Alþýðublaðið - 09.07.1948, Blaðsíða 5

Fcstudagurinn 9. júK 194^ '?rj
Innflutnin
TÍMINN skrifaði hér á dög
Unum um leyfisveitingar við
skiptanefndar, og lætur mik
ið, eins og oft er venja í þeim
herbúðum.
Það má segja að ekki gæti
rnikillar nákvæmni með töl-
nr í grein blaðsins og hún er
nppbyggð þannig að hún virð
Íst helzt gerð til þess eins að
ausa auri á þá menn, sem að
leyfisveitingunni standa.
Nú hefði mátt ætla, að Tím
inn ætti greiðan aðgang að
fulltrúa sínum í viðskipta-
nefnd- sem ekki er þekktur
fyrir að fara með staðlausa
stafi. Hefði blaðið getað feng
ið hjá honum réttar og sann-
ar upplýsingar. Blaðið hefði
líka getað spurt hann. hvort
han n hefði nokkra sérstöðu
um leyfisveitingar, t. d. hvort
hann hefði til þess að halda
nppi merki flokks síns. greitt
latkvæði á móti þeim leyfum
almennt, sem þegar hafa ver
ið veitt á árinu. Er Tímanum
hér með bent á, að eiga við-
ifal við fulltrúa- sinn í við-
skiptanefnd útaf þessum leyf
isveitingum og fá hjá honum
þær upplýsingar, er blaðið
óskar eftir.
! Sannleíkurinn er sá, — að
iim s. 1. áramót voru fram-
lengd gjaldeyris og innflutn-
Éngsleyfi hjá viðskiptanefnd
Jiær 100 millj. króna. Hinn 1.
júní s. 1. var búið að veita
gjaldeyris og innflutnings-
leyfi í viðbót fyrir um 145
jnillj. króna; þannig, að það
er rétt. að með framlenging-
Unum kemur alls út upphæð-
Ín 245 millj. króna. En sá er
skilsmunurinn, að fyrstu 5
mánuði ársins eru veitt gjald
eyris- og innflutningsleyfi
íyrir um 30 millj. króna á
imánuði fyrir utan áðurnefnd
ar framlengingar.
Til viðbótar má geta þess
að fjárhagsráð hefur veitt
viðskiptanefnd heimild til
að veita frá 1. júní til 10. á-
gúst þ. á. vöruleyfi fyrir 34
milljónum króna; þannig, að
gera má ráð fyrir. að 10.
ágúst n. k. verði leyfisveiting
ar fyrir vörur, þar með tald-
ar þær veitingar, sem fjár-
hagsráð framkvæmir, (fjár-
hagsráð veitir leyfi fyrir svo-
nefndum , kapitalvörum“),
upp undir 300 milljónir
króna.
í fyrra, eftir að viðskipta-
nefnd tók við störfum. voru
veitt gjaldeyris- og innflutn
jngsleyfi frá 1. ágúst til 31.
desember. um 80 millj. króna,
og skal hér slegið upp smá
dæmi fyrir Tímann:
Gerum ráð fyrir, að gjald-
Seyrisleyfi eingöngu nemi á.
öllu árinu 1948 80 millj.
króna. Gjaldeyris- og innflutn
ingsleyfi hafa til 10. ágúst
Verið veitt fyrir 290 millj.
króra: og gjaldeyris- og inn-
flutningsleyfi verði veitt frá
10. ágúst til 31. desember
fyrir 80 milljónum króna, —
þ. e. gjaldeyris- og innflutn-
ingsleyfi samtals á árinu fyr
Sr 370 millj. króna.
Þetta hvort tveggja gerir
leyfi fyrir 450 millj. króna.
Gera má ráð fyí/ir að 10%
íaf gjaldeyris- og innflutnings
leyfum þessum verði onýtt
ieða leyfi fyrir 37 millj. króna,
gnnfremur að um næslkom-
andi áramót verði ónotuð
leyfi vegna afgreiðslutregðu
í innkaupalöndur.um um
14% af sömu upphæð 370
millj. króna, þ. e. leyfi, sem
þurfi að framlengja um n. k.
áramót, 53 millj. krónai 'Sam
tals ónýt leyfi og í framleng
ingu um 80 millj. króna. Sé
sú upphæð dregin frá 450
milljónum króna út 370 mill
jórir króna. sem er nokkuð
lægri upphæð en á áætlun
uni ú.tflutning ársins í ár.
Farið skal örfáum orðum
um þennan útreikning hér að
framan.
Það er ábyggflegt að aldrei
í sögu gjaldeyrisnefndarinn-
ar gömlu, viðskiptaráðs eða
nú viðskiptanefndar hefur
minna orðið ónýtt af veittum
vöruleyfum en 10% af brúttó
veittri upphæð og líklega oft
ast meira. Um þetta þarf
ekki að deila; þar er reynsl-
an ólýgnust.
Þá eru það leyfin í fram-
lengingu um áramót. Mjög
mikið af vörum, sem þegar
er búið að veita leyfi fyrir á
árinu, koma ekki fyrr en á
næsta ári. T. d. má nefna
mest allt efni í síldarnætur
fyrir árið 1949, efni til ým-
issa mannvirkja, ýmsar bygg
ingarvörur o. fl. o. fl. Þá er
þess að gæta. að í þeirri eft-
irspurnarhríð, sem nú er í
heiminum eftir mörgum
vörutegundum. má búast við
að nokkuð af þeim leyfum,
sem veitt eru seinni hluta
ársins, verði ónotuð um n. k.
áramót. Má búast við að 14%
af 370 milljónum séu því of
lág tala.
Það má ef til vill segja, að
80 millj. króna dugi lítið í 5
mánuði til leyfisveitinga fyr
ir vörum; en þetta tókst nú
viðskiptanefndinni í fyrra að
gera, og má gera ráð fyrir,
að henni takist það líka í ár,
ef með þarf. Hitt er annað
mál, ef síldin bregzt fyrir
Norðurlandi í sumar. þá
verður að skera margt niður;
en enn sem komið er, er eng
in ástæða að reikna með því.
Það er vel til fallið hjá
Tímanum, að nefna þessar
háu tölur skýringarlaust. En
hve vandaður slíkur mála-
flutingur er. það er mál út af
fyrir sig. Alla tíð síðan höml-
ur komu á innflutning, hefur
venjan verið sú, að leyfis-
veitingar fyrir vörum færu
fram fyrri hluta ársins; svo
er einnig nú.
Margar vörur, sem notast
við framleiðsluna og bygging
ar, verða að fást fyrri hluta
ársins. eða að minnsta kosti
veita leyfi fyrir þeim fyrstu
mánuði ársins. Um þetta
myndu þeir í SÍS og fulltrúi
Framsóknarflokksins { við-
skiptanefnd geta frætt blaðjð.
Svo er eitt, sem er.höfuðat
riðið í þessu máli-og það er:
Hvaða vörur eru það sem
búið er að veita leyfi fyrir,
samtals um 245 millj.:
Það skal upplýst í stórum
dráttum og fer hér á eftir
nokkuð tæmandi skýsla, sem
blaðið hefur fengið hjá full-
trúurn Aiþýðuflokksins í við-
skiptanefnd:
Veitt gjaldeyris- og inn-
fiutningsleyíi ásamt fram
lengdum leyfum frá 1. janú
ar til 1. júní 1948.
I. flokkur: Matvörur, aðal
lega kornvöru til mann- og'
skepnueldis 17,3 milij. króna.
Ií. flokkur: Allskonar ávexí
ir: þar með taldar kartöflur
3,5 millj. króna.
III. flokkur: Kaffi og syk-
ur nær eingöngu 4,73 millj.
króna.
IV. flokkur: VefnaSarvara,
aðallega dúkar úr baðmull,
vinnufatanefni. garn og tv-
inni, nærfatnaður, vinnuvetl
ingar, sjóklæði o. m. fl. 10,7
millj. króna.
V. flokkur: Gúmmístigvél,
skófatnaður, skóhlífar og inni
skór. Stærstuliðirnir gúmmí,
sjóstigvéi og skammtaður
skófatnaður 5,4 millj. króna.
VI. flokkur: Byggingarvör
ur allskonar; þar er stærsti
liðurinn timbur (7.7 millj.
kr.) krossviður, harðviður,
sement, smíðajárn, steypu-
styrktarjám, pípur og pípu-
hlutar. saumur og skrúfur,
rúðugler, linóleum, aúk
ýmissa annara vörutegunda,
ógreindra 35,73 millj. króna.
VII. flokkur: Útgerðarvör-
ur allskonar. Helztu vörur:
kol, olíur, benzín, herpinæt-
ur og önnur net (7.2 millj. kr.)
ýmis veiðarfæri, kaðlar, vír-
ar, hessían, síldartunnur, lýs
istunnur og efni í þær, tómir
pokar (3.7 millj. kr.), pappír
til fiskumbúða, pappi í fisk-
kassa, efni í niðursuðudósir,
ammoníak auk ýmissa annara
útgerðarvara 45,2 millj.
króna.
VIII. flokkur: Helztu vöru
tegundir: Landbúnaðarvélar
(fyrir 5 millj. kr.), girðingar-
efni, fræ og plöntur, auk ým-
issa annara landbúnaðarvará
7,89 millj. króna.
IX. flokkur: Helztu vöruteg
undir: Skip (15.5 millj. kr.),
flugvélar og varahlutir, mót
orvélar, frystivélar, síldar-
vinnsluvélar, niðursuðu- og
fiskvinnsluvélar, sauma- og
prjónavélar, smíðavélar á
járn og tré, vélar til ýmiskon
ar iðnaðar, varahlutir til mót
or- og frystivéla, varahlutir
til annara véla, auk ýmiskon
ar annara tækja 51,47 millj.
króna.
X. flokkur: Helzíu vörur:
Timburhús
Hef kaupanida að' timb'urhúsi
ésa-mt lítilli lóð innan Hringbrautar.
OLAFUR ÞORGRIMSSON hrl.
Aústurstræti 14. Sími 5332.
4-
í sambandi við byggingu síldarverksmiðju við Ör
firisey óskast tilboð í eftirfarandi verk:
1. Að rifa flugvélaskýli, sem nú standur á Patterson
flugvelli við Keflavík.
2. Að fíytja stálgrindina úr skýlinu á byggingarstað við
Örfirdsey.
3. Að reisá. grindina úr skýlinu á tilbúnar undirstöður á
byggin'garstað.
Verkinu ska’ að ful'lu lokið fyrir 1. septernber næst-
komandi.
Trlboðum sé skilað á skriístoíu vora i Reykjavík
fyrir 15. júlí n.k.
H.F. KVELÐÚLFUR.
Búsáhöld, smíðaáhöld og|
handverkfæri aug mjög
smárra Iiða 3.07 millj. króna.
XI. flokkur: Allskonar vör
ur til iðnaðar; svo sem: Til
smjörlíkisgerðar (4,1 millj.
kr.), skó- og söðlasmíði, máln
ingargerðar, veiðarfæragerð-
ar (4.05 millj. kr.), raftækja-
gerðar, til ýmissa iðngreina,
auk ýmissa smærri liða 15,3
millj. króna.
XII. flokkur Hreinlætisvör
ur allskonar 1.0 millj. króna.
XIII. flokkur: Pappír alls-
konar. Helztu liðir: Blaða-
appír, bókapappír, bækur og
tímarit (0,5 millj. kr.), um-
búðapappír, auk smærri liða
4,8 millj. króna.
XIV. flokkur: Hljóðfæri og
nótur 0.27 millj. króna.
XV. flokkur: Rafnmagns-
vörur allskonar: Helztu liðir:
Raflagningaefnji, jarðstreng-
ur, rafmagnsmótorar, síma-
efni og talstöðvarefni og vél-
ar til virkjunar (3,9 millj. kr.)
auk ýmissa smærri liða 18,13
millj. króna.
XVI. flokkur Úrsmíðavör-
ur, úr og klukkur 0,51 millj.
króna.
XVII. flokkur: Einkasölu
vörur: Aðalliðirnir: Tóbak, á
fengi, viðtæki og varahlutir,
tilbúinn áburður (3,8 millj.
kr.), 8.51 millj. króna.
XVIII. flokkur: Allskonar
vörur, lyfja og hjúkrunar-
vörur, smjör, ýmsar fram
kvæmdir auk margra smá
liða 11.80 millj. króna.
Samtals er þetía 245.27
millj. króna.
(Þar af er fært á nýbygg-
ingarreikningi 52.55 millj.
króna).
Þeim mönnum, er við-
skiptanefnd skipa, hefur efa-
laust verið það ljóst. þegar
þeir tóku við störfum í ágúst-
byrjun 1947, að þeirra biði
erfitt verkefni, og mun
reyndin og hafa orðið sú.
Hverjum þeim, er fær það
vandasama hlutverk að deila
út til landsins barna leyfum
fyrir innkaupum á nauðþurft
um, má vera það ljóst, að
rekstrarvörur og matvörur
verða að sitja þar í algeru
fyrirrúmi, auk einhvers til að
klæða fólkið í landinu. Kapí-
talvörur, vélar og verkfæri
verða svo að koma næst. Hef-
ur og sézt, að góðir rithöfund-
ar Tímans hafa heimtað al-
veg skefjalaust, að slíkar
vörur sem þær síðast töldu
yrðu veittar. Við því er ekk-
ert að segja; en það er í ó-
samræmi við kröfur blaðsins
um innflutning annars vegar
og ádeilur á of miklar veit-
ingar hins vegar.
Það verður að undirstrika,
að meginhluti af leyfisveit-
ingum viðskiptanefndar og
fjárhagsráðs er fyrir bráð-
nauðsynlegum vörum. Hitt,
sem ekki eru taldar nauð-
synjavörur, eru vörur, sem
ríkissjóður hefur stórtekjur
af, svo sem: tóbak, áfengi,
iðnaðarvörur til sælætis- og
ölgerðar, auk fleiri vöruteg-
unda. Menn deilir mjög á um,
hve rúm leyfi sku'li veita
fyrir vefnaðarvöru, en af
þeirri vörutegund fær ríkið
miklar tekjur. Áætlun fjár-
hagsráðs gerir ráð fyrir 20
millj. króna innflutningi í
þessum flokki; er það helm-
mgs niðurskurður frá síðasta
ári eða vel það. Það hefur
sjálfsagt þótt viðurhlutamik-
ið að minnka þennan lið
meira, bæði séð frá því sjón-
armiði, að ríkissjóð vantar
tekjur, og eins hinu, að fólkið
í landinu þarf að klæðast.
Viðskiptamálaráðherra upp
lýsti nýlega, að tveir þriðju
hlutar af innflutningnum
væru kapítalvörur og rekstr-
arvörur. Rekstrarvörurnar
eru svo nauðsynlegar, að ekki
þarf á neinn að deila fyrir
innflutning á þeim. Þær eru
eins nauðsynlegar þjóðarbú-
inu og maturinn skepnunnj
En því má þó bæta við hér,
að enda þótt áætlun fjárhags-
ráðs um innflutning í ár geri
ráð fyrir þessari skiptingu,
sem viðskiptamálaráðherra
talaði um, þá er reynslan sú,
að af þeim 245 millj. króna í
gjaldeyris- og innflutnings-
leyfum, sem búið var að veita
1. júní, voru kapítalvörur og
rekstrarvörur um þrír fjórðu
hlutar af allri upphæðinni.
Þetta talar sínu máli og sýnir
einmitt gætni og aðhald hjá
gjaldeyrisyfiryöidunum, að
spara svo vel aðra liði. Verð-
ur þó hver að dæma það eftir
sínu höfði.
Það má vel vera, að kapí-
talvörur séu of stór liður á
áætluninni; en þó eru þær
ekki nema hluti af þeim ósk-
um, sem almenningur ber
fram. í því sambandi verður
hér ekki komizt hjá að nefna
sérstaklega einn lið í inn-
Framhald á 7. síðu.-, J