Alþýðublaðið - 13.03.1949, Blaðsíða 7

Sunnudagmn 13. marz 1349.
ALPYÐUBLABiÐ
7
ðlafur ffvanndal
Frh. ai 3. síðu.
fyrir réttum fjörutíu árum,
komst ég loksins að sem lærl-
irigur í prentmyndagerð Hjalm-
árs Carlsen í Kaupmannahöfn.
Þar vánn ég í eitt ár, en fór l>á
til Þýzkalands, fyrst til Berlin-
ar, en síðar til Leipzig, og vann
ég þar við Bruchaas, sem þá
var ein þekktasta prentmynda-
gerð í Evrópu. Þarna vann ég
fyrir kaupi, en hjá Hjalmar
Carlsen hafði ég orðið að gefa
með mér.
Árið 1911 fór ég svo heim og
liafði þá með mér sýnishorri af
myndamótiun mínum, éða nokk
urs konar sveinsstykki. Lét ég
þetta á. iðn'sýninguna, sem
haldin var hér um þær mund-
ir, og fengu verk mín fyrstu
verðlaun á sýningunni. Eaunar
held ég að enginn hafi verið
hér fær um að dæma um prent
myndir þá, en þetta þótti mik-
il nýjung í iðnaðinum.
Áður en ég kom heira var ég
búinn að vera veikur úti urn j
liríð og varð að fara á hæliö
eftir að ég kom hingað, og
dvaldi ég þar í þrjá mánuði.
Næstu árin vann ég svo við!
skiltagerðina, trésmíði og
fékkst svolítið við heildsölu.
Svo kom stríðið 1914—1918, og
varin ég að þessum störfum
meðan það stóð yfir.“
— En hvað um prentmynda-
gerðina?
,,Jú, ég var ekki af baki dott
inn með hana. Árið 1918 var
ég búinn að festa kaup á tækj-
um í Ðanmörku og ætlaði út
með Botníu um vorið, en var
kyrrsettur.“
TVEIR REIKNINGAR FYRIR
RÖGUN Á RÚGMJÖLI TÖFRU
PRENTMMYNDAGERÐINA
TJM EITT ÁR.
— Varstu kyrrsettur?
,,Ójá,. þau voru svo sem nógu
Fáho#
SEtSaOSl.lKHWW
varkár þá, yfirvöldin. Þá var
toll- og passaskoðun mjög
ströng, og öllum var harðlega
bannað að fara með sendibréf
eða nokkurn annan skrifaðan
bréfsnepil úr landi. En orsökin
til þess að ég var kyrrsettur og
fluttur í land úr Botníu, var
víst sú, að tveir reikningar fyr.
ir rögun á rúgmjöli voru af;
bölvuðu gáleysi að flækjast í j
vegabréfinu mínu þegar ég
sýndi það. Þ-stta dugði. Mér var
kippt í land, og missti af skip-
inu fyrir bragðið. Ráunar hef
ég' aldrei gkilið, hvernig' á þess-
ari rekistefnu stóð; ég bauðsí til
þess að henda reikningaræflun-
um, en það hafði ekkert að
ségja. En atvik þetta varð til
þess, að tefja þa.ð um heilt ár,
i að ég fengi prentmyndagerðar.
| tækin flutt til landsins. Ég
! konist þó út með næstu ferð, en
gaf ekki .fengið tækin flutt
. heirri fyrr en vorið 1919.“
— Og þá byrjaðiröu í herr-
ans riafni og' ...
,,Já, ég' byrjaði með prent-
myndagerðina í Gutenberg, og '■
þar var ég fyrstu árin, og' enda
nú bráðlega hér á Laugavegi l.“
— Voru ekki ýmsir byrjunar- |
örðugleikar?
„Jú, blessaður vertu. Þá var
ekkert rafmagn, ónóg vatn og
margur þrándur í götu. Þá
varð maður að hag'nýta sér dags
birtuna og sólarljósið við
myndagerðina. . . . Nú, en það
liefur nú svo sem komið fyrir
síðan, þótt öll nýtízku þægind-
in séu komin, að blessaða höf-
uðborgina hafi skort vatn og
rafmagn. Öll stríðsárin var t.
d. ekkert vatn meiripart dags-
ins, og oft ekki hægt að vinna
vegna rafmagnsleysis."
-— Hvað, um vinnutímann?
,,Hann er að jafnaði um 14
klukkustundir á dag, og oft
þarf ég að paufast þetta fram
undir miðnætti vegna dagblað-
anna. Ég held að lauslega reikn
að þá séu það eitthvað um 150
þús. klukkustundir, sem ég er
búinn að vinna í prentmynda-
gerðinni frá því ég byrjaði.“
— Og fyrstu árin varstu einn
í iðninni7
,,Já, nokkur fyrstu árin, en
þá byrjaði ég að taka lærlinga.
Ferðafélag íslands
beldur skemmlifund
'í Sjálfstæðishúsinu
næstkomandi þriðju-
dagskvöid þ. 15. marz 1949.
. Sýndar verða kvikmyndir
og skuggamyndir frá Sviss og
vetrar Olympíuleikjunum,
teknar af Árna Stefánssyni
bifi-eið'avirkja og útskýrðar af
Einari B. Pálssyni verkfi’æð-
ingi.
Húsfð opnað M. 8,30. Dansað
til kL 1. Aðgöngumiðar seidir
í bókav.erz]unum Sigfúsar Ey-
mundssonar og ísafoldar á
þriðjudaginn.
L
afskorin blóm og pottablójn
Biómasalan
Skólavörðustíg 10.
Sími 5474.
Köld borð

heitur
. sendur úi ->>
SÍLD & *’ISK I' *•
og hsf riú bráðum útskrifað 13
prentmyRdagerðarmenn. Nokkr
ir þeirra oru orðnir meistarar
og hafa svo aftur útskrifað nýja
sveina, og alls vinna nú nær 30
menn að prentmyndaiðninni.
Fyrsti nemandi minn var Helgi
Guðmundsson, prentmyndagerð
armeistari í Leiftri.“
— Hvað viltu segja u;n
sálmabókina, sem þú ert að gefa
út?
„Sálmabók, hvernig veiztu
um hana? Ekki spyr ég að ykk
ur blaðamönnunum. Já. það er
alveg rétt, ég er að gefa út
fyrstu sálmabókina, sem prent-
uð var á íslandi. Hún var prent
uð á Hólum árið 158-9. Ég hef
tekið myndamót af allri bók-
inni og reduserað allar síðurn-
ar, um 500 að tölu, og hef ég
unnið að þessu mörg undanfar-
in ár. Bókin kemur. út á morg-
un í tilefni afmælisins. Upplag-
ið verður aðeins 300 eiritök og
verður bókin eingöngu seld á
bókasöfn og til safnara hér og
erlendis. — — En hættum aú
þ.sssu kjaftæði; ég varð aldrei
búinn með myndirnar í kvöld
með þessu háttalagi,“ sagði Ól-
afur Hvanndal að lokum og
spratt upp úr sæti sínu. Svo
sneri hann við til hálfs um
leið og hann skundaði að vinnu
borði sínu og sagði: „Eins og
ég sagði þér strax áðan, þá hef
ég ekkert að segja; hreint ekki
neitt! Það er svo sem ekkert
gaman að vera orðinn sjötugur
karlskröggur — ég vildi vera
f naoarvc rut
URVALI, UTVEGUM
VIÐ GEGN NAUÐSYNLEGUM
LEYFUM
hafnarhvolí
SIMI 6620
Þá HANNES Á HORNINU
orðinn kittugu árum yngri,
skyldi ég tala við þig, lagsi!“
Með þessum orðum snaraði
hann sér niður á stólinn við
vinnuborðið, brá stækkunar-
gleri fyrir augað og fór að rýna
í punktana á einni prentmynd-
inni. Þá sá ég að viðtalinu hlaut
að vera lokið, hvort sem mér
líkaði það betur eða verr. Ég
kastaði því á hann kveðju um
leið og ég gekk út að dyrunum,
en minnti hann um leið á mynd
irnar, sem hann ætti að hafa
til fyrir Alþýðublaðið fvrir
kvöldið.
„Ég lofa engu,“ var það sí?
asta, sem ég heyrði um leið o
ég skauzt út úr dyrunum, en é
vissi, að ég hafði ekki þurft a;
minna hann á myndirnar.
. Mig hefði langað til þess e;'
heimsækja Ólaf Hvanndal f
morgun, óska honum til ham
ingju með sjötugsaímælið o-
þakka honum fyrir viðtalið, e
ég held að það væri ekki rét
gert, að tefja hann þann dag
Ég veit, að þá verður hann a1
veg upptekinn, því þá verð'u'
hann að ljúka myndunum fyrir
dagblöðin óvenjusnemma, þv’
um kvöldþð halda prentmynda-
gerðarmeistarar „föður“ sínum
hóf að Hótel Borg, en það er ég
viss um, að þar mætir Ólafur
Jvanndal ekki, hafi hann ekki
áður verið búinn að ljúka vio
allar þær prentmyndir, sem
hann „lofaði engu um“ fyr'r urn
daginn. I. K.
AÐGÖNGUMIÐAR að hófi
því, sem haldið verður á mánu-
daginn í tilefni af sjötugsafmæli
Ólafs Hvanndal prentmynda-
g.erðarmeistara fást í prent-
myndagerðunum í bænum.
sambandi — umkvartanir hafa
komið fram eins og smjörlíkið
er léleg vara, það er vatn, rán-
dýrt Gvendarbrunnavatn, Hvar
er matvælaeftirlitið? Mig lang
ar íil að bræða eina sköku og
stilla útkomunni út í búðar-
glugga, en hef ekki ráð á því
vegna skömmtunarinnar“.
Jón Aðils
í sjónleiknum Meðan við bíðum.
LEIKRITIÐ „Meðan við bíð-
um“ hefur nú verið sýnt nokkr-
um sinnum við sívaxandi að-
sókn, og fer næsta sýning þess
fram í Iðnó annað kvöld. Þykir
meðferð leikendanna og leilc-
stjórans vera með miklum ágæt-
um, og þá er efni þess ekki síð-
ur athyglisvert og merkilegt,
enda fór einn af prestum bæj-
arins nýlega þeim orðum um
leikritið í stólræðu, að það ,ætti
erindi til -allra hugsandi manna.
AF bókmenntanna dáðadrengj
um
djarfari flestum hér
ertu, en mildan óm í strengjum
átt, sem betur fer, —
og þó að vér aörar götur gengj-
um,
var gaman að kynnast þér.
GRETAR FELLS
AFMÆLISHÓF K.R. var
haldið að viðstöddu fjölmenni
að Hótel Borg í gærkveldi, og
hófst hófið klukkan 5 í gærdag
með sameiginlegu borðhaldi.
Minni K.R. flutti Erlendur O.
Pétursson; þá var sungið minni
K.R. eftir Tómas Guðmundsson;
séra Bjarni Jónsson vígslubisk-
up flutti minni Reykjavíkur;
Magnús Jónsson söng einsöng;
Stefán Jóh. Stefánsson forsætis-
ráðherra flutti ávarp, og Gunn-
ar Thoroddsen borgarstjóri.
Lárus Ingólfsson söng gaman-
vísur. Því næst fór fram afhend-
ing heiðursverðlauna. Loks
söng Pétur Jónsson óperusöngv
ari einsöng með aðstoð Lúðra-
sveitar Reykjavíkur, og Lúðra-
sveitin lék K.R.-marsinn eftir
Markús Kristjánsson. Hófinu;#
lauk með dansi sem stiginn var
til klukkan 2 eftir miðnættL