Tíminn - 13.12.1964, Page 19

SUNNUDAGUR 13. desember 1964
19
hundruð mánaðarlega fyrir
ekki neitt. . .“
Þegar Ellen brá honum um
fégræðgi varð hann mjög móðg
aður. Skyldi hún ekki spaug?
Hélt hún að hann væri svik-
ari og ævintýramaður?
Tæplega var Shaw mjög ást-
fanginn, það var honum ekki
eiginlegt.
Aftur á móti hafði hann
yndi af að gera hosur sínar
grænar fyrir kvenfólki, sem
hann kynntist. Hann hreyf
konur með persónuleika sín-
um, hann skrifaði þeim ástríðu
full og eggjandi bréf, stríddi
þeim og móðgaði.
Hann eltist við konur án
þess að meina neitt með bvi
pottum og pönnum diskum og
bollum o.s.frv.
Shaw var slæmur í fæti og
varð að gangast undir marga
uppskurði
Hann hoppaði um á öðrum
fæti og enginn hugsaði um
hann. Charlotta sá að við svo
búið mátti ekki standa og tók
hús á leigu utan við borgina
og ákvað að hjúkra honum þar.
Hún gerði honum Ijóst, í al-
varlegu samtali, að hann ætti
á hættu að verða aumingi.
Hann svaraði með því að
spyrja hana hvort hún vildi
giftast sér.
G.B.S. hefði ekki verið sá,
er hann var, ef hann hefði
ekki reynt að láta koma í ljós
Charlotte og Bernhard Shaw á götu í London áriS 1932 á leið
tll htns nýbyggða lelkhúss, Shakespeare Memorial Theatre. sem
þáverandi Prlns af Wales, núv. hertogl af Wlndsor, opnaðl.
og Charlotta hafði aðeins gam-
an af.
Vinkona þeirra hjóna, hin
fræga Beatrice Webb skrífar í
dagbók sína: „Auðsjáanlega er
hún (Charlotte) ástfangin af
þessum hrífandi kvennabósa
og hann hrifinn af henni á
sinn kuldalega hátt.“
Þrátt fyrir að Charlotta væri
hrifin og jafnvel ástfangin, var
hún ekki ringluð og lömuð
eins og í Róm forðum. Hún
naut samvistarinnar við hinn
mikla rithöfund og hafði
ánægju af viðræðum og þeirra
sameiginlegu áhugamálum.
Ef til v»ll hefði hú'n, samt
sem áður, ekki gifst Shaw ef
hún hefði ekki haft vissa með-
aumkun með honum. Barn-
æska hans hafði verið erfið,
eins og hennar. Móðir hans
sinnti honum lítt og því síð-
ur heimílishaldi.
Hennar eina áhugamál var
hljómlist og uppbúið rúm eða
reglulegar máltíðir voru ekki
á dagskrá hjá henni.
Þegar Charlotta kynntist
Shaw, bjó hann með móður
sinni og systir, en milli þeírra
var lítið samband. Shaw svaf
og borðaði í vinnuherbergi
sínu og þar ægði öllu saman:
bókum og pappír matvælum.
broslegar hliðar í málinu. Char
lotta hafði sem sé leigt hús
fyrir þau þess vegna varð að
senda hana eftir leyfisbréfi og
hring til að bjarga heiðri henn
ar og hann síðan að hoppa á
öðrum fæti á hjónavígsluskrif-
stofuna með henni.
Um sjálfa vígsluna sendi
hann nafnlausa frétt til blaðs-
ins „Sfjaman" svohljóðandi:
„Sá atburður skeði í gær, að
er kona og maður nokkur óku
framhjá fógetaskrifstofunni í
Henriette Street, Covent Gard-
en, fengu þau skyndilega löng-
un til að líta þar inn. í augna-
bliks fljótræði gifti hann þau.
Konana var írsk hefðarkona að
nafni Miss Payne-Thownshend
en maðurinn heitir George
Bernhard Shaw . . .“
í fréttinni minnist Shaw á
auðæfi brúðarlnnar, en segír:
„að vegna þess að hinn ham-
ingjusami brúðgumi er gras-
æta, hefir það enga þýðingu
fyrir hann.“ Og síðan óskar
hann þeim langs og hamingju-
ríks hjónabands.
Og honum varð að ósk sinni,
því að þrátt fyrír að þau voru
bæði yfir fertugt, entist hjóna-
bandið í 45 ár eða þar til
Charlotta dó árið 1943. Char
Framhald á 22. síðu.
TlMINN
ÞÁTTUR KIRKJUISINAR
StórmenniS í neyð efnns
Ehn stendur „gustur geðs og
gerðarþokkh' af spámanni
Júdeufjalla, sem stundum er
kallaður „síðasti spámaðurinn"
En sannarlega er hann ekki
hinn síðasti, nema þá sem tákn
sannleikans og blysbera sann-
leikans á hverjum tíma. Gæt-
um við ekki fundið eítthvað
af Jóhannesi skírara í andleg-
um stórmennum dagsins í dag.
Eru ekki Luthuli og sr. King
minnsta kosti brot af því sama
sem hann var, og að vissu
leyti eru enn þá stærri enn þá
áhrifameiri. Þeirra rödd get-
ur hljómað um alla veröldina
á einum sólarhring eða nokkr-
um andartökum. Jóhannes tal-
aði vart yfir fleiri en nokkr-
um hundruðum eða þúsundum
í eínu. En hann átti góða
áheyrendur. Meira að segja
hver prestur og boðberi fagn-
aðarboðskapar Krists gæti
fundið eitthvað sameiginlegt
með sér og sínum starfsferli
við þennan brautryðjanda
Kriststímabilsíns. Já, gætum
við ekki öll, eða hvert ein-
stakt okkar, sem á annað borð
eigum einhverja andlega_þrá
eða hugsjónaglætu fundið
skyldleikann við stórmenni að-
ventunnar. Og í frásögn dags
ina í dag er hann smár, fullur
efa og geig.
Og væri það ekki einmitt
þar, sem við finnum bezt skyld
leikann við hann. Satt að segja
er eitthvað gott við þetta.
Hví ættum við að skammast
okkar fyrir smæð og auðmýk-
íngu, þegar þessir stóru eins
og Jóhannes skírari og Jesús
Kristur sáu ástæðu til að
barma sér?
Og unga fólkið ætti að minn
ast þess, að Jóhannes er tákn
æskunnar á hverri öld með
hverri kynslóð. Hann er storm-
urinn, sem gjörði uppreisn
gekk ríkjandi síðum og regl-
um, laut hvorki kóngi né trú,
gekk með herðasítt bítlahár.
át hvorki né drakk að tízku-
siðum hinna heldri og viður-
kenndu, og lét sig þeirra orð
og aðstöðu einu gilda.
En svo skílur á um leiðir.
og þó ef til vill ekki svo mjög.
Unga fólkið ætlar alltaf hærra
og lengra, þótt því kunni að
missýnast um takmarkið. Og
Jóhannes ætlaði líka að lyfta
heiminum hærra og lengra. Og
hann hafði valið sér hugsjón,
fyrírmynd og takmark. En það
var ungur frændi hans, sem
átti að koma því í framkvæmd,
sem hann hafði dreymt um,
þennan prestsson úr auðninni.
Og svo — jú, hann talaði
með krafti og eldmóði um
komandann aðventuherrann
undursamlega. Og að hann
væri ekki einu sinní verður
að leysa skóreimarnar hans.
Rödd hans var eins og norð-
anstormur, sem „gráfeysknu
stofnana bugar og brýtur og
bjarkirnar treystir um leið og
hann þýtur“. Þar var engin
miskunn. „Þér nöðruafkvæmi",
segír hann við höfðingjana og
heldra fólkið. Hann á ekki
handa því snefil af virðingu.
Svo talar hann um það svo
sem visin tré og fúaspækjur,
sem verði höggvið upp eins
og drasl og kastað á eld til
að rýma fyrir því, sem kem-
ur hínu nýja, hugsjónum sem
verða að veruleika, spámanns-
draumum, sem rætast.
En í dag er hann kominn
í helgreipar efans. Felldur í
fjötra. Fluttur í fangelsi. Rödd
hans er byrgð bak við þykka
múra dýflissunnar. En þeim
mun hærra hljómar önnur
rödd. Sú raust er tregaþrung-
inn seiður efans og uppgjaf-
arinnar í hans eigin barmí.
Var þetta ekki allt til einsk-
is? Til hvers var eiginlega allt
hans brambolt? Allar ræðurn-
ar, allt kappið, sjálfsafneitun-
ín, erfiðið, uppeldið, þegar
hann beið þess í fjötrum ef-
ans og fangelsisins að deyja
fyrir kóngsins mekt.
Hann fann, að raunverulega
hafði enginn tekið mark á
þessu gjálfri hans, hvort sem
það var til lofs eða lasts. Eng-
inn kom að hjálpa. Öllum virt-
ist nú á sama standa. Og ætli
þessi vinur og frændi sem
hann hafði vígt til starfs í
fljótinu helga, yrði nokkurs
meira megnugur? Hann sem
meira að segja sat í veizlum
með FariseUm og tollheimtu-
mönnum á víxl, klæddist eins
og fínt fólk og át og drakk
eins og eðlilegur maður?
Hann mundi svo sannarlega
hverfa í fjöldann óðara en
varði. Hann hugsaði ekki einu
sinnu um að lifa eins og spá-
maður. Þeir höfðu þó alltaf
reynt að hefja sig út og upp
yfír fjöldann. Eitthvað líkt
þessu hugsar brautryðjandinn
mikli. Og sannarlega fann
hann rödd sína deyja út eins
og veikt bergmál í eyðimörk
efasemdanna. Og þá sendir
hann vini sína til að spyrja:
„Ert þú sá sem koma skal?
Eða eigum við að bíða eftir
öðrum?“
Og við þurfum víst ekki að
vera spámenn til að skilja
Jóhannes, hafa meira að segja
reynt eitthvað svipað.
Til hvers er þetta allt? Ég
sagði við ykkur um daginn,
eitt kvöldið hérna í kirkjunni,
að skýrslur mundu sanna, að
hæsta lagi 10 af hverju
hundraði manns hér í söfnuð-
inum fyndi þörf hjá sér til
að koma inn fyrír dyr í kirkju
sinni einu sinni á ári. Og það
mun láta nærri, að einn af
hverju þúsundi sæki messur
safnaðarins að jafnaði. Það
hefur flogið fyrir, að þetta
muni samt vera einn kirkju-
ræknasti söfnuður borgarinn-
ar. Hvað er þá um kirkjur fs-
lands og kristilega trúrækni
yfirleitt.
Gætum við ekki margir
prestarnir á þessum aðventu-
tíma tekið undir með þessum
stóru spámönnum og haft að
yfirskrift orð Jesú þegar hann
telur með engu hægt að
gera fólkinu til hæfis, að
minnsta kosti ekki fyrir hann
og Jóhannes. Hann segir: „Við
höfum spilað fyrir ykkur, en
þið viljið ekki dansa. Við höf-
um sungið sorgarljóð en þið
hafið ekki grátið. Honum
finnst fólkið eins og óþekk
börn, sem ekki fáist- til að
Ieika sér, hvað svo sem reynt
sé að gera fyrir þau. Og seinna
átti hann eftir að segja við
lærísveina sína, þegar allir
voru að yfirgefa hann: Af
hverju farið þið ekki líka?
Þannig getur efinn leikið alla.
Við verðum að vinna þetta
allt í trú, þótt enginn árang-
ur sjáist. En er það nú víst?
Er söngnum, bænunum, ræð-
unum, gjöfunum, erfiðinu, pen
ingunum, stundunum, æfingun
um, er þessu öllu kastað á
glæ? Ætlum við að loka kirkj-
unni? Hvaða svar fékk Jóhann
es? Blindir fá sýn, haltir
ganga, daufir heyra, líkþráir
hreinsast, dauðir fá líf að nýju.
Og var ekki einn lærisveinn
eftir sem sagði við Jesús. Til
hvers ættum við að fara ann-
ars. Þú einn hefur orð lífs-
ins: Einn ^r nóg. Eitt ljós, og
ÖH hin geta af því tendrast.
Jólaljós kristilegrar menníng-
ar. Árelíus Nielsson.
BRÉF TIL BLAÐSINS
Tíminn 12. nóvember 1964
greinir frá því, að þingmenn
Framsóknarflokksins í Suður-
lands- og Austfjarðakjördæmum
flytji nú þingsályktunartillögu
um akvegasamband um Suðurland
milli Austfjarða og Reykjavíkur.
Tillagan beinist að því, að full-
komin rannsókn fari fram á
vegastæði og vegagerð á þessari
leíð og verði framkvæmd hið
fyrsta.
Enginn vafi leikur á því, að
þarna er fitjað upp á miklu nauð-
synjamáli og vonandi sér Alþingi
sér fært að samþykkja þessa tíma-
bæru tíllögu, svo hægt sé að ganga
úr skugga um, hvort mögulegt sé
að leggja akveg yfir Skeiðarár-
sand. Eg hef oft heyrt talað um
það, að þýðingarlaust sé að brúa
Skeiðará vegna hlaupa, sem koma
með fárra ára bili úr Vatnajökli
og sópa öllu með sér, sem á vegi
þeirra verður. Eg vil engan dóm
leggja á slíkt, til þess skortir mig
kunnugleika og þekkingu, en
verði þessi möguleiki rannsakað-
ur af þar til hæfum mönnum,
hlýtur hið sanna að koma í ljós.
Reynist fært að leggja akveg sunn
an við Vatnajökul frá Reykjavík
til Hornafjarðar, er til nokkurs
að vinna þar sem leiðin milli
þeirra staða mundi styttast um
ca. 480 km. Það svarar til einnar
dagleiðar. Telji yfirstjórn vega-
mála hér á landi aftur á móti ekki
fært að leggja í slíka vegagerð að
lokinni rannsókn, vil ég benda
háttvirtum alþingismönnum, Aust
firðingum svo og öðrum, sem hlut
eiga að máli, á að leggja Aust-
fjarðaveg um Sprengisand. Miðað
við Egílsstaði á Fljótsdalshéraði,
styttir það leiðina frá Reykjavík
um 250 km. frá því sem nú er.
Til Vopnafjarðar styttist leiðin á-
móta mikið. Meiri verður þó stvtt-
ingin, ef miðað er víð leiðina
sunnan Vatnajökuls. Samkvæmt
núgildandi leiðabók er Reykjavík
— Egilsstaðir um Suðurland 750
km„ en leiðin um Norðurland er
talin 730 km. til Egilsstaða. Leið-
in um Sprengisand er lauslega
áætluð eftír landabréfi 480km. til
Egilsstaða.
Þessi vegur mundi væntanlega
liggja upp frá Galtalæk á Landi,
yfir Tungnaá á Haldi, norður með
Tungnafellsjökli að vestan, austur
norðan við Trölladyngju, sunnan
við Dyngjufjöll, norðan Vaðöldu
og Upptyppinga, þar yfir Jökulsá
á Fjöllum og Kreppu og norður
á þjóðveginn rétt austan við
Möðrudal. Vegarstæði er viða gott
á þessari leíð. Mikill meirihluti
Framhald á 22. síðu.