Alþýðublaðið - 22.05.1954, Blaðsíða 4

«
Laugardagur - 22. maí 1954
Otgeftsdl: Alþýöuflokkurlim. Rltstjóri eg ibyTgCarmaear:
Bunibcl Vcldimarssoo Meðrítstíóri: Kelgi Sæmundsso*.
Fréttastjórt: Sigvaldi HfálmarssoiL BloBunemu Loftur 60«
mundssoD og Björgvin Guömundsson. Auglýsingastjóri:
Emma Möller. Ritstjórnarsímar: 4901 og 4902. Auglýsinga-
, tómL' 4908. AfgreiCslusími: 4900. Alþýöuprentsrciöj an,
Brg. 8—10,. ÁaixifUrver6 15,00 á min. I lcusasölu: 1,00.
: Vígsla áburðarverksmiðjunnar
..SNEMMA í vor hóf áburðar-
verfcsmiðjan í Gufunesi fram-
leiðslu á íslcnzkum áburði.
Hfafði bygging verksmiðjuhús-
anna gengið með meiri hraða
en dæmi eru til áður hér á
íandi um byggingafram-
kvæmdir.
Áætla'Æ hafði verið, að með-
alafköst verksmiðjunnar yrðu
um 50 tonn af áburði á dag,
þegar hún væri komin í fullan
gáng og byrjunarörðugleikar
aHir yfirstignir. Nú er svo
komið eftir tiltölulega stuttan
reynslutíma, a'ð dagsafköstin
eru orðin 55—-60 tonn, eða mun
meiri en sérfræðingamir reikn
uðu með.
; Hefur blaðið fengið upplýs-
ingar um, að nú sé verksmiðj-
ap búin að framleiða 1700 tonn
af áburði e'ða nálega 35 þúsund
sifkki. Mikið af þessum áburði
er komið út um sveitir landsins
og farið að bera hann á túnin.
f dag fer fram viðhafnarmik
il athöfn í Gufunesi. Áburðar-
verksmiðjan verður vígð að
viðstöddu mifelu fjölmenni.
Mun forseti íslands, herra Ás-
geir Ásgeirsson, leggja horn-
stein, en síðan verða ræður
fluttar af landbúnaðarráðherra
og formanni verksmiðjustjórn
ar. 11, 1
Me'ð þessari verksmiðju er
stóriðnaðurinn að halda inn-
reið sína í landið, og er það
von manna, að ekki Iíði á löngu
þar til fleiri slík fyrirtæki bæt
ast við. Sennilega verður sem-
entsverksmiðjan næst, enda
hefur nú þegar orðið mikill
dráttur á byggingu hennar.
Hlýtur það að spara marga
milljónatugi. í erlendum gjald-
eyri, þegar allur tilbúinn áburð
ur og allt sement, sem þjóðin.
notar, verður frámleitt innan-
lands og aðeins flutt inn nokk-
ur aukaefni til framlefðslunn-
ar.
Innlend áburðarframleiðsla
hlýtur að örva bændastétt
landsins til stórra átaka í rækt-
unarmálunum. Og mikið ör-
yggi ætti að vera að því fyrir
Iandbúnaffmn. að framIe|í?St('Ia
tilbúins áburðar er komin inn
í landið. SérstaMega er þetta
býðingarmikið á tímum óvissu
og ófriðarbættu.
Albvðublaðið sér bví ástæðu
tO að árna bændastétt landsins
heilla me'ð bið mikla mann-
virki. sem vígt er í dag og feng
ið íslenzkum landbúnaði til
bvðmsrarmillar þjónustu um
alla framtíð.
Gakkfu í kirkju þína.
ALMENNI bænadagurinn er
á morgun. Vér lifum í heimi
ótta og óvissu. Ofriðarhættan
vofir eins og Damoklesar-sverð
:yfir höfði mannkynsins. Blóð-
ug borgarastyrjöld geisar í
Indó-Kína. Enginn veit, hve-
nær þær ófriðarglóðir geta
orðið að alheimsbáli. Og aldrei
befur þvílík ógn staðið af styrj
aldaræðinu, sem einmitt nú.
Á einu sviði er íslenzk þjóð
öðrum kristnum þjó'ðúm til
fyrirmyndar. Hún hefur engan
ber. Hún elur æsku sína upp
við birtu friðarhugsjónarinn-
ar, en ekki í skugga óttans af
notkun múgmorðstækja nútím
ans. íslenzk þióð á þá heitustu
ósk, AD FÁ AÐ VERA f
FRIÐI FYRIR ÖÐKUM ÞJÓÐ
UM. En þrátt fyrir það lifir
lliún eins og hernaðarþjóðirnar
sjálfar í lamandi ótta við ógn-
ir styrjaldanna. Það er á valdi
• tveggja mestu hervelda heims-
■ins að veita mannkyninu ör-
yggi og leysa það af óttanum.
En bera bau gæfu til að gera
það? I bá átt virðast málin a.
• m. k. ekki hafa b«óazt ennbá.
Enginn barf íiry* Fað að efast,
að mannkynið þráir ekkert
beitara en bað. Albýða allra
landa hyll'r bræðralacrshug-
siónina. Þe"ar andi hennar
hefur gegnsvrt þióðfélögin, er-
um vér miklu nær því marki,
að friður haldist í heiminum.
Á sama hátt er það annar
hymingarsteinn friðar í ver-
öldinni, að takast megi að út-
rýma neyð og skorti. Hungrað-
ur er maðurinn flestum rándýr
um grimmari. Nú ræður mann
kynið yfir slíkum töfrum
tækni og vísinda, að engan
barf neitt að skorta, ef séð er
fvrir réttlátri skintingu fram-
leiðslunnar. Þroskim og efling
iafnréttisandans er því einníg
áfangi til varanlegs friðar í
heiminum.
Sá þáttur í starfi íslenzku
bjóYfkirkjunnar að hafa almenn
an bænadag einu sinni á ári,
hefur mælzt miög vel fyrir.
Sundurlynd þjóð finnur, að
hún þarf á því að halda að sam
eina hug sinn á hátíðarstund-
um. Á þessum bænadegi vilia
nrestar landsins sameina þióð-
ina í bæn um FRIÐ QG
BRÆaORALAG meðal allra
bióða. I þeirri bænagiörð
skvldi bióðin öil verða þátttak
andi. Slík ítök á fritÍP’T? os
bræðralap-shugBÍón í allra hjört
um, jafnt vantrúaðra sem trú-
aðra, að beir geta af fölskva-
lausri einlægni kronið blíð við
blið í kirkju sinni og beðið af
biarta um frfð og örvggi og
bræðra'ag, okkar þióð og öll-
um þióðum tii handa.
Auglýsið í Alpýðublaðinu
Jakob Sverdrup:
n
¥9
NÝJA ameríska varnarmála
stefnan verður enn um sinn
brennidepill umrseðna á - al-.
þjóðavettvangi, og er því ærin
ástæða til að rifja upp aðalat-
riði þeirra sjónarrniða, sem þar :
koma fram. í
í stjórnartíð Trumans Oar
mest á slagorðinu „varnargarð
ur“. Það reið á að fylla sam-
stundis upp í þau skörð, sem
Sovétríkin reyndu að rjúfa í
yarnargarða vesturveldanna í
því skyni að færa út yfirráða-:
svæði sitt. í Evrópu íeiddi
þessi stefna til nokkurs árang-
urs. Framsókn Rússá í Þýzka-.
landi var stöðvuð með „Berlin
arloftbrúnni", tilraunir komm
únista til að ná. .völdum í
Grikklandi mistókust með öllu,:
og Júgósla.víu vár.. gért kleift
að losa sig undan .rússneskri
stjórn. Og yiðhorfin' í Évrópp
éru, þegar á heildina ér litið,-:
orðin syó'traus.t,- að styrjaldar-
hséttan er nú að „flestrá áliti
minni en nokkru sinhi undan-
farin ár. '
En - þessi - „varnargarðs-'
stefna“ hentaði ekki eins yel,
aðstæðum annars staðar í heim
inum. í Kóreu brauzt út styrj-
öld, og í samræmi við stefnu
vesturveldanna um sameigin-
legar aðgerðir í árásartilfell-
um gripu þau inn í styrjöldina
og tókst eftir miklar fórnir að
brjóta árásarmennina á bak
áftur. Þau settu sér einungis
það takmark að fylla upp í
skarðið í yarnargirðingu, sem
rofnað hafði, og lögðu sig því í
ýtrustu framkróka um að
hindra, að stríðið breiddist út.
Það var mikill pólitískur á-
vinningur að unnt reyndist að
takmaréa stríðið við Kóreu
eina. En hernaðarlega séð var
það bó árásiarmönnunum í hag.
Stríðið var háð á stað, sem var
kommúnistaríkjunum hentugur
og með vopnum, sem voru
þeim hagfelld. Bandaríkin
gátu aðeins í smáum stíl net-
fært sér flugflota sinn, og enn
síður atómsprengjuna.
HÖFUNDUR þeirrar gagnmerku greinar, sem hér birt ^
-ist, Jakob' Sverdrup, ritar að staðaldri fyrir Arbeider- ^
bíadet í Osló, aðalmálgagn nor'ska Alþýðuflokksins, grein-
ar um viðhorf í uíanríkismálum. — Skýrir hann í grein-
inni ýmis ný viðhorf repúblikana í varnarmáluntnn. og
hafa íslerizkir blaðlesendur ekki átt þess kost að fræðast
mikið um þessi efni fram til þessa.
S '
s
s
s
s
S'
. 'V.t‘ 't.i ■
Dwight D. Eisenhower.
Bæði pólitískt og hernaðar-
iega er „varnargarðsstefnan"
eingöngu miðuð við hervarnir
— eins og orðið sjálft felur
reyndar í sér. Sökum hins
mikla tjóns Amerikana í Kór-
eu olli þetta vonhrigðum og ó-
ánægju.
Átti alltaf að láta Ráðstjórn-
arríkin eiga frumkvæðið — fá
að velja stað og stund til árás-
ar og vopnin til baráttunnar,
meðan hin voldugu Bandaríki
urðu að þeytast heimsendanna
á millí til að „fylla í skörðin“ á
varnargarðinum, án þe=s að
geta að nokkru notfært sér
hina tæknilegu yfirburði sína?
Þannig komu vandamálin mörg
um fyrír sjónir, og í kosninga-
baráttunni uppskáru repúblik-
Vísnakeppni um Faxana
NÝLEGA var efnt til vísna-
samkeppni meðal félaga í
Kvæðamannafélaginu Iðunni,
en yrkisefnið voru Faxar Flug
félags íslands.
Fjöldi manns tók þátt í þess
ari vísnakeppni, og létu menn
gaminn geisa Vítt og breitt.
Þátttakendur notuðu allir dul-
nefni í keppnmni. Sérstök dóm
nefnd var skipuð til að dænja
tíjn beztu vísuna, og varð hún
sammála um, að eftirfarandi
vísa skyldi hljóta þá viður-
kenningu, en höfundur hennar
reyndist vera hinn kunni
kvæðamaður, Jósef Húnfjörð:
Hönd guðs vígi hæðar fíug
háð á skýja vegi,
merkan knýi manndóms hug
móti nýjum degi.
Mikið líf er í starfsemi
SKvæðamannatfélagsins Iðunn-
ar, en félagar þess teljast nú
um 130. Eru fundir haldnir
reglulega á hálfsmánaðar fresti
yfir vetrarmánuðina.
Nokkur sýnishorn úr vísna-
samkeppninni:
Faxi keppni þolinn þrár
þrýtur kjax-na snilli,
vaxi heppni folinn frár
flýtur stjarna milli.
Gullinfaxa gasmmurinn
geisar dags á línum,
ferðalags er flugstjórinn,
frama vaxinn sínum.
Fljúgðu meðan fjörið grær
ferskt í sálar grunni
Faxinn laðar fólkið nær
fljott með kynningunni.
Faxar þandir fjörsprettum
flestra landa milli
greiða vandann gestunum,
glæða andans snilli.
Laxinn smýgur ósa ár
iðustrauminn svarta.
Fáxinn flýgur happa hár
himins flauminn bjarta.
Greiða leið um loftin blá
líða þýðir fákar
skreiða breiðum skýjum á
skríða víðar flákar.
Hálofts fríðu Faxarnir
fljúga um víða geiminn,
frjálsu þýðu fákarnir
flytja lýð um heiminn.
i anar stórfellda fylgisaukningu
! vegna kröfu sinnar um virkari
athafnar í utanríkismálum.
Það var ekki svo auðvelt að
efna þetta loforð, er til kast-
ánna kom, því að undir núver-
andi kringumstæðum hljóta
Sovétríkin að eiga frúmkvæð-
ið —- ,og álla’ tíð méðs'n þáu'eru-
; ógnvaldur heimsins. En stjórn
Eisenhowers varð að aðhafast:
éitthváð; og þann -12. janúar
s;Í:gerði Ðulles hsiminuxn
kunh hinu nýju sjónarmið
Bándaríkjamahna- í varnarmál
únum. (Þessi stéfna hefur híot,
ið nafnið „New Look“ á
| e’nsku.)Hinn , tauði. þr-áður.
heíiriar er að hájís áíiti þessi:
..Grupdvallai-ástæðan i var í
fýrsta lagi sú að treysta á getu-
okkar til að svara árás sam-
stundis með þeim vopnum og
á þeim stöðum, sem við ákveð-
um sjálfir. Nú geta varnar-
rnálaráðuneytið og herfaringja
ráðin byggt herstyrki vora
þannig upp, að henti vorri póli
tík, í stað bess að verða að hafa
mikinn viðbúnað á öllum þeim
stöðum, sem fjandmennirnir
geta valið um og koisið sér.“ í
fljótu. brasði kunna þessar til-
lögur að virðast mjög skynsam
legar, en við nánari íhugun
gáfu þær tilefni til nokkurs
kvíða. Og að'alundixrótin til
þess uggs og ótta var þessi:
Átti að mæta hvaða smáárás
sem væri — eins og t. d. árás-
inni á Suður-Kóreu — með at-
ómspreneiuvarpi á Moskvu
eða Peking og hleypa þannig
af stað nýrri heim'sstyrjöld?
Bandarískir blaðamenn hafa
látið þes.?iar spurninsar dynja
á Eisenhower og Dulles, og
svar heirra hefur verið eitt-
kvqð á þe«sa leið:
Þessi nvia stefna er í raun-
ínni ekkí alves ný. Það væri;
rangt að telia hana hyltingar-
kenndia. Það, sem kenningin
snýst um. er einungis það að
byggia hennaðaráætlanir vor-'
ar á srrundvelli beírra fram-
íana í víghnnaðartækni. sem-
orðið h'.afa ef+jr c''ðustu heims-
stvriöld. Þe+tia táfcnar það eitt
að nota he'lþrigða skvnsemi í
hervörnmri irorum. Það er ekki
nm það að ræ«q að hæt.ta með
öllu við hjn'ar staðbundnu
varnir. Víð vilinm bara ekki
b’nda okVnr -íHít ad rnæta árás
einnngis rno^ rSrn.uin á árásar
st.aðmim. 'hessu nevðum.
vér fiandmannírm til að íhuo-a,
hvar vér imnmrtt svara árás-
iri'ni. Þetta er sam.a vrundvall-
ana't.riðij ram xdðkurkennt var
af hoím Ifi hió^um, er börðust
í Kóreu. hocr.qr x-vnqr lystu yfir.
að nvrri innrqq mundi ekki
endilega svqraí innan endj-
marka JCórpu önilun um a5
endurgi.pidq árásirtia á samri.
stund S:Pm bún vnori parð. VIri
hmf.q m.iöcr miVp áhrif í bá átt
3^ hræðq hir(rr,pniegaUl árá'sar-
aðila frá fvnVuottunum sínum.
Svarið við þessu vandamáli:
um staðibundið stríð verður
(bess vegna það, að menrx vilja
i Framhald á 7. síðu-