Alþýðublaðið - 31.08.1946, Blaðsíða 3

Laugardagijnn 31. ágúst 1946
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Tkorotf Smith:
ÞEGAR MAÐUR lítur yfir
farinn veg okkar íslenzku
blaðamannanna í Þýzkalandi,
Austurríki og Tékkóslóvakíu,
blasa við margar myndir.
Eerðasaga mín um þessa för
getur ekki orðið annað en
svipmyndir, það sem séð
varð, gerðist í leiftursýn, ef
svo mætti að orði kveða.
Að sjálfsögðu höfðum við
heyrt um, hvernig umhorfs
væri. á Þýzkalandi áður en
við fórum að heiman, bæði
af blöðum, bókum og mynd-
um. En mig gat ekki grunað,
að ástandið væri eins og það
raunverulega er.
Það er óramunur að koma
yfir landamærin mi.lli Dan-
merkur og Þýzkalands við
Krusaa á Suður-Jótlandi, á
milli þess mataræðis og al-
mennu útliti fólksins í Dan-
mörku og á Þýzkalandi. Yf-
irleitt má segja, að fólkið í
hinum stærri borgum, eink-
um á Norður-Þýzkalandi,
beri sultarsvipinn og volæðið
utan á sér. Öll viðleitni þess
virðist mi.ða að því einu að
útvega sér mat, þó einkum
feitmeti.
Ég held mér sé óhætt að
segja, að við íslendingar, Dan
ir og aðrar Norðurlandaþjóð-
ir borðum á einum eða.tveim
ur dögum það, ,sem Þjóð-
verjar verða nú að treina
sér í heila viku. Það er þessi
hálfgildingssultur, að vera
hvorki saddur né hungraður,
sem gefur þýzkum almenn-
ingi það yfirbragð, er hánn
hefur í dag. Allt það, sem
talizt gat' hæfa þjóð, er vildi
vera ,,Herrenvolk“ eða yfir-
þjóð og ruddist með báli og
hrandi um nær alla Evrópu,
meðan leikurinn var góður,
er nú horfi.ð Menn keppast
við að segja útlendingum til
vegar með hattinn í höndun-
um, eða þá að lögregluþjónar
.slá saman hælunum og heilsa
manni viðhafnarkveðju. Allt
er þetta svo gerólíkt því, sem
áður var. Það er ekki að ó-
fyrirsynju, að mest notaða
orði.ð á Þýzkalandi nú virð-
ist vera „kaputt, sem sagt
allt í eyði eða ónýtt. Þetta
orð er notað um hús og önn-
tir man'nvirki og mannfólkið
sjálft. Allt virðist raunveru-
lega vera í rúst.
Þeir Þjóðverjar, sem mað-
ur talar við, virðast allir
vera á einu máli um það, að
þeir séu búnir að vera, í bili
að minnsta kosti. Þeir sjá
enga von framundan, þeirra
líf er eitt samfellt brauð-
strit.
Til dæmis er þetta þannig
í Lubeek, sem er mjög ill'a
útleikin af loftárásum, að
matarskammturinn (á her-
námssvæði Breta) er sem hér
segir! Hver maður fær 'ú'tHlut
að 1750 grömmum af brauði
vikulega, 50 segi og. skrifa,
50 grömmum á viku af feit-
meti og 450 grömmum af
Að sjálfsögðu fær almenn-
ingur ekkert nema gervi-
(Ersátz) káffi, sem er fram-
leitt úr korni, og ekki nema
14 úr pundi mánaðarlega á
mann.
Svipuðu máli er að gegna
um aðrar vörur,- Bækur og
" ALÞYÐUBLAÐIÐ birfc
ir í dag aðra grein Thor
olfs Smith um ferðalag
hinna íslenzku blaða
manna um Þýzkaland, en
þeir eru nú nýlega komnir
heim.
pappír er varla að sjá. Dag-
blöð koma út um tvisvar á
viku á brezka hernámssvæð-
inu, undir eftirliti hernaðar-
yfirvaldanna. Svipuðu máli
mun vera að gegna á her-
námssvæði Bandaríkjanna
og Frakka, en af Rússum fara
fáaf sögur.
Það er erfitt að gera sér
grein því, sem gerist á her-
námssvæði. Rússa, en það bar
flestum amerískum og brezk-
um foringjum saman um, sem
við áttum einhver skipti vi|5,
en dvöldum jafnan í gistihús-
um eða klúbbum þeirra, áð
það væri að vísu einfalt að
komast inn á hernámssvæði
þeirra, en hitt vildu þeir ekki
ábyrgjast, hvernig ætti að
komast út af því aftur. Var
okkur meðal annars sagt, að
til að byrja með, hefðu Rússar
skrúfað af bifrei.ðum, sem
fóru inn á svæði þeirra,
,,stuðara“ og ljósker og hirt
miskunnarlaUst það, sem
verðmætt mátti teljast í
einkaíbúðum manna,
Yfirleitt held ég, að. óhætt
sé að segja, að Bretar háfi
verið vinsælastir af af her-
námsþjóðunum, síðan Banda
ríkjamenn, þá Frakkar og
loks R.ússar. Það var og á-
berandi, að Bretar virðast
gera sér meira far um en
hinar hernámsþjóðirnar að
edurreisa iðnað og atvinnu-
líf Þjóðverja og bæta ltjör al-
mennings, en hins vegar var
jafnan sagt, að af þeim þjóð-
um, sem eiga við skort að
búa, séu Þjóðverjar einna
síðastir á biðlista, eins og það
er orðað.
Hernám Breta tnun kosta
brezka skattgreiðendur um
það bil 80 milljónir sterlings
punda á ári, um ófyrirsjáan-
legan tíma. Má geta, nærri,
hvort slík fjárútlát veki ekki
misjafna dóma á Bretlandi,
þar sem fólk verður enn að
herða á mittisólinni, þrátt
fyrir unna styrjöld. Það er
bersýnilegt, bæði af viðtöl-
um og opinberUm skýrslum,
að Bretar reyna, eftir mætti
að bæta hag fólksins og gild-
ir það einkum um kolanámu-
menn,. en iðnaðinum þýzka
er lífsnauðsyn á því að fá
kol. Hins vegar er þetta ó-
skaplegum vandkvæðum
bundlð, þar sem flestar borg-
ir í Ruhr og Rínarlöndum,
þar sem kolavinnslan er
mest, mega he:ta í rústum.
Af þe;i» s'ærri.’ borg-
um. sem t-"v — im,
hvd é~> 'T. *"•
r--r- r>" V - --'■rst
Uprrs’-. T- - ?.S í Ham-
borg séu ekki rierna um'30,%
húsanna uppi standandi. Yf-
ir hitt. má svo að segja draga
plóg. Þó virtist mér Hamm,
sem var fvrir emna
m.esta iárnb-au ''- •
væðb ömur-
V.S.F.
V.S.F.
vsrður teldinn í Tjarnarcafé í 'kvöld kl. 10 e. h.
6 manna hljómsveit leikur.
/gðgöngumiðar seldir é sama stað frá kl. 5 e. h.
Nefndin.
Mig vantar íbúð, stofu og herbergi
(einhleypur) nú þegar eða 1. október.
Há leiga í boði.
lig. Sveinsson garðyrkiuráðunauíur.
Símii 7328.
:essu

-'n-.
lepri. Þar
ekkert líf á
staka lö"revlu' -'
menn á ferli, en á,n'iilí< ’ ^kk
ar skilninvi y?r r-Yv
Á járnbrautars löðvum við
borgina gat að
og vagna í
sundurskotna
nýta. Sjálfar
stöðvarnar voi'u ekkert nema
sundurskotnar skeljar, ef
svo mætti. segja, en í kálgörð-
um ög á engjum göptu við
manni sprengjugígar. Þar var
sannkölluð viðurstyggð oyði-
léggihgarinnar. Erx vart
líta eimre'ðir
hundraðatali
cg einskis
íárnbrauxar-
minnist ég þess að hafa tal-
að vi.ð Þjóðverja, sem ekki
hafi verið fullur sjálfmeð-
aumkunar, án þess að hugsa
um aðrar þjóðir, sem harðast
urðu úti í byrjun styrjaldar-
innar.
í þýzkum búðum er bók-
staflega ekkert að kaupa og
mcr-kin sára lítils virði. Hins
vegar eru sígarettur hinn á-
gætasti gjaldmiðill. Er hér
ekki átt við svartamarkað-
inn svokallaða. Maður getur
haft fjóra fíleflda karlmenn í
vinnu við að gera við hjól-
barða í tvær klukkustundir
fyrir einn pakka af sígarett-
um og það þykir vel borgað
að fá rakstur og klippingu
eða máltíð, þar sem hún fæst
á annað borð, fyrir tvær eða
þrjár sígarsettur.
Aldrei bar á greinilegri ó-
vinsemd af hálfu Þjóðverja
í garð okkar, en oft vorum
við taldir Frakkar, vegna
einkennisins á húfum okkar,
en við urðum að vera klædd-
i.r khakilituðum einkennis-
yi|sp©iiiii i
búningi, eins og raupar allir
erlendir blaðamenn á Þýzka-
landi og í Austurríki. Þó
kom fyrir að gotið var til
okkar illilegu augnaráði,, en
ekkert varð úr framkvæmd-
um, enda munu vera ströng
viðurlög við árásum eða
nokkru hnjaski af hálfu
Þjóðverja í garð hermanna,
eða blaðamahna bandamanna
þjóðanna.
Heildarsvipurinn á Þjóð-
verjum í dag er þessi: Hér
er gersigruð þjóð, sem virð-
ist hafa misst alla viðleitni
til þess að ganga uppi'étt. Og
ástaxxdið er vægast talað ó-
skaplegt, og það er varla fyr-
irsjáanlegt, að í tíð þeii’ra,
er nú lifa, takizt að reisa hin
nauðsynlegustu hús.
Þar við bætist, að mikill
fjöldi flóttafólks, sem flúið
hefur undan Rússum og Pól-
verjum, hefur þyrpzt inn á
brezku og amerísku hernáms
svæðirt, inn í húsarústirnar,
sem engan veginn nægðu því
fólki sem íyrir var. Það
mætti segja, að það væri
táknrænt fyrir „stemning-
una“ í fólkinu, að þegax- við
dvöldum í Hei-ford, ekki
fjarri Bielefeld, voru uppi
götuauglýsingár, sem á var
l.etrað „Wir i^'.nd arrn, die
Fluchtlinge sind ármer“ (við
erurn fátæk, en flóttafólkið
er fátækax-a). Stóð þá yfir
fjáfsöfnun handa flóttafólk-
inu, sem engan veginn gat
talizt aufúsugestix, sem von-
legt er.
Ekki allfjarri, þar s'erii við
dvöldum í þessari borg, sem
sagt verour nánar frá síðar,
var skilti utan á húsi þar sem
á var letrað: , Hotel zur gut-
en Höffnung“, sem orða
mætti á íálenzku „Góðrarvon
ar gistihús.“ Ilvílík kald-
hæðni örlaganna, hugsaði ég
með mé/, þ.ví allt í kring
göptu tómar .húsarústiniar
við xrián.ni, og vár þó þéssi
smábpx-g ,. tiltölulega líti'ð
Skemmd.
Thorolf Smiíh.
Þetta er konungshöllin í Bangkok, höfuðbofg Síam. Hún gefur góða hugmynd um hinn
sérkennilega byggingarstíl í Suðaustur-Asíu.
r r