Alþýðublaðið - 31.08.1945, Blaðsíða 6

6
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Ellilaun og örorkubætur.
Umsóknum um ellilaun og örorkubætur fyrir árið 1946 skal skilað fyrir lok september-
mánaðar.
Umsóknareyðublöð verða afhent á Hótel Heklp, 1. hæð, alla virka daga kl. 9—12 og 2—5,
nema laugardaga eingöngu kl. 9—12, (gengið inn frá Lækjartorgi).
Umsækjendur geta fengið aðstoð við að fylla út eyðublöðin á sama stað og tíma. Þeir
eru sérstaklega beðnir að vera við því búnir, að gefa upplýsingar um eignir sínar og tekjur
frá 1. október 1944 og um framfærsluskylda venzlamenn sína (börn, kjörbörn, foreldra, maka).
Þeir, sem sækja um örorkubætur fyrir árið 1946 og hafa ekki notið þeírra árið 1945, verða
að fá örorkuvottorð já trúnaðarlækni Tryggingarstofnunar ríkisins. Þeir óryrkjar, sem notið
hafa örorkubóta á þessu ári, þurfa ekki að fá nýtt örorkuvottorð, nema þeir fái sérstaka til-
kynningu um það. Trúnaðarlæknirinn verður fyrst um sinn til viðtals í lækriingastofu sinnis
' Vesturgötu 3, mánudaga, miðvikudaga og föstudaga kl. 1.30—3.
Ef umsækjendur senda ekki umsóknir sínar á réttum ííma, mega þeir búast við því, að
þær verði ekki teknar til greina,
BorgarstlérlBin í Beyk]avik.
vantar okkur.
KexverksmiSjan
ESJA.
Upplýsingar í skrifstof-
unni, Þverholti 13.
Vanan biistjóra vantar heild-
sölufyrirtæki.
Tilboð merkt: 100, send-
ist í afgreiðslu Alþýðu-
blaðsins.
Kjólab.iinda, 5 litir.
Sandcrepe, 4 litir.
Amerískar Hegnhlífar, 3
gerðir.
Góð nærfot, 12 kr. settið.
Sterkar Drengjaskyrtur.
Ennfremur margt smá-
vegis, svo sem:
Skelplötutölur.
Manchetthnappar.
Hárnet.
Nærfaíabh'mdur.
Verzl. Grettisg. 7.
T I L
liggur leföÍB
Sjávarúfveguri
Framhald af 4 sáðu.
var um 3% hækkun á verði
saltfisks-ins. Ný ákvæði voru
sett um greiðslu afurðanna í
sterlingspundum og dollurum,
eins og nánar er skýrt frá á bls.
50.
Eins og undanfarin stríðsár
voru ísfiskveiðar sú grein sjáv
arútvegsins, sem mest stund
var lögð á. Tiltölulega minná
af heildaraflanum var futt út
ísað en árið áður, 74% á móti
81,5%« árið 1943. Aftur á móti
stækkaði hlutur hraðfrysta fisks
ins, úr 16% í 23%o. Togararnir
fóru 387 (336) ferðir á árinu,
og hafa þær orðið það flestar
síðan 1940, er þæru voru 489.
Flestar ferðirnar voru farnar í
maí, 47 (41), en fæstar í fe-
brúar, 16. Samkvæmt fisksölu-
samningnum máttu .togararnir,
sem fyrr, aðeins selja í Bret-
landi eigin afla eða afla annarra
togara, er ekki hefði verið skip
að á land. Meðalsala í ferð yfir
árið var £ 10 681, á móti £
11 023 árið 1943, en það ár hef
ir hún orðið hæst. Fjóra fyrstu
mánuði ársins vor'u meðalsölur
togaranna nokkru hærri en á
sama tíma árið áður, en síðan
nokkru lægri, einkum síðasta
ársfjórðunginn. Hæst meðalsala
í mánuði, var í janúar £ 12 502,
en Lægst í júií, £ 8836 9 224).
Meðál sala í des. var £ 11 354
(12 232). Söluandvirði þess fiskj
arj sem togararnir fluttu út á
árihu, Var 4 133 bús. sterlings
pund, en 3 704 þús. pund árið
áður. Auk togaranna- stunduðu
32 (19) íslenzk skip og 10 (1).
erlend skip, á leigu íslendinga,
ísfiskflutninga, og fóru þau 190
(112) feröir +il Bretlands. Sölu
andvirði þess fiskjar, sem iþau
fluttu út, nam 1 422 þús. »ter
lingspundum, en 853 þús. pund
um árið áður. Ekki borgaði sig
að hafa í ísfiskflutningum nema
hin stærri vé’skip og línugufu
skip. Af ferðum skipa þessara
voru 94 í mánuðunum marz til
maí, er vetrarvertíðin stóð
hæst, ein ferð var farin í jan-
ar og 5—17 'ferðir í hinum mán
uðunum. Bættist aðstaða þess-
ara skipa mikið við það, að síð
ari hluta ársins máttu þau
kaupa fisk hvar sem var á land
inu. Brezka matvælaráðuneyt-
ið flutti, eins og undanfarin ár,
allmikið af fiski með sktpum
nn iri 1944
i / ’
sínum, og var hann keyptur á
þeim stöðum, þar sem það hafði
einkarétt til fiskikaupa, þ. e.
við Faxaflóa og á Vestfjörðum
' norðan Bíldudals. Flutningar
þessir lögðust niður, er vetrar
vertíðinni lauk. Nokkru áður
höfðu hin lokuðu fiskkaúpa-
svæði verið gefin frjáls að
nokkru leyri og að lokinni ver
tíð voru þau opnuð að öllu
leyti. Loks stunduðu mörg fær
eysk skip ísfiskflutninga og fóru
bau um 300 íerðir með fisk frá
landinu. M°st af honum var
keypt á Aústurlandi, aðallega á
Hcrnafirði á vetrarvertíðinni.
Samkvæmt skýrslu Fiskifélags
ins var magn bess fiskjar, sem
flutt var út ísað á árinu, 175
(164) þús. tonn, og skiptist
þannig: Skip með eigm afla 84
(73) þús. tonn, íslénzk fisk-
kaupaskip og leiguskip 30, (18)
þús. tonn, skip matvælaráðu-
neytisins 31 (46) þús. tonn og
færeysk fiskkaupaskip 30 (27)
þús. tonn. Hér er miðað við
slægðan fisk með haus og ekki
tekið tillit til rýmunar í flutn
ingi. Togararnir og ísfiskflutn
ingaskipin fengu nær undan-
tekningarlaust fyrir fiskinn há-
marksverð það, sem var í gildi
í Bretlandi. T maí var sett sum
arverð á fiskinn, hið sama og
gilt hafði sumarið 1943, en það
kom nú. til framkvæmda um
mánuði fyrr heldur en þá. í
október var verðifc aftur lækk
að upp í það sama og veturinn
áður, nenja verðið á , steinbít.
— Af aflamagni togaranna var
49% ufsi„ ,38% þorskur, 8%
ýsa og 2% karíi. Ufsaaflinn
var hlutfallslega mestur um
sumarið og haustið. í mánuðun
um júni til septemlber saman
teknum var h.ann 59% af afla
togaranna, og í nóvember
komst hann upp í 75%. Fiskur
sá, sem keyp+ur var í landi til
útílutnings í ís_ var öðruvísi
samansettur en. togarafiskur-
inn. Var meginhluti hans þorsk
ur, . og hlutfallslega mikið var
í honum af flatfiski, en mjög
lítið af ufsa. — Verð á fiski,
sem keyptur var í skipi við lanö
og ál hraðfrysting'ar, var eins
og áður fastákveðið í fisksölu-
samningunum. Var verðið á
þorsk, ýsu, keilu. löngu og sand
ko^a 45 aurar' fyrir kg. óhaus
að, en 58 aurar hausað, frítt
vi. ð skipshlið. Verð á ílatfiski,
Léon Blum I
Framh. af. 5. síðu
um. En þjáning okkar var á ann
an hátt en þeirra. Við vorkennd
um þeim ósegjanlega mikið.
Þar sem augu okkar höfðu á
annað borð opnazt fyrir þvl,
hvar við vorum stödd, gátum
við ekki hætt að hugsa í sífellu
um það sem við höf ðum séð, og
reyndum eftir megni að kynn-
ast því betur. En við vorum
langt frá því að vita svo nokkru
næmi um hinn hræðilega sann-
leika eins og hann var. Og þeg
ar Ameríkanar gáfu lýsingu á
því öllu saman í útvarpinu, eft
ir að fangalbúðirnar voru tekn-
ar, varð undrun okkar meiri en
óttinn, yfir því sem þarna hafði
raunveru'lega farið fram.
Meðan á flótta þeim stóð, sem
nazistar neyddu okkur út í, frá
einum fangabúðunum til ann-
ara, vorum Við óneitanlega
uiggandi. mjög um íyrirætLanir
þeirra með okkur. Hvað átti
það að þýða að hrekja okkur til
Salzburg og Tyrol? Hvaða gagn
var þeim að því að burðast með
okkur? Auðvitað var hægt að
láta okkur jþræla, er þangað
kæmi. — Væri það ætlun
þeirra, værum við í yfirvofandi
hættu. Það myndi jafngilda
dauðadómi ef við þyrftum að
fara að tryggja siðustu varnar-
virki. nazistaforsprakkanna. Og
færi svo, að samingatilraunirn-
ar við ’bandamenn yrðu að
engu, væri úti um okkur. Þjóð-
verjarnir myndu fara með o'kk
ur eins og þeir höfðu farið með
aðra fanga sina fram að þessu.
Þeir myndu sýna sigurvegur-
unum afhöggin höfuð okkar. —
Við höfðum þó nokkrar sann
anir fyrir því, hvað beið okkar
samkvæmt ákvörðunum Þjóð-
verja. Að svo stöddu tel ég ekki
heppilegt að skýra nánar frá
þvi hér. Við vissum mjög vel
um það, hvað íEmmler hafði
fyrirskipað ýmsum fangavörð-
um og öðrum undirmönnum sín
um varðandi fangana, — og m.
a., 'hvernig thaga skyldi ýmsu
varðandi skipti á pólitískum
föngum.
Þar sem vi.ð vorum viss um,
að ætlunin var að gera okkur
að þrælum eftir að við fórum
frá Buchenwald, kom okkur
ekki til hugar, að við myndum
nokkru slnni' komasí aftur lif-
andi til Frakklands.
>>
Ek'ki má ég láta hjá líða að
geta um hina miklu loftárás,
sem Ameríkanar gerðu á Buc-
henwald Iþann 24. ágúst 1944.
Árásin var gerð um hábjartan
dag. Sprengjur þeirra lentu á
verksmiðjuhúsin, sem þarna
voru skammt frá, sömuleiðis á
torgið í miðjum fangabúðunum
en ekki eitt einasta hús af þeim
sem fangar voru geymdir í,
varð fyrir sprengju. Þeir sem
létusDaf völdum iþessarar árás-
ar, voru þeir, er staddir voru
inni 1 skógi.num, þegar skógar-
eldurinn brauzt út, — og svo
þeir, sem urðu fyrir grjótihrið
inni frá sprengjunum.
En við bjúggum ekki í hin-
um raunverulegu fangabúðum.
Við dvöldum í einu liðsforingja
•húsanna. Og þar sem þau litu út
eihs og dvalarataður stormsveit
arva'rðmannanna, létu Ame-
ríkanarnir. árásirnar dynja á
þau. Mörg þeirra voru gjöreyði
“öðrum en sandkola var allmiklu
hærra, en á -öðrum fiski lægra..
— Samkvæ'mí verzlunarskýrsl
unuatt voru flut-t út til Bret-
lands 143 705 (135 509) tonn af
ísfisiki, að verðamæti 119 160
(109 803) þús. kr. Hér vísaat til
þe&s, sem sagt er á bls. 35 um
útflutning ísfiskjar samkvæmt
verzlunarskýrslunum.
(Niðurlag á morgun).
Föstudagurúm 31. ágúst 1945
i •
Buchenwald
lögð. Okkar komst þó óskemmt
út úr árásinni. Það var í þess-
arri loftárás sem vinur minn
Rudolf Breitscheid lézt. Svo illa
vildi til, að húsið, sem hann
dvaldi í, var næsta hús við eitt
verksmiðjuhúsanna. Kona hans
óg prinsessan af Hessen, sem
dvöldu í sama húsi og hans,
særðust mjög. Prinsessan lézt
á sjúkrahúsi fimm dögum síðar.
Nazistar höfðu, þá nýltega
flutt til Buchenwald kommún-
istaleiðtogann Thaelmann; þar
skutu þeir hann, — tilkynntu
síðan heiminum, að hanu hefði
látizt í loftárás, sem Amerikan
ar hefðu gert á staðinn. Hvað
þetta snertir, hef ég góða að-
stöðu til að koma fram sem
vitni um hið rétta.
a
Nú munu vinir mínir að sjálf
sögðu spyrja. „Hvernig vildi
Iþað svo til, að þrátt fyrir á-
kvarðanir Himmlers, gaztu flú-
ið og komizt til Frakklands?
Hvers vegna voru fyrirskipanir
hans 'ekki. framkvæmdar?
Hvernig gaztu, á stuttu máli
sagt, komizt undan?“ •
Hér er svar mitt við þessu:
Skipunum Himm'lers var að
miklu leyt’i hlýtt. í öllum fanga
búðum var pólitískum föngum
skipað í sérstaka hópa. Smátt
og smátt hefi ég verið að kom-
ast að því, allt fram til þessa,
Ihverjir 'þeirra hafa verið líflátn
ir.
En okkur var bjargað af hin
um hraðsækna bandaráska her.
Hin skyndilega uppgjöf þýzka
hersins olli því, að fyrirs'kipun
um Himmlers, um það sem
Þjóðverjar raunverulega vildu
varðandi okkur, var ekki fylgt
úr í æsar. Til hins síðasta héldu
Þjóðverjar okkur á því svæði,
er þeir hugðu að verja lengst.
Vörn þess svæðis hvíldi að
miklu leyti á þýzka hernum í
ítaliu, —en einmitt sá her varð
fyrstur til að gefast upp.
Stormsveitarmennirnir, sem
gættu okkar, vissu ósköp vel,
hvað beið þeirra. Klukkutíma
eftir klukkutíma hlýddu þeir á
fregnir af ósigrum hins sundraða
þýzka hers. Þannig var komið
fyrir óvinum okkar. Þeir vissú,
að eftir fáeina daga, — ef til
vil'l eftir nokkrar klukkustund-
ir, myndu herir bandamanna
koma. Einangraðir uppi til
fjalla, slitnir úr tengslum við yf
irmenn sína, gátu stormsveitar
mennirnir ekki um annað hugs
að en það eitt að koma sér helzt
undan á sem hentugastan hátt.
Undan’koman varð höfuðum-
hugsunarefni þessarra manna
Þeir biðu þess að fá fregnir af
formlegri uppgjöf Þýzkalands,’
— uppgjöf ítalíu-hersins hafði
glætt von þeirra. Og svo rann
upp sú stund, að líf okkar var
ekki lengur í hættu. Það var
sunnudaginn 29, april 1945.
Að morgni miðvikudagsins
sáum vlð hjálma ameiúsku her-
mannanna gegn um glugga okk
ar. Við vorum ekki aðei.ns lif-
andi. — Við vorurn frjáls.
Peysufatasilki.
NÝKOMIÐ
Horni Grettisg. og Barónsst.