arsamningaumraeðurnar, þegar
núverandi stjórn var mynduð.
fýllsta tilefni. til iþess, að þess
sé krafizt, að hafizt verði handa
um að leysa þetta mikla vanda
mál með raunhæfum hætti. —
Dýrtíðjinni verður ekki bægt
brott með belllibrögðum slíkum
sem þeim, að halda vísitölunni
niðri en láta dýrtíðina íhalda á->
firam að auikast. Slikt er ger-
ræði gagnvart alþýðustéttunum
og laiunþeguhum og samrýmist
illa þeirri stefnuyfirlýsingu, að
þungu byrðarnar skuli. bornar
af iþeim, sem breiðust halfa bök
in. Á Ihitt ber að 'leggja áherzlu
að vísitalan á ‘hverjum tíma sé
rétt, en ráðstafanir gerðar til
þess að firra þjóðina sjáilfu bölí
dýrtíðarinnar. Þess vegna er
ikrafan um lækkun farmgjald-
anna í senn réttmæt og tíma-
bær.
Þeir heildarsamningar áttu
ekki að ná til sjómannastéttar-
innar, og um þá náðist ekki
samkomulag í fyrrverandi sam
bandsstjórn. Hugmyndin um
heildarsamninga um samræm-
ingu kjara með þeim átti 'ldtl-
u fylgi að fagna á meðal
verkalýðsins í heild, nema hjá
kommúnistafélögunum, sem
dregizt höfðu aftur úr í kaup-
gjaldi.
Af ofan sögðu verður ljóst,
að Alþýðusambandið var ekki
knúið til, afskipta af síldarsamn
ingunum af neinum samþykkt
um. Þess vegna var áreitni þess
við Faxaflóaíélögin beinn
sletturekuháttur, svo að ekki sé
kveðið ákveðnar að orði.
Kúld segir:
„Félögin á Norður- og Austur
landi svöruðu Alþýðusamband
inu játandi og kusu sér fulltrúa,
sömuleiðis félagið í Sandgerði.“
Jú, trúlega hefur ekki staðið
á forustu ýmsra þeirra félaga,
sem stóðu að Alþýðusambands-
samningunum, til þess- að taka
þált í samræmingarbulli Jóns
Rafnssonar og annarra komm-
únista. Það stóð heldur ekki á
sömu félögum að taka þátt í
sem birtast eiga i
A%ýðuMáðin«, *
vehða aS vera
ko«aaar til Auglýs-
ingaskwfatoftUMiar
í Alþýðubús«*<ú,
Hverftsgötu,
fyrlr M. 7 kvöld!
sjómannaráðstefnunni 1943. Af
9 félögum, sem eru auglýstir
þátttakendur í síldarsamning-
unum, voru 5 aðilar að samræm
inigarkauptaxta þeim, sem gef
inn var út eftir sjómannaráð-
stefnuna. Alkunnugt er hvern
ig þessi félög stóðu að kaup-
taxtanum, þegar til kom, að
knýja hann fram. í höndum
þeirra varð kauptaxtinn hreint
pappírsplagg.
Saga Sandgerðisfélagsins í
þessu máli er nokkuð sérstæð
og skal hún rakin hér í stuttu
máli.
í júní s. 1. skrifar Páll' Ó.
Pálsson, formaður félagsins,
Sjómannafélagi Reykjavíkur
efíirfarandi bréf:
„Verkalýðs- og sjómannafé-
lag Gerða- og Miðneshrepps hef
ur ákveðið að gerast aðili að
samningum þeim, er sjómanna
F.rh. á 7. síðu.
BLAÐIÐ Dagur á Akureyri
minnist þ. 9. þ. m. á þátt
kommúnista í kosningunum á
Bretlandi <yg á skrif þeirra um
þær. Þar segir meðal annars:
„Komm.únistar bera sig að von-
um aumlega yfir iþví, að brezka
þjóðin Ihafnaði 'hinni austurlenzku
einræðisstefnu svo greinilega, að
ekki verður um villst. Kommún-
istaflokkur Bretlands, sem átti 1
þingmann á síðasta Iþingi, hláut
nú 2 þingsæti. Til þess að breiða
yfir ósigur brezka Kommúnista-
flokksins 'reyna rússadekursmál-
gögnin hér að lauma því inn hjá
almenningi, að kommúnistarnir
hafi stutt Verkamannaflokkinn
brezka eftir ibeztu' getu, hvergi
boðið fram igegn 'honum, nema þar
sem ekki var nokkur hætta á þvi
að það gæti orðið Verkamanna-
Ælokknum til fallis. Eitt stjórnar-
'blað hér heldur því mieira að
segja fram, að „sfuðningur koran
únista hiafi orðið honum (þ. e.
Verkamannaflokknum) drýgstur
til sigurs“! Allt iþetta er hin 'herfi-
legasta blekking. Brezki jafnaðar
mannaflokkurinn hefir alla tíð
hafnað öllu 'samstarfi við Romm-
únistaflokkinn og um sam'starf í
kosningunum rnilli þessara tveggja
flokka var alls ekki að ræða. Sést
það bezt é því, að eina þingsætið
sem Kommúnistaflokkurinn vann,
fékk hann með því að fella fram-
bjóðanda Verkamjannaiflokksins í
London. Þótt þetta séu opinberar
staðreyndir, skeður það furðuleg
a'sta, að 'hið „Wlutlausa" ríkisút-
varp hefir reynt að létta róðurinn
fyrir kommúnistana hér með sömu.
þlekkingunni. 1 erindi frá útlönd
um sl. fimmtudagskvöld, hélt
kommúnistinn Björn Franzson því
sama fram, að kommúnistar hefðu
stutt Verkamannaflokkínn af
fremsta megni og hvergi 'boðið
fram gegn honum, þar sem nokk-
ur hætta hefði verið á því, að
kommúnisti feldi jafnaðarmann.
Um þá staðreynd, að komimúnistar
unnu. annað af tveimur þdngsæt-
um sínuim ifrá jafnaðármönnum,
gat hann ekki. Kommúni'stááróð-
urinn í útvarpinu gerizt nú svo
dagtegt brauð, að naumast er frétt
næmt lengur, en rétt er þó að geta
um hlutdelld hinnaar „hlutlausu"
ríkisstofnunar í þessu m'áli.“
En færi Iþað nú ekki að verða
athugniarefni fyrir menn bér á
landi, hvaða heimildir ríkisút-
varpið héfir fyr.ir islíkum frétt-
um? í brezku útvarpi hefir á-
reiðanlega sú blekking aldrei
veHið borin fram, .að brezkir
kommúnistar hafi átt neimi
þátt í kosningasigiri brezka Al-
þýðufloíkksins eðp Verkamanna
flokksins, eins og Dagur ka'llar
hann, Hitt er kun'nugt, að blað
‘brezk.a Kommúnii s taf lókksins
hefir 'haldið því 'fram til þess
breiða yfir ófarir flokksmanna
•sinna í kosningunum. Og máske
ríkiisúitvarpið hafi vizku sína
þaðan og telji slíkt sómasam-
lega heimild fyrir sig?
m
Morgunbllaðið minntist í
Reykjavíkurbréfi sínu siðastlið
inn sunn'udaig á stríðsyfirlýs-
ingu Rússa á Ihendur Japönum
á síðustu stundu og þótti hún
minnia 'leiðinílega á árás Musso-
linis á Frakkland þegar það
hafði verið lagt af velli. Þetfca
tekur Þjóðviljinn- Morgunblað-
inu óstinnt upp og segir í gær:
„í Reykjavíkurbréfi Morgun-
iblaðsins á sunnudaginn getur að
líta einhverja iþá óbrjálegustu níð
Frb, á 8. criðu