Tíminn - 27.02.1964, Blaðsíða 7

Kristján Sturlaugsson tryggingafræðingur
Utgeft <ti FRAMSÖKNARFLOKKURINN
Franxirvæmdastjóri Tómas Arnason — Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson <áb> Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og IndriBi
G. Þorsteinsson Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson Frétta.
stjóri- Jónas Kristjánsson Auglýsingastj.. Sigurjón Davíðsson
Ritstjórnarskrifstofur 1 Eddu húsinu. simar 18300—18305 Skrif
stofur Bankastr 7 Afgr.sími 12323 Augl., sími 19523 AOrar
skrifstofur. sími 18300 Askriftargjald kr 80,00 á mán. innan-
lands t lausasölu kr 4.00 eint - PrentsmiSjan EDDA h.f —
Andlit íhaldsins
Undanfarna áratugi hafa Sjálfstæðismenn löngum
kyrjað þann söng, að flest það, sem miður færi í rekstri
þjóðarbúsins og efnahagsmálum í landinu, væri því að
kenna, að stefna Sjálfstæðisflokksins, hrein og ómeng-
uð, fengi ekki að ráða, en íhaldið hafði ekki farið með
óskorað stjórnarvald í landinu síðan milli 1920 og 1930.
En árið 1958 fékk það þessi völd í hendur, og hefur síð-
an verið einrátt um stefnu og stjórnarathafnir. Þá urðu
þáttaskil, og þá var líka fast að orði kveðið um það, að
nú skyldi verða breyting á, og hún sannarlega til batn-
aðar. Með nýju heilbrigðu og frjálsu efnahagskerfi,
skyldu meinin læknuð á skömmum tíma og þjóðinni
færð stórbætt lífskjör. Það var kölluð ,,viðreisn“.
Satt var það, að mikil breyting varð á, tekin upp ný
stefna — stefna stórkapítalismans ómenguð, stefnan.
sem íhaldið hafði harmað að ekki hefði fengið að ráða.
Eftir fimm ár blasir árangurinn við. Svo hrein hefur
íhaldsstjórnin verið, að engin ósanngirni getur það tal-
izt, að dæma nú þessa stefnu eftir verkum og árangri.
Sá dómur hlýtur að verða á þá lund, að hún hafi verkað
eins og töfralyf til vaxtar þeim meinsemdum, sem hvert
lýðfrjálst þjóðfélag á verstar við að etja. Dýrtíðina hef-
ur hún gert að óðri, tröllvaxinni forynju, sem stjórnar-
völdin mata í stað þess að binda. Hún hefur verið eins og
berserkur í höggorrustu gegn lífskjörum almennings, og
hún hefur hlaðið sköttum og álögum eins og fannkyngi
á fimbulvetri yfir landsfólkið.
Aldrei hefur nokkur stjórnarsteíná beðið svo fífll-"
komið skipbrot hér á landi, aldrei sannazt eins áþreif-
anlega, hve gamla braskara- og íhaldsstefnan, stórkapítal-
isminn, er stórvirkur skaðvaldur í nútímaþjóðfélagi og
andstæður siðmannlegri tekjuskiptingu og félagslegri
þróun í átt til velferðarþjóðfélags með styrk og jafn-
vægi. En hún hefur verið æsibyr í seglum braskaranna,
er farið hafa sem engisprettur yfir akur þjóðfélagsins.
Þegar menn meta og dæma það stjórnarfar, sem hér
hefur ríkt síðustu árin, mega menn ekki gleyma því, að
þar hefur ráðið stefna Sjálfstæðisflokksins, hreinkynj-
uð og ómenguð, Þar birtist hið rétta andlit íhaldsins,
stefna stórkapítalismans, stefna manna, sem lifa í þeirri
trú, að enn sé hægt að færa auð lands og þjóðar á fárra
manna hendur, svo að þeir hafi forsiá fjöldans um at-
vinnu, húsnæði og lífsnauðsynjar i hendi sér og geti
skammtað að vild og tekið sín skipti- og skömmtunar-
laun af hverjum bita eins og refurinn í dæmisögunni. í
flestum lýðræðislöndum er þessi stefna nú á hröðu und-
anhaldi, og eftir þá dýrkeyptu reynslu,- sem íslendingar
hafa fengið af þessari tilraun til viðreisnar stórkapítal-
ismans hér á landi, gefst vonandi ekki tækifæri til henn-
ar oftar. Þar hefur þjóðin fengið að sjá andlit íhaldsins
eins og það er, og það ætti að næg]a einu sinni.
Hvað er brýnast?
Flestir telja opinberar framkvæmdir brýnar og til al-
mannaheilla. Samt fannst ríkisstjórnmni nauðsynlegt að
fá heimild til þess að fresta einhver.iu af þeim, ef hætta
væri á ofþenslu En stjórninni fannst ekkí ástæða til
þess að afla sér heimiklar Alþingis til þess að draga úr
framkvæmdum hinna stóru og auðugu einstakiinga og
auðfélaga þeirra. Það var rétt eins og framkvæmdir
þeirra gætu ekki valdið ofþenslu. Þeir skyldu liafa frjáls-
ar hendur. Auðséð er nú, að jafnvei Mbl er orðið hrætt
við svona ómegnaða einkabrasks- og íhaldsstefnu. þar
sem hún skal hafa yfirlýstan forgangsrétt í þjóðfélag-
inu. Það sést á Mbl. á þriðjudaginn
Hóplíftryggingar
Útbreiðsla líftrygginga er
furðanlega lítil hér á landi.
Núverandi ástand í þeim efn-
um er meira í samræmi við
þær þjóðfélagsaðstæður, er
hér ríktu í byrjun þessarar
aldar en þær þjéðfélagsaðstæð
ur, er við nú búum við. Af
þessu leiðir stórkostlegt ör-
yggisleysi fyrir einstaklingana
og í heild er það beinlínis
þjóðfélagslegt vandamál. Verð
bólgan hefur gert mönnum ill-
fært eða ókleift að spara í líf-
tryggingu, en hún gerir mönn-
um engan veginn ókleift að
líftryggja sig. Ekki minnkar
heldur tryggingaþörfin á verð-
bólgutímum, og getur þar hver
og einn skyggnzt í eigin barm.
Hér á landi hafa menn lítt
eða ekki þekkt aðrar tegundir
líftrygginga en • svokallaðar
sparitryggingar. Því fer þó
fjarri, að þær séu einu líf-
tryggingamar, sem um er að
velja.
Hér verður gerð nokkur
grein fyrir einni tegund trygg-
inga, hóplíftryggingu. Þó þess-
ar tryggingar séu því sem næst
óþekktar hér, hafa þær náð
geysilegri útbreiðslu annars
staðar, einkum í Bandaríkjun-
um og Svíþjóð. Fyrir okkur
eru þær ekki síður þýðingar-
miklar, meðal annars sökum
þess, áð þær eru lítt eða eícki
háðar verðbólgu.
Hóplíftryggingar eru upp-
runnar í Bandaríkjunum, og
tryggingafræSingor.
hafa þær náð þar stórkostlegri
útbreiðslu. f mörgum öðrum
löndum hefur útbreiðsla þeirra
verið veruleg, sérstaklega þó
í Svíþjóð, en þar voru þær inn
leiddar árið 1948. Byrjunin
var þó heldur hægfara þar,
því árið 1951 voru aðeins 127
þúsund manns þar tryggðir á
þann hátt, en fór þó ört fjölg-
andi og í árslok 1961 voru þeir
orðnir 2.625.000 og samanlögð
tryggingarupphæð var þá 23,-
978.000.000 sænskar krónur.
Þetta samsvarar því, að við
hefðum um það bil 58.000
manns tryggða á þennan hátt
fyrir 4.450.000.000 ísl. kr.. Það
er því mikið starf framundan
á þessu sviði.
Jón Ólafsson, fyrrverandi
framkvæmdastjóri Andvöku.
innleiddi hóplíftryggingarnar
hér á landi árið 1954 Út-
breiðsla þeirra hefur þó verið
lítil til þessa. Aðeins starfs-
fólk Samvinnutrygginga og
Andvöku, hefur tekið sl’íka
tryggingu, og er það of lítill
árangur af þessu brautryðj-
andastarfi Jóns Ólafssonar.
Hann virðist því hafa borið
plóg sinn í grýttan akur. Þó
bætur hóplíftrygginganna nái
skammt, þá koma þær þó þeg-
ar þeirra er hvað mest þörf.
Sem betur fer, hefur ekki oft
komið til útborgunar trygging-
arupphæðar innan þessa Iitla
hóps, sem hér er tryggður. Þó
getum við sagt, að betur var
af stað farið en heima setið.
Hóplífti-yggingar eru frá-
brugðnar öðrum líftryggingum
fyrst og frémst að því leyti,
að hópur manna en ekki að-
eins ákveðinn einstaklingur er
líftryggður.
Stærð hópsins getur verið
mjög mismunandi, allt frá 20
manns og upp í tugi þúsunda.
Þannig eru t.d. um 30 þúsund
málmiðnaðarmenn tryggðir í
einum hóp hjá sænsku sam-
vinnutryggingunum.
Við dauðsfall borgast ákveð-
in upphæð, sem samið er um
til eins árs í einu. Hóplíftrygg-
ingin er því hrein áhættu-
trygging og alltaf er því hægt
að halda tryggingarupphæð-
inni í góðu samræmi við verð-
gildi peninganna. Fyrir okkur
er þetta þýðingarmikið atriði
vegna þeirrar upplausnar, sem
ríkir í fjármálum þjóðarinnar.
Iðgjaldið vegna hóplíftrygg-
ingar er greitt fyrir fram fyr-
ir eitt ár í einu og sér hópur-
inn um innheimtu þess og af-
hendir það tryggingafélaginu
því að kostnaðarlausu og mið-
ar þetta að því að lækka ið-
gjaldið.
Aðeins eitt tryggingaskír-
teini er gefið út fyrir allan
p.ópinn, og sparast þar mikill
kostnaður í samanburði við
aðrar tryggingar. Aðalkostur
hóplíftrygginganna umfram
aðrar áhættutryggingar er lika
að þær eru ódýrari. Ódýrastar
allra líftrygginga
Ekki er hægt að líta á hóp-
líftryggingarnar sem full-
komna lausn á tryggingaþörf-
inni. Tryggingarupphæðin er
sú sama fyrir alla í hópnum.
Hún getur því varla farið langt
umfram [ágmarksþarfir. Það
verður því miklu frekar að
•líta á hóplíftryggingarnar sem
grunntryggingu, sem allir hafa
þörf fyrir Hvei og einn verð-
ur því að bæta við öðrum
tryggingum eftir því, sem
þarfir og aðstæður gefa tilefni
til Háþróaðar þjóðir eins og
Bandaríkjamenn og Svíar, hafa
fundið mikilvægi þessara
trygginga. Við þurfum ekki
síður á þeim að halda.
Kristján Sturlaugsson.
I íi'j
r í M I N N, fimmtudaglnn 27. febrúar 1964
£