Tíminn - 21.06.1964, Síða 7

Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN.
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarir.sson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Frétta-
stjóri: Jónas Kristjánsson. Auglýsingastj.: Sigurjón Davíðsson.
Ritstjórnarskrifstofur í Eddu-húsinu, símar 18300—18305. Skrif-
stofur Bankastr 7. Afgr.sími 12323. Augl., sími 19523. Aðrar
skrifstofur, sími 18300. Áskriítargjald kr. 90,00 á mán. innan-
lands. — f lausasölu kr. 5,00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f.
Stríðið gegn verk-
þekkingunni
Um allan heim er það nú megintakmark allra for-
ustumanna að vinna að aukinni vinnuhagræðingu og
auknum hagvexti. Þær þjóðir, sem fljótast og bezt til-
einka sér nýja tækni og vinnuþekkingu, eru öruggar um
að vera í fremstu röð.
íslenzku valdhafarnir standa ekki að baki ráðamanna
annarra landa hvað það snertir að tala fagurlega um
vinnuhagræðingu, tækni og vísindi. Dag eftir dag láta
þeir blöð sín skrifa forustugreinar um þessi mál. Þegar
að framkvæmdum kemur, snýst þetta hins vegar við.
Nokkur dæmi skulu aðeins nefnd um þetta:
Ríkisstjórnin hefur nýlega gert samkomulag við laun-
þegasamtökin um -kja^mál á grundvelli frjálsra samn-
inga. Ein launastétt er höfð hér útundan. Það er verk-
fræðingastéttin. Hún er eina stétt landsins, sem ekki
fær að semja til hlítar við atvinnurekendur um kjör
sín, að undanskildum opinberum starfsmönnum, sem
sérlög gilda um. Verkfræðingar, sem vinna hjá einka-
fyrirtækjum, fá laun sín skömmtuð af gerðardómi. Að
sjálfsögðu una þeir því illa, að þeim sé þannig skammt-
aður annar og minni réttur en öðrum stéttum. Um 70
íslenzkir verkfræðingar vinna nú líka erlendis.
Þegar verkalýðsstéttirnar sömdu við atvinnurekendur
á síðastliðnu hausti, var það tillaga ríkisstjórnarinnar,
að sérlærðir iðnaðarmenn fengu hlutfallslega minni
kauphækkun en aðrar stéttir.
Hinar óeðlilegu reglur Seðlabankans um sparifjár-
frystingu eru nú helzti Þrándur í götu aukinnar vinnu-
hagræðingar og hagvaxtar. Vegna hennar verða viðskipta
bankarnir að neita fjölda fyrirtækja um fyrirgreiðslu,
sem er þeim nauðsynleg til að geta bætt rekstur sinn.
Það tjón, sem af þessu hlýzt, er ómetanlegt.
Undirstaða þess, að vinnuhagræðing komist á, er að
meta rétt og efla verkþekkinguna og reyna að tryggja
atvinnufyrirtækjum starfsfé til að bæta reksturinn.
Hvort tveggja þetta vanrækir ríkisstjórnin í verki. Verk-
fræðingar eru látnir búa við minni rétt en aðrar stéttir
og sparifé er fryst í Seðlabankanum í stað þess að nota
það til að auka vinnuhagræðinguna. Stöðugt er verið
að nöldra yfir of háu kaupi iðnaðarmanna og annarra
sérlærðra manna. Þessu er bezt svarað með ummælum
eins af þingmönnum Framsóknarflokksins, þegar rætt
var um gerðardóminn í málum verkfræðinga á þingi í
vetur: Sérfræðingar geta verið dýrir, en það er marg-
falt dýrara að vera án þeirra. Elckert er eins dýrt og
óhagstætt nú á tímum og að berjast gegn verkþekking-
unni.
30 milljónir
Eins og Reykvíkingar muna, ákvað borgarstjórn fyrir
réttu ári að leggja um 30 milljón kr. álögur á borg-
arbúa umfram það, sem var ákveðið í fjárhagsáætlun-
inni Þetta var gert fáum dögum eftir kosningar.
Það er nú komið á daginn, eins og Framsóknarmenn
sögðu fyrir, að þessar aukaálögur voru alveg óþarfar
Tekjur borgarinnar fóru um 30 milli kr. fram úr áætl
un. Því þurfti engar viðbótarálögur.
Þetta ér eitt dæmi af mörgum um það, hvernig vald
hafarnir leitast nú við að hafa hinar opinberu álögur
hærri en þörf er fyrir.
f [ M I N N, sunnudaglnn~21. jútTí 1964 >—
Walter Líppmann rifar um a!þféðamál:,ril,"^'**,Wm ■■ m
Ná afturhaldsmenn varanlegum
yfirráðum i flokki republikana?
Eisenhower er eini maðurinn, sem getur bjargað ílokknum
HJÁLPRÆÐISHERINN hef-
ur ætíð lagt á það áherzlu í
boðskap sínum, að maður geti
verið langt leiddur og langt
niðri — en hann sé aldrei al-
veg búinn að vera og eigi sér
vissulega viðreisnar yon. Spurn
ingin er, hvort þessi kenning
á nú einnig við um Republík
anaflokkinn.
Eftir ráðstefnu ríkisstjór-
anna í Cleveland, sem haldin
var strax eftir prófkosningarn-
ar í Kaliforníu hefur litið svo
út sem flokkurinn væri meira
en langt niðri — hann væri
búinn að vera og ætti sér engr
ar viðreisnar von. Og þetta mun
vera staðreynd, ef ekki verð
ur veruleg andstaða gegn þvi
að Barry Goldwater taki völd-
in í flokknum. Dauðaörlög
flokksins eru ráðin ef foryst-
an, erfðavenjurnar, hugsjónir
og grundvallarreglur flokksins
verða látin í hendur Barry
Goldwaters án nokkurrar sam
ræmdar baráttu. Því þó flokk
urinn geti lifað af framboð
Barry Goldwaters, þá verður
ekkert eftir til framtíðarinnar,
ef það verða engir Republíkan
ar til nú til að berjast gegn
yfirrá'ðum Goldwaters af þeirrj
ástæðu að þeim finnist flokk
urinn þess verður.að fyrir iífi
hans sé barizt.
Það er mikið í veði. Fyrir
dyrum stendur ekki bara að út
nefna frambjóðanda flokksins
til forseta. Það er verið að
gera tilraun til að ná yfirráð-
um yfir gömlum flokki og gera
hann að nýjum og algerlega frá
brugðnum flokki. Fylgjendur
Goldwaters kalla sig Republík
ana en það er ekki vegna þess
að þeir trúi og séu samþykkir
sögulegum erfðavenjum og
grundvaliarlögmálum Republík
anaflókksins. Þeir gera það
alls ekki. Þeir starfa sem Repú-
blíkanar vegna þess að á þess
ari öld hefur siðferði flokksins
versnað og flokkurinn orðið
veikur og dalandi — og því er
auðvelt nú að taka yfir völdin
í flokknum.
FLOKKURINN klofnaði 1912
þegar The Old Guard neitaði
að samþykkja útnefningu Theo
dore Roosevelts til forsetafram
boðs. Yfir það sár hefur aldrei
fullkomlega gróið. Flokkurinn
var allur í sárum á kreppuár
unum og meðan heimsstyrjöld-
in stóð. Flokknum tókst reynd
ar að fá frambjóðenda sinn
kjörinn forseta 1952. En hann
endurskipulagði ekki flokkinn
eða gerði hann nýtízkulegri og
nú er svart í álinn fyrir flokk-
inn.
Þessi veiki og siðferðislega
lágt stemmdi flokkur hefur orð
ið leikvangur pólitískra ævin-
týramanna, sem ætla sér að
nota hið gamla nafn flokksins
og byggja á atkvæðum hinna
reglulegu kjósenda Repúblik
anaflókksins. Þeir ætla sér að
ná öllum völdum í flokknum
og breyta stefnu hans gjörsam
Iega.
Það er tilgangslaust fyrir
Goldwater að halda þvi fram
að hann sé Repúblíkani á sama
hált og Hamilton, Lincoln og
EISENHOWER
Theoaore Roosevelt. Grundvall
arlögmál Republíkanaflokksins
hefur verið í meira en eina og
hálfa öld, að öryggi og vel-
ferð þjóðarinnar bandarísku
verði aðeins tryggt í sterku
ríkjasambandi með sterkari
sambandsstjórn. Ólíkt Hamilton
er Goldwater alls ekki Federal
isti. f hinum öfgafullum skoð
unum hans á rétti einstakra
ríkja er hann í rauninni fylgj-
andi þvl að ríkjasambandið
verði leyst upp eða gert veik-
ara. Ólíkt Lincoln mundi hann
afneita meginmarkmiðinu með
borgarastyrjöldinni og myndi
taka frá börnum hinna frels-
uðu þræla vernd hins þjóðlega
sambands.
Ólíkt Theodore Roosevelt,
myndi Goldwater afneita kenn-
ingunni um skyldu sambands-
stjórnarinnar til að vaka yfir
efnahagslífi ríkisins og félags
legum þörfum á hinpi nýju
tækniöld.
í LJÓSI sögunnar, erfða-
venja. hugsjóna og grundvallar
lögmála er útnefning Barry
Goldwaters sem frambjóðanda
Repúblíkanaflokksins fráleit
Útnefning Wallace ríkisstjóra
sem frambjóðanda Demókrata
flokksins væri álíka fráleit
Þrátt fyrir þetta virðist allt
benda til þess að leiðtogar Re
públíxanaflokksins ætli að gef-
ast upp baráttulaust Þeir geta
enn barizt með því að samein-
ast um' Scranton ríkisstjóra. Eí
þeir gera þetta ekki, þá er það
af því, að hinir gömlu foringjar
flokksms hafa misst baráttn
viljann.
Það er aðeins einn maður.
sem nú á elleftu stundu getur
bjargað Repúblíkanaflokknum
frá glötun og sá maður er
Eisenhower. Hann hefur hikað
lengi, og það er vegna þess að
hann misskilur stöðu sína
flokknum og þar af leiðandi
skyldu sína. Síðan Eisenhower
hætti herþjónustu og varð for-
seti, hefur hann ætíð ekki litið
á sig sem bandarískan stjórn-
málaitiðtoga heldur frekar
eins ug útgáfu af brezkum kon-
ungi sem stendur fyrir ofan
flokkinn og flokksbaráttuna og
er fuiltrúi þ.ióðarinnar allrar.
í ÞEIRRI baráttu, sem staðið
hefur yfir innan Repúblíkana
flokksins, undanfarið, hefur
hann talið sig standa ofan við
baráttu stjórnmálamannanna
eins og sá útvaldi sem á að
sameina flokkinn þegar stjórn
málamennirnir hafa lokið sínu
starfi Hershöfðinginn vill að
öllum geðjist vel að sér. En
þessi afstaða hans er röng nú
eins og ástandið er. Nú er ekki
um bað að ræða, hvernig
eigi að sameina ltepúblíkana
flokkinn eftir að' Barry Gold
water hefur verið útnefndui
forsetaefni og náð öllum ráð-
um flokksins i sínar hendur
Spurningin ei um það, hvor'
hægt sé að bjarga Repúblíkana
flokknum, koma í veg fyrir að
hann verði tekinn af mönnum
sem eru í raun og sannleika
alls ekki Repúblíkanar. Það er
aðeins einn maður nú. sem get
ur bjargað flokknum.
—Il' lllll 11 'MMllll—<WilM
r