Alþýðublaðið - 18.04.1950, Síða 4

4
ALÞÝÐUBLAÐgÐ
Þriðjudagtir 18. aprí! 1950

Fréttabréf ysn heilbrlgðismál ræðir um
áhrif tóbaksreyklrsgaona,
—-----—s------—...
SÍGAKETTUNEYZLA hefur gert betur cn hundvaðfald-
ast hér á landi síðast liðin 40 ár, að því er sagt er frá í Frétta-
bréfi um heilbrigðismál, sem Krabbameinsféiagi'ð gefur út.
Segir þar, að óhætt sé að telja, að síðan 1946 hafi sígaretíu-
neyzla íslendinga numið einu kílói á mann á ári eða meiru. I
fréttabréfinu segir enn fremur frá því, aið hugsanlegí sé taiið,
a'ð lungnakrabbi síafi af reykingum. Ef þetta er rétt, þyrftu
menn að reylcja að minnsta kosti pakka á dag í 20—25 ár, til
þess að fá krabbamein í lungun. Þar e'ð sígarettureykingar juk-
ust fyrst svo mikið 1940, að telja má hættu úr þessari átt, segir
fréttabréfið enn fremur, mætti búast við að lungnakrabbans
færi að gæta hér verulega 1960—65.
Samkvæmt skýrslum hag-
stofunnar hefur innflutningur
á sígarettum til íslands verið
sem hér segir:
1910 ........ 1 285 kg.
1915 ........... 5 591 —
1920 ........ 11 259 —
1925 ......... 24168 —
1930 .......... 47 126 —
1935 .......... 39 451 —
1940 ........ 53 696 —
1945 ........ 111 903 —
1946 ........ 166 983 —
1947 ........ 157 000 —
1948 ........ 158 000 —
1949 ........ 129 100 —
í fréttabréfi Krabbameinsfé-
lagsins segir meðal annars um
tóbaksreykingar:
„í tóbaki er 2—5%/nikotín,
sern er mjög sterkt eitur. Það
verkar aðallega á æðakerfið og
má sjá áhrifin af einni síga-
retu með því að skoða háræðar.
fingurgómsins í smásjá. Þeirn.
sem reykja mikið oían í sig
hættir frekar en öðrum við að
fá tóbakseitrun, sem getur
gert vart við sig rneð ýmsu
móti, en einkum með óþægi-
iegum hjartsfetti og verk fyr-
ir hjarta. Tóbakseitrið getur
valctið samdráttum í æðum,
svo að æðaveggirnir líSa af
næringarleysi og enginn vafi
er á því, að þeim, sem reykja
mikið, hættir öðrum frekar
Við að fá æðakölkun, einkum
í hjartað, en.einnig í aðrar æð-
ar, t. d. á útlimum og í heila.
Nýlega kom til mín maður,
sem kvartaði undan því, að
hann gæti ekki gengið nema
svo lítinn spotta, um 50 metra,
án þess að fá sáran verk í ann-
an fótinn. Þessi verkur legðist
í allan fótinn upp eftir legg
og læri og yrði fljótt svo svæs-
inn, að ekki væri nokkur leið
til að halda áfram, svo að hann
segðist verða að nema staðar
og hvíla sig og nú gæti hann
ekkert komist nema í bíl.
Ég spurði hann, hve mikið
hann reykti af sígarettum.
„Fjóra pakka á dag“, sagði
hann. Ég sagði honum, að ef
.hann hætti ekki strax að
xeykja, yrði hann að gera ráð
fyrir að áður en lángt urn liði
vrði að íaka af honum fót-
inn og sýndi honum myndir
af sjúkdórni sínum, þar sem
hann gat séð svart á hvítu,
hvernig æðar hans voru smám
saman að lolcast og hvernig
sjúkdómurinn leiðir til þess að
drep kemur- í fótinn þegar æð-
arnar lokast. Ekki efaðist
sjúklingurinn um að það væri
réít sem ég.sagði honum, að
sjúkleiki hans stafaði af tóbak-
inu. En hann gat samt ekki
hætt að reykja. Ég hélt spurn-
um fyrir um hann í gegnum
sameiginlega kunningja okkar.
Mifiiur apans
Merkilegor !>eina-
fyodiír i SJAfríko
EGBERT BROOM, pró-
fessor, þekktasti mannfræð-
ingur Suðwr-Afríku, skýrði
nýlega frá því, að fundizt
hefðu í helli í Transwaal
tveir kjálkaí, sem vafalaust
væru leifar af áður óþekktri {
tegund frummannsins.
Riannfræðingar, sem í
seinni tíð hafa gengrð út frá
því sem gefnu, að maðurinn
sé afkomandi apans, hafa
lengi verið að leita leifa af
öpum og mönnum, er sýndu
hvernig maðurinn hefði þró
ast af apanum stig af síigi.
En þar til nú hefur vantað
einhvern millilíð eða hlekk
í festi fornleifanna, er gerði
þessa þróun tvímælalausa.
Nú segir Broom prófess-
or, að síðasti milliliðurinn
eða hlekkurinn sé fur.dinn.
Kjálkarnir, sem fundizt hafa
í hellinum í Transwaal, séu
tvímælalaust leifar veru,
sem hafi verið millilieur ap-
ans og mannsins.
Alþjóða esperantisia-
þing í Reykjavík
næsía sumar?
DR. LAPENNA, júgóslav-
neski prófessorinn, sem var hér
í íimm vikur á vegum íslenzkra
esperantista, er nú farinn af
landi brott. Héðan flaug hann
til London og sat þar um þásk-
ana stjórnarfund alþióðasam-
Loks frétti ég að hann væri
hættur að reykja, en þá voru.
liðnir tveir mánuðir síðan
hann kom til mín. Hann lag-
aðist fljótlega, gat gengið
miklu lengra en áður án þess
að fá verkir.n, hresstist og
fann rninna til íyrir hjartanu.
En eftir mánuð frétti ég að'
hann væri aftur . farinn að
reykja.
Svo sterk getui’ þessi ástríða
verið, að skynsamur maður
gengur heldur að þyí með opn-
um augum að eiga á hættu að
missa annan fótinn og jafnvel
báða, heldur en að hætta að
reykja“.
Reynzlan hefur sýnt að Shell-Talpa srnurn-
ingsolían veitir vélinni mest öryggi og því bát-
unum öruggast úthald.
MerkiS s.em þjóðin vejur
sfjórar!
Hafið þið reynt ágæti Shell-
Talpa smurningsolíunnar?
Forðizt gangtruflanir með
því að nota eingöngu Shell-
Talpa dieselsmurningsolíur á
hæggengar dieselvélar.
r
Símar 1420 og 1425.
bands esperantista, en hann er
stjórnarmeðlimur þess ÁSur
en hann fór fékk hann bréf frá
foi’seta sambandsins, E. Malm-
gren í Svíþjóð, þar sem hann
var beðinn að athuga mögu-
leika á því, að alþjóðaþing es-
perantista verði háð í Reykja-
vík sumarið 1951, o gmun próf.
Lapenna mælá ákveðið með
því. í ár verður alþjóðaþingið
háð í París, en þing þessi eru
haldin árlega og til skiptis í
’ýmsum löndum. Eru þingin
venjulega vel sótt; t. d. voru
yfir 1600 esperantistar á þing-
inu í Englandi s. 1. sumar, og
hefðu vafalaust verið fleiri, ef
járntjaldið hefði ekki verið
þröskuldur þeim, sem á bak
við það búa. Ekki er þó búizt
við, að þingið hér sæki nema
um 500 manns, vegna ýmissa
erfiðleika og kostnaðar við að
komast hingað.
Meðan dr. Lapenna dvaldist
hér flutti hann 5 opinbera fyr-
irslestra, sem jafnframt voru
túlkaðir á íslenzku af Ólafi Þ.
Kristjánssyni kennara. Auk
þess flutti hann 18 erindi inn-
an félagsskapar íslenzkra es-
perantista og hélt námskeið í
málinu bæði fyrir byrjendur
og þá, sem eitthvað höfðu lært
áður, með ágætum árangri.
Dr. Lapenna var hinn ánægð-
asti yfir dvöl cinni hér og róm-
aði mjög land og þjóð. Biður
hann blaðið fyrir beztu þekkir
og árnaðaróskir til allra þeirra
mörgu, sem véittu honum og
erindi hans vinsamlegar við-
tökur. Auk íslenzkra esperant-
ísta færir hann sérstakar þakk-
ir þeim próf. Aléxander Jó-
hahnessyni, háskólarektor og
Gunnari Thoroddsen borgar-
r
Árbók íþróflamanno
ÁRBÓK íþróttamanna fyrir
árið 1948 er nýlega komin út.
Ritstjóri hennar er Jóhann
Bernhard.
í bókinni, sem er hátt á
þriðja hundrað blðasíður, eru
myndir 'af fjölmörgu íþrótta-
fólki og myndii' frá íþrótta-
móturn bæði hér innanlands og
eins utan lands, þar sem ís-
lenzkir þátttakendur hafa ver-
ið meðal keppenda. Enn frem-
ur eru í bókinni skrár yfir úr-
slit í hinum ýrnsu íþróttagrein-
um og aírekaskrár.
UNGLINGA SKÁKMÓTINU
í Birmingham, sem Friðrik
Ólafson tók þátt í, lauk fyrir
helgina og var Friði'ik fjórði í
röðinni með IV2 vinning.
.Þátttakendur í mótinu voru
II. Sigurvegarinn í mótinu var
Lýst effir vifni að .
slysi á Skiííagöfu
ÞAÐ slys varð 5. þessa mán-
aðar á Skúlagötu á móts við
Nyborg, að lítill drengur varð
fyrir bifreið og haxxdleggs-
brotnaði. Maður, sem var nær-
staddur, reisti drenginn upp af
götunni og hjálpaði til að setja
hann upp í jeppabífreið. Rann-
sóknarlögreglan þarf að ná tali
af þessum manni og biður
hann að koma til viðtals við
hana hið fyrsta.
Svíi og hlaut hann 8J2 vinn-
ing, en í öðru og þriðja sæti
voru Englendingur og Þjóð-
verji með 8 vinninga hvor og
fjórði var Friðrik Ólafsson
með IV2 vinning eins og áður
segir.
?ai
sonaroonof
ASGEIR BJARNÞORSSON
oþnaði málverkasýningu í
lisíamannaskálaitnm á föstu-
daginn og verður sýniiigin op-
in í Jiáífan mánuð'. Á sýning-
imni eru 62 mynclir; olíumál-
verlc, vatnslitamyndir og teikn
ingar — flest olíumálverk.
Á sýnirigunni erú margar
mannamyndir, þar á meðal af
nokkrum kunnurn mönnum.
Má þar nefna mynd af Páli
Eggert Ólafssyni, Árna Páls-
syni. prófessor, Éinari Arnórs-
sýni prófessor, Bjarna/Ásgeirs
sýni alþingismanni, Kjarval.
Steindóri heitmun Gunnars-
syni og mörgum fleiri. Enn
fremur er á sýningunni fjöl-
margar landslagsmyndir.
Sýningin verður opin dag-
lega frá kl. 11—11.
Beflín 12. ríkiií
Framhald af 1. síðu.
bei’i þannig að, að borgarstjórn
Vestur-Berlínar krefjist fyrst
sameiginlegra bæjarstjórha-
kosninga fyrir alla Berlín,
einnig Austur-Berlín, sem fyr-
irSjáanlegt er, að kommúnista-
yfirvöldin í Austur-Berlín
myndu neita áð fallast á sök-
um þess, hve vonlausar slíkar
kösningar væru fyrir kommún-
ista. Eftir það mynd verða lát-
ið skríða til skarar. og Vestur-
Berlín verða gerð að tólfta
sambandsríki Vestur-Þýzka-
lands, hvort sem Rússum og
kommúnistum líkar það betur
eða verr.