Alþýðublaðið - 11.06.1949, Blaðsíða 5

Laugardagur 11. júní 1949.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
!5
Skólahúsið í Bominersvik
STOKKHOLMI 26. maí. 103 ÞUSUND MEÐLIMIB
MEÐAL ERLENDU GEST-
ANNA á landsmóti ungra jafn-
aðarmanna í Noregi á dögun-
um voru tveir af forustumönn-
um unghreyfingarinnar í Sví-
þjóð, þeir Frans Nilsson, for-
seti sambandsins, og Essen
Lindahl, ritari þess. Á mótinu
sögðu þeir mér ýmislegt um
sögu og starfsemi unghreyfing
arinnar í Svíþjóð, en hvöttu
mig jafnframt til að koma
þangað og sjá með eigin aug-
um það starf, sem unnið væri
á vegum samtakanna. Og vissu-
lega er sjón sögu ríkari. Hef
ég nú dvalið hér í rúma viku,
og sannfærst um, að frásögn
þeirra félaga af hinni öflugu
starísemi ungra jafnaðar-
manna í Svíþjóð, hefur síður
en svo verið orðum aukin.
FYRSTU SAMTÖKIN
STOFNUÐ 1896.
Samband ungra jafnaðar-
manna í Svíþjóð, eða „Sverges
socialdemokratiska ungdoms-
förbund“, eins og samtökin
nefnast, er nú 32 ára gamallt;
sambandið var stofnað 1917.
Raunar eru samtökin þó miklu
eldri, því að fyrsti vísirinn að
þeim er frá 1896, en þá var
stofnað samband, sem nefndist
„Socialistiska ungdomsför-
bundet“, en í því voru aðeins 7
klúbbar og nokkur hundruð
meðlimir. Á vegum þessara
samtaka var um skeið gefið út
blaðið Rrandeí en brátt risu
deilur innan sambandsins og
1903 klofnaði það. Þá var
stofnað nýtt samband, og nefnd
ist það „Socialdemokratiska
ungdomsförbundet“. í þessum
samtökum var það, sem Per
Albin Hansson, og margir
fleiri, er síðar urðu þekktir
stjórnmálamenn í Svíþjóð
komu fyrst fram á sjónarsvið-
ið. í fyrstu stjórninni, voru
meðal annarra Per Albin,
Fabian Mansson og Emil
Wallin. Þetta samband varð
heldur ekki langlíft. Þó gaf það
út tvö blöð á tímabilinu, sem
það starfaði. Hét annað blað-
ið Fram, en hitt Stormklockan,
og var ristjóri þess síðarnefnda
Zeth Höglund, sem nú situr í
bæjarstjórn Stokkhólms fyrir
Alþýðuflokkinn. I þessum sam-
tökum urðu einnig brátt skipt-
ar skoöanir, og deilur uppi.
Annars vegar stóðu hin rót-
tækari öfl, eða vinstri sósialist
ar, eins og þeir kölluðu sig, og
voru það þeir, sem stóðu af
,,Stormklukkunni1 ‘. Hins vegar
voru þeir, sem stóðu að
„Fram“. Og þar kom, að 1917
leystust samtökin upp, og var
þá núverandi samband, „Sverg-
es sosialdemokratiska ung-
domsförbund11 stofnað. Voru
uppistaðan í hinu nýja sam-
bandi þeir menn, sem staðið
höfðu að blaðinu „Fram“, en
sumir af „Stormklukku“-
mönnunum urðu kommúnistar.
Eftir nokkur ár kom þó meiri
hluti þeirra aftur til sosial-
demokrata, þar á meðal Zeth
Höglund, sem fyrr er geíið.
Samband ungra jafnaðar-
manna í Svíþjóð telur nú 103
000 meðlimi, eftir 32 ára starf.
AIls eru í landinu 1852 klúbb-
ar, þar af 30 í Stokkhólrni, en
hinir eru dreifðir víðsvegar um
landið allt til Norður-Svíþjóð-
ar.
Sambandið hefur f’-á unp-
hafi, eða frá 1917, gefið út blað
ið Frihet. Kemur það út hálfs-
mánaðarlega og er upplag bess
um 70 þúsund. Auk blaðsins
gefur Frihets-forlag árlega út
mikinn fjölda smárita, hand-
bækur og upplýsingarit fyrir
klubbana og félagsmenn.
Á fyrsta þingi sambandsins,
sem haldið var skömmu eftir
stofnun þess árið 1917, voru
klúbbarnir aðeins 26, og með-
limatala þeirra samanlögð
ekki nema tæp 1600. En síðan
hefur félagatalan stöðugt far-
ið vaxandi og samtökin eflzt
ár frá ári. Sama er að segja
um útbreiðslu Frihet, en þetta
blað er nú vandaðasta og
stærsta rit, sem nokkur æsku-
iýðssamtök í Svíþjóð gefa út,
og gera forustumenn unghreyf
ingarinnar sér vonir um, að
upplag blaðsins komist upp í
100 þúsund innan fárra ára.
VILJA NÁNA SAMVINNU
VIÐ BRÆÐRASAMTÖK
ANNARRA LANDA.
Ungir jafnaðarmenn í Sví-
þjóð óska einlæglega sem
mestrar og nánastrar samvinnu
við bræðrasamtökin í öllum
hinum Norðurlöndunum. — „Á
stríðsárunum gátum við, því
miður, lítið samband haft við
skoðanabræður okkar hér í ná-
grannalöndunum“, sagði Frans
Nilsson, forseti sambandsins,
„en eftir stríðið hefur tekizt
mikið og náið samstarf með
ungum jafnaðarmönnum í
Svíþjóð, Noregi, Danmörku og
Finnlandi — og við vonum að
ungir jafnaðarmenn á íslandi
komi einnig með.“
„Sverges socialdemokratiska
ungdomsförbund“, er þátttak-
andi í Alþjóðasambandi ungra
jafnaðarmanna, og hefur mjög
styrkt bræðrasamtökin í ná-
grannalöndunum eftir stríðið.
T. d. kom það fram á landsmót-
inu í Osló, hversu drengilega
ungir jafnaðarmenn í Svíþjóð
hefðu hjálpað samtökunum í
Noregi, er þau voru að byggja
upp starfsemi sína eftir stríðs-
lokin. Og nú í vor hafa nokkr-
ir ungir jafnaðarmenn frá
Þýzkalandi dvalizt í Svíþjóð á
vegum unghreyfingarinnar, til
þess að kynna sér starfsemina
og uppbyggingu félagslífsins
þar. Þessir piltar eru nú á för-
um heim til Þýzkalands aftur,
fullir af eldlegum áhuga og
bjartsýni um, að þeim megi
takast að endurvekja sterk og
öflug samtök með ungum jafn-
aðarmönnum í Þýzkalandi.
I haust, dagana 4.—8.
september, heldur unghreyf-
ingin í Svíþjóð landsþing sitt í
Stokkhólmi, og munu sitja það
yfir 600 fulltrúar víðsvegar að
úr landinu. En næsta sumar,
12. — 19. júlí, munu koma sam-
an í Stokkhólmi um 20 þúsund
ungir jafnaðarmenn víðsvegar
að úr heiminum, og gengst
sambandið í Svíþjóð fyrir þessu
móti ásamt Alþjóðasamband-
inu. Verður mót þetta haldið á
svokölluðu „Skarpnácksflyg-
fált“ við Stokkhólm, en þar
verður slegið upp mikilli tjald-
borg fyrir þátttakendurna. Á
þetta mót munu t. d. koma 3—-
5 þúsund manns frá Austur-
í þessu húsi er sfjórnmálaskóli Sambands ungra jafnaðar-
manna í Svíþjóð.
ýmsu löndum hafi meiri þýð-
ingu, en í fljótu bragði megi
ríki, og er þegar hafin fjársöfn- álykta. 1 sumar munu Svíar t.
un þar meðal félaganna til þess d. senda 1300 þátttakendur á
að geta staðizt straum af kostn
aðinum við ferðina. Eins og
kunnugt er á Peter Strasser,
forseti Alþjóðasambands ungra
jafnaðarmanna, heima í Aust-
urríki, og sagði hann á mótinu
í Osló, að í Austurríki væri
mikill áhugi fyrir þessu móti
næsta sumar; — unga fólkið
þar liti ekki á ferðina sem
gkemmtireisu eingöngu, held-
ur væri það af brennandi þrá
til þess að komast í samband
við bræðrasamtök annarra
landa, að það sækti mótið, en
þetta fólk hefur verið einangr-
að og innilokað stríðsárin og
hefur ekki haft tækifæri til að
kynnast öðrum þjóðum.
Yfirleitt líta ungir jafnaðar-
menn í Evrópu svo á, að gagn-
kvæmar heimsóknir milli
bræðrasamtakanna í hinum
Norðurlandamót ungra jafn-
aðarmanna í Ábo í Finlandi,
sem haldið verður dagana 13.
til 17. júlí, en um sama leyti
eiga samtök jafnaðarmanna í
Finnlandi 50 ára afmæli, og
verða þar mikil hátíðahöld í
sambandi við það.
SKÓLINN í BOMMERSVÍK.
Ótalinn er einn liðurinn í
starfsemi ungra jafnaðar-
manna í Svíþjóð — og ekki sá
þýðingarminnsti —, en það er
fræðslustarfsemin, sem sam-
tökin hafa byggt upp innan
klúbbanna.
1 Bommersvík, sem er um
klukkustundar ferð með járn-
braut frá Stokkhólmi, hefur
sambandið stjórnmálaskóla allt
árið — bæði fyrir unghreyf-
EINS OG ÁÐUR hefur verið skýrt frá, verður landsmót
Sambands ungra jafnaðarmanna haldið að Hreðavatni dagana
19. os 19* júní næstkomandi og fer setning mótsins fram laug-
ardaginn 18. kl. 3 e. h.
Lúðrasveitin Svanur leikur
fyrst nokkur lög, þá setur
Helgi Sæmundsson, varaforseti
SUJ, mótið. Því næst flytur
Vilhelm Ingimundarson, for-
seti SUJ, ræðu, enn fremur
flytur fulltrúi frá miðstjórn
Alþýðuflokksins ræðu. For-
menn FUJ-félaganna flvtja
stutt ávörp, en þess á milli að
ræður og ávörp verða flutt
leikur lúðrasveitin.
Eftir að setningu mótsins er
lokið verður hlé á dagskrá
þess til kl. 8,30 að kvöld-
skemmtun hefst með söng átt-
menninganna úr Hafnarfirði,
þá les Jón Norðfjörð leikari
frá Akureyri upp og syngur
gamanvísur. Ýmislegt fleira
verður til skemmtunar, en kl.
9,30 hefst dans, er stendur til
kl. 2 eftir miðnætti; hljómsveit
úr Reykjavík leikur fyrir dans
inum.
Á sunnudagsmorgun kl. 10
hefst íþróttakeppni á milli
sunnlendinga og norðlendinga
í handknattleik, knattspyrnu,
reiptogi, pokahlaupi, en að síð-
ustu fer fram sýningarglíma og
bændaglíma er glímuflokkur
úr Ármanni sýnir.
Klukkan tvö eftir há.degi á
sunnudag hefst fundur um
stjórnmálaviðhorfið og hefur
einn af þingmönnum Alþýðu-
flokksins framsögu, en síðan
verða frjálsar umræður. Að
íundinum loknum verður dans
að fram til kl.
íara fram.
7 að mótsslit
Það skal tekið fram, að
vegna mjög takmarkaðra
möguleika á útvegun fæðis og
húsnæðis, skal mönnum ráð-
lagt að hafa viðleguútbúnað
og fæði með sér, en þeir sem
fyrstir tilkynna þátttöku verða
þó látnir ganga fyrir með
"æði.
Fargjald og fæði er áætlað
um 120—140 kr. fyrir báða
dagana, og er þá miðað við
fjórar máltíðir.
Ferðir úr Reykjavík verða
á laugardagsmorgun kl. 9 f. h.,
en þeir, sem ekki komast þá,
geta fengið ferð kl. 2 e. h.
Allar írekari upplýsingar
eru veittar hjá formönnum
skrifstofu
5020
simiar
FUJ-félaganna og
Alþýðuflokksins,
og 6724.
Þátttaka tilkynnist eigi síð-
ar en miðvikudaginn 15. júní
næstkomandi. i: ;
inguna sjálfa og verkalýðs-
hreyfinguna.
Þarna fékk ég tækifæri til
þess að dvelja í tvo daga, og
sjá hvernig starfseminni á
námskeiðunum er háttað.
Bommersvik er gamall herra
garður, sem unghreyfingin
keypti árið 1937, og síðan hafa
ctjórnmálanámskeiðin verið
starfrækt þar. Er þarna mjög
friðsælt og fagurt umhverfi.
Staðurinn er umvafinn skógi á
þrjá vegu, en á einn veginn —•
um 50 metra frá skólahúsinu,
— er stórt vatn, og þar geta
nemendurnir skemmt sér á
bátum í frítímunum. Sjálfl
skólahúsið í Bommersvik er
byggt 1915, og er mjög vand ■
að og sterkbyggt, en nokkrar
breytingar voru gerðar á -inn-
réttingu þess, þegar samtökin
keyptu það. Á aðalhæðinni er
kennslustofa fyrir 60 manns,
en auk þess eru á þessari hæð
stór setustofa, borðsalur og
eldhús, og stórar svalir vita
út að vatninu, og þar úti eru
kaffiborðin dúkuð, þegar sól er
og gott veður. Á efri hæðinni.
er íbúð skólastjóra, Stig Lund ■
gren, og nokkur svefnherbergi
fyrir nemendur, en annars
sofa þeir flestir í svefnskála,
sem byggður hefur verið
skammt frá skólahúsinu.
Námskeiðin eru starfrækt
allt árið, og standa flest yfir
1—2 vikur; en auk þess eru
stöku sinnum tveggja daga nám
skeið um helgar, og er þá
venjulega fjallað um eitthvert
sérstakt eitt eða tvö málefni,
sem tilhevra vissum deildum
innan samtakanna. En á hinum
almennu námskeiðum, eru þátt
íakendurnir úr klúbbunum
víðsvegar um landið, og er
reynt að haga því svo til, að
sem flestir klúbbar geti kom-
ið nemendum á námskeiðin, en
aðsóknin er mjög mikil. T. d.
er nú fullráðið á hvert einasta
námskeið fram í desember í
Vetur.
Námskeiðunum er hagað
þannig, að hvern dag eru flutt
þrjú til fjögur framsöguerindi
um ýmisleg efni stjórnmálalegs
eðlis, eða varðandi samtökin
sjálf, og eru þau venjulega
flutt af einhverjum af forustu-
mönnum unghreyfingarinnar,
þegar um hennar námskeið er
að ræða, en af leiðandi mönn-
um í verkalýðshreyfingunni,
þegar verkalýðssamtökin hafa
sín námskeið. Auk • þessara
námskeiða hefur Alþýðuflokk-
urinn sjálfur nokkur námskeið
í Bommersvik á ári hverju.
Á námskeiði því, er stóð yfir
ir meðan ég dvaldi í Bommers-
Frh. á 7. síðu.