Alþýðublaðið - 10.01.1948, Blaðsíða 4

4
Laugardagur 10. jan. 1948.
Útgefandl: AlþýSuflokkurinn.
Ritstjóri: Stefán Pjetursson.
Fréttastjóri: Benedikt Gröndal.
ÍÞingfréttir: Helgi Sæmundsson.
Ritstjórnarsímar: 4901, 4902.
Auglýsingar: Emilía Möller.
Auglýsingasími: 490G.
Afgreiðslusími: 4900.
Aðsetur: Alþýðuhúsið.
Alþýðuprentsmiðjan h-f.
ÐfrfiarráSsfaf-
anir Sfafins.
]>AÐ geitur stundum orðí'ð
dálítið óþægilcgt fyrir Þjóð-
viliann að þurfa að þjóna
hinu tvöfalda hlutvérki sínu,
-— að rægja allar stjórnarráð-
stáfanir í lýðræðislöndunum,
og þá íyrst eg fremst á Is-
lanai, og hefja sarntímis til
skýjanna allt, sem gerist í
rikjum kommúnismans aust-
ur á Rússlandi og Balkan-
skaga. Þjóðviljanum hefur
oft orðið hálit á þessu. en þó
máske sjaldan komizt í neyð-
arlegri klípu með slíkt hlut-
verk en' einmitt undanfarna
daga í sambandi við dýrtíðar-
xáðstafanir þær, sem gerðar
hafa verið hér og austur á
Rússlandi.
Að sjálfsögðu hefur Þjóð-
viljinn orðið að úthúða hin-
um vægilegu dýrtíðarráðstöf.
unum íslenzku ríkisstjórnar-
innar sem óþolandi kúgunar-
ráðstöfunum, kallað þær
„þrælalög“ og árás á lífskjör
almennings, þó að verðlag
hafi verið íækkað svo veru-
lega á öllum innlendum af-
urðum, að sú launaskerðing,
sem dýrtíðarráðsitöfununum
fylgir, muni í framkvæmd
reynast mjög óveruleg. En
samtímis eru harðhentar dýr-
ráðstafanir austur á Rúss-
landi, eignarnám á pening-
um, sem almenningur hefur
haft handa á milli, og verð-
hækkanir á ýmsum lífshauð-
synjum, lofsungnar sem kjara
bætur fyrir hið vinnandi
fólk, sem öllum beri að
þakka og vegsama!
*
Menn hafa nú fengið nægi-
legar fréttir af hinum nýju
dýrtíðarráðstöfunum sovét-
stjórnarinnar til þes.s að geta
borið þær saman við dýrtíð-
arráðstafanirnar hér á landi
og gert sér um leið sæmilega
grein fyrir þessum broslega
málflutningi Þjóðviljans.
Aðaldýrtíðarráðstöfunin
austur á Rússlandi var falin
í innköllun. allra peninga,
sem almenningur hefur haft
handa á milli, og fór hún
fram með þeim hætti, að
menn fengu eina rúblu í nýj-
um seðlum fyrir hverjar itíu
gamlar, sem þeir skiluðu.
Með öðrum orðum: Níu tí-
undu hlutar þeirra peninga,
sem almenningur hafði, voru
gérðir upptækir, endurgjalds-
Iáust! Nokkru vægar var far-
ið í sakir með innieignir í
bönkum og sparisjóðum, svo
og ríkisskuldabréfum; en
einnig af iþeim var verulegur
hluti, allt frá 20% og upp í
66%, gerður upptækur, og
almenningur þar með sviftur
sparifé sínu!
Þetta hefði Þjóðviljanum
nú máske þótt nokkuð hart
Gömln seðiarnir era ónýtir. -— Sparibaukarnir.
— Sisarisióðsbækurnar. — Námsfólkið erlendis
og peiimgar þess. — Bréf frá haínsögumönnur<um.
OG NÚ ERU AEEIR gömlu | hingað. Ég verð að birta þetta
peningaseðlarnir ónýtir. I>a'ö bréf, þrátt fyrir það, þó að
þýðir ekki framar að sækjast
eftir þeim af sama ofurkappi
hafnsögumennirnir hafi fengið
bréfið einnig birt í öðru blaði í
og viS sýndum áður fyrr. Þó að
við fyndum allt í einu nokkur
þúsund krónur í göríilu seðlun-
um, væri ekkert við þá annað
að gera en að henda þeim í ofn-
inn eða miðstöðina. Einhver
misskiíningur hefur verið hjá
fólki um sparibauka barnanna,
sem Landsbankinn hefur gefið
út. Svo er sagt, að einhver
bánkamaður hafi sagt, a® ekki
þyrfti að skipfa því, sem í þeim
er fyrir daginn í gær, en í sum-
um eru seðlar og' seðlarnir eru
ónýtir hvar svo sem þeir fyrir-
finnast.
ÖÐRU MÁLI GEGNIR um
sparisjóðsbækurnar. Það er ó-
þarfi að láta stimpla bækur,
sem í er minna en 200 krónur,
en aðrar bækur skal vera búið
að skrásetja og stimþla fyrir 1.
marz næstkomandi, en'æskileg-
ast er þó að það sé gert sem
fyrst. Öllu verra er til dæmis
með námsmennina erlendis.
Sumir þeirra komu til dæmis
heim á síðastliðnu sumri og
unnu sér inn dálitla peninga,
lögðu þá í bækur í þeim til-
gangi að láta taka út úr þeim
jafnóðum og gjaldeyrisleyfi
fengjust.
EN NÚ GETUR' enginn tekið
út úr þessum bókum. Fyrst
verður að taka mikið skjal í
bankanum, sendá það náms-
manninum, hann að útfylla það
og undirrita og fá undirskrift-
ina staofesta af yfirvaldi sínu,
not. publ., senda svo skjalið
heím til fjárhaldsmannsins og
þá fyrst er hægt að taka út úr
bókinni. Ég efast um að þetta
sé framkvæmanlegt að öllu
leyíi. En þessu verður ekki
breytt, segja yfirvöldin í sam-
tali við mig. Og veit ég þá ekki
hvernig fer fyrir þessu unga
fólki, sem bíður í öngum sínum
efíir fé að heiman.
HAFNSÖGUMENNIRNIR
hafa sent mér bréf af tilefni
ummæla minna og annarra um
starf þeirra vegna komu þýzka
togarans með skipbrotsmennina
á ritstjórn Alþýðublaðsins.
Viimutími frá kl. 1 e. h. til kl. 7 s.d.
Upplýsingar í ritstjórn blaðsins eftir kl.
1 í dag.
gær. Bréfið er svohljóðandi:
,,VEGNA TAFAR þeirra,
er varð á afgreiðslu þýzka tog-
arans „Lappland“ þann 4. þ.
m. hafa hafnsögumenn Reykja-
víkurhafnar orðið fyrir aðkasti
bæði frá blöðum og almenningi.
Til að leiðrétta þann misskiln-
ing, sem þetta byggist á, vilja
hafnsögumenn taka fram eítir-
garandi: í lögum um tollgæzlu
og sóttvarnir er svo ákveðið að
enginn megi hafa samband við
skip, er kernur frá útlöndum,
fyrr en tollafgreiðsla hafi farið
fram, af viðkomandi embættis-
mönnum, en sú undanþága var
gefin hvað hafnsögumenn
snértir, að þeir máttu fara um
borð í skip og. veita þeim leið-
sögn, ef skip báðu um slíkt.
EINNIG EPv' ÞAÐ venja toll-
afgreiðslumanna, að þeir ' af-
greiða ekki skip frá kl; -24 til
kl. 7 að morgni nema íslenzka
togara, er koma frá útlöndum,
svo og útlend skip, sem koma
með veika menn, er. þurfa
skjótrar læknishjálpar, en þá
gefa þau það til kynna á ýmsan
hátt, svo sem flauía í sífellu,
með Ijósmerkjum, eða koma al-
veg inn á innri höfn, auk þess
og allra helzt skip, sem hafa
taltæki eða loftskeytastöð, láta
vita gegnum loftskeytastöðina
hér.“
,,,LÓÐSVAKTIN sá umrædd-
an togara koma um tvö-leytið á
ytri höfnina, hann sigldi við-
stöðulaust inn á venjulegt akk-
eris-pláss og legst þar, án þess
að gefa ' á nokkurn háít til
kynna að hann óski eftir leið-
sögn, eða hafa sámband við land
tafarlaust, og hafði lóðsvaktin
því alls enga ástæðu til að fara
um borð í hann, og lögum sam-
kværnt bannað.“
,,LÓÐS SÁ, er kom á vakt
kl. 6 ,um morguninn, hafði svo
mikið að gera við færslu skipa
þar til kl. 12, að hann g'at alls
ekki sinnt togara þessum, þar
(Framh. á 7. síðu.) i
frá Skalislofu Hafimrf jarðar*
Samkvæmt skatta- og 'eignakönnunaiiögunum skal
vakin athygli á eftirfarandi:
1. Atvinnureken-dur og aðrir er launað starfsfólk
hafa ihaft á is. 1. ári skulu ski]a laun'amiðum fyrir 20. þ.
m., eila dagsektir. —
2. Hiuíhafaskrám og arðsúthlutunarmiðum skal skil
fyrir 20. þ. m. —
3. Vörubdrgðasíkýrslum fyrirfækja- og einstaklinga,
s'kal skilað fyrir þann 15. þ. m. samkv. fyrirmæluni fram
talsnefndar.
4. Framtölum sé skilað fyrir 31. þ. m., og verða frest
ir aðeins veittir ef gildar ástæður eru fyrir hendi, og þá
sem allra stytztir. —
5. Sérstök athygli skal vafcins á því, að allir émsitaik-
lingar 16 ára og el'dri, hvort sem þeir eru skattskyldir
eða ekkiy og öli félög og stofmanir hvort sem þau njóta
skattfrelsis eða eikki, skulu nú Senda franitöl.
6. Börn imnan 16 ára sem hafa tekjuir, og öðlast hafa
■eign fyrir 1. sept. 1946 skulu isenda eigið ’framtal, ella
teljast á framtali foreldra. —
7. Þeir sem þurfa á aðstoð skattstofunnar að halda,
við útfyllimgu framtalanna, ættu að koma sem fyrst, og
hafa með sér öll nauðsynleg gögn. —
8. Þar sem fraantalseyðublaðið er nú frábrugðið, frá
því sem verið hefur, eru skattgreiðendur beðnir að lesa
það vandlega áður >en þeir fylla það út.
9. Þeir sem af ásetningi eða gáleysi skýra rángt frá
eigmum sínum á þessa árs framtali, eða telja ekki fram
á réttum tíma skulu sæfa sefctum eða undandregnar eign
ir falla ó.-kipíar til ríkissjóðs, samkv. 18 og 19. gr. laga
um eignakönnun.
Hafnarfirði 9. jan. 1948.
Skattstjórinn
Úfbreiðið ALÞYÐUBLAÐIÐ
að gengið hér á landi; en aust
ur í sæluríki kommúnismans
telur hann það vera vísdóm
alls vísdóms. Það gildir einu,
segir hann, þótt „peninga-
hömstrurum“ og ,,bröskur-_
um“ fái að blæða. Nú hafa
menn að vísu ekki séð það
fyrr í Þjóðviljanum, í seinni
tíð, að ,,peningahamstrarar“
og ,,braskarar“ vaði uppi í
hinu ágæta skipulagi komm-
únismans austur á Rússlandi;
og ekki heldur hefur hann
lýst almenningi þar svo aum-
um, að slíkt eignarnám bæði
á penin'gum í umferð og á
sparifé gæti ekki komið við
hann. En nú virðist helzt svo
að sjá af frásögn blaðsins, að
slíkar séu ástæður hins vinn-
andi fólks austur þar.
*
En þá kemur að hinu, sem
Þjóðviljinn reynir að gera sér
mikinn mat úr, — að skömmt
un hafi jafnframt verið af-
numin á Rússlandi, og verð-
lag sumpart lækkað þar, en
sumpart ,,samræmt“, eins og
hann orðar það.
Já, á örfáum vörutegund-
um hefur verðlag verið lækk-
að þar eystra; en á langflest-
um verið ,,samræmt“ eins og
Þjóðviljinn segir, en það þýð-
ir raunar hækkað. Austur á
Rússlandi hefur sem sé síðan
á ófriðarárunum verið tvenns
konar verðlag, eitt fyrir
skömmtunarvörur og annað
miklu hærra fyrir sömu vörur
á svörtum markaði. Og sú
,,samræming“ vöruverðsins,
sem nú var gerð og Þjóðvilj-
inn er svo hrifinn af, er í því
falin, að hið lága skömmtun-
arverð var yfirleitt afnumið,
nema á örfáum vörutegund-
um, og hið nýja verð „sam-
ræmt“ svarta marbaðs verð-
inu, þó að hið nýja sé að vísu
nokkru lægra en það var.
Þetta er nú „verðlækkun“,
sem Þjóðviljinn hefði vissu-
lega haft eitthvað annað um
að segja, hefði upp á hana
verið boðið hér! En þegar
það er Stalin, sem gerir það
austur í Rússíá, — þá er öðru
máli að gegna; því að „allt er
gott, sem gerði hann“.
*
Það skal að endingu sagt
stjórn Stalins til hróss, að
hún er hvergi nærri svo frek
í ly.gunum og blekkingunum
sem blað hennar hér. Hún
sagði í tilskipun sinni um þær
ráðstafanir, sem hér hafa
verið gerðar að umtalsefni,
að með þeim væru ,,lagðar
þungar byrðar á herðar alls
almennings í Sovétríkjun-
um“. Það mun ekki hafa þýtt
að segja annað þar. En hér
heldur Þjóðviljinn að hægt
sé að ljúga fólkið fullt um
það, sem er að gerast þar
eystra! :