Alþýðublaðið - 15.09.1945, Blaðsíða 4

Laugardagniinm 15. stqtt. 1945
ALftTÐUBLAÐiÐ
fUfrijðnbUM*
Úígefandi: Alþýðuflokkurinn
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Símar:
Ritstjórn: 49#1 og 4902
Afgreiðsla: 4900 og 4906
Aðsetur
í Alþýðuhúsinu Tið Hverf-
isgötu.
Verð í lausasölu: 40 aurar
Alþýðuprentsmiðjan.
EfidnrSteimt w ræn-
mgjiböidmn.
FRÁ ÞVÍ ER SKÝRT á öðr-
um stað í 'blaðino í dag, að
ikoinimlánistar hafi nú orðið að
hrökklast frá völdum í Kaupfé-
lagi Siglfirðinga og afhenda
bækur íþess, húsafcynni og eign-
ir setudómaranum í xnáli því,
. sem mánuðum saman hefuir
staðið um það, hver væri hin
löglega stjórn félagsins, minni-
hlutastjórn kommúnista, sem
hefur haldið því með ofbeldi
síðan á aðá'lfundi félagsins í
sumar, eða hin nýja stjóro, sem
meirihluti fulltrúanna kaus þá,
en hindruð var í því að taka við
forráðum félagsins. Er það ekki
vonum fyrr, að endi hefur nú
verið bundinn' á óstjórn og of-
beldi kommúnista í neyt.enda-
samtökum Siglfirðinga og löig og
velsæmi verið gerð gildandi þar
á ný; en hins ætti að rnega
vænta, . að saga kommúnista í
Kaupfélagi Siglfirðinga sé nú
nokkurn veginn á enda, — að
Siglfirðinigar kæri sig ekki um
að fá kommúniistastjórn í því á
ný eftir þá reynslu', sem fengin
er.
*
Hér í blaðinui er nú verið að
birta mjög átarlegan útdrátt úr
úrskurði setudómarans í kaup-
félagsmálinu á Sigluifirði. Var
mönnuim að vísu af fyrr'i frétt-
lum orðið margt kunnugt um
ráðsmennskui og framikomu
kommúnista í Kaupfélagi Sigl-
firðiinga þann tíma, sem þeir
hafa haft þar öll völd; en þó
fer ekki hjá því, að mönnium
blöskri, þegar þeir lesa skýrslu
setujdómiarans um 'þá dæma-
iausiu óstjórn, sem veriö hefur
á fjárreiðum félagsins undir
einræði kommúnista og þau
fáheynðu vinnubrögð, sem þeir
hafa beitt til að halda völdum
í því.
Það er kapítuli alveg út af
fyrir sig, hvernig þeir notuðu
félagið, undir forustu Þór-
odds Guðmundssonar, sjálf-
mm sór, braskfyrirtækjum sín-
um og skyldmenna sinna til
framdráttar án þess að skeyta
íhið allra mirmsta um hag kaup-
félagsins sjálfs, sem þeim var
trúað fyrir. En lengst munu þó
í minnum hafðar aðfarir þeirra
á aðaifundi féiagsins í sumar,
þegar þeir nleituðu að hlíta
samþykktum réttkjörins mieiri!-
hluta, og tóku sér vald til þess
að r eka menn tuguim isaman 'úr
félaginu, þar á meðal fjöldann
ailan af fulltrúum meirihlut-
ans, svo og sjálfan fcaupfélags-
stjórann, í von um að geta með
slíkum 'lögleysum og slífcu of-
beldi lafaö við völd, haldið fé-
lagdnu1 áfram í ræningjahönd-
um sínum og hullið fyrir um-
heimánum óreiðuna í iþví. Em
siíikar aðfarir algert einsdæml í
lögvernduðum félagsskap hér á
iandi.
<•
Það er í sjálfu sér stórbosfc-
leg fiurða, að slíkt og aranað
Kaupffélagsmállil á Siglufirðl:
KommóiiisM fnndarstjóri: Neitað að
bera npp tillðoar, aðaltnndnrinn klolnar.
Úr árskurði fógeta
réttar Siglufjarðar
Eftir FUNDARFRESTUN-
INA 7. JÚNÍ kom aðalf und
ur K.F.S. aftur saman sunnud.
10. júnií kliukkan 15 í sal Gesta
og S'jómannaheimilisins á Siglu
firði,. Er það allstór salur, lík-
lega um 9x12 m. ásamt útskoti
líklega um 3x6m. Hliðar salar-
ins munu vita nokkurnveginn
suður og norður, en gaflar nokk
urnveginn austur og vestur.
Sætum var svo fyrir komið, að
formaður, er var fundarstjóri,
skyldi sitja við borð fyrir suð
urgafli, en fu'lltrúar á bekkjum,
er þannig var skipað, að tveir
voru 'til hægri handar form.
hvor fram af öðrum við austur-
hlið salarins, tveir til vinstri
handar hvor fram af öðrum við
vesturhlið, en fyrir framan
bekki þessa muinu og hafa ver-
ið einhverjir stólar. Þá munu
loks hafa verið þrír fulltrúa-
bekkir þvers í húsinu, andspæn
is formanni., en no'kkuð frá hon
um, líklega nokkurnveginn við
nyrðri enda bekkja þeirra, er
voru með austur- og vesturvegg
salarins. Hefur þannig orðið
nokkur auður ferhyrningur á
gólfinu fyrir framan formann,
er sæti hans og fulltrúabekkirn
ir mynduðu. Fyrir aftan þver-
toekki þá, er fulltrúum voru ætl
aðir var komið fyrir áheyrenda-
toekkjum, er iíkiegt þykir að
greindir hafi verið frá fulltrúa-
toekkjunum með einhverju
meiru toili, en var á milli annara
toekkja í salnum eins og gjörðar
toeiðendur halda fram. Ekki get
ur fundargerðin þess, hve marg
ir fulltrúar voru mættir, en svo
virðist, að þeir hafi svo til allir
verið mættir eða þá varamenn
ií þeirra istað. Þá var og margt
almennra fólagsmanna á fundin
um.
Um 'það toil, sem fundurinn
skyldi hefjast kvaddi formaður
fuíltrúa til að táka sæti á bekkj
um þeim, er þeim voru sérstak
lega ætlaðir, og virðist því hafa
verið hliýtt. Þegar þessu var lok
ið mun foriruiður hafa lýst fund
inn settan, en annaðhvort rétt
áður eða í sama mund afhenti
einn meirihlutafulitrúanna,
'Bjarni Jóhannsson, yfirlögreglú
þjónn, honum tillögu, sem í
málarekstrinum heíur alltaf ver
ið nefnd da'gskrártillaga og verð
ur einnig kölluð það hér á eftir.
Var tillaga þessi svohljóðandi:
,,Með skírskotuin til 14. gr. fund
arskapa K.F.S. samþykkir fund
urinn eftirfarandi dagskrártil-
lögu: Þareð formaður félags-
stjómar, Ottó Jörgensen, hefur
beitt ofríki úr fundairstjórasæti
og neitiað að bera undir atkvæði
skriflegar tillögur, er fulltrúar
hafa fram borið, Vítir fundur-
inn harðlega fundarstjóm for-
manns og samþykkir að kjósa
nú þegar annan fundarstjóra.“
LÞÝÐUBLAÐIÐ birtir í dag þriðja kaflann úr úr-
skurði fógetaréttar Siglufjarðar í kaupfélagsmálinu
A
þar.
Segir þessi kafli frá frekari viðburðum á hinxun sögu-
lega aðalfundi félagsins í sumar, og gerræði hiunar kom-
múnistísku fundarstjórnar, sem leiddi til þess, að meiri-
hlutinn setti hana af, kaus nýja fundarstjórn og aðalfund-
urinn klofnaði.
Undir til'lögu þessa höfðu riit
að 36 aðalfulltrúar og 8 vara-
fuiltrúar og virðast þeir flestir
hafa verið mættir á fundinum
eða þá aðrir í þeirra stað. Höfðu
þeir fyrir fundinn falið Bjarna
að koma tillögunni á framfæri.
Umboðsmaður gjörðarþola hef-
ur mótmælt því í greinargerð
sinni, sem ósönnuðu, að þessir
menn hafi undirritað tillöguna
og að þeir hafi gert það af fúsum
og frjálsum vilja, en-þareð skjal
ið hvorki eftir útliti sínu né efni
vekur grun um, að það sé tfials-
að, né heldur hefur það verið
sennlegt gert, þá verður þessum
mótmælum, samkvæmt 154. gr.
einikamálalaganna ekki sinnt.
Tillögu þessa lias formaður
upp, en neitaði að bera hana und
ir aikvæði og kveðst hann i því
sambandi hafa vitnað til fund
arskapa K.F.S., er ákvæðu, að
formaður skyldi stjóroa fund-
um, en í forföllum hans vara
'formaður. Kveðst hann síðan
hafa beðið váraformann, Þór-
odd 'Guðmundsson, gjörðarþola,
að taka sæti fundarstjóra, og
sjálfur hafið lestur skýrslu
stjórnarinnar, en brátt orðið að
hætta lestrinum vegna háreysti,
er orðið hafi í fundarsalnum,
enda varaform. lýst fundar-
hléi,meðan ró væri að komast á.
— Bjami Jóhannsson kveðst
hafa toeðið formann um orðið til
að ræða tillöguna um leið og
hahn afhenti honum hana. í anm
að sinn kveðst hann báfa toeðið
um orðið, þegar formaður neit
aði að bera 'tillöguna upp og,
er sér ihafi, þá enn ekki verið
sinnt og vitnað um leið í fund
ars’köp K.F.S. Hafi formaður
í svarað, að fundarsköp. breyttu
ekki samþykktum félagsáns, en
að því svari fengnu kveðst
Bjarni hafa staðið upp, lesið upp
tillöguna, er hanm hafði samrit
af, heðið fulltrúa að greiða um
hana afckvæði og nefnt jafn-
framt sem telj ara ' þá Aroþór
Jóhannsson, skipstjóra og Jó-
hann Sveinbjömsson, tollþjón.
Telur Bjarni) að formaður hafi.
verið í fundarsljórasæti, þegar
hann hafi staðið upp, en að sig
minni, að varaformaður hafi
setzt í það, meðan á atkvæða-
greiðslunni hjá sér hafi staðið.
Fuindarh'lé hafi varaformaður
ekki gefið, fyr en eftir að meiri-
hlutafulltrúarnir hefðu verið
húnir að kjósa fundarstjóra og
, hann tekinn við fundarstjóm.
1 Svo er að sjá af gögnum máls
ins, að rétt sé, að Bjaroi hafi'
beðið um orðið um tillöguna, en
ekki fengið og a'ð eftir að Bjarni
stóð upp hafi þeir formaður og
hann einhverja stund talað báð
ir i einu, en ræða Bjarna þó yf-
irgnæft. Hefur veri.ð deilt all-
mjög um aðstöðu alla á fundin-
um um þetta leyti, en Iþau deilu
atriði verða athuguð síðar eftir
því, sem itilefni verður til. —
Varaformaður kveður, að þegar
svo hafi verið komið, að formað
ur og Bjarni hafi talað samtím-
is, hafi hann, bæði vegna þess og
annars hávaða í salnum, gefið
fundarhlé meðan ró væri, að
komast á, eftir að hafa árangurs
'laust skoraé! á menn að hætta’
að trufla fundinn og gefa for-
manni hljóð til að fly.tja skýrslu
sínp. Hiafi þá formaður hætt að
tala, en Bjami haldiÖ áfram.
Fulltrúar greiddu atkvæði
um dagskrártillöguna eftir til-
mælum Bjarna og reyndust 44
vera með henni. Mótatkvæði
komu ehgin fram, enda þótt
gögn málsins þyki sýna, að
þeirra hafi verið leitað. Að tfl-
lögunni samþykktri lét Bjarni
fara fram atkvæðagreiðslu um
fundarstjóra og Maut Jóhann
Þorvaldssön, gjörðarbeiðandi,
kosningu með 43 atkvæðurn.
Tók Jóhann síðan við stjóm
fundarins af hálfu meirihluta-
fulltrúanna, nefndi ritara þá
Halldór Kristinsson, gjörðar
beiðanda og Sigurð Gunnlaugs-
son og virðast þedr allir hafa
komið sér fyrir við borð, er þeir
hafi sett á auða svæði'ð, er var
á milli fulltrúabekkjanna. Virð-
ist Jóhann síðan, eftir einhver
ræðuhöld af hálfu fulltrúanna,
hafa lýst yfir, .að fundurinn
héldi áfram eftir dagskrá: Tvær
fundargerðir iiggja fyrir um
fund þennan önnur undirrituð
af Jóhanni. Þorvaldssyni á-
samt riturúm þeim, er hann til
mefndi, en hin af Ottó Jörgen-
sen og Óskari Garibaidasyni,
gjörðarþola, og Hlöðvi Sigurðs
syni, harnaskólastjóra, sem ri't
urum, en sá síðarnefndi tók við
ritaraistörfum af Jóhanni Þor-
valdssyni af hálfu minnihluta-
full'trúanna, eftir að Jóhann tók
við fundarstjóro samkvæmt
kosningu meirihlutafulltrúanna,
en ,til Iþess tíma virðist Jóhann
hafa verið fundarritari ásamt
Óskari.
Svo sem fyr er greint var lok
ið við afgreiðslu 'tveggja fyrstu
dags'králiða aðalfundarins hinn
7. júní. í fundargerð meiriihluta
fulltrúanna 10. júni er ’bókað
svo um afgreiðslu dagskrárlið-
antna:
Um 3. dagskrárlið: formaður
neitaði að gefa skýrslu stjórn-
arinnar, urn 4. dagskrálið: kaup
Framhald á 6. síðu.
eins, sem framkoma kommún-
ista í Kaupfélagi Siglufjarðar,
skuli geta átt sér staö í nokkru
réttarríki, og það mátti saninar-
lega ekki seinna vera, að tekið
væri í lurginm á slífcum' óaldar-
lýð; 'því hvar væri sú þjóð á
vegi stödd, sem léti einstökuim
hópum manna eða stjómmála-
floikkum haldast uppi anman
eiins yfirgarng, aðrar eiins yfir-
troðslur á löguim og rétti og
þær, sem ikiommún'istar hafa
.undanfaraa mánuði haft í
firammi í Kauipfélagi Siglfixð-
inga?
Það er nógU' alvarlegt mál,
að þar sfcuilii hafa verið menn
að verki, sem teljast til eins
stjórnarflokksinis í landsimu, þó
að þeiim vasri efcki látið hald-
ast það uppi, að velta sér áfram
í völdum í Kaupfélagi Siglfirð-
inga í krafti blygðunarlauss of-
toeldis.
Kaupfélagsmiálið á Siglufirði
ætti að verða 'þjóðdnnii alvarleg
ámiinjmnig um það að standa vel
á verði gegn slikuim tilræðum
við lög og rétt í landimí.
ÍSIR flytur í gær forustu-
• grein uim gagnkvæman
skilming Dana og íslendinga í
tilefni af samningum þeim,
sem standía yfir milli þjóðanna.
Segir svö í þessari greini Vísis,
þegar rætt hefuir verið um sam
bandsslitin og störf samninga-
nefndarinnar:
„Óvild sú eða 'andúð í garð ís-
lenzku þjóðarinnar, sem í fyrstu
varð vart hjjá Dönuimi, eftir að
þeir fengu frelsi sitt, virðist vera
að hjaðna. Danskir forystumenn
hafa þar >lagt lóð sín á metaskál-
arnar og farizt drengilega allur
málflutningur gegn óvinsamlegum
öflum. Er okkur slíkur stuðning-
ur mikils virði og raunar ómetan
legur. Jafnfr-amt hafa ýmsir ís-
landsvinir danskir skýrt málstað
okkar og aðstöðu á þann veg, að
ekki verður á betra kosið. Má þar
til dæmis nefna erindi Kaj Lang-
vads verkfræðinigs, er flutt var í
danska útvarpið, og er þann veg
samið, aö þar fer saman gjorþekk
ing á högum íslenzku þjóðarinnar,
algert hlutleysi xnn innanlandsmál
hennar, en vinsamleg túlkun á að
gerðuim hennar út á við, sem óhjá
kvæmilega hlýtur að opna augu
greindra manna og auka skilning
þeirra og vinsemd í garð íslend-
inga. Verkfræðingurinn dregur
ekki fjöður yfir erfiðleika stríðsár
anna, eins og þeir voru og eru,
en! hann lýsir jafnframt framfara
viðleitni þjóðarinnar og afstöðu
'hennar til sjálfstæðismálsins sem
slíks, og túlkar það mál af skiln
ingi og vinsemd í okkar garð. Er
óhætt að fullyrða, að ékki verður
á kosið ljósara né vinsamlegra er-
indi í okkar garð.
IÞeir Danir, eem sótt hafa lanid
þetta heim eftir að Evrópustyrj-
öldinni lauk, hafa minnzt okkar
vinsamlega, er heim kom. Óþarft
er að nefna þar nöfn, en okkur ber
engu síður að muna það, sem vel
er gert, en hitt, sem okkur geðjast
miður. Sá undirlægjuháttur, að
geyma óvildina, meira og minna
ímyndaða, eina í minni, situr á
engri þjóð, einkum þar, sem um
hagsmunaárekstra getur aldrei orð
ið að ræða, vegna ólíkra atvinnu
hátta þjóðanna.“
Vissuilega ber að fag.na þeim.
(gagokvæma skilningi, sem rík-
ir mlilli Dana og íslendinga og
gefur fyrirheit um náið og far-
sælt samstarf þjóðanna í fram-
tíðinni.
*
Þjóðviljinn flytur í gaér frétt
á annarri firéttasíðu sinni um
hlaupið í Klifanda. Er mtagin-
mál fróttarinnar iim þetta efni
á þessa luind:
„Undanfarið hefur verið miikil
rigning fyrir austan, en þó virðist
svo að rigningin sé þarna ekki ein
að verki, því áin flytur stórar ís-
blokkir niður á sandinn og vijðist
það benda til þess að einhver um
brot hafi átt sér stað uppi í jökl-
inum.“
Frétt þessari velja skriffinn-
ar Þjóðviljans svohljóðandi fýr
irsögn: „Eru lumlbrofc í Vatna-
jiökli?“ Ert ekki virðast þeir
sterkir í landafræðinnii,. því að
hingað til hefiur Klifandl koonið
undan Mýrdalsjökli. Það er því
'helzt á þessari firétt Þjóðviljans
að sfcilja að einhver yfirnáittúr
leg samfylking hafi átt sér stað
mllli Mýrdalsjökuls og Vatna-
jökuls! . »