Alþýðublaðið - 27.11.1948, Qupperneq 5

Laugardagur 27. nóv. 1948. ALÞÝÐUBLAÐIÐ R
Bezta unglingabókin
er hin nýúíkomna og stórfróSlega bók —
Nátíúruiekninoaféíaas isíands

Fæsí Ljá
öíluin
béksöliini.
Nokkur
einíök í
vönduSu
skinnbancii.
Afgreiðslu
annasí,
Hjöríur
Ilansson,
Bankastræti 11,
Pósthóíf 566.
Hún 'ssgír afdráttariaust sannleiikann um s&æðustu
óvini líísins.
Forðist eitrið. — Lengið lífið.
' i
STJÓRN BÆJAR- OG
SVEITARFÉLAGA ber að
haga þannig, að efnahagsleg
og menningarleg velgengni í-
búanna verði sem bezt
tryggð' Til þess að svo megi
verða telur Alþýðuflokkur-
inn nauðsynlegt að eftirfar-
andi framkvæmdir og skipu-
lag verði upp tekið:
Atvinnyvegir.
í samræmi við stefnu sína
um áætlunarbúskap telur
'flokkurinn, að gera verði áætl
un um atvínnurekstur hvers
landsfjórðungs og hvers
byggðarlags og skipulagn-
ingu hans, aUt með tilliti til
þeirra auðlinda og orku, sem
þar er fyrir hendi. Bæjar- og
sveitarstjórnir geri áætlanir
þessar, sem síðan verði end-
urskoðaðar og fullgerðar af
Fjárhagsráði, eða þeirri stofn
un, sem fer með störf þess. Sé
þess gætt, að verksmiðjum
og stórframleiðslutækjUm sé
dreift hæfilega um landið,
eftir því sem aðstæður eru á
hverjum stað. Skipulagningu
þessari sé þann veg hagað að
atvinnuskortur geti ekki orð-
ið.
Þar sem svo hagar til, að
aðalatvinnuvegir einstakra
bæja eða þorpa eru bundnir
við vissa árstíma, ber að
koma ,á fót atvinnuvegum
sem fullnægt geti vinnuþörf
íbúanna hinn tímann. Þar
sem viðkomandi bæir eða
þorp megna þetta ekki af
sjálfsdáðum, ber ríkisvaldinu
að hlutast til um slíkt, ann-
að hvort einu út af fyrir sig
eða með því að styrkja við-
komandi bæjar- eða sveitar-
félög til þess, með lánsfé eða
á ann,an hátt.
Til þess að tryggja það, að
stórframlejðslutæki séu hag-
nýtt trl almer.ningsheilla og
séu þau ekki starfrækt ,af rík
inu, verði þau starfrækt af
bæjar- sveitar eða sýslufélög
um-
Komið verðí upp með at-
beina ríkis og sveitafélaga sér
síakri lánastofnun, sem hafi
það hlutverk að vaita sveitar
félögum hagkvæm lán til
starfsemi sinnar og fyrirtækja
þeirra, sem sveitarfélögin
slofr.a og reka- Meðan þetta
er ekki komið í krjng, verði
lánsfjártilhögun bankanna
þannig að bæjar- og sveitar-
félög hafi forgangsrétt að
lánsfé fram yfir eir.staklinga
til stofnunar og reksturs at-
vinnutækja og annarra nauð-
synja.
Fjáröflun.
Til þess að standast straum
af útgjöldum bæjar- og sveit
arfélaga sé afia fjár á eftir
farandi hátt í höfuðatriðum:
1. Með stighækkandi útsvör-
um á lekjur og eignir. Af
lágum tekjum greiðist þó
ekkí útsvar, enda sé og
nægilegt tillit tekið til ó-
magaframfærslu.
2. Með verðhækkunarskatti
af fasteignum af verðhækk
un vegna opinberra fram
kvæmda eða aðgerða-
3- Með leigutekjum af lóð-
um, og löndum og fasteigna
skatti.
4. Með hagnaði af arðbær-
um fyrirtækjum, er bæjar-
eða sveitarfélög reka-
Lóða- og bygginga-
mál.
Bæjar- og sveitarfélög eign
ist, svo fliótt ssm við verður
kcmið, allar byggingarlóðir
og lönd undír og umhverfis
bæi og þorp’ ,en leigi síðan
byggingarlóðir og aðr.ar lóðir
fyrir ræktun og mannvirki.1
Byggi.ngarfélög verði efld
bæði á íieinan hátt og óbein- '
an og bæiar- og sveitarfélög
annist byggingu íbúða meðan
skoríur er á íbúðarhúsnæði,
enda sé þeim gert það kleifi
með lánsfé. íbúðir þessar séu
síðan leigðar eða seldar með
hóflegum kjörum. Jafnframt
skorar flokkurinn á alþingi
og ríkisstjórn ,að láta-lög um
aðstoð vlð byggingar koma
sem allrá fyrst til fram-
kvæmda-
Verzlun og fram-
Ieiðsía nauðsynja.
Bæjar- og sveitarfélög taki |
í sínar hendur verzlun með
ýmsar nauðsynjavörur, þar
sem henta þykir, t. d. mjólk
urvörur, fisk, kol og bygging
arvörur. Verzlun þessi sé rek
in með hagsmuni almennings
fyrir augum og án verzlunar
gróða. Þar sem hentugt þyk-
ir, reki bæjarfélög kúabú og
framleiði mjólkurvörur. Bæj-
ar- og sveitarfélög afli sjálf,
ef nauðsýn krefur, fram-
leiðslu neyzlufiskjar fyrir sig
meö egin útgerð eða á annan
hátt og selji síðan bæjarbú-
um. Bæjar- og sveitarfélög
fáj heimild til að reka skipa-
afgreiðslur.
Vega- og skipuíags
irtál o. fl.
Bæir og þorp sjái íbúum
sínum fyrir fullnægjandi
vegakerfi, rafveitu, vatns-
veitu, skolpveitu og hita-
veitu, þar sem skilyrði eru
til. Skipulagsmálum bæja og
þorpa verði komið í greiðara
horf, t- d- þannig, að skipu-
lagsstjóri verði í hverjum
landsfjórðungl og í hverjum
bæ, þegar þurfa þykir. í
stærri bæjum sjái bæjar-
stjórnir fyrir reglubundnum
strætisvagr.áferðum og skýl-
um á strætisvagnaleiðum.
Hafnir og hafnar-
mannvirki.
Skipum og bátum skal séð
fyrir nauðsynlegum bryggju-
og viðlegustöðum, og atvinnu
rekstri í sambandi við útveg
inn fyrir nægilegu landrými.
Nauðsyr.leg tæki, svo sem
losunartæki og vogir, séu
leigð út með hæfilegu verði
og kappkostað að láta bátaút-
veginum í té viðlegustaði við
sa.nnvirði. Séð verði fyrir
nauðsynlegum öryggistækj-
um þar sem henta þykir.
Verkamiannskýlum flejri
eða færri verði komið upp eft
ir aðstæðum og þörfum með
áföstum þvottastöðum og náð
húsum-
Skóla- og menning-
armál.
Kostað sé kapps um að
framkvæma hina nýju skóla
löggjöf þannig, að hún komi
að sem fyllstum notum jafnt
í strjálbýli sem þéttbýli og
búið þannig að nemendum og
kennurum, ,að um góð vinnu
skilyrði sé að ræða, hvað
húsakost og kennslutæki
snertir- Auk þessa sé iðn-
fræðsla aukin þannig, að einn
iðnskáli, sem sé dagskóli, sé
rekinn af ríkinu í hverjum
lardsfjórðungi. Sé rekstri
þeirra háttað svo að auðvelt
sé iðr.nemum annars staðar
frá að stytta sér skólanámið
um tvo fyrstu veturna með
heimanámi. Eftirlit með iðn
kennslu- meistara sé aukið.
Sjómannaskólar, sem veitt
geti hin mini d próf, séu settir
á stofn í hverjum landsfjórð
ungi.
Sett. verð; löggjöf, er tryggi
sveitar- og bæjarfélögum' eða
viðurkenndum menningar-
stofnunum einkarekstur
kvikmyndahúsa, enda myndi
þau með sér félagsskap til út
vegar.a á vönduðum erlend-
um kikmyndum og til kvik
myndatöku.
Lögð sé fyllsta alúð við
bókasöfn bæja- og sveita,
hvað vörzlu og hirðingu snert
ir, svo að þau komi að sem
mestum menningarlegum not
um.
Komið verði. upp félags-
heimilum sem víðast, svo að
ýmis menningarfélög sveita
og bæjaöðlist öruggari starfs
skilyrði-
Skilyrði til íþróttaiðkana
séu gerð sem fullkomnust
með byggingu íþróttahúsa, í-
þróttavalla, sundlauga og
annarra íþróttamannvirkja-
Heilbrlgðismál og
önour félagsmál.
Fullnægjandi heilsuvernd-
arstöðvar, sjúkrahús,/fæðing
arstofnanir, geðveikrahæli og
fávitahæli verði byggð og þar
sem hentast þykir baðhús fyr
ir almenning og gamalmanna.
hæli verði í hverjum bæ og
þar ar.nars staðar, sem þurfa
þykir. Heilbrigðiseftirlit með
sölu matvæla í verzlunum og
veitingahúsum verði gerð
fullnægjandi.
Fullkomið efiirlit sé haft
með því, að enginn líði skort,
hvorki á mat, klæðnaði né
húsnæði eða öðrum lífsnauð
synjum. Dagheimilum, vöggu
stoíum, leikskólum, smá-
barnaskólum og leikvöllum
sé komið upp í kaupstöðum
og þorpum og sumarheimil-
um til sveita, og kunnáttu
fólki í uppeldismálum falin
forsjá þeirra og eftirlit. Fyr-
irmyndarþvottahúsum sé
komið upp tii að létta hús-
mæðrum heimilisstörfin. Unn
ið verði að því að heilbrigðis
Frh. á 7- síðu.
F U J
í Austurbæjarbíó n.k. sunnudagskvöld, 28. nóv. 1948, kl. 23.15.
SKFMMTISKRÁ:
i
1. Dálelðsla: Ernesfo Waldoza
2. Elnsöngur: Siguröur Ólafsson
3. Hawal-kvarfeff.
Einsönpari: Haukur Morfhens
4. Harmonikuieikur: Grelfír Björnsson
Kpnir veröur: Ævar R. Kvaran
Aðgöngumiðar seldir í Ritfangaverzlun ísafoldar, Bankastræti, —
Bókum og ritföngum, Austurstræti 1, Bókabúð Æskunnar, Kirkju-
hvoli, og Sælgætisverzlun Austurbæjarbíós.