Alþýðublaðið - 29.06.1948, Blaðsíða 3

Þriðjudagur 23. juní 194S.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
3
ÞRIÐJUÐAGUR , 29. JÚNÍ.
Pétursmessa og Páls. — Fyrii'
réttum 19 árum birtir Alþýðu-
biaðio fréttabréf frá Dýrafirði:
„Heyrzt hefur frá Arnarfirði,
að útilegumaður hafist við’ á
fjöllunum milli Arnarfjarðar og
Dýrafjarðar. Þykjast Arnfirðing
ar hafa séð hann og elt hann,
en alltaf sleppur hann upp á
fjöllin. Sumir segja, að liann
hafi göngustaf, aðrir sverð.
Einu sinni sást hann reka stór-
an fjárhóp og stefndi til fjalla.
Var þá farið á eftir honum, og'
náðist mest af fénu. AIIí þetta
sel ég ekki dýrara en ég keypti,
en ekki er því hægt að Icyh.-i,
að margir leggja trúnað á. Segja
þó sumir, að frekar muni um
hrekkjóttan byggðamann að
ræða en útilegumann".
Sólarupprás var kl. 3.02, sól-
arlag verður kl. 23.59. Árdegis-
háflæöur er kl. 11.25, síðdegis-
háfíæður kl. 23.50. Sól er hæst
á lofti kl. 13.31.
Næturvarzla: Lyfjabúðin Ið-
unn, sími 7911.
Næturakstur: Bifreiðastöð
Reykjavíkur, sími 1720.
Bílaskoðun í dag: R 5701—
5850.
Veðrið í gær
Kl. 15 Var^guðlæg átt víðast
a landinu, 4—6 vindstig við
vesturströndina, en 2-—3 vitid-
stig- annars staðar. Skýjað loft
var sunnan lands og vestan og
rigning á Reykjanesi, en létt-
skýjað norðán lands og austan.
Hiti var 10—14 stig á annesj-
um, en 15—20 stig í innsveit-
«m. Heitast var á Akureyri, 20
stig, á Nautabúi í Skagafirði,
19 stig, og á Egilsstöðum, 18
stig, en kaldast á Hrauni á
Skaga, 10 stig. í Reykjavík var
11 stiga hiti. Síðustu tveir dag-
ar hafa verið hinir hlýjustu, það
sem af er sumri.
Flogferðir
LOFTLEIÐIR: Hekla fer kl. 8
árd. til Prestvíkur og Kaup-
mannahafnar. Væntanleg aft
ur á morgun kl. 17—18.
FLUCFÉLAG ÍSLANDS: Leigu
flugvélin kemur frá Prestvík
kl. 13, fer aftur kl. 15.
AOA: í Keflavík kí. 8—9 í
fyrramálið frá New York,
Boston og Gander til Kaup-
mannahafnar og Stokkhólms.
Skipafréttir
Hvassafell er á Skagaströnd.
Vigör er á Bíldudal. Varg er á
leið til Englands frá íslandi.
PIico lestar sement í Álaborg í
dag fyrir ísafjörð og fleiri hafn-
ir.
Brúarfoss er í Leith. Goðafoss
er í London. Fjallfoss fór frá
Leith 26. þ. m. til Reykjavíkur
Lagarfoss er í Reykjavík.
Reykjafoss er í Gautaborg. Sel-
foss kom til Reykjavíkur 26. þ
m. frá Leith. Tröllafoss fór frá
Reykjavík 23. þ. m. til New
York. Horsa fer væntanlega frá
Hull í dag til Leith.
Foldin lestar frosinn fisk á
'Austfjörðum. Vatnajökull ef í
Reykjavík. Lingestroom fermir
í Antwerpen í dag. Marleen er
Ú Austfjörðum.
Sumarkápa samkvæmt nýjustu
tízku.
Brúðkaup
Svanfríður Gísladóttir og Páll
Eiríksson lögregluþjónn.
íþróttir
Aukakepþni í frjálsum íþrótt
um milli Norðmanna og íslend-
inga fer fram á íþróttavellinum
kl. 8 í kvöld.
Söfn og sýningar
Þjóðminjasafnið: Opið kl. 13
KROSSGÁTA NR. 62.
Lárétt, skýring: 1. ríka, 7.
menntaður, 8. grannur, 10.
þröng, 11, tjörn, 1,2 rödd, 13.
ryk, 14. skvettu, 15. söngféla
16. tvær.
Lóðrétt, skýring: 2. bjáni, 3.
öðlast, 4. kennari, 5. bjástur, 6.
gefur hljóð frá sér, 9. farköstur,
10, drykkjar, 12 peninga, 14.
bærileg, 15. bókstafur.
LANSN Á NR. 61.
Lárétt, ráðning: 1. varpar, 7.
!fár, 8. Eran, 10. jú, 11. sór, 12.
kóp, 13. S. M., 14. sáru, 15. föt,
16. legan.
LóSrétt, ráð’ning: 2. al’ar, 3.
Rán, 4, Pr., 5. rúpur, 6. messa,
Rán, 4. Pr., 5. rjúpur, 6. messa,
sög, 15. Fe.
—15. Náttúrugripasafnið: Opið
kl. 13,30—15. Safn Einars Jóns-
sonar: Opið kl. 13,30—15,39.
Skemmtanir
KVIKMYNDAHÚS:
Nýja Bíó (sími 1544): ,,Of-
jarl ræningjanna" (amerísk).
Jon Hall, Margaret Lindsay,
Andy Devine. Sýnd kl. 5, 7
og 9.
Austurbæjarbíð (sími 1384):
„Kátir karlar“ (sænsk). Nils
Poppe, Karl Reinholds, Áke
Grönberg. Sýnd kl. 5, 7 og 9.
Tjarnarbíó (sími 6485): —
„Og dagar koma“ (amerísk).
Alan Ladd, Loretta Young.
Sýnd kl. 7 og 9. „Bardagamað-
urinn“ (amerísk). Sýnd kl. 5.
Tripoli-Bíó (sími 1182): —
Bataan endurheimt“ (ame-
rísk). John Wayne, Anthony
Quinn. Sýnd kl. 5, 7 og 9.
Bæjarbíó, Háinarfirði (sími
9184): „Spellvirkjar“ (emerísk).
Sýnd kl. 7 og 9.
Hafnarfjarðarbíó (sími9249):
„Sullivanfjölskyldan11 (ame-
rísk). Anne Baxter, Thomas
Mitchell. Sýnd kl. 9.
S AMKOMUHÚS:
Breiðfirðingabúð: Bridge-
klúbburinn kl. 8 síðd.
Hótel Borg: Danshljómsvcit
frá kl. 9—11,30 síSd.
Sjálfstæðishúsið: Kvöld-
skemmtun Dansk-íslenzka fé-
lagsins kl. 8.20.
SKEMMTIST AÐIR:
Tivoli: Opið kl. 8—11.30 síðd.
Otvarpið
20.30 Einsöngur: Sjaljapín
(plötur).
20.35 Erindi: Alaska og nálæg
lönd (Baldur Bjarnason
magister).
21.0 Tónleikar: Kvartett í d-
moll („Dauðinn og stúlk
an“ eftir Schubert (plöt-
ur).
21.35 Upplestur: Kafli úr
óprentaðri skáldsögu eft-
ir frú Filippíu Kristjáns
dóttur. (Höfundur les).
22.05 Jazzþáttur (J. M. Á.).
22.30 Veðurfregnir.
Dagskrárlok.
M.s. Lingeslrðom
3. júlí.
%
Einarssoii, Zoega 4 Co. fif
Hafnarhúsmu.
Síniar 6697 og 7797.
Lesið
&!þýðubiaðið!

Tvsir kannarar mað stýrimannaprófi vsrSa væntan-
lega ráðnir tii að veita. forstcðu aiámsfeelí'ium til undir-
búnings fyrir fisk.'-mannapróf, sem feaidin v-erða á Akur-
eyri og í Vestmannaeyjum á vetri komanda, verði næg
þátttaka fyrir hendi.
Umsóknir sen-dist undiírrituðum fyrir 1. .september.
Þ-eir af • væntanlegum -nemenduim Stýrimannaskól-
ans, sem vilja iæra 'á þessum námskéiðum, tiikynni það
undirrituðum fyrif 1. september.
Skébpfjori SifrtanitasRóíans
EINN ELZTI BRAUT-
RYÐJANDI verkalýðshreyf-
ingarinnar á íslandi, Jó-
hannes Oddsson, Seyðisfirði,
er áttræður í dag. Hann vár
aðalhvatamaðurinn að stoín-
un fyrsta verkamannafélags-
ins á landinu, Verkamanna-
félags Seyðisfjarðar, sem var
stofnað 1. maí árið 1897.
Jóhannes Oddsson er fædd-
ur í Reykjavík 29. júní árið
1868. Tæplega þrsttán ára að
aldri fór hann alfarinn úr
heimahúsum og varð, eins og
ekki var ótítt í þá daga, að
sjá algerlega um sig sjálfur
eftir það. Fluttist hann þá
upp í Svínadal og var síðan í
vinnumennsku í Borgarfirði
og víða í Húnavatnssýslu.
Árið 1895 fluttist hann aust-
ur á Seyðisfjörð og hefur átt
þar heima lengst af síðan.
„Ég var ekki fyrst og
fremst að hugsa um peninga,
en kúgun óg ofbeldi gat ég
ekki þolað,“ sagði Jóhannes,
þegar blaðamaður Alþýðu-
blaðsins spurði hann um til-
drög að stofnun fyrsta verka-
mannafélagsins. en Jóhannes
dvelst nú hér í Reykjavík um
skeið. Jóhannesi varð það
ljóst fljótlega eftir að hann
kom til Seyðisfjarðar, að eitt-
hvað yrði að gera til þess að
rétta hlut verkamanna, og
hann var ekki lengi að átta
sig á því, hvað árangur mundi
bera í þeim efnum; hann
vildi stofna félag verka-
manna. Hann vann að því
meðal verkamanna bæjarins
að þeir fóru fram á kaup-
hækkun haustið 1896 og
fengu henni framgengt. Og
svo stofnuðu þeir félagið
formlega vorið eftir.
Jóhannes sá það sjálfur, að
þessi aðferð mundi ein bera
árangur í baráttu fyrir aukn-
um rét.tindum og bættum
kjörum verkamanna. Hann
hafði ekki fordæmi annarra
ísenzkra verkamanna til fyr-
irmyndar í þessu starfi, því
að^ ekkert verkamannafélag
var áður til, en hann hafði
kjark og áræði til að bera og
þann skapandi hæfileika, sem
all-s ekki má skorta, ef brjóta
á nýjar leiðir. Jóhannes vissi
það mætavel, þegar í upp-
hafi, að hann mundi ekki
einvörðungu verða að eiga í
höggi við kaupmannavaldið
í baráttunni fyrir bæittum
kjörum verkamanna, einnig
yrði að vinna þug á skilnings-
leysi og deyfð verkamanna
sjáífra. En hann lét sér slíkt
ekki fyrir brjósti brenna.
Verkamannafélag Seyðis-
íjarðar var stofnað í húsi Jó-
Jóhannes Oddsson. ,
hannesar, og allra sízt taldi-
hann það eftir. þótt _nokkur
átroðningur yrði á heimili
hans af þessum orsökum.
Félagið fór giftusamlega -af
stað. Sextíu til sjötíu verka-
menn tóku þátt í stofnun
þess, og er það ekki svo lítill
hópur í ekki stærri bæ en
Seyðisfirði. Formaður félags-
ins yar kosinn Anton Sigures
son, en Jóhannes var ritari.
Á hinn bóginn var varla
kosin nefnd í félaginu án þess
að Jóhannes ætti sæti í henni.
Verkamannafélag Seyðis-
fjarðar lognaðist út aí árið
1903, en þá hafði Jóhannes
flutzt til Reykjavíkur nokkru
fyrr. Illt þótti Jóhannesi til
þess að vita, áð félamð* væri
ekki lengur starfandi, og þeg-
ar eftir að hann kom austur
aftur hófst hann handa um
viðceisn þess. Var þá skipt
um nafn félagsins og það
nefnt Fram.
Þegar Alþýðuflökkurmn
var stofnaður, gekk Jóhannes
strax í hann, en alla tíð hefur
hann verið jafnaðarmaður.
Útsölumaður Alþýðublaðs-
ins á Seyðisfirði var hann í
fjöldamörg ár, og bað starf
rækti hann af sömu ósér-
plægni og áhuga og öll önnur.
Jóhannes kvæntist árið
1897 og eignaðist 9 börn. Alla
algenga vinnu sundaði hann
á Seyðisfirði og þótti mjög
-iagtækur og áreiðanlegur til
verka. Síðustu árin hefur
hann átt heima hjá dóttur
sinni, Kristínu. og manni
hennar Guðjóni Sæmunds-
syni, bifvéla’ÁYrja á Seyðis-
firði.
Það er lærdómríkt ungum
mönnum, sem telja sig verka-
lýðsmál varða, að gera sér
grein fyrir þeim erfiðleikum,
er fyrstu brautryðjendurni-r
Framhald á 7. síðu.