Tíminn - 20.10.1964, Blaðsíða 5

ÞRIÐJUDAGUR 23. okíóber 1864
5
Útgefándi: FRAMSÓKNARFLOICKURINN
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson ditstjórar Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson. Jón Helgason og índriði
G. Þorsteinsson Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson Frétta-
stjóri: Jónas Kristjánsson Auglýsingastj.: Steingrimur Gísiason
Ritstjórnarskrifstofur i Eddu-húsinu símár 18300—18305 Skrif
stofur, Bankastr. 7. Afgreiðslusimi 12323. Augl.sími 19523 Aðrar
J cskrifstofur, sími 18300. Askriftargiald kr 90.00 á nrán innan
I l=«tís. — í lausasölu kr. 5,00 éint. - Prentsmiðjan EDDA h.í
Lækkun álaganna
Eins og skýrt hefur verið frá hér í blaðinu, hefur
nefnd sú, sem ríkisstjórnin skipaði til að athuga skatta-
álögurnar í ár, komizt að þeirri niðurstöðu. að nauðsyn-
legt væri að gefa þeim skattgreiðendum, sem örðugast.
eiga með greiðslur, kost á sérstökum kreppulánum til
'lveggja ára. Með þessu játar nefndin, að skattgreiðsl-
lirnar séu nú þungbærari en þær hafa áður verið, þvi
að ekki hefur þótt nauðsynlegt hingað til að gefa mönn-
um kost á kreppulánum til að rísa undir þeim. Þessi
kreppulán leysa hins vegar ekki neitt vanda skattgreið-
enda, heldur raunverulega þyngja hann, þar sem vextir
myndu þá bætast á verulega hluta skattabyrðanna.
Því verður þess vegna ekki trúað, að þetta sé sein-
asta orð ríkisstjórnarinnar og flokka hennar í þessu
máli. Eftir að stjórnarblöðin gáfust upp við þá blekk-
ingu sina 1 sumar, að hér væri um raunverulega skatta-
lækkun að ræða, gáfu þau helzt til kynna, að skattarnir
hefðu orðið þyngri en ætlazt var til. í samræmi við það
er engin eðlileg og heilbrigð lausn til önnur en sú, að
skattaálögurnar, sem hafa verið lagðar á í ár, verði lækk-
aðar. Það er eina leiðin til að gera þær bærilegar fyrir
þá, sem harðast verða úti.
í samræmi við þetta, hafa Framsóknarmenn lagt fram
á Alþingi frumvarp um, að þessar álögur verði verulega
lækkaðar. Að óreyndu-verður því ekki trúað, að stjórnar-
flokkarnir snúist gegn þessu frumvarpi. Það er t. d. erfitt
að trúa því, að þetta frv-, fái ekki stuðning Alþýðuflokks-
ins eftir öll hin skeleggu skrif Alþýðublaðsins um skatta-
málin að undanförnu.
Verðmæti glatast
Þær fregnir berast nú af Austfjörðum, að mörg síldar-
skip bíði eftir afgreiðslu. Þó er ekki nema lítill hluti
síldarflotans enn á veiðum eystra Þetta sýnir glöggt ,að
nauðsvnlegt er að auka móttökuskilyrðin á Austurlandi,
og þó einkum bræðsluafköstin. Það breytir engu um
þetta, þótt hafnir verði síldarflutningar til fjarlægari
staða um hávertíðina
í þessu sambandi er sérstök ástæða að benda á það.
að tvö kauptún, sem liggja vel við veiðisvaeðinu og taka
nú á móti síld til söltunar, hafa engar síldarbræðslur
Þessi kauptún eru Djúpivogur og Stöðvarfjörður. Til þess
að hægt sé að taka síld tii söltunar, þarf einnig að hafa
síldarbræðslu við hendina. Ella fara mikil verðmæti for-
görðum. Því er nauðsynlegt. að síldarbræslum verði
komið upp á þessum stöðum
Hið opinbera verður að greiða fyrir þvi, að þessi mann-
virki komist upp Annað væri að láta verðmæti spillast
að ástæðulausu.
Ótti Mbl.
Mbl getur ekki leynt því að það er sáróánægt yfir
sigri Verkamannaflokksins 1 Bretlandi Þetta er ekki
óeðlilegt, því að sigur Verk'amannaflokksins vekur aukna
athygli á því sérstæða íyrirbrigði, að á Norðurlöndum og
Bretlandi eru jafnaðarmannaflokkarnir aðalandstæð-
ingar íhaldsins, en hér er sá flokkurinn, sem nefnir sig
því nafni, undirlægja þess. Það er ekki undarlegt þótt
Mbl. óttist, að þettit verði ýmsum óbrevttum liðsmönnum
Alþýðuflokksins nokkurt umhugsunarefni.
™Æ\

ISLENDINGAR hafa mikið
rætt og ritað um nauðsyn þess.
að gera atvinnulíf iandsrnanna
fiölbreyttara og minna háð
duttlungum náttúruafla, sem
við ekkert ráðunr við, en valda
velmengun í Iifi landsmanna
sum árin en liáifgerðu svelti
önnur.
Sérstaklega er yngra fólkið.
sem erfa á Iandið og ber skylda
til að nýta gæði þess, sem bezt
og hagkvæmast er að nýta, á
hugasamt um þessi mál. Því er
Ijós nauðsyn vísindalegrar
rannsóknarstarfsemi í þágu at-
vinnuveganna. fræðilegrar könn
una- á möguleikuni þeinr, sem
landið og sjóriun í kring um
það hafa upp á að bjóða, og því
er umfram allt ljóst, að við.
sem lítil þjóð og vanmáttug
efnalega verðum um fram-
kvæmdir. að bvggja á raunhæfu
vali um, hvað skuli hafa for-
gang og hvað bíða og þar á
ekkert annað að komast að, en
tiHitirf til almennra hagsmuna.
Ymsum hlýtur þannig að
gremjast sú staðreynd. að í pen
ingaflóði undangenginna ára
skuli íslendingar ekki ennþá
hafa talið sig hafa efni á að
smíða velbúið hafrannsóknar-
skip. svo mikið. sem bjóð þessi
á þó líf sitt 00 afkomu undir
sjávarafla og öll rannsóknar-
starfsemi á göngum ng lifnað-
arhát.tum nytjafiska ófullkomin
meðan ekkert slíkt rannsóknar.
skip er til.
Er ég var á ferðalagi f Banda
ríkjunum fvrir nokkru lagði ég
alllansa iykkiu á leið mína og
fó>- til Seattle í Washington-
fylki. sem er í Norðvestur horni
landsins. fyrst og fremst i
heim tilgangi að skoða Fiski-
fræðideild Washingtonháskóla
í Seattle. sem tvímælalaust. er
ein sú hezt útbúna í öllum
heimi. SérdeiHs hafði ég áhuga
á að kvnna mér lítjllega fisk-
eldi og fiskirækt á laxfiski, sem
stunduð hefur verið þar un-dir
yfirstjórn dr. Lauren R. Don-
aldson um áratuga skeið með
þeini árangri, að hann er orð-
inn víðfrægur maður og þekkt-
ur meðal allra þeirra, sem
verulcgan áhuga hafa á þessum
málum.
Dr. Donaldson hefur einu
sinni komið hiivgað til lands í
stutta heimsóki: og þekkir þvi
lítillega til aðstæðna hér, auk
þess sem hann hefur starfað í
Nnregi og víðar.
Ég get ekki í stuttri þriðj"
dagsgrein skýrt ítarlega það
kynbótastarf á laxfiski, sem dr.
Donaldson hefur stjórnað við
áðurncfndan háskóla um ára-
tuga skeið enda vantar mig
til þess næga þekkingu og sér
fræðikunnáttu.
En á fáar niðurstöður vil ég
þó nefna.
Árið 1932 hóf dr. Donaldson
kynbætur á regnbogasilungi og
voru stofnsilungarnir tæp 700
gr. hver og 4 ára gamlir, þegar
þeir voru fyrst kynþroska. Með-
al hrognafiöldi i þeim var 1000
hrogn. Vaxtahraðinn jókst á
næstu árum og fiskarnir urðu
yngri kynþroska, heldur en
hinn villti stofn. Þannig sýndi
dr. Donaldson mér tjörn með
2ja ára regnbogasilungi í, sem
hann kvað vera um sjöfalt
stærri, en regnbogasilungar er
JÓN SKAFTASON,
alþingismaður
yxu upp við eðlileg náttúru-
skilyrði.
Þegar kynbæturnar höfðu
staðið í áratug, náðu fyrstu sil
ungarnir kynþroska tveggja
ára og eftir hálfan annan ára-
tug hafði hrogriafjöldinn tvö-
faldast, eftir 26 ára kynbóta-
starf höfðu tveggja ára silung
ar fimmfalt fleiri hrogn en
forfeður þeirra höfðu 4ra ára
1932.
Eg veit, að leservdur skilja af
þessu, hversu mikla möguleika
íslendingar eiga á sviði fiski-
ræktar og fiskeldis, og þá ekki
sízt með ýmsar tegundir lax-
fisks, mcð allar ár sínar, vötn
og mcð fyrirhleðslum á ósum
og leirum, þar sem staðhættir
leyfa, enda fullyrti dr.‘ Don-
aldson við mig, að þarna væri
tækifæri fyrir okkur tii að
stofna nýja og arðvænlega at-
vinnugrein, og mikill, góður og
vaxandi markaður væri t. d.
í Bandaríkjunum fyrir lax og
silung, auk þeirra tekiva, sem
hafa mætti af stangaveiðinni.
Eg hefi það einnig eftir áreiðan
legurn heimildum, að í Wiscons
inríki í U.S.A. sé hverskyns
„sportveiði“, önnur stærsta at-
vinnugreinin í því ríki, því að
stangaveiðimenn þurfa ekki að
eins að borga fyrir veiðiréttinn,
þeir þurfa húsnæði og mat á
veiðistöðunum, þeir þurfa að
ferðast að heiman og til vciði-
svæðanna svo aðeins séu nokk
ur dæmi nefnd og allt gefur
þetta tekjur tii íbúa veiði-
svæðanna, hvort sem væri hér
á íslandi cða i Wisconsin.
Mér er tjáð af fróðum manni
um þessi mál, að nú megi telja,
að til séu um 25.000 stangveiði
dagar á ári liérlendis ef bönnuð
væri netaveiði. Á næstu 10
árum, fullyrti sami maður við
mig, að tvö eða jafnvel þre-
falda mætti tölu þessara stang
rein
veiðidaga, ef skipulcga og á
vísindalegan hatt væri unuið að
ræktun á laxfiski.
Vatnsdalsá liefir verið leigð
Bretum fyrir 1.2 milllj. króna
á ári ef allt :r talið.
íslenzkir sportveiðimenn eru
ekki sagðir hrifnir af þeirri
ráðstöfun og óttast um sinn
hag. En með ræktun- væri hægt
að auka svo mjög veiðimögu-
leikana að fullnægia mætti
þeirra þörfum og mjög veru-
legri eftirspurn útlendinga.
íslendingar hafa, því miður,
verið seinir að koma auga á
þá möguleika, sem hér eru til
staðar. Þó var hafin á vegum
ríkisins á árinu 1961 starfsemi
tilraunaeldisstöðvar í Kollafirði
undir stjórn Þórs Guðjónsson-
ar veiðimálastjóra, sem lært
hefir þessi fræði einmitt við
Washingtonháskóla undir stjórn
dr. Donaldson. Starfsemin í
Kollafirði hefir nú staðið í
rúm þrjú ár og gengið eftir at-
vikum vel. Það sem lielzt háir
er, að stöðin er enn þá ekki full
byggð né fullbúin tækjum. Mér
skilst, að búið sé að veita í
stofnkostnað til stöðvarinnar,
sem svarar V* hluta þess, sem
fullbúin stöð af svipaðri stærð
myndi kosta í Svíþjóð og úr
þesu verður að bæta.
íslendingar mega ekki ensi þá
einu sinni falla í þá gryfju, að
reyna að efna til nýjunga í
atvinnulífinu en skapa svo aL
menna vantrú á fyrirtækinu
með því að fullgera það ekki
eða klípa fjárveitingar til
reksturs þess, svo við nögl. að
útilokað sé að ná góðum
árangri. Ennþá er svo um Kolla
fjarðarstöðina, þótt vert sé að
meta að verðleikum það merki
lega skref, sem stigið var
1961 í fiskeldis- og fiskræktar-
málum með stofnun stöðvarinn
ar.
Það sem gera þarf helzt er
betta:
. 1. Ljúka þarf byggingu
stöðvarinnar og auka verulega
fjárveitingar til veiðimála.
2. Stuðla þarf að því, að ung-
ir og efnilegir íslendingar sér-
mennti sig í þessum málum.
3. Auka þarf þekkingu okk-
ar á vatnafiskpm íslenzkum og
á lífi í ám og vötnum með rann
sóknum.
4. Áreigendur og veiðimenn
þurfa að taka böndum saman
og vinna með öðrum þeim, sem
að vilja vinna, að eflingu fisk
Vækt.ar og fiskeldis.
Eg er ekki í minnsta vafa
um, að verði þetta gert, mun-
um við uppskcra ríkulega af
því fé, sem veitt er til þessara
mála.
ÞRIÐJUDAGSGREININ
Fyrstu sinfóníutónleikamir
Fyrstu tónleikar Sinfóníu
hljómsveitarinnar á þessu
hausti fóru fram í samkomusal
Iláskólans þann 8. október und
ir stjórn Igor Buketoff og með
Victor Schiöler sem einleikara.
Tónleikarnir hófust á forleik
Karls O. Runólfssónar að
Fjalla-Eyvindi. Verkið er að
mörgu leyti áheyrilegt og víða
alldramatískt og lætur hug-
myndaflug höfundar þar all til
sín taka. Hinn stækkaði hljóm-
sveitarbúningur verksins hefur
samt ekki aukið neinu veru-
legu við það, þótt túlkun hljóm
sveitarinnar væri í mörgu til-
liti góð.
Það kann að virðast all-
Framh. á bls. 14