Tíminn - 20.10.1964, Blaðsíða 9

ÞRIÐJUDAGUR 20. október 1964
TfMINN
9
húsíð?

Robert Kennedy sést hér vera að heilsa upp á fylglsmenn sína, er hann var á ferð um götur New York
fyrir skömmu. Með honum í bilnum er Hubert Humphrey, öldungadeildarmaður, sem nú er varafor-
setaefni demókrata. Hann bendir hlæjandi á nokkra, sem bera Goldwater-spjöld.
JHM-New York
KOSNINGABARÁTTAN og
kosningahitinn eru að ná há-
marki hér í Bandaríkjunum,
enda eru rétt tæpar þrjár vik-
ur til kjördags. Forsetakosn-
ingin vekiy skiljanlega mesta
eftirtekt, en þar á eftir koma
nokkrar öidungadeildar- og
rxkisstjórakosningar, og þar er
einna eftirtektarverðust bar-
áttan á milli Roberts (Bobby)
Kennedy og Kenneth Keating
hér í New York-ríki.
Mikill hiti er í þessari kosn-
ingu hér í New York, eins og
í öllum öðrum kosningum, þar
sem erfitt er að segja til um,
hver komi til með að bera sigur
úr býtum. Þegar Robert Kenn-
edy lét af störfum sem dóms-
málaráðherra í sambandsstjórn
inni í Washington og gaf kost
á sér sem frambjóðandi demó-
krata í öldungadeildarkosning-
una i NY, þá töldu flestir að
hann myndi vinna á mjög glæsi
legan hátt. f sjónvarpsdagskrá
hér fyrir nekkrum dög-
um sagði Kennedy að nú áliti
hann sig vera að dragast aftur
úr Keating hvað fylgjenda-
fjölda snertir. „Það eru þrjár
vikur til kosninga“, og ég get
enn unnið kosninguna".
Þessi kosning er á margan
hátt óvenjuleg og á sama tíma
er hún „týpísk" bandarísk
kosningabarátta. Þau málefni
sem fratmbjóðendurnir tveir
hafa fitjað upp á í þessari bar-
áttu eru mörg og misjöfn, —
merkileg, og fela í sér hina ó-
líklegustu þjóðfélagshópa og
menn. f þessari kosningu, eins
og öðrum kosningum í NY,
skiptast kjósendur niður í
hópa sem eru byggðir á þjóð-
emi eða litarhætti; hér er tal-
að um pólska kjósendur, þýzka
kjósendur, gyðinga-kjósendur,
svertingja-kjósendur og jafnvel
Puerto Rico-kjósendur. Þetta
er nokfcuð, sem maður verður
mjög mikið var við í kosning-
um hér á austurströnd landsins,
en áherzlan á þessi þjóðfélags-
brot eninnkar þegar lengra inn
í landið er komið. Önnur um-
ræðuefni, sem telja má ó-
venjuleg, eru áhrif John F.
Kennedy á kosninguna, og neit
un Keatings að. styðja Gold-
water sem frambjóðanda repu-
blikana í forsetakosningunni
Trúmál skipta hér miklu máli
þar sem álitið er að finna megi
sérstaka kosningahegðun á með
al mótmælenda. kaþólikka. eða
Gyðinga.
Aldurstnunurinn á milli þess
ara tveggja manna eru 26 ár.
en þrátt fyrir það eru báðir
á’.itnir vera mjög hæfir og góð
ir stjórnmálamenn, og báðir
hafa glæsilegan feril að baki
sér; sem gerir baráttuna mun
erfiðari fyrir báða tvo. Kenn-
eth Keating er 64 ára gamali
New York-búi og hefur eitt
mestu af sinni ævi i stjórnmál-
um annaðhvort í ríkinu sjálfu
eða í Washington. Robert Kenn
edy er 38 ára gamall, fæddur
í Massachusetts, en hefur eytt
sinni starfsævi að mestu í þágu
sambandsstjórnarinnar í Wash-
ington, fyrir utan þann tíma
setn hann stjórnaði forsetakosn
ingu bróður síns, John heitins
Kennedy.
Robert Kennedy gaf kost á
sér í þessa kosningu, segja póli
tískir sérfræðingar, vegna þess
að hann fékk ekki varaforseta-
framboð flokksins; í öðru lagi
vegna þess að hann vissi að
hann myndi ekki verða dóms-
málaráðherra áfram; og í
þriðja lagi þar sem það er ósk
hans að halda áftam í póli-
tísku lífi. Slagorð demókrata i
New York þesas dagana er:
„Robert Kennedy getur gert
meira fyrir New York“, en
republikanar hafa snúið því við
og segja: „New York getur
gert meira fyrir Kennedy". —
Bæði þessi slagorð hafa nokkuð
til síns máls, í fyrsta lagi þar
sem það er enginn vafi á að
Kennedy yrði góður þingmaður
fyrir NY, og ? öðru lagi þar
sem hann er ásakaður fyrir að
ætla sér að nota NY seim stökk
pall upp í Hvíta húsið í Wash-
ington. Robert svarar því til að
Johnson verði án efa kosinn
í ár og aftur endurkjörinn 1968
— þannig að hann sjálfur ætti
ekki kost á embættinu fyrr en
1972 og þangað til væri langur
tími og margt gott hægt að
gera í millitíðinni.
Keating hefur japlað mikið
á því að Kennedy sé alls ekki
New York-búi, heldur hafi
hann gert „innrás" inn í ríkið
til þess eins að notfæra sér
það í eiginhagsmunaskyni. Þó
svo að Kennedy hafi verið fædd
ur f Massachusetts. þá eyddi
hann meir en helming af æsku
sinni í New York-ríki, þar sem
faðir hans bjó og nú er hann
fluttur þangað aftur í tilefni
af framboðinu. Þessi ásökun
Keatings hefur meira en nokfc
uð annað eyðilagt sigurmögu-
leika Kennedys að svo komnu
máli.
Þegar Kennedy afréð að gefa
kost á sér, þá var það álitið
að hann væri nú frír og frjáís
imaður og laus við sfcugga bróð-
ur síns, sem hefur fylgt honum
hvar sem hann fer. Eins var
það álitið að nú myndi reyna
eingöngu á hans eigin getu í
stjórnmálum. Þessu er nú samt
ekki þannig variðx í dag; —
skuggi JFK hvílir yfir þessari
kosningu og hvar sem Robert
Kennedy fer, sér fólfcið mann.
sem er mjög líkur hinum látna
forseta. Það er ekki nóg me.ð
að þeir séu líkir í fasi, heldur
tala þeir líka eins og ræðitr
þeirra hljóma eins. Það er
sannað imál að hinn látni bróð
ir Kennedys, á bæði eftir að
draga að og hrinda frá kjósend
um, og þetta stafar m. a. af
eftirtöldum atriðum: 1) Fólk
sem kaus JFK 1960 finnur
hvöt hjá sér til að kjósa Robert
í ár. 2) Warren-skýrslan er ný-
búin að rifja upp morðið á for-
setanum og mer.n eiga eftir að
kjósa Robert vegna sektartil
finningar eða samúðar 3) Eins
hjálpar það mifcið að heita
Kennedy. 4) Sumir eiga eftir að
kjósa Keating vegna þess að
þeir segja að Kennedy-fjöl-
skyldan sé orðin of valdamikil
5) Aðrir segja að þó svo að
hann heiti Kennedy. þá hafi
hann engan rétt til að gera
„innrás" í New York, og svona
mætti lengi telja.
í síðustu kosningum í New
York fengu deenókratar 55%
af öllum atkvæðum - í New
York-borg, en í ár getur farið
svo að Kennedy missi töluvert
af þessum atkvæðum yfir til
Keatings. Þetta stafar frá þvi
að Gyðingamir, sem flestir
kjósa demókrata, styðja nú
Keating vegna þess að hann hef
ur mikið fyrir þá gert. ítalirn-
ir, sem einnig eru vanir að
kjósa demófcrata, eru enn ekki
búnir að fyrirgefa Kennedy
fyrir að gera svo mifcið úr yfir-
heyrslunni á Mafia-glæpamann
inum Valachi á sjónvarpinu s.l.
vetur, seim þeir álitlu vera mifc
inn álitshnekk fyrir ítali. Þessi
ásökun var byggðð upp af
Keatingmönnum, en staðreynd
in er sú að Kennedy réði hér
litlu, heldur var það þingnefnd
f Washington sem stjðrnaði
vfirheyrslunni, sem heimsfræg
er orðin. Keating hefur einn-
ig náð . miklu fylgi á meðal
Þjóðverja og íra, en Kennedy
hefur mjög sterkt fylgi á meðal
Svertingja og Puerto Rikana,
sem er mjög stór kjósendahóp
ur.
Kennedy er eKki sá eini sem
á við vandamál að etja í þess-
ari kosningu, mótherji hans,
Keating á einnig við erfið
vandamál að glíma. Hann er
að ljúka við fyrsta kjörtímabil
sitt í öldungadeildinni, þar sem
hann hefur staðið sig mjög vei
og getið sér orðs í málum eins
o.g * d. jafnréttindafrumvarp-
inu og hann vai fyrsti þingmað
urinn sem spurði opinberlega
um eldflaugastöðvar Rússa á
Kúbu, sem síðar leiddi af sér
Kúbumálið. Keating þótti vera
heldur íhaldssaimur á sínum
tíma, en síðan hann var kjör-
inn í öldungadeildina hefur
hann orðið mjög frjálslyndur í
srðum og gjörðum, sem hann
varð að vera til að ná kosningu
i New York-ríki Hans versta
vandamái í þessum kosningum
er það að hann neitaði að
stvðja framboð Goldwaters, og
hótaði að segja sig úr flokkn-
um ef Goldwater næði útnefn
ingu. Að vísu sagði Keating sig
aldrei úr flokknum, en hann
cfc’tar enn að styðja forseta-
efni flokksins Keating út-
skýrði þetta ■< sjónvarpsfundi
með blaðamönnum á þessa leið:
..í'e álít skoðanir hans (Goid-
waters) á alrnennings- og al-
þjóðavandamálurr vera svo frá
brugðnar mínum eigin skoðun
um að ég sé ekki hvernig ée
gæti stutt hann (Goldwaterl —
við erum að öllu leyti mjög ó
sammála" Hér í New York er
sá orðrómur uppi að Keating
ætli nokfcrum dögum fyrir
kosningar að lýsa yfir stuðn
ingi við Goldwater Hann hef-
ur þverneitað þessu og segir
að þetta sé tómur demókratan
i-óður ne hað af vprsta tatrf
Meðan Keating þjanmar að
Kennedv með að segja að sá
síðarnefndi hafi eert ,.innrá=“
' New York oa ætli sér að vinna
á gamalli frævð- un notar
Kennedv tækifærið og minnir
fólk stöðugt á klnfriinginn inn
an renuþlikanafiokksins og
neitun Keatings að stvðia Gold
water Keatina kvartar undan
þvf að Kennedv vilji ekki ræða
um gjörðir sínar sem öldunga-
deildarmanns. heldur tali hann
eingönau um forsetakosningarn
ar. Þetta er að vissu leyti satt.
bar sem Kennedv hefur átt erf-
itt með að finna að þing-
mennsku Keatings. þar sem sá
síðarnefndi hefur staðið sig
vel að áliti CJew York-búa. —
Kennedv reynir allt hvað hann
getur til að draga Goldwater
inn í kosningi:na á sama tíma
og Keating bverneitar að tala
um forsetafcosnin?arnar. en
heiimtar aftur k móti að mót-
herji sinn ræði eingöngu um
mál. sem varða New York-ríki
Á sama tíma og þeir rífast
um ofangreind málefni. þá líða
þeir og fyrir þá staðreynd að
þeir eru of mifcið sammála um
efni, seim eru mjög áríðandi í
þessum kosningum. Á meðal
þessraa mála eru t. d.. tillaga
til lækkunar á kosningaaldri
frá 21 árs niður í 18 ára: jafn-
réttinda og samþúðarmál: báðir
vilja þeir ríkisaðstoð til al-
mennings- og einkaskóla. og
eins eru þeir sammála um
mörg önnur málefni sem varða
NY-ríkið sjálft
Eins og málin standa í New
York í dag þá er svo til óimögu-
legt að segja til um hvor þeirra
beri sigur af hólmi. Kennedy
byggir sigurmöguleika sína mifc
ið til á sigurmöguleikum John-
son i rfkinu, (en það er álitið
að hann fái 1,5 milljón fleiri
atkvæða þar en Goldwater).
Keating hefur aftur á móti góð
ar vonir um að kjósendur
„kljúfi atkvæðaseðilinn". en
það gerist þegar menn kjósa
t. d. demókrata í forsetakosn-
ingunni, en republikana í öld-
ungadeildarkosningunni Þessi
kosning er tvimælalaust ein
hver sú merkasta í þcssuro
kosningum. sem nú eiga sér
stað hér í Banaaríkjunum, þar
sem svo til ómögulegt er að
spá á einn eða annan veg um
úrslitin f gæ- var þa? Kenn
edy. en í dag er það Keatino
og á morgun hver veit?
£