Alþýðublaðið - 30.10.1953, Qupperneq 4

ALÞÝBUBLAÐiÐ
Laugardagur 30. okt, 1953
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn. Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
Hannibal Valdimarssoa Meðritstjóri: Heigi Sæmundsson.
Fréttastjórir Sigvaldi Hjálmarsson. Blaðarnemn: Loftur Guð'
mundsson og Björgvin Guðmundsson. Auglýsingastjóri:
Emma Möller. Ritstjórnarsímar: 4901 og 4902. Auglýsinga-
sími: ' 4906. AJgreiðslusími: 4900. Alþýðuprentsmiðjan,
Hvg. 8—10. Áskriftarverð 15,00 á mán. 1 lausasölu: 1,00.
Frumvarpið um nýskipun sjúkríihússmálanoa:
Ómurleg mynd af opinberu siðgæði
OFÖGUR MYNO af opin-
beru siðgæði hefur orðið kunn
blaðalesendum að undanfömu.
•Vlyndin sú sýnir okkur þetta:
Fyrirtæki á að greiða ríkissjóði
stóreignaskatt að upphæð 126
þúsund krómur.
Þessi skattuppliæð er greidd
ríkissjóði með skúr, sem eng-
in lóðarréttindi hefur. Niður-
rifs var hægt að kref jast hve-
nær sem væri á kostnað eig-
andans. Félagið, sem átti kof-
ann, mátti því búast við því,
hvenær sem var, að verða að
rífa hann og bera kostnaðinn
af niðurrifinu.
En þá dettur eigendunum
það snjallræði í hug, að bjóða
Ríkið fékk ekki eina einustu
FORMAÐTJR Aiþýðuflokks- ; -'■'■'■'■'■'■'■'■■— r ;
ins, Hannibal Valdimarsson, i, FRUMVARPIÐ um að'
flytur nú á alþingi gagnmerkt ; S ríki« reki fjórðungsdeildir J ,
frumvarp um nýja skipan á S Landssþítalans í öllum lands; j v°rra er
sjúkráhúsmálum iandsins, þar , V fjórðungmn vekur mikla at-s
krónu út úr þessarf 126 000 sem lagt er til, að auk Lands-I hiygli
króna skattfúlgu, en varð end-
anlega að borga á sjötta þús-
und krónur fyrir að gera kof-
ann að engu — það er að rífa
hann og jafna yfir grunninn.
f stuttu máli: Skattgreiðend
urnir fengu kvittun fyrir 126
000 króna skattgreiðslu í ó-
nýtri eign — losnuðu við nið-
urrifskostnaðinn á skúmum
og KOMU HONUM YFIR Á
RÍKIÐ.
Þetta er sú furðulega við-
skiptasaga, sem nú er stritast
við í niörgum blöðum að útlista
sem löglega og eðíUega í alla
sta'ði. — Vera má, að þ«ið tak-
þessa „eign“ fram sem greiðslui
í sameiginlegan sjóð þegnanna. J izt að að *™na Vlðskiptl
Mat fer fram. Skúrinn er met varðl fkkl vlð .lo|’. «n oðIlIeg
inn á tæpar 22 000 kró„Ur. Iverða l»an f1^1’ SlSferðlle.ffn
Þetta mat má sexíalda og crJ grnndvoll skortir þau með: ollu.
svo gert. Þannig fá eigendur °S enn færsa».an*a slg l3°tari
kofaús kvittun fyrir því, að v-ðbjoðslegn hlæ við það,
spítalans í Reykjavik skuli rík-
k- )
um land. Grein S
þeir hafi borgað ríkissjóði 126
000 krónur. Með þessari „kaup
að það er RAÐHERRA VIÐ-
SKIPTAMÁLA, sem mestan
höndlun“ höfðu þeir losnað við k,ut á að f^maugreindum við
einskisverða eign og fyrirsjáJ skrptum við nkissjoð sem emn
anleg útgjöld við að rífa skúr
inn.
Og hvaða verðmæti gat nú
ríkissjóður fengið út úr þessu?
Reyndist eignin 126 000 króna
virði? Nei, ekki aláeilis. Hálf-
virði þeirrar upphæðar ef til
vill? — Nei, ekki heldur það.
aðaleigandi þess félags, er
skattinn skyldi rgeiða.
Almenningsálitið kveður upp
þungan dóm yfir slíkum víð-
skiptaháttum, og það ber mjög
að harma, að nokkur opinber
málgögn skuli lúta svo lágt að
reyna að mæla þessu bót.
vera búnar hinum fullkomn-
ustu tækjum og vera undir
stjórn vel menntaðra sérfræð-
inga.
Það er kunnara en frá þurfi
að segja, að fullkomið öng-
þveiti og skipulagsleýsi dróttn
ar í sj ú kr ah úsmálu m vorum.
Ríkið hefur nú í meira en ald-
arfjórðung rekið eitt almenn-
ingssj úkráhús, Landsspítalann,
sem hefur um leið verið bæjar-
sjúkrahús Reykjavíkur. Þann-
• ig hefur höfuðstaðurinn verið
Iéystur undan þeirri þungu
byrði að annast rekstur sjúkra-
húss, enda þótt hann tvímæla-
Iaust hafi haft allra bæjarfé-
laga beztar aðstæður til þeírra
hluta. Jafnframt hefur sífellt
verið skortur á sjúkrarúmum,
og sjúklingum utan af landi
verið á ýmsa lund tervelt að fá
notið fullkominnar sjúkrahús-
vistar.
\ skömmu, gerir glögga grein ;
S fyrir afstöðu fóíksins úti
S landi til þessa máls. Niður-^
S staða Steindórs er sú, að hérý
! sé um að ræða eina viðhlít-\
! anlegu lausnina á sjúkrahúss
• málum landsbyggðarinnar. S
S t
Síórí blað - Lítill kar!
torvelt að afla nægilegs lækna-
kosts og áhalda jafnframt því
sem viðhald verður af skornum •
skammti og aðbúð sjúklinga
ekki íullkomin, en allt um það
er fátækum kaupstöðuin og
sveitafélögum; stórlega íþyngt
með gjöldum til sjúkrahússins.
Til þess að tryggja öllum lands
fjórðungum viðundandi sjúkra
hús verður ríkið því að taka á
sig fjárhagslega ábyrgð þeirra.
RIKISSTOFNUNUM A AÐ
DREIFA.
Sumir kynnu að segja, að þá
væri nær að auka við Lands-
spítalann. En móti bví er þetta:
Ems og eðlilegt er, aukast Eitt sjúkrahús ‘í landinu,
stóðugt kröfurnar til fullkom-!,hversu stórt sem það en full_
mna sjukrahusa, og um. leið nægir ekki eins vel þörf lands.
verour rekstur þeirra ayrarx.!
Ekki er unnt að vega upp gegn'
slíkum auknum kostnaði með
AUKNAR KROFUR.
MORGUNBLAÐIÐ er stórt
blað. Það er stærsta blað lands
ins. í það skáifar lítill karl,
minnsti karl, sem skrifar um
stjórnmál á Islandi. Þessi litli
karl við stóra blaðið hefur und
anfarin ár unnið markvisst að
því, að draga íslenzka blaða-
mennsku iniður í svaðlið. ÖIl
skrif hans um stjórnmál eru
fyrst og fremst mótuð af per-
sónulegum skætingi og fúkyrð
um í gaiJð andstæðinga hans.
Hann getur ekkert mál rætt,
hvorki dægurmál, né heldur
stefnumál, án þess að hafa
brigzl og svívirðingar um ein-
staka menn að uppistoðu. Með
þessu gerist hann bandamað-
sem vmna að því að gera
stjómmálabaráttu að skítkasti,
sem allir heiðarlegir menn fái
anástyggð á, og þá er skammt
yfir í það, að menn fái and-
stygg’ð á þvx þjóðfélagskerfi,
sem þó gerir stjórnmálabar-
áttu nauðsynlega og eðlilega,
sjálfxt lýðræðinu og þeim. stofn
unum, sem það grundvallast á.
Litli karíinn er því náinn sam
herji þeirra afla í þióðfélag-
ínu, sem vilja veg lýðræðis-
skipulaesins ýem, minnstan,
sem. vilja gera það sem tor-
tr.vggilegast, af því að þeir vilja
bað feigt. Sökum þess, hve
hlað hans er stórt — og þrátt
fyrir það, hve bann er lítill
karl — er hann voldugasti
bandamaður; sem þessi niður-
rifsöfl eiga í svipinn.
Alþý'ðuþlaðið hefur yfirleitt
ekki talið rétt að st'ara þess-
um litla og rætnai karli við
stóra íhaldsblaðið á þann hátt,
sem hann hefur gefið tilefni
til, og hefur hann þó lagt sér-
staka áherzlu á að níða núver
andi forustumeni Alþýðu-
fíokksins. I skjóli þess hefur
hann haldið uppíeknum hætti.
hækkun daggjalda sjúklinga,
enda á alla lund óviðunandi að
leggja þær byrðar á sjúkling-
ana. Rekstrarhallinn lendir því
að mestu á bæjarfélögum þeim
eða læknishéruðum, sem eiga
að reka sjúkrahúsin, og er víða
orðinn næsta þungbær gjalda-
manna og hæfilega mörg
smærri. Auk þess sem vinna
ber gegn þeirri óheillastefnu,
sem drottnað hefur um langan
aldur, að safna öllu til Reykja-s
víkur. Meðal nágrannaþjóða
nú sú stefna orðin
drottnandi,, að dreifa ríkisstofni.
un-um sv.o mikið sem auðið er
frá höfuðstöðvunum. Mættum
vér vel 'taka oss þær til fyri'r-
myndar. í því. efni. * ,
A
SPOR í RÉTTA ÁTT.
Óft er um.það rætt, að ríkið
gagni svo nærri skattstofnum
sveitarfélaganna, að til vand-
ræða horfi. Til þess að vega
gegn því er eðlilegt að ríkið
létti eirihverju af gjaldabyrð-
um sveitarfélaganna. Vel búin
ríkisrekin sjúkrahús í hverj-
um landsfjórðungi er stórt spor
í þá átt, því að þau draga úr
kostnaði margra þeirra sjúkra-
húsa, sem nú eru rekin, vegna
þess að þörfin fyrir þau verður
minni- samtímis sem sjúkling-
um er tryggð betri vist og full-
komnari læknisaðgerðir.
VERÐUR PRÓFSTEINN.
■ Ekki skal neinu spáð um,>
hver verða örlög frumvarps H.
V. En þar verður prófsteinn k
viðhorf þingmanna gagnvart
Pyeykj avík og landinu utan
hennar. Fylgjendur Reykjavík
urvaldsins munu snúast gegn
því, en þeir þingmenn, sem
gæddir eru sjálxstæðiskennd
og telja sig ábyrga gegn öðrum
en flokkfsomstu Rsykjavíkur-
valdsins, munu styðja það. Von
andi verða þeir í meirihluta.
Steindór Steindói*sson.
If
ALLTILAGI
rr
MENN fjasa og fjargviðrast
liður. Það er "og reynsían, að ’ og fárast og æðrast út af ýmiss
flest hinna stærri sjúkrahúsa, konar ósiðum með drykkju-
taka á móti fjölda sjúklinga,' skap og ólátum og árásum og
sem heima eiga utan þeirra barsmíðum og þjófnaði og inn
kaupstaða, sem þeir standa í,; brotum og hrakförum og slvs-
og eru þannig að nokkru leyti um, er stöðugt virðist fara í
landsspítalar. Styrkur sá, erjvöxt, og er svo sem engin
ríkið veitir þeim, er með öllu furða, þótt fólki ægi þvílíkur
trufla og æra fólk, svo að það
æðir áfram í hugsunarleysi og
veit ekki, hvað það gerir, tekur
ekki eftir neinu, athugar ekk-
ert, íhugar ekkert, skilur ekk-
ert og man ekkert, meðan á ó-
sköpunum stendur, og hávað-
inn, sem þessir töfrar berast á,
knýr það og keyrir áfram út í
>y ,.a'' >a!m ! 1?a ’ a , ófullnægjandi. Og þótt stjórn-! ógnarvoði, en hitt er mikil ófærur svo harkalega, að jafn-
svo Vlr IS ’ sem pessl 11 ar arfrumvarp það, sem nú liggur! furða, að fár eða enginn skulijvel þeir, sem helzt ættu ,að
fyrir alþingi um aukinn styrk1 minnast á að reyna að grafast kunna fótum sínum forráð, svo
til sjúkrahúsa bæti nokkuð úr> fyrir og taka fyrir raunveru-1 sem kennarar og prestar og
lega ástæðu þessa ófarnaðar, I læknar, geta ekki heldur sporn
skilji ekkert annað mál en það,
sem hann sjálfur talar. Þess
7 -V T «• n r r ÞH- U.XYX cWlULÖct DcCH UUAAUU Ui
vegna mun pað heöan i ira a- , M , ,,
T <r ■» r , v skak, er þao eng-in lausn mals-
varna hann a pvi mali, pangao
til bann fer að telja sér s.iálf- , ,'
— ' liag, að brefn Tiólitískt 6 S
ins. Hin eina viðunandi lausn
í áðurnefndu frumvarpi
ur þeirra afla í þjóðfélagipu, ^ 1 naf; ao H. V. Skal það nú rakið nokkru
taka það sem sjáirsagCaii hhit
hann ®pi aIItff oðru hver;iu' FULLKUMIN SJÚKRAHCS.
Blaðxð telur þa* hlutverk sitt, Það er auðsætt_ að e,kki er
að stmga a graftarkylum ihalds kleift kostnaðar vegna að koma
spillingarinnar. Og það yeit að upp fullkomnum sjúkrahúsum
þa er eðlilegt. að litli karlmn £ kverju læknishéraði. Heldur
við stora blaðið æpx af sars^ verður að hverfa að því ráði að
auka. Til þess er hann hafður, reisa nokkur stór og fullkom-
þar. En ,hann verður þá að in sjukrallús, sem dreifð eru
sætta sig við, að þasrgað sé um lan(jið Ein fyrsta byrjun
niður í honum með þeim ráð-j slíkrar stefnu er t. d. hið nýja
sjúkrahús hér á Akureyri. Við
um. sem ein virðast duga.
Þegar talað hefur verið um
nokkurt skeið við þennan litla
karl á hans eigin máli, mun
honum duga skammt, að blað
hans er stórt. Þá kemur í Jiós,
h''að hann er áíakanlega PÍNU
LITILL, ov hann mun þá fyrr
en varir VERÐA AÐ ENGU.
hlið þessara aðalsjúkrahúsa
verða svo sjúkraskýli í læknis-
héruðum, þar sem hægt er að
gera minni aðgerðlr. En þótt
slíkum sjúkrahúsum verði kom
ið upp, er augljóst, að rekstur
þeirra er ofviða öllum öðrum
en , ríkinu. Afleiðing sífellds
fjárskorts sjúkráhúsanna er, að^
spara þarf á, öllum sviðum.
Slfkt Hlýtur óhjákvæmilega að
léiða til þess, að bæði verður
sem varla er þó allur að ástæðu að við ákafanum og stöðvað
Iausu. Það er engu iikára en að Jsig, heldur berast með óðum
hún sé bannheilög, en ef svo • strauminum þangað til, að eng-
væri, ætti það líklega helzt að inn veit lengur sitt rjúkandi
stafa af því, að menn væntu sér ráð, og síðan, er öll hersingin
einhvers ábata af henni, og því er að örmagnast, er leitað á náð
er svo sem ekki að •meita, að ir vínguðsms um líkn og drukk
ódæmi hafa atvinnu í för með ið sem ákafast til að kyrra taug
sér á ýmsan hátt, svo sem lög-' arnar, og lánist þá ekki að
reglustörf, fangavörzlu, lækn-' ,,deyja“ (brennivínsdauða),
ishjálp og hjúkrun, viðgerðir byrjar’slysaferillinn: og óhappa
og viðreisn, fréttaritun, lík- verkin, mannsbani eins eða
krstusmíði, yfirsöngva, greftr- fleiri. Á eftir kemur „gikt“ og
un og efti'rmæli. | útsláttur með taumlausu eitur-
Þess háttar atvinnuvonum skammtaáti, krabbamein og
mun þó ekki einkannTega til að loks jafnvel sjálfsmorð sakir
dréifa,- heldur mun þetta allt leiða og lífsþreytu. Fyrir öðr-
vera eins konar ósjálfræði og um, sem geta ekki flýtt sér svo,
fyrirmunun, sem eru þó ekki að þeir fái fylgzt með straum-
neitt yfirnáttúrlegt fremur en inum, lendir allt í fálrni og
annað, sem á annað borð ger-vafningum, en í stað þess að
ist í raun og veru. Þetta á sér reyna að stilla sig vöðlast þeir
allt saman undirrót í meginein , líka ei-nihvern veginn áfram,
kenni menningar nútímans;; unz þeir falla í valinn úrtaug-
Það er nefnilega fylgifiskur aðir og af sér gengnir og verð'a
vélamenningarinnar. Það eru . bráðdauðir. Allt ber að einum
töfrar hraðans, sem ginna, brunni, og þótt menn skrölti á
villa, blinda, hylla, tæla, trylla, I Frh. á 7. síðti. "j