Alþýðublaðið - 21.10.1945, Blaðsíða 4

4
ALÞYÐUBLAÐSÐ
Sunnudaginn 21. októbei' 194S
Hvað á að gera i M mæðismáiunum?
ftffrijðnbUðið
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn
Ritstjóri: Stefán Pétursssn.
Sfmar:
Ritstjórn: 490J og 4903
Afgreiðsla: <800 og <906
Aðsetur
ii Alþýðubúsiam rið Hverf-
isgötu.
¥erð í lausasölu: 46 aurar
Alþýðuprentsmiðjan.
Togarakaupin.
MEÐ undirritun samninga af
faálfu rikisstjórnarinnar
um smíði 28 nýtázku togara í
Engilandi. hefur nú stærra skref
verið stágið til eflingar skipastól
okkar og Ihöfuðatvinnuviegi,
sjávarútveginum, en nokkru
sdnni láður á sögu þjóðari.nnar;
og er þá mikið sagt, svo mikið
sem á ihefur verið ráðizt á þessu
sviði síðustu Ihlálfa öld.
Og það, sem másfce mest er
um vert: Með þessum togara-
Jcaupum er haMið áfram að
auka og efila þann hluta skipa-
stólsins, sem stórvár’fcastur er
og’ fullkomnastur og Mklegastur
íál íþess, að gera okfcur sam-
keppnisfæra á sviði fiskveið-
anna, auka þjóðarauðinn, hæta
iífskjör þjóðarinnar og etfla
framfarir með henni á öllum
sváðum.
Rífcissitjómin ihefur mieð þess
um togarakaupum sýnt, að
henni er fulfcominn alvara með
þá nýsköpun á sviði atvinnuláfs
ins, sem jhún boðaði sem si.tt
aðalstefnumark, þegar hún var
mynduð síðastliöið haust.
*
Það .niun enginn Ihafa gert
ráð fyrir 'þvá, að íhægt værd að
fá nýja togara fyrir Mtið verð
á jþeim tímum, siem nú eru;
enda verður því e'kki, neitað að
verðið er Ihátt. EOvert skip mun
kosta um 2,6 milíljónir ásienzkra
fcróna. En þar tfyrár verða þau
líka stærri og fullkomnari en
nokkurssitaðar hefir tíðkazt áð-
ur um togara. Lengd þeirra
verður 175 tfet, vélin óilíukynt
gufuvél, vistarverur áhafnar-
innar miklum mun betri, en tog-
arasjómenn okkar hafa Jhingað
tál átt að venjást, og tæki öll
hin fullkomnusiu.
Má um fyrirhugaðan útbúnað
hinna nýju logara segja, að þar
sé í rétta átt stetfnt; því að
með Ihonum er ekki aðeins
tryggt, að skipin verði, fram-
leiðslutæki, heldur og að aöbúð
sjómannanna, sem á þeim vinna,
batni verulega frá þvi, siem nú
er.
*
Togarakaupin í Englandi leru
miikiíll/ sigur fyrir stefnu Al-
þýðufloikksdns. Frá upphafi hef-
ur hann lagt áherzlu á það,
bæði með þjóðarhag og velferð
sjómannastéttardnnar fyrir aug
um, að veiðiskip okkar yrðu
sem stærst og fullkomnust; og
þar siem hann hefur mátt því
vi.ð koma, ihefur hann ávallt
beitt sér fyrir aukinini togaraút-
gierð. Hafa og sjómannasamtök
in staðdð einhuga mieð honum
að sMkri stefnu.
Á síðustu árum Ihefur úr öðr-
um áttum orðið vart við nokkra
tiilhneigingu til þess að hverfa
frá hinum stærri skipum og
leggja meiri áiherzlu á eflingu
véiibátaflo tans, en togaraflotans.
En siVo ágætt, sem það að sjá
sögðu er, að fá velháta í stað
róðrarbáta, iþá ætti það þó við
nánari atlhugun ekki að orka
tvímælis, að fullkomnustu skip
Framhald á 6. síðu
HÉÐAN AF tjáir ekki uim
það að sakast, þótt at-
vinnufliausu verkamiennirnir og
iðnaðaæmiennimir væru á þtess-
m liðnu tísmuimi hteldiuir iátndr
ganga atvinnuaiusir en byggja
ytfir þá, sem í óhætfu húsnæði
bjluggu eða voru húsnæðislaus-
ir.
Það hefiur heldiur ekki þýð-
ingu að skammast -ytfir þeim
reginmistöfcum, ®em urðiu, er
ihúís'næðisvandainuim var ýtt yfir
á herðar aðila, stem tekkert vald
og en-ga igetu höfðu til að leysa
vanida hinna húsnæðislausiu til
framlbúðar.
Húsnæðisvandræðin í Reykja-
vík eru vandamlál dagsins, eru
heilbrigðis og menningarmiál,
iem ríkisvaldið, foæjarstjórn
Reykjavíkur og einstaklingar
verða að laggjast á eiitt um að
leysa, hvar í flofcki, sem menn
nnars standa.
■ Þeir húsnæðislaulsu, sem fara
is-tað úr stað og fá enga áheyrn
og tenda venjulega í bragga eðá
í bráðabirgðaskúr, geta ekki
lengur beðið, því göíin eru þeg-
ar farin að detta á braggana
með augljósum afleiðinguim.
Þeir untgu Reýkvíkingár, sem
vilja sitotf-na heimili að dæmi
for.eldr.anna, geta það heldur
efcfci, lítfið heldur áfram með
siínium hraða og bíður ekki eftir
þeim.
Hinir yngstu, böirnin, oig ung-
lingarnir, sem ertfa eiiga landið
og -tiaka eiga við hinum marg-
víslegu tækjum nýsköpunarinn-
ar, þegar þeir hafa aldUr til
þess, verða því aðeins færir um
það, að ónógt eða heilsuspill-
‘aindi húsnæði ,hatfi eigi eyðilagt
heiisu þeirra.
Verkefnið verður að leysá 1
—, um það verður ekki dteiltf. 1
Spurningin er þá aðeins um
það, á hvern hátt það skuli igert.
í hverjíu siðmenntuðu þjóð-
félagi telur laggjafarvaldið það
sína skyldu nú orðið, að stiuðla
að því með beinum o-g óbteinum
'afskiptiuim, fj'árframiögium1, laga-
setninigu og ýmás1 fconar fyrir-
igreiðslu, alð byggöar séu heilsu-
isamfle.gar íbúðir, er þtejr eigi
fcost á að fá ýmist á liedgU' eða
til kaups:
1. Þeir, sem eru húsnæðislaus-
ir.
2. Sem búa í heilsuspillandi
húsnæði.
3. Sem ætla að stofnsetjá
heámili.
mannabústaði, byggingarsam-
vinnuffélög, er þtetta gjört hér
og er gott, svo flangt, sem það
nær, og svipuðu hlutverki ætti
ViteGdeild Lanjdsbainfcans að
gegna, ef vtel væri. En til að
m'æita sflaikri þörf, sem hér hefur
isfcaipast um aukið húsnæði, duga
ekki þesisar ráGistaffanir af hálfu
ríkisinis og bteldur ekki til þess
að hafa áhrirf á íbúðaverðið í
bænum, siem er ann-ar veiga-
imiikill þátitiur í lilfi fjölda manna
og er kapítuli út af fyrir sig,
þegar rúxnmetrinn á húsum,
sem kosta í byggingu 300—350
krónur er seldur á 450—500 kr.
til almenninigs, sem húsnæði
vantar.
Tifl ,að bæta úr þvií ástandi,
sem er, Verðuir því, ef nokkurt
verulegt átak á að gera til úr-
bóltia á húsnæðiisvandræðunum.
í Reykjávík, að -gj-öra eftirfar-
andi:
1. Ríkið verðiur að leggja fram
■fé að hálifu á móti Reykja-
víikiurbæ til bygginigar fjöl-
býliishúsa með hæffilega stór-
■uim, beilsusa'mllegum íbúðúm,
itenda verði húsin sameign
þeirra og leiigð við sann-
gjörnu' vterði þieirn, sem búa í
bráðabirgðahúsnæði, ef tir
þar t'il sottum reglum. Sam-
eignar- eða samvinnutfélög-
um íbúa húsanna, ef stofnuð
yrðu, gtefist síðar. kostur á að
toaupa húsin, og gamgi leig-
an, sem greidd hef-ur verið
upp í kaupverðið og það
tryggt, að þau' geti eigi lent
í braiski.
2. Reyikjavííkurbær verður að
haflda áfram að byggja fjöl-
býlislhús fyrir eigin reikning,
efftix því, stem efni, vánnuiaíl
og aðrar aðsrtæður leytfa og
ekki minna en- 10,0 íbúðir ár-
legia og ýmilst leigja þær eða
selja, eftir því, sem henta
þykir og þedr óska, sem ekki
eiga hús; 1) sem eru hús-
næðislausir; 2) búa í heilsu
spillandi húsnæði; 3) ætl-a að
stofnsetja heimili; 4) búa við
okurleigu, en hafa fkutt lög-
flega í bæinn.
3. EfLa bygginigafélög verka-
mamna til áframhaldiandi
byggingalframkvæmdia.
4. Löguinum um byggimgaísam-
vinnufélög verður að bróyta
á þann veg, að ríkiisáíbyrigðin
fyrir lánunum nái. einnig til
byggingasamvinnutfélaíga, er
stof.n.uð veröa fyrir forgöngu
bæjar- og sveitarfélaga með
eða án þáltttöku þeirra,
vegna bygginigar á fjölbýlis-
húsum með hótflegum, heilsui-
samíleguimi þægindum.
5. Lögunum um Veðdeild
Landsbanikiams verðlur að
breyta þann.iig, að' hún lámi út
á ekiki minna en 50% atf nú-
veraindi eðlilegium bygging-
arkostnaði 1. flofcks búsa, svo
einstiaklingum veitiist auð-
veldara að byggja yíi-r sig og
slína.
6. RJeykjavíkiurbær verður að
greiða ffyrir því, eftir förng-
um, að emtetaklinigumi gefist
fcoistiur á því að byiggja á
hverjíuim! tímia hæfdleglam
fjölda smáhúsa (teinnar hæðL
ar hús), þar sam eig,emdur
geita með eigirn hiindum innt
aff hönduim verullegan hluta
vimnunnar váð þau mndir
eftirliti fagmanin'a.
7. Bærinn þiarf að koma upp
steinsteypumiðstöð, er frami-
leiði stainsiteypu í stórum
U NDANFARNA daga hefir
Moirgunbíaðinu og Þjóðvilj
anum orði.ð tíðrætt um bæjar-
.miálin, enda liiður óðum að því,
að undirbúningur bæjarstjóm
ark'Osnmg.anma komist í algleym
áng. Morgunblaðdð í gær flytur
vfirlit um framkomu kommún-
ista á síðustu fundum bæjar-
stjórnarinnar og segir meðal
annars:
„Þessa dagana má sjá af Þjóð-
viljanum sundurþykkjUi innan
Siocialflakisinis. Annarsviegar eru
hinir hreinræktuðU, réttlíniumfinn.
Þeir eru sælir í sinni trú o-g ó-
feimnir við að játa miaitomið sitt.
Tillgangur þeirra er að fcoima á al-
geru stjórnmiála- og atvinnuein-
ræði, þar sem flokkur þeirra geti
sagt fyrir verkum í einu og öllu.
Á hiniu '1‘eyitinu er Sigfús Sigur-
hjartarson og fyílgismenn hans.
Sigfús gekk í flolklkinn með því
skillyrði, . að flofckstaræður . hans
hættu að vera oftaeldisimenn. Nú
isér hann, að honum hefir skjátlast
Koimimúnistar.nir hafa kastað grím
unni. Nú játa þeir með yfiriætis-
hrofca, að þeir kjósi . heldur
fcommúnistískit einræði en vest-
rænt lýðræði. Jafnframt bæta þeir
'gráu ofan á swart með því að kalla
einræði sitt taið fuilíllkomnasta
form lýðræðisins. — Enginn veit,
hvernig Sigfúsi er innanlbrjósts,
iþegar hann taeyrir þessar fjarstæð-
ur. Hitt er Ijóst, að hann veit, að
það er ekki hyggilegt að ætla að
taalda þessum skoðunum að íslend-
inigum.
íslenzkir fcjósendur eru ekki
líklegir til þess að vilja ofurselja
frel'si sitt í hendur lftilílar einræðis
Kllku. Áhugamál Sigfúsar Sigiur-
hjiartarsonai' er þvi að láta enn
'líta út fyrir, að flokkurinn sé
frjálslyndur umbótaflokkur. í
iþessu slkyni keppist taann við að
taera fram á bæj arstj órnarfundum
ýmiist sjálfur eða með taandlöng-
urum |SÍnum, hinar og þessar til-
lögur, sem eiga að sýna, að flokk-
uxinn sé salfclaus sem dúfla og vilji
eQcki annað en veMarnað borgar-
anixa.
1 En, þegar að er gáð, kemur í
íljós ,að tillögur Sigfúsar er.u ein-
stíl, vegna bæjarfram-
kvæiroda og til. isöflu' smæaxí
og sitærxa bygginiga í bæsnium.
8. Lieiítia þarf i’' .-<gúx sammingga
við félög yerkaimanma og iðnr
aðanmiarma uim, að meðlimir
þeirra, iseimi byggingiavinnKt
stunda, láji því opinbera og
þeim ei'nistakíliruguto í té'
vimrnx sána: til íbúðarhúsa-
gerðar, nýsköpiuinafráiforjioja
sjávarútvegs, íðnaðar, ræfct-
uiniar o. fl.), spítála og skóla^,
naiuiðlsynilegs viðhaldls og end-
lUirbóta toteð þiað fyrir .auigiutoi,
að útrým'a húsnæðisvand-
ræðíuiniuim og haff áhrif á í-
búðaverð, þannig, að dregiS
verði úr því okri, eðá’ það af-
muimið, sem nú á sér sltað meS
hús! og íbúðir hér í bæ, og
semi tæoast á sinni líkia í víðrí
veröfld'.
Fllieirii atráði mætti neffna, em
ég latet þtetta nægja- að siimL
'mitt af sama toga spunnar, ein®'
iog yfirlýsingar réttlínurnannamiay
iþegar þieir segja, að ar.gaista ein-
ræði sé eimhitt hið • fullkomnasta
lýðræði. Þær eru eingöngu ætlað-
ar .rtil þess að kasta ryki. í augu:
manna. Eru gaispur og fagurgali,
þar siem elkki er hiuigsað una sjálffi
efni málsins.“
Þessi, grein. Mörgunblaiðsins
fliýkur sivo með svohljóðandi
dómsorðum yfir kommúniistum:
„Tmcigufiutningur sociáiistanna
í bæjarstjórn miðar yfirieitt eikkl
að því að fá. málefni fram, né a<S
vinna til góðs fyrir bæjarbúa,
; Al'lra isíst þá þeirra, sem verst eria
staddir, eins og þó er látið í veðri
vaka. Þvert á móti er allt gert fi
i auglýsingaskyni fyrir menn, „sem
j stendur á sama“ um raunveruleg-
j ar umbætur. Allt sver sig í sömu
‘ ætt og ljóslega hefir opinberað.
isig undanifarna daga, þegai' Þjóð-
viljamenn hafa gerst svo ósvífnir
að fcálla eirumátt mögnuðustu af-
neiu'tn lýðræðisins vera fnllkomn-
asta fonm þess. Tilgangurirm er s&
að ná völd'unum í nafni lýðræðis
og umtaóta, til þess síðan. að £otj
smá lýðræðið og setja í þess sta®
flokkseinræði og kúgun.“
Þeám, sem íylgzt bafa metSi
starfsháttum kommúmsta, dyist
lekki, að þeir leika tveim skjöld
um og talla, tveim tungum á
íhverju máli, eins og hér er lýst„
En Morgunblaðinu hefir efcfci
alltatf verið þau sannindi eins
ljós’ og nú.
©
T 1 L
iiggur leiðn
Með lögiumium um verika-
M. P. M. P.
ð 11
verður í kvöld kl. 10 í samkomuhúsinu Röðull.
Aðgöngumiðar frá kl. 5.
Girðinganet
Höfum fengið frá Englandi sérlega gott
galvaniserað girðinganet í 25 yards rúll-
um. 48 tommu ,'breiðar ,með 2 tommu
möskva. ( .
i. Þoriáksson & Notðmaim.
Bankastraeti 11. — Sími 1280.
Jón Axel Pétursson.