Alþýðublaðið - 10.11.1945, Blaðsíða 3

ILaUgaurtiagiur 10. *óv. 1945.
ALÞYÐUBLA&IÐ
3
Attlee flani vestnr m haf f gærkveldi.
Mun ræða viðTruman um kjarn-
orkusprengjuna og alheims-
sljórnmál.
--------«------
LEMENT R. ATTLEE, forsætisráðherra Breta, og Sir
^ John Anderson, er stóð fyrir rannsóknunum á kjarn-
orkunni af hálfu Breta. fóru í gær loftleiðis áleiðis til Banda-
ríkjanna, til viðræðna við Truman B'andaríkjaforseta og
MacKenzie King, forsætisráðherra Kanada. Áður hafði
Attlee setið hóf það, sem haldið er, þegar borgarstjóri Lun-
dúna er settur inn í em’bætti sitt.
í ræðu, sem Attlee flutti við það tækifæri sagði hann, að
viðræður hans og Trumans myndu snúast um alheimsstjórnmál,
hvernig unnt væri að bægja sífelldum ótta frá mannkyninu, og
um kjarnorkusprengjuna.
Hóf það, sem Ihaidið er við
ENNÞÁ EI'NU SINNI hefur
Joihn gamli BuQl 'kioimizt
klalklldlaust ií gegnuim mann-
Skæða styrjöld og baett enn
oin.u laufinu í sigursveig sinn.
Styrjöldin sýndi, að enn hef-
ur ganolli maðurinn ikrafta í
kögglum þegar á reyni.r. Það,
sem igerðist á söndunium und-
an Dunkerque oig í loftormst
unium um Bretland ber þess
gleggst 'VÍtni, að þeir, sem
sögðu, að Bretavelldi stæiði á
leirfótum, vissu lítið, 'hvað
þeir Voru að talla um. En þrátt
fyrir það, að bróðri hættu
hafi verið 'bægt frá dyram
Bretlands, steðja mörg og ferf
ið vandam'ál að brezfcu þjóð-
inni oig 'hiún ihefur (einnig opn-
að auigun fyrir ýmsiu því sem
áður viar Ihuhð 'i ímyn'daðri.
vdlimeigun þjóðarinar.
ÞEGAR ÖLLU ER Á BOTN-
INN HVOLFT er Bretland í
dag tiltöliulegia snautit land,
þegar talað er um afurðir jarð
ar, Ihinar brýnuistu Hífsnauð-
synjar. Þess Viegna hafa Bret-
ar á greinilegan !hátt jafnan
tefcið undir orðtakið latneska
„navigar'e neeesse ©st“, eða
,,það er naiuðsynlegt að sigla“.
Ellestar lífsnauðsynjar hefur
orðið að flytja að og styrj-
öldin sýndi á áþreifanlegan
ihiátt, 'hvlersu Bretar era iílil'a
stad'di.r heiima fyrir í þessum
ei!num.
NÚNA í STRÍÐSLOK hafa
mangix á Bret'Iandi ihugieitt
það, bvernig eigi að endur-
heimta tapaða miark'aði,
hvernig eiigi að breytia stríðs-
iðnaðinu'm í dðnað á friðar-
'grundVelli. Vafalaiusit 'inimu
Bretar, með hinni alfcunnu
þrautisieigju og iatórkiu vinna
upp iðnað sinn á ný og afla
sér markaða, sem nú eru
þeirn EDokaðir, en það er samt
ekfci sú úrbót, siem æskileg-
ust væri og riaunar nauðsyn-
leg, eins og margir hagfræð-
ingar breZkir og blaðamenn
hafa bent á, einkum síðustu
mánuðina.
ÞEIR HAFA SEM SÉ BENT Á,
að enda þótt Bretiar séu fyrst
og fremst iðnaðar og siglinga-
þjóð, verði Iþeir að leggja aðra
og meiri ræ'kt við landbúin-
að sinn en verið hefur. Það
er talið, að ekki sé nýttur
nema um hel'mingur rœktan-
legs landis á Bretiandi, hitt er
ónolað í þágu þjóðarinnar,
veiðilendur og skrúðgarðar
og þar fraim eftir götunum.
Þetta fundu Bretar hvað bezt
núna ií stríðinu. Þá vantaði
korn og 'grænmeti., kjöt og
egg og aðrar landibúnaðaraf-
urðir, enda var komið á
strangri ma tvæl'askömmtun
þar í landi, eins oig alkiunna
er.
EN ÞÁ TÓKU BRETAR til þess
eina ráðs, sem hægt var að
griípa til: Þeir tóku að rækta
kartöf'lur og ýmis kónar
emlbættisiöku borgarstjórans er
haldið lí Gu'iHdhall í London og
er það forn venja og einhver
j mesti hátlíðisdagur borgarbúa.
Var mikið um dýrðir við 'þetta
I ækifæri í gær, hersýningar og
bornalblástur og aragrúi. fólks
hrofði á. Er 'tallið, að fólkið hafi
skipt tugþúsundum.
í ræðu sinna lagði Attlee
mild'a áherzlu á, að graindvöíll-
urinn undi.r friði væri saimvmna
Brela, Bandariíkjamanna oig
Rússa. Hann 'kvaðst gera sér
góðar vonir uim árangur a'f för
sinni til Bandariíkjanna. Hann
Sljémmálaörðug-
leikar á Fralilandi.
fc-j1 RFIÐLEGA genguir í Frakk
■®““í landi að mynda hina nýju
stjórn. TaiMið er að þrír stærstu
flokkar þingsins, jafnaiðarmenn,
komraúmsfiar og kaþólski’ þjóð-
flokkurirm, eða að iminnst'a
kosti hinir tveir fyrrst nefndu,
muni setja þær kröfuir fram við
de Gauiltlie, að hann uindirriti
stefinu þessaira flökka, ef bann
á að verða stjórnarfors'eti, en
de Gauille miucni neita þessu.
Verður því aranað tveggja,
að flokkarnir beygi isig fyriir
d'e Gaulile eðia de G'auile komi
ekki: til greina sem stjórnair-
forseti.
Verðuir stjórnaimiynduininnii
frestað til bfiðjiudiagsi vegna
þessa.
Hyrtu 6 flugmenn.
T DAG verða fimim þýzkir, ó-
breyttir borgiarar teknir af
Mfi, að undangengnum réttar-
höld'um og dómli, í barginni
Heidelberg. Menn þessir voru
sékir fuindinir um að bafa myxt
6 amlerísfca flugmienn.
mikil landiflæmi voru lögð
undir plóginn og tugþúsund-
>um saiman filyktust menn í
sveilirnar til þess að reyna að
vena sjáifum sór nógir. Síöan
hafa heyrzt fjölimangar radd-
ir um, að þessari viðleitni
verði að halda áfram, Bretar
eiigi. lað vísu mikil' hráefni í
nýlendum sinum, fuhkominn
iðnað og hagsýna kaupsýslu-
sagði, að hin nýja uppfinning,
kja’rnorkusprengjan væri, 'þess
eðlis, að menn yrðu að finna
upp nýjar liífsvenjiur, ný við-
horlf til þes-s að geta lifað saman
á jörðinni.
Hann saigði, að 20. öldin væri.
ö'ld allþýðunnar, föiksins og það
yrði að vinna að þiví að losa
fólki-ð undan sífelldum ótta við
nýjar styrjaldir, hörmungar og
jafnvlel lorlimingu af völ'dum
hi.ns nýja og geigvænlega 'vopns.
Iíann benti á, ihverniig Luindúna
búum hefði tekizt að lifa i góðu
samneyti hverir við aðra og
mættu mar-gir af (þvá llæra,
hvernig hægt væri að ilifa Mf-
inu á hinum iskeifi'leigustu lím-
um.
Attlae ræddi einniig -um inn-
ahl'andlsmlál Breta og kvað það
liiífsnau’ðsyn, að auka útflutn-
ingsverzlun þjóðarinnar, hún
yrði. að geta staðið á eiigin fót-
um, að treysta á sjálfa sig. Efla
ybæri sanavinnu og skipulégan
þjóðarbúskap.
Hann iminntisl og á samveld-
islönd Breta og kvað þá al'drei
myndu gleyma 'því, hvernig þau,
tvi,svar á einUm imiannsaldri,
hiefðu hiM'au'st komið Bretum til
hjiálípar þeigar mest reið á.
Atfcllee ræddi einnig um Ind-
land og sagði, að Indverjar
hafðu átt ko.st á f-ullu frelsi á
grundvelli, tfflagna Sir Stafford
Cripps, en það hefði eikki orð-
ið þannig vegna S'undurþykkis
Indverja sjálfra.
Loks minntist Atllee einnig á
þátt Breta og sanweldisl'and-
anna lí styrjöldinni við Japana.
Sagði hann m. a., að d brezka
flughernum. sem telft var gegn
Japönum hafi verið 177 flug-
svei.lir. Þá hefðu Bretar lagt
fram 540 Iherskip, en Frakkar,
Holliendinga® ojg ýjusar samveld
ilsþjóðir um pfÍÉi. AlHs tefldi
Bretaveldi fram mffljón
manna gegn Japönum, þar af
1% frá Bretlandi s'jálfu.
verði að 'búa svo um hnútana,
að þeir bókstafllega tal'að
svelti e'kki ;hei!lú hungri, ef
samgöngur við umlheiminn
iminnfca eða lokast um nolkk-
urt bil. ÞVí af lífsnauðsynj-
'Uta e.ra Bretar fátækir, fá-
tækari en flestar aðrar iþjóðir
Evrópu, enda þótt það sé eitt
mesta slórveldi, sem sagan
fcann frá að greina.
grænmeti d skrúðgörðunum,
-menn. Það sé ekki nóg. Þeif
Þetta er Cliemien-t R. Attlée, forsætisráðherra Bneta, sem nú er
farinn vestur'um. haf við viðræðna við þá Tr'Uiman Bandariíkjafoir-
seita ogi Mackenzie King, forsæitisriáðherira Kanada.
Þeir áttu aS hafa skiiatS vopnupi sáíiaisn fyr-
ir klukkan S í mergasn.
----------$-----------
O AMKVÆMT FRÉTTUM frá London í gærkveldi, fer ástandið
^ á Java síversnandi. Yfinnaður brezka hersins í Sourabaja
setti Indónesum úrslitakosti í gær og var þar sagt, að ef Indónesaor
í Sourabaja hefðu ekki lagt niður vopnin og skilað þeim í hendur
Bretum fyrir klukkan 6 í morgun, myndu Bretar hefja leit að
vopnunum og taka til þeirra ráða, sem þeir teldu nauðsynleg, ef
vopn fyndust eftir þann tíma. Dr. Soekarno hefur snúið sér til
Attlees forsætisráðherra og Trumans forseta og beðið þá að sker-
ast í leikinn.
Seint í gærkveldi v-ar ekki
viitað, hvernig menn Soekarnos
myndu' bregðast við úrslita-
kostum Búeta, en miklar við-
sjár eru og æs-ingar og hefur
liinfæddir iiéfa fullu
stríSio
SAMKVÆMT LUNDÚNA-
FREGNUM logar allt í ó-
eirðum í Franska Indó-Kína og
hefur víða komið tfl snarpra
ardaga milli innfæddra manna
og ýmissa ofbeldismanna og
franskra setuliðsmanna. Víða
hafa uppreisnarmenn kveikt í
húsum og mannvirkjum og far-
ið ránshendi um eigur manna.
Hóta þeir Frökkum fullu stríði,
ef þeir gangi ekki að kröfum
þeirra.
Frakkar eru sagðir óttast, að
uppreisíniarmönnium, takist að
kveikja í geysimifclium gúmmí-
birgðum, sem þar erai, en eins
og kumiugt er, hefiur verið mdk-
il'l skortur á þeirri vönu' sd'ða'n
Japanar hernámui inýlend'Uir
Frakka og Hollendiniga í A'síu.
i stjórn Soekarnos skotið á fundi
I í Ba-tavíu til þess að úáða raö~
uim sín.um. Bretar lótiu' fluigvéli-
ar síwar sveima yf.r Sourabaja
í 'gær og dreifa flugmliðúm með
úrslit.aikoE'tum brezka hershöfð-
i:nigj,ans. Er þar skýnt tekiíð
fram, að þjóðérnis'sinnar Soe-
kairnos verði að ta.ka á siig alla
ábyrgð, sam aif því kumni að
hl.jótast, ef ekki verður 'gengið
að úrs li't akostunum.
Útvarpiö í Sourabaja, sem er
á valdi þjóðemiissánnia, binti í
gær þá fregn, að hoilanzkt lið
hefði verið sett á land á Java,
og msun til'kynning þessi hafa
va-kið mdkinn æsiinig meðall Indó
niesa. Brezki hershöfðiniginin í
Sourabaja brá þegar vdð og til-
kynnti, alð eniginn fótur vœri
fyrir fregn þessari og bað um,
að skýrt yrði frá því í útvarp-
inu'. Indónesar muinu' ekki haf-a
orðið við þeirri beiðni hersböfð-
iugjans.
Soekarno hefur snúið sér til
Attlées og Trumans, svo og til
öryggisráðs hinna sameinuðu
þjóða og beðið um, að Bretar
fari á brott frá Java, þar eð
þeir hefðu komið þangað til
þess' áð afvopna Japana en ekki
Indlómesa, Kvað hann tilvist'
Bi-eta þarna spilla vináttu
þeirra og Indónesa.