Alþýðublaðið - 08.08.1952, Blaðsíða 5

Fréttúbréf frá
Minningarorð i
£1 Lfc
HELSINKI, 26. júlí.
SÚ GREIN, sem mest var
um i'ætt í dag, var 1500 m.
íhlaupið. Undanfarna tvo daga
Löfðu undanrásirnar verið
Maupnar. Er það í fyrsta skipti
é ólympíuleikum, að tvær um-
ferðir eru hlaupnar á þessari
Vegarlengd, á undan úrslita-
Silaupinu. Er þetta mjög óvenju
legt og mikil þrekraun fyrir
Wauparana. Var af þessum or-
sökum erfiðara að spá fyrir um
úrslitin, þar sem ekki var vitað,
íiverjir af úrslitamönnunum
Væru ef til vill búnir að spila
út sínum beztu trompmn, og
hverjir æítu sín á hendi.
Barthel vann milliriðilinn
ennan á mjög fallegum enda-
spretti og ég fyrir mitt leyti
var þeirrar skoðunar, að hann
Biyndi verða einn af þremur
íyrstu mönnunum og gæti vel
torðið fyrstur, ef heppnin væri
toeð. Flestir spáðu sigri Lueg
(Þýzkaland), sem í vor hefur
jafnað heimsmetið, 3:43.0.
Fyrstu 400 metrarnir voru
Haupnir á 57,8 seg., svo gevst
var nú riðið úr hlaði. Hafði
Þjóðverjinn Rolf Lamers bá
forustuna, en síðan komu alíir
Haupararnir á hælum hans i
einum hnapp og var hópurmn
mjög órólegur. Lamers hljóp
SOO m. á 2:01,4 mín., og nú fara
„þeir stóru“: Lueg, Bannister
:BretIand), McMillan CUSA) og
El Mabrouk (Frakkland) að
færa sig framar.
Rétt áður en bjallan hringir
til merkis um, að einn hringur
sé eftir, er Lueg orðinn fyrstur.
með Bannister næstan. Flestir
liinna hlauparanna slitna nú
aftur úr, nema E1 Mabrouk,
sem reynir að komast fram úr
á næstu langhliðinni, og Mc
?vlillan, sem fvlgir forústumönn
unum eftir. Á langhliðinni skil
Tir sig allt í einu fremur lítjll,
hvítklæddur hlaupari frá aft3ri
hópnum og nær fjórmennmg-
unum, sem eru fremstir. Þetta
var Barthel (Luxemburg) mað
tirinn, sem fáir höfðu reiknað
xneð í alvöru.
Á beygjunni síðustu er bar-
izt harðri baráttu. ðarthel, sem
■er taktiskur meistari, svo að
hann ber af öllum hinum í því
■efni, hafði náð innstu braut,
mæstur á eftir Lueg. Þegar
heygjan er að enda og 80—90
m. eftir, herðir Lueg sprettinn
enn. meir og er á svipstundu
orðinn 4—5 m. á undan. En þá
skýzt Barthel allt í einu fram
innan við McMillan, Bannister
og Frakkann, sem voru að
xeyna að komast fram úr utan
á. Áður en maður er farinn að
átta sig, hefur Barthel náð Þjóð
verjanum og tekið forustuna.
En enn er gullmedalína ekki
tr\rgg, þótt heimsmethafinn
hafi verið sigraður. McMillan
hefur nú áttað sig og kemur í
kjölfarið, skálmandi með risa-
skrefum. Hann aregur mikið á
Barthel og um tíma virðist
hann munu verða á undan, en
’þegar allt er að fara í óefni Syr-
ir Luxemburgaranum, bætir
hann ofurlítið við og vinnur
örugglega, þótt mjótt sé á mun
m McMillan er næstur, en
sami tími hefði ekki átt að
vera á báðum, eins og úrskurð-
að var, heldur 2/10 sek. mun-
ur. Lueg varð þriðji, en E1
Mabrouk, sem er einhver ó-
Fæddur 22. maí 1891- Ðáínn I. áöúst Í952
EF SAGAN um Ormar Ör-
: lygsson hefði kmið út þessa J
dagana og \ærið nýskrifuð, þá i
hefði mér óhjákvæmilega kom-
ið Hans Kristjánsson í hu.g við
lestur hennar. Svo líku.r finnst
mér hann á ýmsa lund þessari
ágætu persónu Gunnars Gunn-
! arssonar. Ao vísu, er sá munur
á. að Ormar Gnnars Gunnars-
j sonar var syeitamaður, en!
1 Hans er fæd.dur og upp alinn ,
jVið-sjó, og all starf hans hefur j
jVerið mjög nátengt sjónum. En |
j höfuðdrættirnir í skapgerðinni •
(eru svo líkir, að eftirtekt hlýt- j
ur að vekja hjá þeim, semj
hvorum tveggja eru kunnugir.
j Hans óist upp við sjósókn og
iútgerð og kynntist mjög ná-
jkvæmlega öllu, er þau málefni
cnorfi T^-r Vtarm trorrS ■fnlltíftn
Hans Kristjánsson.
Luxemburgarinn, Joseph Barthel (í
snerti. Er hann varð fulltíða'ir hristu, höfuðin. Þetta höfðu
maður, varð honum það fljót- j þeir aldrei heyrt nefnt fyrr.
lega Ijóst. að árangurinn af sjálf ,Þeir höfðu vélar til þess- að
stæðisbaráttu, þjóðarinnar, sem ' snúa saman. en ekki til að rekja
á þeim árum stóð all.háttj Myti jí sundur. Og þeir treystust
að verulegu lejúi að velta á ekki til að gera slíkar vélar.
því, að þjóðin byggi sem mest
að sínu, en sóaði. ekki vand-
fengnum erlendum gjaldeyri í
kaup á ónauðsynlogum varn-
ingi, eða varningi sem hægt
væri að framleiða hér heima.
Og það var að sjálísögðu eðli-
legt, að hann leitaði meinanna
helzt í sambandi við þá at-
vinugrein, er hann var hand-
gengnastur, útgerðina. Það
hafði þá að mestu lagzt niður,
að menn gerðu sér skinnklæði
miðið) reynir að dylja til hlífðar á sjónum, og í þess
ara sínum, Þjóðverjanum Ger-
schler, sem þjálfaði Rudolf Har
big, heimsmethafa á 800 m.
gleðitárin eftir unninn sigur í 1500 m. hlaupinu.
skemmiilegasti hlaupari, sem
ég hef séð, varð 5. Bannister,
sem Bretar töldu vissan með
aigur, varð 4. Mér finnst hann
ekki eins glæsilegur hlaupari
og t. d. þrír fyrstu mennirnir.
Lamers varð 6. og var það vel
af sér vikið, þar sem hann
þurfti að halda uppi hraðanum
Iengst af, og er það yfirleitt tal
ið erfiðara en að elta forustu-
mennina. Svíarnir voru nr. 7
og 8, þótt báðir hlypu undir ól-
ympiska metinu, sem var 3:47.8
mín., og var heimsmet á sínum
tíma (1936).
Joseph Barthel er 25 ára
gamall, efnairæðingur að at-
vinnu. Bezti tími hans fyrir
leikina var 3:43,6 mín. Hann
hefur léngi \’erið allskæður
hlaupari og sigrað ýmsa fræga
stað komu erlend, olíuborin
sjóklæði, sem kostuðu árlega
ist í úrslitahlaupinu. Það er þó ‘ mikið fé í erlendum gjaldeyri.
fyrst nú á þes&u ári, sem hann ! Ög þarna fann hann, að hægt
kemst í ailra fremstu röð og niyndi úr að bæta, ef vel vseri
þakkar hann það sjálfur þiálf- a haldið. Þao myndi að vísu
kosta all harða baráttu; en það
lót Hans ekki á sig fá, því að
hann var ákafamaður til starfa
Gefschler lofaði honum því, að I harðduglegur. 1924 tók
með því aö hlýða ötlum boðorð.ha«n að framleiða sjóldæði
úm þjálfarans. rnyndi hann heirna í Súgandafirði og var
kotnast niður í 3:47—3:48 ájfyrstur manna til þeirrar iðju
fyrsta ári. Hefur þjálfunin ver-jhér á landL En fljótlega varð
ið áfar ströng og Barthel tapað of þröngt um iðju, hans í hinu
12 kg„ að því er sagt cr. „Hvað htla °g afskekkta sveitakaup-
skyldi' fólkið heima §egja nú/'.túni, °g fluttist hann því ári
sagði Barthel, „þar kefur eng- síðar til Reykjavíkur og rak
inn áhuga á öðru en knatt- sjóklæðagerðina þar. Og 1928
spyrnu og hjólreiðum!“ jgerði hann hana að hlutafélagi
' Er verðlaunin voru afhent og td þes að geta aukið afköstin
Luxemburgarinn var kominr. jmeð auknu fjármagni. Hans
upp á efsta pallinn, vfirbugaði !var svo forstjóri hennar um
eðshræringin hann og hann)'langt skeið og rak hana alls
, T , c, , Lók fyrir augun cg maður sá 'rúnúega 20 ár. Fyrstu árin var
greinilega. að herðornar hrist- >5 sjáifsögðu við margs konar
haust. Barthel komJt. í úrslit a■' jancjsins hans var leikínn. Er.var rekið í harVi samkeppni 'sern tekin hafa verið hér að
En ekki mátti stranda á þessu.
Hans hugsaði sig u.m nokkra
stund; svo lét hann smíða vél-
arnar eftir eigin fyrirsögn —•
fann þær upp, eins og það er
kallað. Og svo gekk allt vel.
Eftirspurnin eftir vöru dregla-
gerðarinnar fer vaxandi, þrátt
fyrir innflutning erlendrar vörui
sambærilegrar. Og bina síS-
ustu mánuði hafði hann í und-
irbúningi að færa út kvíarnar,
sem svo er kallað, og auka
fjölbreytni í framleiðslu.nni.
Skömmu eftir að Hans kom
hingað til bæjarins, undirbjó
hann og stofnsetti Harðfisk-
söiuna í Reykjavík, og héfur
því stofnsett þrjú atvinnu-
fyrirtæki, sem öll eru starfandi
hér í bænu.m og veita fjölda
manns atvinnu við nauðsyn-
lega framleðslu.
í hinu ísienzka þjóðféiagi
sem öðrum eru allt of margi r,
sem hafa atvinnu, af fánýtum
hégóma, vinna neikvæð störf,
af því að þau gefa þeim sjálf-
um peninga. og hugsa alls ekki
um hvað heildinni kemur vel.
Hans Kristjánsson hefur aidrei
verið í þessu.m hópi. Hann var
alla ævi starfandi maður. og'
Iagði jáfnan áherzlu á það að
sinna eingöngu jákvæðum
störfum, sem væru til hags-
bóta, ekki fyrst og fremst fyrir
sjálfan hann, heldu.r ívrst og
ir fjöldann. Við það
hans miðazt. Þetta
fremst fy:
hefur líf
ust af ekka, er þjóðsöngur litía erfiðleika að stríða. Fyrirtækið .sanna meðal annars þau dæmi.
ólympíuleikunum í London í
1500 m. hlaupi, en misheppnað
Frarnh. á 7. síðu.
ivið innflutning erlendrar vöru
og í stríði við þá hugsun f jöld-
ians, að hið erlenda hiyti að
vei‘a betra en það innlenda.
En smám saman voru allar tor-
færur yfirstignar og Sjóklæða-
gerðin varð gott fyrirtæki. Þá
seldi Hans hlut sinn og byriaðí
á nýrri iðju, teppa- og gólf-
dreglagerð, sem hann hefur
rekið síðan 1945 ásamt sonu.m
sínum. En í þessu sambandi
skapaðist nýt vandamál. Gólf-
dreglarnir voru gerðir úr not-
aðri línu frá íslenzkum fiski-
mönnum, og þannig létt undir
útgerðinni, með því að Gólf-
dreglagerðin kej^pti línuna af
útgerðarmönnunum, sem þeir
áður höfðu orðið að fleygja.
En tíl þess að línan yrði not-
hæf, þurfti að rekja hana í
sundur fyrst. Og til þess þurfti
, vélar. Og nú var leitað til verk-
tsmiðja erlendis, sem fram-
Robert (,,Bob“) Mathias varpar kringlunni í tugþrautinni í leiddu hampspunavélar og slík
Helsinki. Hann vann tugþrautina með nýju heimsmeti. áhöld. En véluL'a.rJeiðendurn-
framan. Og slíka menn eigum
vér allt of fáa.
Iians Kristjánsson fæddist
að' Suðurevri í SúgandafirSi
22. maí 1891. Voru foreldrar
hans Kristján Albertsson, út-
vegsbóndi þar og verzlunar-
stjóri. og síðari kona hans,
Guðrún Þórðardóttir, sem um
langt skeið var ljósmóðir Súg-
firðinga, og var hún hin fyrsta
kona í Súgandafirði, sem til
þeirra hluta lærði. Þau voru
bæði af traustum og dugmikl-
um vestfirzkum bændaættum,
sem um aldir hafa lifað vestur
þar, allt frá ísafjarðardjúpi til
Arnarfjarðar. Þaui eignuðust
14 börn, og náðu 11 þeirra fu’il-
orðinsaldri, en fimm eru nú á
lífi, að Hans látnum. Kristján
Albertsson var formaður raa
aldarfjórðungs skeið og þótti
jafnan aflasæll. Hann hafði
þann sið, að þegar hann kom
að landi, gaf han jafnan örlát-
Fraruh. á 7. síðu.
‘AB 5|