Alþýðublaðið - 16.08.1945, Síða 6

6
ALÞ»¥©ÖBLA©I©
Fimmíudagur 16. ágúst 1945
NÝKOMINN heim frá námi
vestan hafs, hélt Rögnvald'
ur Sigurjónsson fyrstu hljóm-
leika fyrir styrktarfélaga Tón-
lástarfólagsins á þriðjudaginn
var. Þrátt fy,rir miðsumarið var
Gamla bíó svo troð fullt, að
til þess eru fá dæmi — og á-
heyrendurnir fögnuðu hinum
unga píanósnillingi afar hjart-
anlega, þegar við fyrstu fr.am-
komu og enn meir við lok tón-
leikanna. Flestir þeirra voru
íbúnir að hlusta á hann áður en
hann fór vestur, því að hann
télt þá líka nokkr.a hljómleika
bæði einn <og með undirleik
Hjómsveitar Beykjavíkur og
vakti mikla eftirtekt. Síða-n bár
ust fregnir að vestan um fram-
farir hans og glæsilegan árang-
ur hljómleika iþeirra, sem hann
efndi til í Washington að loknu
námi í vor.
Rögnvaldur lék hér sömu
verk, sem hann lék í Washing-
ton. Efmsskráin er auðisjáan-
lega sett saman í iþví skyni að
sýna sem mesta fjölhæfni og
má með því afsaka. að þar voru
verk úr öllum áttum og frá
öllum tímum, eins og tízka var
hjá hinum miklu snillingum 19.
aldarinnar. Efnjisvalið var að
öðru leyti djarft, því að á
skránni voru að minnsta kosti
tvö verk, sem talin eru próf-
steinar aeðstu snilldarleikni:
Sónatan eftir Liszt og Toccata
eftir . Schumann. Að leggja út
í túlkun slíkra verka, ber vott
um mikla metnaðargirnd, að
hafa túlkað þau eins og hann,
vottar meistaradóminn.
Hvað menn eiga að hugsa um
meðferð Rögnvalds á viðfangs-
éfnum hans, getur verið álita-
mál og spursmáli persónulegs
smekks. En eitt er ótvírætt og
ékkert umtalsefni: Það er vald
hans á allri leikni slaghörpunn
ar, öllum litbrigðum ásláttarins,
fullkomin yfirráð yfir hinni
teknisku hlið leiksins. Fyrir
hann virðast bókstaflega engir
erfiðleikar vera til, endla er lip
urð fingra hans af hinu létta
tægi, sem leikur sér að öllu;'
jafnvel á hámarki lík.amlegrar
aflbeitingar (í sónöitu ODijszts)
etynur hann aldrei, er ekki einu
sinni sveittur eins og aðrir og
frægir Liszt-túlkendur, heldur
ávalt s'léttur, mjúkur, hrukku-
■laus. Hann minni.r mig í þessu
á hinn þekkta pianósnilling
Horov/itz og meðferð hans á
verkum hfns rómantíska stíls.
Bach og Scarlatti voru fyrst-
ir á leikskránni, Það sást strax
að 'bæði hinn vi.tsmunalegi drátt
ur í orgeltoccötu Bachs (útsett
fyrir pianó eftir Tausig) og hin
andlega heiðbiría í tveimur són
ötuköflum ítalska fornmeistar-
ans liggja Rögnvaldi sérlega
vel. Af höfundum rómantíska
timabillsins lék hann Chopin,
Schumann og Liszt og þakka
ég honum fyrst og frépast fyrir
glæsilega meðferð hans á Tocc-
Ötu Schumanns, en hún er afar
sjaldan flutt vegna þess,. hve
vandspiluð hún er. Ekki minna
glæsileg var Etude í c-moll eft
ir Chopin, leikin sem aukalag.
Tónskáld vorra aldar á efnis-
skránni voru Debussy. með
tveimur smámyndum i hljóm-
um: ,,lyngheiði“ og skopstæl-
ingu hergöngulags, og Prokofi-
eff með Gavotte og öðru afar
skemmtilegu dagi sem nefnist:
..díjöfúlegur inriblástur.“ Það
var miki.1 ánægja að heyra þessi
nýstárlegu verk flutt a£ Rögn-
valdi, og ga.man sérsta'klega að
lifa, hvernig h.ann sökkti sér
niður í einkenni, hvers þeirra.
Til þess þarí bæði vit og sál!
Rögnvaldur lék á .stóran
Blúthner-flygil, sem Tónlistar-
félagið hefir nýlega keypt í
Ameríku og er göfugt, dimm-
mjúkt hijóð í honum og mikiR
ávinningur að hafa slíkt hljóð-
færi. til. En enn meiri ávinning
ur fvrir félagið er að hafa núna
með Rögnvaldi og Áma Krist-
jánssynd tvo 'fyrsta floklcs pí-
anóleikara á sínum vegúm,
mættu þeir sþila Ihvor í kapp
við annan á þennan nýja flygil!
Dr. Victor Urbantschitsch.
Kvcnnadeild Slysavai naféiags-
ins í Hafnarfirðí
heí'ur börizt peningagjöf að upp
hæð 1555 krómir frá skipshöfn-
inni á b. v. Faxa Hafnarfirði. —
Beztu þakkir. — Stjórnin.
Framh. af. 5. síðu
Þannig eru þá núverandi mögu
leikar kínversku _ þjóðarinnar,
til þess að mynda lýðræðisríki.
Vér getum nú ta'lið nokkurn
veginn víst, að Japanir verði
hraktir á brott úr landi henn-
ar, en hvort Mansjúría og norð
vestur fylkin, sem bez't skilyrði
hafa til grundvöllunar stóriðn-
aði, ganga kommúnistum á vald
og leiða þar með hina tröll-
auknu þjóð inn á 'braut einræð
isins', er spurning, sem enn verð
iur ekki svarað. Bandaríkja-
menn geta ekk'i komizt hjá þvi
að verða þar .að einhverju leyti
ábyrgir aðilar, því að spurning
i.n um hið væntanlega stjórn-
skipulag Kína, er nátengd ann
arri, — hvort forystan íel'lur í
Mut iýðræðissinnaðrar - Ame-
riku, eða einræðissinnaðs Rúss
lands.
Þau áhrif, sem Kína verður
fyrir frá Ameríku, eru menning
•arlegs eðlis, fordæmi almennr-
ar velmegnunar, þjálfuð tækn-
isleg aðstoð, f j árframiög, en þó
fyrst og fremst hernaðarleg að
stoð í framlagi og hergagnaláni.
Vopn Rússa eru samsæri og á-
róður undir flokkseftMiti, sem
stefnir að skiplögðu valdráni og
fullikomnu uppgjöri við alit,
sem lýðræði. nefnist, og — ef
nauðsynlegt þykir, hernaðarieg
innrás, undir yfirskyni „frelsu-
unar“. Rússland getur ekki veitt
fjárhagslega aðstoð, tæknislega
aðstoð, hergögn eða annað slíkt.
í líkt því eins ríkum mæli og
Ameríka. Fyrir bragðið hafa
Bandaríkjamenn háspil á hend
inni, sem geta komið þeim að
notum, ef þeir rneta og skiija
rétt þau öfl, sem eru með í
spildnu.
Þetta vita kommúnistarnir,
og þess vegna gera þeir allt,
sem þeir geta, til þéss að villa
sýn um ölf þessi. Regiruflóð
bó'ka, tímaritagreina, blaða
grpina, fyrMestra og úlvarps-
ræðna flæðir nú yfir, og allt
þetta miðar ákveðið að því
einu, að vilia ahnenningsálitið
um allar aðstæður í Kína. Fjög
ur meginatriði, bera hélzt uppi
þennan blekkingaráróður, sem
nú gætir svo mjög, öll jafn ó-
sönn, og öll notuð í þeim til-
gangi einum, að gabba Banda-
ríkjamenn til þess að ofurselja
enn ei,nu sinni 450 milljónir
manna e:inræði.sspestinni, sem
rússneski sýkillinn orsakar.
1. b'lekkingin. — Að Rúss-
land sé lýræðisríki og þess
vegna sé ekkert í hættu, þótt
Kína sé þeim eftírlátið „sem á
hrifasvæði“.
Owen Latimore er ef til vill
slægasti postuli þessarar villu-
kenningar. Latimore lofsöng
réttarhöldin í Moskva og blóð-
baðsaðferð þá, sem Stalin not-
aði, til þess að tryggja sér völd
in 1936 — 1939, sem „sigurhrós
lýðræðisins.“. Nú reynir hann
að telja stjórnarvöld Eandaríkj
anna á það í bók sinni „Lausn
Asíuvandamála“, að viðurkenna
með ánægju útbreiðslu hins
„Sovéfckynjaða lýðræðis“ í Mið-"
Asíu. Forleggjendur hans aug-
lýsa þannig stefnu og tilgang
bókarinnar á spjaldkápunmi. —
Hann (Latimore), sannar,
að Asíumenn hafi meiri é
'húga fyrir rauverulegri
firamkvæmd lýðræðisi,ns,
ein.s og þeir sjá það í fram
kvæmd, handan rússnesku
landamæranna, heldur en
hinum fögru lýðræðishug-
sjónum Engilsaxa, sem í
framkvæmd samtvinnast
miskunarlausri yfirráða-
stefnu.
Þessi. blekking var upp fund
in í Moskva 1936, iþegar hin
nýju stjórnaiáög -voru skreytt
með skrumskældri eftíröpHn á
ýmsum ákvæðum úr stjórnar-
skrá Bandaríkjanna, til þess að
Rússar gætu hæit sér af því að
búa við rtjórnskipulag, sem
væri ofurselt einræði rússneska
kommúnistaflokksins (126.
grein). Stalin sjálfur viður-
kenndi þetta hreinskilnislega,
er hann ávarpaði þingsamkund
una, sem samþykkti frumvarpið.
að stjórnarskránni. —
Ég hlýt að viðurkenna,
■að írumvarpið að þessari
nýju stjórnarskrá, leggur
raunverulega öll vö'ld í
hendur verkálýðsemræðis-
ins, og tryggir að óhreytt
háldist hin núverandi for-
us ta Kommúnistaflokksins.
Innan Sovétríkjasambands
ins getur aðeins einn flokk
ur verið Kommúnistaflokk
urinn. — (Pravda, 26. nóv.
1936).
Við „kosningarnar“, sem háð
ar vpru samkvæmit þessari nýju
stjórnarskrá, 1937 og 1938, sást
hvergi nema eitt framlbjóðanda
nafn á kjörseðlum. Sá fram-
bjóðandi hafði verið valinn af
flokknum, og atkvæðagreiðslan
fó'lst i því að samþykkja það
val flokksins. Athöfnin hefir
ekki síðan verið endurtekin, og
þó svo hefði verið, mundi það
engan mismun hafa gert. Stjórn
arskráin er aðeins blekkingar-
hjúpur einræðisins, og hver,
sem sér í gegnum þann hjúp og
skotinn eða sendur í fangabúð-
ir. 1 Síberíu eru beil landflæmi
tekin undir þessa'r fangabúðir,
þar sem 15 — 20 milljónir rúss
neskra borgara heyja þjáninga
langt dauðaistríð í þræladóms
striti. Þ.etta er nú sú „fram-
kvæmd lýðræðisins”, sem Kín
verjum mundi gefast 'kostur á
að sjá „handan rússnesku landa
mæranna“, ef þeim væri leyft
að skoða sig þar ,um.
Fyrst og fremst verðum við
því að hafa stöðugt í huga þessa
staðreynd, sem Stalin hefur
hreinskilnislega viðurkennt, og
Franklin Roosevelt forseti sýndi
ljóslega, að honum var kunn,
eins og %þessi ummæli hans
sanna. — Sovétríkjasambandið
lýtur einræði, sem er jafn
lrreinræktað og nokikurs staðar
eru dæmi til í veröldinni. —
Ef þetta einræði teygir íklær
sínar yfir Kína, er lýðræði Asíu
glatað. Öllum er nú ljóst, að
þessar klser þurfa ekki nauðsyn
lega að hremma bráð sína með
afbeina rússneskra innrásar-
herja, ekki þarf annars með, en
hins innlenda Kommúnista-
ilokks, sem styður á állan hátt
ahrif Sovétríkjanna og hlýðir
fyrirskipunum frá Moskva. Þeg
ar þessi kommúnistaflok'kur
nær . yfirráðum í einhverju
nærliggjandi landi, kallar ein-
ræðisvaldið og fylgifiskar þess
i Moskva það vinveifcta ríkis-
forustu. Þetta sannar, að fyrir
atheina þessarar „vinveittu rík
isforustú“, en ekki fyrir hem-
aðárjegan sigur, er líklegast að
russnesk yfirráð og einræðis
'harðstjorn breiðist' frá Sovét-
ríkjunum til Asíu, ekki síður
en um Evrópu.
(Framhald í næsta blaði) '
Samræmingarslsrf
Jéhamss Kúld
Frh. á 4. síðu.
félög Reykjavikur og Hafnar-
fjarðar i*afa byrjað. Það hefur
einnig falið Páli Ó. Pálssyni að
mæta á samningafundum með
félögunum fyrir félagsins hönd.
Með félagskveðju.
F. h. Verkalýðs- og sjómanna-
félags Gerða- og Miðneshrepps.
Páll Ó. Pálsson.“
Tllkysinirig:
6295
er símanúmcr mitt fram- .
vegis.
Fatapressan
P. W. Bíering
Afgreiðslan: Traðakots-
sundi 3
(tvílyfta íbúðarhúsið).
Þetta félag, segir Kúld, að
hafi svarað Alþýðusambandinu
játandi um þátttöku í sameigin
legum samningum með því, og
að því er séð verður afdráttar
laust.
Sé svo, hvað átti þetta bréf
þá að þýða? Það sanna mun
vera, að Jón Rafnsson fór aust
ur með sjó með falsaðan sam-
anburð á kröfum Faxaflóafélag
anna og gildandi síldarkjörum
á Siglufirði og víðar, og vélaÖi
þannig Pál Ó. Pálsson, formann
félagsins, til þess' að verða sér
t'il hróplegrar háðungar með
því að hlaupa frá samstarfi við
félag, sem hann var búinn bréf
lega að æskja eftir.
Þessar og aðrar líkar veiði-
brellur hafði Jón Rafnsson í
frammi við önnur Faxaflóafé-
lög til þess að reyna að sundra
samheldnl þeirra, en engin beit
á agnið nema Sjálfstæðiskomm
únistinn Páll Ó. Pálsson — og
að sjálfsögðu Kristján Eyfjörð,
sem frægl er orðið. „Þessi
verður getið sem gert er“ sagði
Grettir forðum.
(Niðurlag í næsta blaði)
HVAÐ SEGJA HIN BLÖÐIN
Framhald af 4 síðu.
grein, sem hér hefir birzt á prenti,
um eina hinna sameinuðu þjóða.
Þar sem almennt mun talið, að ann
ar aðalritstjóri Morgunblaðsins,
Valtýr Stefánsson, riti þessi Reykja
víkurbréf, fer ekki hjá því, að
hann' liggi undir því ámæli að
hafa ritað þetta, þangað til hann
hreinsar sig af því. Hins vegar
verður að telja mjög ólíklegt, sam
kvæmt stefnu þeirri gagnvart naz
ismanum, sem Morgunblaðið hefir
tekið að undanförnu, að ritstjór-
inn vilji bera ábyrgð á skrifum
sem þessum, og sérstáklega verð-
ur að telja ólíklegt, að Valtýr Stef
ánsson láti slíkan óhroða frá sér
fara. Þess verður því að vænta,
að ritstjórn Morgunblaðsins geri
hreint fýrir sínum dyrum í þessu
efni O’g skýri frá því ljóst og af-
dráttarlaust, hver hann er, haka-
krossmiaðurinn. Að öðrum kosti
verður að líta sivo á, að grein þessi
sé á ábyrgð ritstjórnarinnar sjólfr
ar.“
Þetta Jitur nú, eins og menn
sjá, heldur illa út fyrir Morg-
unblaðinu. Hvað getur Valtýr
gert annað en lo'fað bót og 'betr-
un og 'birl „bolséviskíska sj álfs
kritik“ eins og þegar kommún-
istar voru á árunum að Játa
á sig „villur“ sínar 'og biðjast
velvirðingar á þeim?!
HERBERT LEHMAN, forseti
UNRRA sagði á þingi sLofn
unarinnar í gær, að enn skorti
hana mikið fé. Noel Baker, einn
af fulRtrúum Breta sagðd, að
Brietar væru reiðubúnir til þess
að leggja fram meira fé.
Fullltrúi Pólverja skýrði frá
því, að óskaplegar eyðileggÍBig
ar hefðu orðið í landiriu og mik
il nteyð væri þar í landi. Full-
trúi Júgóslava sagði svipaða
sögu frá landi sínu.