Tíminn - 14.11.1964, Blaðsíða 5

LAUGARDAGUR 14. nóvember 1964
TIMINN
'SP <$■
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: i-órarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Ir.driði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson Aug-
lýsingastj.: Steingrímur Gíslason. Ritstj.skrifstofur i Eddu-
húsinu, símar 18300—18305. Skrifstofur, Bankastræti 7. Af-
greiðslusími 12323. Auglýsingasími 19523. Aðrar skrjfstofur,
sími 18300. Áskriftargjald kr. 90,00 á mán. innanlands — í
lausasölu kr. 5,00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f.
Hvar er auðstéttin?
í Sjálfstæðisflokknum eru 90—95% af auðstétt lands-
ins. I honum er að finna langsamlega flesta þá menn,
sem mest græða á vaxandi dýrtíð og verðbólgu og því
skipulagsleysi í framkvæmdum, að það skuli sitja fyrir,
sem peningamenn vilja gera, án tillits til þess, hvort það
er nauðsynlegt eða ekki.
Er það kannski einhver tilviljun, að auðstéttin hefur
skipað sér undir merki Sjáfstæðisflokksins?
Nei, það er engin tilviljun. Það er vegna þess, að Sjálf-
stæðisfokkurinn er stofnaður af henni til þess að gæta
hagsmuna hennar og vinna fyrir hana. Þess vegna fylk-
ir hún sér um hann.
Það er hins vegar ekki vænlegt til fylgis, að þetta
sé mjög opinbert. Þess vegna er reynt að leyna þessu
með því að kalla Sjálfstæðisflokkinn flokk allra stétta.
Þessvegna læst flokkurinn oft fylgjandi ýmsum umbóta-
málum og veitir þeim brautargengi, þegar aðrir flokkar
eru búnir að afla þeim vinsælda En flokkurinn gætir
þess vandlega, þegar alþýðustéttir þá þannig smásneið-
ar, að stóru sneiðarnar komi í hlut auðmannanna.
Stjörnarstefnan, sem ríkir í landinu í dag, er stefna
Sjálfstæðisflokksins. Það er kákað við viss umbótamál til
þess að leyna hinum rétta tilgangi stefnunnar, sem er
sá, að veita peningamönnunum sem mest frelsi og oln-
bogarými til að ná þjóðarauðnum og þjóðartekjunum
sem mest í hendur sínar.
Þess vegna mæta nú margar nauðsynlegustu fram-
kvæmdir afgangi meðan unnið er að mörgu því, sem
vel má bíða. Þess vegna er þrengt með hækkandi verð-
lagi, vaxtaokri og lánsfjárhöftum að framtaki hinna
mörgu efnaminni einstaklinga. Þess vegna gerist það,
að kaupmáttur daglauna verkafólks fer minnkandi hér
á landi meðan hann eykst stöðugt í nágrannalöndunum,
þótt þjóðartekjurnar hafi ekkert aukizt meira þar en
hér.
Hér geta menn séð hið rétta andlit íhaldsins, þegar
búið er að draga umbótagrímuna og allra stéttargrím-
una frá því. Til þess að fá rétta hugmynd um stefnu
og starf Sjálfstæðisflokksins þurfa menn heldur ekki
annað en að spyrja: í hvaða flokki er auðstéttina að
finna? Hana er vitanlega að finna í þeim flokki, sem
gengur erinda hennar.
Áhrifin frá Hitler
Þegar veldi Hitlers var mest i álfunm, var hann
mjög dáður af ýmsum áhrifamönnum Sjálfstæðisflokks-
ins. Þeir lýstu nazistum, sem mönnum með „hreinar
hugsanir". Þeir tóku upp ránfuglsmerki sem flokksmerki
að hætti nazista. Þeir stofnuðu málfundafélög verka-
manna eftir þýzkri fyrirmynd. Um skeið gengu Heim-
dellingar í einkeqnisskyrtum
En jafnskjótt og veldi Hitlers hnignaði. hvarf að-
dáunin á Hitler, a.m.k. opinberlega. En lengi lifir í
gömlum glóðum. Alltaf öðru hvoru ganga aftur í dálkum
íhaldsblaðanna áhrifin frá Hitler Sá var áróður Hitlers
að kalla andstæðinga sína óþarfa og bvi ætti að láta þá
hverfa. Þessi málflutningur Hitlers er nú m]ög stundað-
ur í íhaldsblöðunum. Stundum er eins og heilar setn-
ingar í áróðursritum hans séu teknar iipp orðréttar. A.
m.k. er munurinn svo lítill, að það leynir sér ekki hver
uppsprettan er.
ERLENT YFIRLIT
Nýr forsætisráðherra Japan
Líklegur til að verða athafnasamari en fyrirrennari hans.
SUMARIÐ 1960 urðu miklar
óeirðir í Japan í tilefni af því,
að gerður hafði verið varnar-
samningur milli Japans og
Bandaríkjanna til 10 ára Það
voru aðallega stúdentar, er
stóðu fyrir mótmælum gegn
samningnum. Þáverandi for-
sætisráðherra Japans, Nobus-
uke Kishi, hugiðst í fyrstu að
bæla þessar óeirðir niður með
harðri hendi. Harka lögi eglunn
ar mæltist hins vegar svo illa
fyrir, að endalokin urðu þau,
að Kishi varð að segja af sér.
Þá varð forsætisráðherra Hay-
oto Ikeda, sem sagði af sér nú
um mánaðamótin vegna heilsu
brests.
Atburðirnir, sem leiddu til
fráfarar Kishis, hafa rifjast
upp vegna þess, að það er
bróðir hans, Eisaku Sato, sem
hefur tekið við embætti for-
sætisráðherrans af Ikeda.
Hann tók við embættinu síð-
astl. mánudag. Sama daginn
hófust í Japan miklar mótmæla
göngur og mótmælafundii und
ir forustu stúdenta vegna þess,
að kjarnorkuknúinn bandarísk
ur kafbátur heimsækir nú
hafnir í Japan. Mótmæli þessi
hafa farið friðsamlega fram,
enda hefur lögreglan haft fyr-
irmæli um að fara gætilega.
Sato er þó yfirleitt harðskeytt
ari en bróðir hans, en sennilega
lætur hann fall hans sér verða
til varnaðar.
ÞAÐ mun vekja undrun
ýmsra, að þeir bræður bera
ólík nöfn. Þetta stafar> af
venju, sem sennilega er bund-
in við Japan. Ef maður giftist
konu, sem er einbirni, tekur
hann venjulega nafn hennar,
þar sem nafn ættarinnar myndi
annars falla niður. Þeir bræð
ur eiga það sem sagt sameig-
inlegt, að þeir hafa gifzt kon-
um, sem ekki eiga nein systkini.
Kishi þótti vera hörkutól
en margir telja Sato enn
harðskeyttari. Einkum sé hann
þó líklegur til að verða harð
ari í skiptum við andstæðing-
ana. Þeir Sato og Iketa höfðu
verið vinir frá banræsku, en
en þó bauð, Sato sig fram gegn
honum í júlímánuði síðastl, er
það kom til atkvæða í viðkom-
andi flokksráðum, hvort Ikeda
ætti að vera forsætisráðherra
áfram. Sáralitlu munaði á fylgi
þeirra. Stao hélt því fram, að
vinátta mætti ekki hafa nein
SATO
áhrif á þessi mál. Hann deildi
einkum á Ikeda fyrir það, að
hann væri of linur í skiptum
við andstæðingana, einkum þó
kommúnista. Þá væri hann ekki
nógu sjálfstæður í skiptum við
Bandaríkin.
Sato hefur þó jafan eftir
síðari heimsstyrjöldina, lýst sig
fylgjandi góðri samvinnu við
Bandaríkin og talið samvinn
una við þau einn hornstein
japanskrar utanríkisstefnu.
Hann er hinsvegar talin lík-
legur til að sækja það mun
fastar en fyrirrennarar hans,
að Japan fái aftur yfin-a.j yf-
ir Okinava. Þá er Sato talinn í
hópi þeirra stjórnmálarnanna,
er vilja stórauka verziun við
Kína. Sato segir, að halda eigi
verzlun og stjórnmáluni að-
skildum.
SATO verður 63 ára gamall
í marzmánuði næstkomandi.
Hann er kominn af þekktri
ætt. Að loknu lögfræðiprófi
gekk hann í þjónustu járn-
brautanna og var orðir.v, for-
stjóri þeirra, þegar síðari
styrjöldin hófst. Hann þótti
sýna í því starfi, að hanr, væri
bæði góður skipuleggjari og
traustur stjórnandi. Eftir styrj
öldina gerðist Sato starfsmað-
ur hjá Yoshida, er var forsæt
isráðherra um sjö ára skeið.
Yoshida fékk svo mikið álit
á honum, að hann vildi gera
hann að ráðuneytisstjóra sín-
um. Bandarísku yfirvöldin neit
uðu þessu í fyrstu, þat sem
Kishi var þá undir ákæ.-n fyr-
ir stríðsglæpi og ekki þótti
því skynsamlegt að veita bróð
ur hans mikil völd. Svo fór að
ákæran gegn Kishi var látin
falla niður og fékk Yoshida þá
leyfið til að gera Sato að ráðu-
neytisstjóra. Því starfi gegndi
hann í nokkur ár 03 hlaut
þannig mikinn kunnugleika er
mun nú koma honum að góðu
gagni. Jafnframt hóf hann af-
skipti af stjórnmálum og gekk
í Frjálslynda flokkinn, sem Yos
hida tilheyrði, en hann er einn
helzti aðili þeirrar flokkasam-
steypu, sem nú fer með völd í
Japan. Sato komst þar brátt til
valda, var. kjörinn þingmaður
og hlaut ýmis mikilvæg trún-
aðarstörf. Hann er talinn hafa
átt mestan þátt í því, að Kishi
bróðir hans var kjörinn for-
sætisráðherra á sínum tím.a, en
Sato varð fjármálaráðherra í
stjórn hans í stjórn íkede var
Sato verzlunarmálaráðherr;:, en
siðan vísinda- og tækrimála-
ráðherra.
MIKIL átök urðu nú um það
að tjaldabaki, hver skyldi
verða eftirmaður Ikeda Sjálf-
ur er Ikeda talinn hafa helzt
kosið Ichiro Iíono, sem hefur
undanfarið gegnt sérstöku'ráð-
herraembætti, er það heyrði
undir að sjá um Ólympíuleik-
ana. Það réð hins vegar bagga
muninum,! að bæði Yoshida og
Kishi studdu Sato. Niðurstaðan
varð því sú, að Ikeda mælti
einnig með Sato og 'hann var
síðan tilnefndur samhljóða af
flokkasamsteypunni. er stend
ur að ríkisstjórninni.
Margt þykir benda til, að
Sato muni reynast traustur
forustumaður. Það eykur m a.
tiltrú til hans, að hann er
þekktur fyrir að eiga ýmis á-
hugamál utan við stjórnrrálin.
Hann iðkar golf og fulglaveiðar
í tómstúndum og tekur þátt
í ýmsum fornum venjum, t. d.
sérstakri tedrykkju. Hann hef
ur mikinn áhuga fyrir kvik-
myndum og þykir vel dómbær
á listrænt gildi þeirra. í kynn-
ingu þykir hann aðlaðandi.
enda glaðvær spaugsamur og
orðheppinn Hann vinnur sér
fljótt traust þeirra, sem
hann starfar með Hins
vegar er hann ekki alltof
laginn samningamaður þvi að
hann vill ráða. Þess vegna er
því spáð, að stjórn hans sé
líkleg til að valda breytingum
á ýmsum sviðum, en stjórn
Ikeda hefur verið fundi? það
mjög til foráttu, að hún hafi
verið aðgerðalítil Þ.Þ.
J
Nýtt heftí af
kefand Review
NÚ ER KOMIÐ nýtt hefti af
Iceland Review, ársfjórðungsrit-
inu, sem hér er gefið út á ensku.
Þetta síðasta hefti er 60 blaðsíð-
ur að stærð, vandað að efni og
öllum frágangi sem fyrri hefti rits
ins, mjög myndskreytt og prentað
á góðan myndapappír.
fslenzku utanríkisþjónustunni
eru m. a. gerð sérstök skil í þessu
hefti, sem hefst á ávarpsorðum
utanríkisráðherra, Guðmundar í.
Guðmundssonar. Agnar Kl. Jóns-
son, ráðuneytisstjóri, skrifar um
utanríkisþjónustuna og þróun henn
ar, Pétur Thorsteinsson, sendi-
herra, um ísland í NATO og
OECD — og Thor Thors, sendi-
herra, skrifar um ísland í Sam-
einuðu þjóðunum Myndir eru af
öllum sendiherrum íslands erlend
is, skrá yfir sendiráð, ræðismenn
og vararæðismenn íslands. Enn-
fremur eru í þessu hefti myndir
frá fundi fastanefndar þingmanna
sambands NATO, seim haldinn var
hér i sumar.
Sigurður A. Magnússon, blaða-
maður, skrifar um íslandsheim-
sóknir ensk-ameríska ljóðskálds-
ins W. H. Auden og birt eru tvö
ljóða hans um ísland: Journey to
Iceland", úr fyrri ferð hans hing
að — og „Iceland Revisited", sem
Auden orti eftir íslandsferðina í
sumar.
Steingrímur Hermannsson skrif
ar um vísindarannsóknir á ís-
landi og birt er myndafrásögn af
heimsókn hertogans af Edinborg
til landsins i sumar. Þetta eru
myndir, sem Ólafui K. Magnús-
son tók af hertoganum, m. a. við
laxveiðar í Borgarfirði. Þá er
mynds'kreytt grein um bjargsig í
Drangey eftir Þorstein Jósepsson
Framhald á 3. síðu.