Alþýðublaðið - 22.05.1948, Blaðsíða 6

6

<C& V ifZtk. 1%.' fr' €$

Laugardagoir 22. maí 1948.
LA PALOHA

Skáldsaga eftir Toru Feuk
,Frú Dáríður
Dulbeims:
UM ALMENNA
SIÐRÆNA FRAMKOMU
í MATJURTAGÖRÐUM
Þær kröfur, sem‘ umhverfið
gerir til siðrænnar framkomu
þjóðfélagsþegna sem einstak-
linga eða fjölskyldumeðlima,
eru ákaflega mismunandi eftir
því hvert umhverfið er. Við
skulum, máli mínu til sönnunar
og skýringar, taka tvenns kon-
ar umhverfi sem dæmi; setu-
stofuna og matjurtagarðinn.
Hvort þeirra um sig gerir kröf-
ur, — siðrænar kröfur, sem
mönnum er ráðlegast að blanda
ekki saman. Hvernig haldið þið
að uppskeran yrði, ef menn
hefðu um hönd setustofufram-
komu í matjurtagarðinum, —
eyddu tímanum í blaða- og
reyfaralestur, legðust fyrir og
hrytu o. s. írv.? Og hvernig
haldið þið að fjölskyldueining-
in færi, ef einhver meðlimanna
tæki að uppfylla siðrænar mat-
jurtagarðsframkomukröfur í
setustofunni, — tæki að sá rad-
ísum eða toppkálsfræi í gólf-
teppið eða reyta og plokka hús-
gagnaáklæðið í leit að fjölæru
illgresi? — Nei, heppileg fram-
koma og heppileg framkoma er
sitt hvað eftir umhverfi og á-
stæðum, og er. mér þá sama,
þótt ég kunni að verða köluð
íækifærissinnuð.
Ég mun nú í nokkrum pistl-
um taka almennar, siðrænar
framkomukröfur í matjurta-
görðum til umræða og athugun-
ar, samkvæmt beiðni fjöl-
xnargra húsmæðra, og mun ég
leitast við að ræða viðfangsefn-
in alþýðlega, en á vísindalegum
grundvelli.
Jarðvinnslan er erfiðasta og
kostnaðarsamasta verkið við
matjurtagarðana. Er hæfilegt
að byrja á að undirbúa þann lið
starfsins seinni partinn í febrú-
ar, með því að hafa orð á því
við eiginmanninn, að hann sé
alltaf að fitna. Halda málínu
vakandi með heilsufræðilegum
útskýringum við og við á hætt-
um þeim, sem fitusöfnun hafi í
för með sér. í byrjun apríl má
segja þeim söguna af heims-
kunnu söngvurunum og leikur-
unum, sem viðhalda öllum sín-
um æskusjarma með því að
stinga upp matjurtagarða.
Menn kunna að halda að einu
gildi hvenær byrjað er á garð-
vinnslunni, en það er mesti
misskilningur. Gróðraröflin eru
eitt af því dulræna í tilverunni
eins og sjávarföll og gangur
himintungla, og er allt þetta í
sambandi hvað við annað. Ber
jafnan að byrja á að stinga upp
garðinn á aðfalli og með vax-
andi tungli, því þá munu karl-
arnir reynast eirðarbetri og þol-
inmóðari við verkið. Bezt er að
tala dagsins, þegar verkíð er
hafið, sé 1., 3., 7., 11. eða 13.,
einkum með tilliíi til gulrófn-
anna, sem tréna þá síður en ella.
Ekki er heldur sama hvernig
upp er stungið, og síður en svo.
Mun ég ræða það nánar í næsta
pistli.
í andlegum friði.
Dáríður Dulheims.
og
heifur veizlumafur
sendur út um allan bæ.
SÍLD & FISKUB
Gólfteppa-
hreinsunin.
Bíó Camp, Skúlagötu.
Húsmæður þær, sem
hugsa sér að láta breinsa
gólfteppi sín og ihúsgögn
fyrir 6umarið, ættu áð
bringja sem fyrst í . súna
7360.
lesið Aljiýðublaðið
Erssonar var eitt það
skemmtilegasta sem Geir-
þrúður gat hugsað sér. Það
var svo hátíðlegt, þegar
gamli presturinn með svörtu
hettuna á hvítum kollinum
hóf upp jjólasálminn, sem all
ir tóku svo undir. Svo las
hann jólaguðspjallið skjálf-
andi röddu, áður en farið var
að háma í sig góðgætið henn
ar Mörnu.
Geirþrúður sajt oftast graf
kyrr og horfði út um glugg-
ann á svarta klukkuturninn,
sem sást í fjarska. Klukkan
sex á hverju kvöldi frá þvi
daginn fyrir aðfangadags-
kveldið hringdu klukkurnar
og fyrsta kveldið var hjólm-
urinn sérstaklega hátíðlegur.
Eins lengi og Jón Ersson
mundi hafði hann setið með
spenntar greipar undir dúkn
um og óskað sér að Geirþrúð
ur vildi nú snúa augum sín-
um frá glugganum og horfa
á hann í staðinn. En það kom
sjaldan fyrir. Hún var allt
af niðursokkin í að hlusta
eftir fyrsta klukknahljómn-
um, sem hljómaði frá gamla
turninum út yfir landið.
Vernheim kapteini fannst
liturinn á eldhúsinu sérlega
aðlaðandi, ljósgulir veggirn-
ir, skærrauð og blá glugga-
tjöldin og hreingrænn litur-
inn á borðinu. Þegar búið
var að drekka kaffið og skipt
ast á jólaóskum, var prests-
fjölskyldan, vön að fara. En
allir þráðu þá stund í laumi,
þó að enginn hefði nokkurn
tíma látið það á sér skiljast.
En allir vissu hvað hinn hugs
aði og það skapaði andrúms
loft einingar og ánægju. Und
ireins og það heyrðist að
sleðinn fór af stað kom
kom Marna með jólapúnsið,
hellti því í pott og hitaði það
til þess að það yrði brenn-
heitt áður en hún bæri það
fram. Þá náði ánægja kvölds
ins hámarki sínu og allir
urðu kátir við borðið.
Það var vandlega gætt að
því a.ð ekki heyrðist lengur
til vagns prestsins, áður en
púnsið var borið fram, því
að fyrir mörgum árum hafði
það nefnilega komið fyrir, að
einmitt þegar fólkið hafði
æftlað að fara að bragða á
næsta ár.
azt og vmgjarnlegt andlit
prestsins hafði gægzt inn.
Hann kom til að sækja sálma
bókina sína, þegar hann fann
lyktina af púnsinu þefaði
hann og sagði: ,,En hvað lykt
in er góð, já, það er reglu-
lega góð piparkökulykt,
Marna mín“, og lokaði svo
dyrunum. Allir urðu sneypt
ir og veðurbarið andiit
Mörnu varð enn þá rauðleit-
ara. Eftir þetta skipti beið
Marna alltaf stundarkorn áð
ur en hún kom með jóla*
púnsið.
Þannig var tekið á móíi
jólunum og hvorki Jón né
neinn hinna gestanna óskaði
þess öðruvísi.
Þegar þeir allir voru farn
ir um kveldið var Jón vanur
að fara upp í kirkjugarð og
standa um stund við gröf
foreldra sinna. Hann stóð
með bert höfuð og spenntar
greipar og næturgolan lék
um hann. En hann skeytti
því engu. Hann stóð og tal-
aði við þau og leitaði ráða
hjá þeim, og lét ævi þeirra
renna um huga sinn, svo
langt sem hann mundi, og á
hverjum jólum fannst hon-
um hann heyra móður sína
gömlu segja með sinni ró-
legu röddu:
„Jæja, Jón, ætlar þú held-
ur ekki þetta árið að koma
með brúði til okkar, við er-
um svo gömul orðin og við
viljum svo gjárnan sjá barna
börnin áður en við verðum
að yfirgefa þig . . . “
En á hverjum jólum hristi
Jón höfuðið er hann stóð við
leiðið og brosti angurvært,
enn daprari en hann hafði
gert meðan móðir hans var á
lífi og hafði spurt hann.
Það var ekki svo að skilja
að hann lifði nein.u meinlæta
lífi hvað konur eða stúlkur
snerti. Líf hans var yfirleitt
líkt og hjá öðrum ungum
mönnum. En hann hafði ekki
ennþá getað ákveðið sér
neina sérstaka konu. Hann
átti svo gott með að lesa kon-
urnar í kjölinn. Hann hélt
að hann gæti séð allar þeirra
hugsanir og klæki og honum
fannst hann aldrei sjá neitt
í hjarta þeirra, sem var bara
gott.
Það voru margar ungar
stúlkur sem voru vel til þess
fallnar að verða húsfreyjur
á jörðinni, og enn fleiri vo{,u
það, sem höfðu löngun til að
vera það.
Því að Jón var, auk þess
sem hann var vel efnaður,
mjög álitlegur maður. En
hvernig sem á því stóð, þá
hafði hann aldrei beðið neinn
ar. Honum fannst allar. sem
har.n hi.tti, vera svo lítilmóí-
legar og huglausar. Hræddar
hver við aðra og Við hvað
aðrir í héraðinu myndu
segja. Og það gat Jón Ersson
ekki þolað. Honum fannst
hann aldrei hafa hitt neina
hugrakka, sjálfstæða konu,
nema hún væri orðin gömul.
Auðvitað voru til bændadæt-
ur. sem voru duglegar hús-
mæður eins og gististaðurinn
hafði góð rot fyrir. Árin
færðust yfir Mörnu og brátt
mundi koma að' því að hún
gæti ekki lengur aðstaðið, en
samt hafði Jón enga ákvörö-
un tekið. Og árin liðu.
Nú síðustu árin haíði
mynd Geirþrúðar sífellt. svif
ið honum fyrir hugskotss.jón
um, en honum hafði aldrei
dottið í hug, að hún yrði kon
an hans. Húr. var fremur
e:ns og fagur óskadraumur.
En jafn fögur fyrir því og
jafn dndælt að láta sig
dreyma um hana.
Nú höfðu allir vanizt þeirri
hugsun að Jón Ersson mundi
aldrei giftast og furðuðu sig
með sjálfum sér á, hver
mundi erfa alla peninsa
hans. Því eftir bví sem .fólk
vissi bezt. átti hann enga
ættingja. Fólk hélt áfram að
koma í eldhúskaffið. í jóla-
boðið o? margar aðrar veizl-
ur. og alltaf var tekið á móti
bví með sama trausta hand-
takiinu og sama einlæga
augnaráðinu. En konurnar í
sveitmni hristu höfuðið og
t.öldu árin og ski.ldu ekki Jón
Erpsmv sem hefði getað yalið •
úr ölhim ógiftum stúikum í
hérað;nu.
Dæturnar biðu eins ler.gi
off bær pátu áður en þær
píftu ríp. en beear augnaráð
Jóns var alltaf ,það sama, vin
piarni^'h. en án þess að sýna
nokknm sérstakan áhuga, þá
andvarnuðu bær, bjuggu sig
undir bniðkaup sín urðu
haTYinrmúiqamar og gleymdu
Jóni. En í hvert sinn, sem
þær komu til Rudboda aftur,
IWVNnA^AGA AI ÞVRITRLAÐ5IN5^
KÁRI: Misstuð þér þetta, herra
Nelson?
NELSON: Hver ert þú?
KÁRI: Við Örn elding erum komn-
ir hingað með flutning. Gjörið
svo vel að skrifa undir.
NELSON: Flutning! Þið eruð
búnir að . láta mig bíða nógu
lengi.
Það var ekki hægt að fara,
fyrr en flutningur keppinauts
þins kom.