Alþýðublaðið - 28.03.1952, Blaðsíða 4

AB-Alþýðublaðið
28. marz 1952
Prófsteinninn á tilboð Rússa
ÞEGAR tilboð Sovétríkj-
anna til Vesturveldanna um
fjórveldaráðstefnu varðandi
sameiningu Þýzkalands og
friðarsamninga við það varð
heyrinku.nn fyrir hálfum
mánuði, mátti öllum það að
vísu tjóst vera, hvað Sovét-
ríkjunum gekk til með slíku
tilboði, — nefnilega það, að
hindra eða tefja að minnsta
kosti hervæðingu Vestur-
Þýzkalands og bandalag þess
t’ið Vesturveldin. En hitt
var erfiðara að sjá, hvað
•sovétstjórnin vildi til þess
vinna og hver hugur fylgdi
yfirleitt máli í sambandi við
tiiboð hennar um sameiningu
Þýzkalands og friðarsamn-
inga við það.
Það var þess vegna við því
búizt, að Vesturveldin myndu
í svari sínu fyrst og fremst
reyna að kanna þetta; enda
full ástæða til fyrir þau,, að
taka með nokkurri tortryggni
tilboði frá Sovétríkjunum um
fjórveldaráðstefnu varðandi
sameiningu Þýzkalands og
friðarsamninga við það, eftir
að í sjö ár er búið að þrátta
við sovétstjórnina um þetta
hvort tveggja án nokkurs ár-
angu.rs. Svar Vesturveldanna,
sem nú hefur verið afhent og
birt, er og bersýnilega við
þetta miðað, — að kanna hug
sovétstjórnarinnar og alvöru
í þessu stórmáli.
I tilboði hennar var ekkert
um það sagt, hvernig hún
hugsaði sér, að sameining
1 Þýzkalands færi nú loksins
fram; en þeim mun meira var
um það talað, að sameinað
Þýzkaland mætti ekki hrófla
við þeim landamæru.m, sem
Sovétríkin hafa upp á sitt ein-
dæmi ákveðið því að austan,
og að það mætti ekki vera í
neinu bandalagi við önnur
ríki. Skein auðvitað í gegn
um slíka fyrirvara, hvað sov-
étstjórrfinni liggur þyngst á
hjarta í þessu máli, — nefni-
lega það, að hindra samvinnui
Þýzkalands við Vesturveldin
og lýðræðisríkin yfirleitt. En
hitt var allt látið í þoku,.
hvternig sameining landsins
ætti að fara fram.
I svari Vesturveldanna er
hins vegar höfuðáherzla
lögð á þetta. Þau telja þýð-
ingarlaust, að hefja langar
viðræður við Sovétríkin um
friðarsamninga við sameinað
Þýzkaland og framtíðarstöðu,
þess í Evrópu, fyrr en samein
ing þess hefur faríð fram; en
þá sameiningu telja þau verða
• að fara fram á grundvelli
, frjálsra kosninga um allt
Þýzkaland, — Austur-Þýzka-
land jafnt sem Vestur-Þýzka-
land. Frjálsar kosningar í
báðum þessum þýzku ríkjum
verði því fyrst af öllu að fara
fram; fyrst að þeim afstöðn-
um og eftir að sameiginleg
stjórn hefur verið mynduð
fyrir allt Þýzkaiand á gru,nd-
velli þeirra, sé hægt að hefja
viðræður við hana um frið-
arsamninga.
í þessu sambandi er í svari
Vesturveldanna vitnað í það,
að Parísarþing sameinuðu
þjóðanna síðast liðið haust
hafi kosið nefnd til þess að
rannsaka möguleika á slík-
u,m, frjálsum kosningum á
Þýzkalandi, og hafi hún feng-
ið fullt frelsi til þess á Vestur-
Þýzkalandi; en hingað til hafi
Austur-Þýzkaland aftur á
móti ekki fengizt til þess að
opna henni landamæri sín til
sömu athugunar þar. Gefa
Vestu.rveldin það greinilega í
skyn, að þau muni líta á það
sem prófstein á alvöruna í
tilboði Sovétríkjanna um
sameiningu Þýzkalands, hvort
breyting verði á slíkri afstöðu
Austur-Þýzkalands til rann- j
sóknarnefndar sameinu.ðu'
þjóðanna, eða ekki. En sem
kunnugt er telur Vestur-
Þýzkaland þýðingarlaust að
tala u,m frjálsar kosningar á
Austur-Þýzkalandi nema að
undangenginni rannsókn og
undir eftirliti sameinuðu
þjóðanna.
I svari Vesturveldanna er
svo aðeins að því vikið, að
þau geti ekki fallizt á þau
landamæri, sem Sovétríkin
hafa upp á sitt eindæmi á-
kveðið Þýzkalandi að austan,
og að þau, telji heldur ekki
koma til mála að banna sam-
einuðu Þýzkalandi að hafa
samvinnu við önnur ríki sér
til varnar.
Eins og sjá má á þessu svari
Vesturveldanna, er hér enn
mjög breitt bil á milli austurs
og vestu.rs — ekki aðeins um
eitt, heldur og um flest það,
sem varðar sameiningu
Þýzkalands og friðarsamn-
inga við það. En prófsteinn-
inn á möguleika frekari við-
ræðna, eða síðari fjórvelda-
ráðstefnu, með þetta hvort
tveggja fyrir au,gum, verður
þó bersýnilega krafa Vestux-
veldanna flm frjálsar kosn-
ingar á Þýzkalandi fyrst af
öllu, og myndun sameigin-
legrar stjórnar fyrir það, því
næst, á grundvelli þeirra. Fá-
ist Sovétríkin ekki til þess að
fallast á þá kröfu og opna
Austur-Þýzkaland fyrir rann-
sóknarnefnd sameinuðu þjóð
anna, eins og Vestur-Þýzka-
land hefur verið opnað íyrir
henni, þá hafa þau dæmt til-
boð sitt ómerkt og að engu
hafandi. Það hefur þá ekkert
annað verið en alvörulítið
áróðursbragð, til þess eins
ætlað, að blekkja þýzku þjóð
ina, sem þráir sameininguna
og tefja eða hindra samstarf
hennar við Vesturveldin og
hinar lýðræðisþjóðimar.
Sól Og skusrfr CIV* Það er fleira en fuglarnir og blóm-
^ in, sem boða vorið. Það sagði að
minnsta kosti ljósmyndarinn, sem tók þessa mynd. Skuggarnir
af manninum og hjólinu hans á myndinni eru eimiig vorboðar.
Þeir sýna, að sólin er komin og með henni vorið.
Hvað borðar ein fjöl-
skylda á einu ári!
Hinningarsýning
Á MÁLVERKUM
Kristjáns H. Magnússonar
í Listamannaskálanum.
OPIN DAGLEGA KL. 1—11,15.
AB — Alþýffubla3i3. Otgeíandl: AlþýSunokkurlnn. Ritstjórl: Stefán Pjetursson.
Auglýsingastjórl: Emma MöHer. — Ritstjómarslmar: 4901 og 4902. — Auglýslnga-
■Ímlí 4906. — AfgreiSsiusínii: 4900. — AlþýðuprentsmlSjan, Hverfisgötu 8—10.
BÆÐI AMERIKUMENN OG
DANIR láta stöðugt gera athug-
anir á neyzlu í löndum sínum,
og er jafnan hægt að fá nýjar
upplýsingar. um þau mál. Ekki
er slíku til að dreifa hér á landi.
Reynt er stundum að taka heild
arinnflutning eða heíldarfram-
leiðslu á einhverri vörutegund,
og deila í hana með íbúafjölda
landsins, en slíkt er í hæsta
máta varhugavert. Akveðið <ar
fyrir nokkrum árum að hef ja j
hér neyzlurannsóknir, en ekk-
ert hefur enn orðið úr því. Nýj
ustu heimildir um t.Iík mál eru
því rannsókn, sem gerð var í
sambandi við vísitóluútreikn-
inga árið 1942, en þá héldu 22 i
fjöldskyldur búreikninga, sem
athugaðir voru gaumgæfilega.
Þegar minnzt verður á neyzlu
íslendinga hér á eftir, mun jafn
an átt við niðurstöður þeirrar
athugunar. Verður hver lesandi
siðan að draga sínar ályktanir
um þær breytingar, sem kunna
að hafa orðið á neyziuu íslend-
inga. síðustu 10 árin.
Zy2 SMÁLEST.
Þegar tekin er fyrst heildar-
neyzla hinna þriggja íjöl-
skyldna af matvælum á einu
ári, verður útkoman hjá þeim
dönsku og amerísku svo tii hin
sama, 2500 kg. Meðaltal af
neyzlu áðurnefndra 22 fjöl-
skyldna hér á landi var hins veg
ar meira, eða 2854 kg., en þess
ber að minnast, að íslenzka með
alfjöldskyldan hefur sennilega
verið 4,5 manns, en 4 hjá hin-
um. Athyglisvert er að bera sam
an nokkrar vöruflokkana. nán-
ar.
Á kjötneyzlunm er allmikill
munur milli hinna þriggja
þjóða. Heildarneyzla íslenzku
fjölskyldunnar var þá 245 kg.
yfir árið, þar af um 120 kg. af
nýju kindakjöti. Danska íjöld-
skyldan (tölur frá 1948) neytti
aðeins 192,2 kg. af kjöti, þar af
88 kg. af fleski og svínakjöti.
Ameríkumaðurinn er hins veg-
ar með 314 kg. af kjöti, þar af
135 kg. af nautakjöti. 30 kjúkl
inga, 125 kg. af ýmis konar
svínakjöti, en aðeins 6 kg. af
kindakjöti. Það er því veruleg-
ur munur á kjötáti þessarar
þjóða, og er kindin helzta kjöt-
dýr einnar, svínið annara: og
nautið hinnar þriðju.
Um fiskmeti er það að segja,
að það er erfitt að finna nokk-
urn ugga á amerísku myndinni,
en þó er þar nokkuð, aðallega
18 pund af laxi. íslendingar
neyta að sjálfsögðu langmests
fískjar, 335 kg. að meðaltali á
fjölskyldu. íslendingar munu
einnig drekka meiri mjólk, en
hinar þjóðirnar og var meðai-
neyzlan tæplega 900 lítrar hér,
en 700 litrar hjá amerísku fjöl
skyldunni. Brauð og kökur voru
300 kg. hjá dönsku fjölskyid-
unni, en 436 kg. hjá þeirri ís-
lenzku, og amerískanska fjöl-
skyldan keypti aðeins 180 brauð
hleifa (álíka og stórt formhveiti
brauð hér).
Röðin breytist skjótlega, þeg
ar komið er að grænmeti og á-
vöxtum. Þar er neyzla íslend-
inganna aðeins 466 kg., þar af
kartöfiur 379 kg. Hjá Dönum
er þessi flokkur hvorki meira né
minna en ein smálest, þar af
500 kg. af- kartöflum. En um
Ameríkumennina er erfitt að
gera sér grein fyrir þunganum,
sem, sem vafalaust er töiuvert
meiri. Þeir neyta aðeins 300 kg.
af kartöflum, en teija í köss-
um neyzlu sinnar fjöldskyldu af
raddísum, pgúrkum, rauðbeð-
um, hvítkálf, blómkáli, rauð-
káli, gulrótum, lauk (heill
poki), spínati, súrkáli, og ótal
grænmetistegundum, sem við
kunnum varla að nefna. Þá verð
ur lítið úr Evrópumönnum við
hlið þeirra í ávaxtaáti.
HVAÐ KOSTAR F/EÐIÐ?
í amerísku og dönsku skýrsl-
unum er einnig athugað, hversu
mikið viðkomandi fjölskylda
þarf að greiða fyrir þetta hálft
þriðja tonn af matvælum, sem
hún neytir á ári. Að vísu voru
hér nákvænfir verðreikningar
og kostaði fæðið þá 1942, innan
við 4000 krónur á fjölskyldu, en
svo miklar breytingar hafa orð
ið á verðlagi síðan þá, að til-
gangslaust er að athuga þær töl
ur frekar.
Ameríkumaðurinn þurfti hins
vegar að greiða 1300 dali fyrir
matarreikning sinn, en það sam
svarar 21,200 krónura á hinu
skráða ✓angi. Þetta er sennilega
litlu meira en þriðjungur af
árstekjum mannsins. Daninn
mun hafa greitt nokkru minna
að krónutöiu, og þurfti að verja
25—30% launa sinna til mat-
væla, að því er „Forbrugsund-
ersögelsen11 telur. Dagblað í
Reykjavík birti Aýlega matar-
uppskriftir fyrir 4 manna fjöl-
skyldu, þar sem vikufæði er
talið kosta allt að 400 krónum
á viku, eða 1600 krónum á mán
uði. Fjölmennar stéttir manna
munu varla hafa meira en
FYRIR aíbeina Sigurðar
Jónassonar framkvæmdastjóra
og Magnúsar Maríassonar stöðv
arstjóra, byrjaði Oííufélagið hf.
fyrír alllöngu síðan að útbúa
samkomusal fyrir starfsfólk sitt
í olíusíöð félagsins í Hvalfirði.
Er þessu verlti nú nýlokið. Sal
urinn er hinn vistlegasti og
.rúmar í sæti um 100 manns.
í fyrrakvöld var haldin
fyrsta dagskrársamkoman ,á
hinum nýja samastað. Stjórnaði
stöðvarstjórinn henni, skýrði
tilgang og bauð fólk velkomið,
en auk starfsmanna og skyldu-
liðs þeirra, hafði fólki frá næstu
bæjum verið boðið, samtals 80
manns. Erendreki Sambands
ísl. samvinnufélaga, Baldvin Þ.
Kristjánsson, flutti ræðu um
samvinnumál. Sýndar voru
kvikmyndir og ,,þjóðkórsbrot“
staðarins söng milli þátta. Að
lokum kvaddi sér hijóðs Guð-
mundur Brynjólfsson oddviti á
Hrafnabjörgum, þakkaði fyrir
hönd aðkomugesta og kvað sig
og nágranna sína hyggja gott
til þeirrar bættu aðstöðu, sem
nú hefði skapast til samskipta
þeirra og starfsmanna stöðvar-
innar. Rómaði hann nábýlið
við stöðvarstjórann og fólk
hans. Samkoman stóð í fullar ;3
klukkustundir og var hin á-
nægjulegasta.
Tilgangurinn með samkomu-
húsinu er að sjálfsögðu sá, að
skapa skilyrði til aukins og
bætts félagslífs þess fólks, er
vinnur í olíustöðinni, .en því
hefur jafnan farið fjölgandi, og
verða J jer æ fleiri fjölskyldurn
ar, sem eru búsettar á Mið-
sandi allan ársins hring. Er ætl-
unin að kóma þarna upp bóka-
safni, sýna kvikmyndir, flytja
érindi, koma saman til spila,
tafla o. fl. er verða má til gagna
og skemmtunar.
frystihúsinu á
Frá fréttaritara AB
HÚSAVÍK.
FRYSTIIIÚSIÐ Á HÚSA-
VÍK stórskemmdist í frostum í
vetur og er annar frystiklefinn
í því óstarfshæfur. Viðgerðir á
húsinu eru u,m það leyti að
hefjast.
Skemmdir þessar virðast
stafa af smíðagöllum í gólfi, og
hefur gólfið og veggur sprung
ið svo að frystiklefinn heldur
ekki kuldastiginu. Aftur á
móti er annar frystiklefinn ó-
skemmdur, þannig að húsið
hefur ekki verið algjörlega ó-
starfhæft.
3200 króna mánaðarlun og því
vérja helming iauna sinna fyr-
ir fæði, en fáir hafa 4800 króna
mánaðarlaun og komast af með
þriðjung kaups til matar eins
og Daninn og Ameríkumaður-
inn gera samkvæmt þessum
skýrslum.
Það væri tvímælalaust ó-
maksins vert að gerðar yrðu
ítarlegar neyzlurannsóknir hér
á landi. Mundu þær koma í góð
ar þarfir í sambandi við marg-
víslega útreikninga, sem oft
þarf að gera, en fyrst og fromst
væri merkilegt að fá slíka
mynd af þeim breytingum, sem
orðið hafa og eru að verða á
matarræði og raunar öllum lífs
kjörum landsmanna. Væri og
fróðlegt að fá samanburð á mat
arræði ýmissa stétta og ýmissa
landshluta. (SAMVINNAN).
AB 4