Alþýðublaðið - 02.06.1954, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 2. júní 1954
alþýðublaðíð
ÞEGAR VIÐ kommn ofan á
forýggjuna var verið að koma
norsku útflytjendunum, •— sem
vorú fleiri hundruð, um borð.
Fólkið þrengdi sér saman við
borðstokkinn og þeir, sem voru
á bryggjunni, kölluðu kveðju-
orð til ættingja sinna og vina,
sem voru komnir um borð. •—
...Skrifaðu mér, Andrés, og ég
bið ,að heilsa Gunnu, ef þú
kemur við í Chicago11. Svona
kveðjuorð heyrðust yfir allan
gnýinn.
AÚs staðar ber það sama fyrir
augu mér, það eru þessir ó-
hreinu og tötralegu, pólsku
Gyðingar, — stelpur, sem hrópa ana 1 sólsk;n’.. en svo dimmai
iávarhásk
með bláa slæðu, ásamt liðsfor-
ingja. upoi í brúnni, þau voru
að horf.a á dansinn.
— Það er skipslæknirinn og
vinkona hans. sagði Estermann.
Næsti dagur var líkur þeim
ívrri, við komum norður fvrir
Skotland o? sáum skozku klett-
í land, strákar, sem axla sig
úti við borðstokkinn og eru loð
mæltir. Bátsmaðurinn tilkynn-
ir að nú séu farþegarnir orðn-
ir 800. þegar Svíarnir og Norð-
mennirnir séu komrhr um borð.
Aðeins Pólverjarnir eru 300.—
Me'ra get ég ekki athugað að
sinni, því að ég verð að gefa
mér góðan tíma til þess að
kveðja Karlottu, sem litur út
eins og hún sé að biðja fyrir
mér.
— Skrifaðu. þegar þú kemur
vestur. heyrðist sagt í hópnum,
sem stendur umlhverfis okkur.
• — Skrifaðu, segir Karlotta.
— En ef .ég kemst nú ekki
vestur.
— Ekki segja þetta, ekki gera
gys.
— Nei, ég skal skrifa.
Það er hrónað og kallað, og
vindurnar glamra. Ungur og,
sæmileg.a snotur pfiltur nemur
staðar við hliðina á mér og
veifar líka til Karlottu.
— Nice girl, segir hann.
‘Svo kynnir hann sTg miög
kurteislega. Estermann frá Skot
landi, á leið til New York. Og
viið erum allt í einu orðnir
tveir um að kveðja Karlottu,
og það er eins og það sé heldur
léttara fyrir mig. Svo 'blæs eim
pípan í briðia sinn, þá er hróp-
að falskt húrra, og „Norge“
smýr nefinu út á fjörðlnn. Far
vel. föðurland, norska sumar
ög Karlotta. Hún veifar lengi,
ein sog hitt fólkið, svo sézt hún
ekki lengur, og skipið brunar
lit fjörðinn.
Veðrið var dásamlegt allan
daginn, og þetta var unaðslegt
jflerðalag meðfram strönd/inni.
Það kom: í Ijós. að Estermann
þessi, sem var skozkur Gyðing
ur, var allra skemmtilegasti ná
ungi, með honum var frændi
ihans frá New York.
Eg fékk klefa, ásamt bect:um
tveimur, og beir höfðu wthisky
sem beir héldu að væri ágætt
rneðal við sjóveiki.
En fvr«t veðrið var svona
gof.t héi’dum vpílj að engiinn
þvrft.i að óttast sjóveiki.
í Krisiansand fórum við í
land, ásamt nokkrum stúlkum.
sem við höfðum komizt í kvnni
við: ein beirra var í rauðum
kiól. Það var Jónsmessulhátíð
einhvers staðar. en við kom-
umst ekki þansrað, við urðum
að fara um borð aftur, án bess
að eeta nokkuð skemmt. okkur.
Þegar við komum aftur um
borð, fór ég að skoða mig um.
Mér sýndist skipið einna helzt
lík.iast briggja hæða húsi. Niðri
á botninum, í kiaúaranum. var
Pólverjunum hrúgað niður
þegar þeir gátu ekki verið uppi
á efstu bújum. Aús staðar voru
þrengsú, jáfnvel í klefanum,
þar sem við5 Estermann og
frændinn sátum fram á nótt,
drukkum púrtara og pale ale.
Okkur var sast, að það ætti
að dansa á þilfarinu. en það
kom okkur ekki við. Við heyrð-
um harmóníkutónanna álengd-
ar. og þegar ég fór unn til að
athuga glauminn, sá ég stúlku
með kvö’diriu, og þá fór að
kólna.
Um nóttina lá íirar-t.a boka
yfir haíinu. „Nor»a“ Jét skips-
lúðurinn drynja öð-n fcworu. og
hinlr átta hundruð farþegar
voru allir meira og minna
sm“vk:r.
Um morpuninn 27. júrf fc^fðu
beir Estermann og frændmn
f?rið snemma. á fætur o® út úr i
FYRIR réttum fimmtíu árum fórst Amertkufar Sam-
einaða guftts-kipafélagsins danska, ,,Norge“ á Elinarrifi
suður af kletti, sem kallaður er Roekall og er norður af
Skotíandi. Fórust yfir.. 600 rnanns af áhöfn og farþcgiim
skipsins, en I?0 hjörguðust. Meðal þeirra var 1S ára gamali.
Norðmaður á leið vestur um haf. Hann varð síðar víðfrægt
skáld uiidir nafninu Herfláan Wildenvey. Wildenvey heí-
rr lýst atburði þessum í sjálfsævisögu sinni, og fer sú
frásögn hér á eftir. Svo einkennilega víídi til, að Isíend-
ingur var í hópi þeirra, sem björguðust um leið og Wilden-
vey, og átti hann mikinn þátt í að ráða fram úr vandanum.
Ókunniigt er, hver þessi íslendingur var, en ráð hans
gáfust skipbrotsmönnunum svo vel, að björgunin mun
ebki hvað sízt hafa verið honum að þakka. Kaflinn er úr
bókinni ,,Pá vilde veier“ og þýðingin gerð af Karli ísfeld
rithöfundí.
klefanum. Þeir höfðn ekki sag.t ....
orð við rnív enda þótt é.® væri : af,ur> °& eL ®S hetði ekki verið
vakandí Éf fann. að ép var að §r’PÍun af mörgum hjálpandi
verffia sióveikur, en vildi ekki höndum og inn/byrtur, hefði ég
minnast á bað. i farið f s5óinn- ,E« man ennÞá
Þegar ép var béss trar. að1®iLjr ungri stúlku á rauðum
biair voru farnir ætlaðj ég | ^em hjálþaði tíl að öraga
líka á fætur. Klukkan var inn á þúfarið. Ég man enn-
rærri bví hálf átta. en bað var Þa bvernig óttmn um að ég
fremur dauft um borð. Niðri. Wndi farast stóð-ristu-r í hyern
lestirini hevrðist barnsgrátur. ] andlitsdrátt: hún hafði aiveg
iag og nöldur. skipunarorffi j siáifri sér. Þegar ég
hevrðust fr4 brúnrú. bað var jvar a.tur kommn jnn á þilfar-
Gðaþoka. Ég fór í buxur og , ið, varð mér það lióst, að eng-
iakka, stakk barum fótunum nm t;ma mátti evð’a til ónýtis.
Eg sá, að þilfarið var farið að
haúast grunsamlega mikið, fólk
ið rann út að öðrum borðstokkn
um, tómur bátur békk í k.öðl-
unum. hann hafði helt úr sér
áhöfninni í sjóirm. Neyðar-
merki skipsins hljómaði eins
og undirrödd, VH'thúsund örvænt
ingaróp. bátar láau brotnir á
í nýju skóna mína msð spenn-
unum yfir ri’stina.
Estermann kom ofan.
— Þeir vita ekki lengur hvar
við erum, sagði har.n, •—• bokan
hefur viút þá.
En skipið er samt á fuúri
ferð.
Ja, bað er náttúrlega engin
hætta á ferðum.
— Ég er dálítið sjóveikur,
sagði éff.
Fáðu þér whiskv, sagði
hann qg rétti m.ér flöskuna.
í sama biú heyrðist ógurleg-
ur brestur. Éa hentist með fíösk
un:a í hendinni eins og faúbyssu
kúla ofan í koiuna hans Ester-
manns. Hann hafði nærri þyí
brotið vegginn. Því næst heyrð
um við merkí frá vélarmminu,
og skipið fór fulla ferð aftur
á bak.
Það -ná engin orð yfir þá
skelfingu. sem greip íólkið um
allt skipið.
— Komið þið börnunum mín
um unp á þilfarið, (heyrðist
kveinað neðan úr lestinni.
Estermann þaut upn á efsta
þilfar, og ég á eftir. Þar uppi
Nú fyrst veitti ég því eftir-
tekt, hvað bungt er i sjóinn og
aú ger^pr ein sog í skriðlbraut.
Ég sé í svip liðsforingja með
skammbyssur í höndunum,
þeir eru alvarlegir í svip og
þögulir; þeir vita, hvað bíður
þeirra.
Maður á skyrtunni einni sam
an kemur hlaupandi til mín;
upp, hann er í skinribuxum og
eins og selur átektar við eruiin.
álveg a5 hvolfa bátnum, ©:n
loksins náum við honum, og nú
róum yiffi bartu aí öúum kröfífr
um. Eina hættan er sú, að þeir,
sé.m á eftir okkur synda, nái
í bátinn. Ef einri grípur í bát-
inn ennibá, erum við glataðir,
Burt! Róið sem ákafast.
■Niú var orðið Ijótt að sjá
,.Norge“. Það stóð upp á end-
ann og rak afturendann up.p
í loftiS og fólkið rann út í sjó-
inn og sökk hundruðum sam,-
an. 1 lesiirin; eru fiögur hu.ndr-
uð-PóI'verisr. sem ekk gátueinu
Vnni bonfzt uop á bilfartð.
Það eru liðnar tíu mínútur frá
því sk’U:ð strandaði. oq nú sekfc
ur bað bá og begar. Ennibá gef-
ur það íieyðarmerki, við erum
komnir um bundrað metra
burtu og erum 'hræddir um, aö
við sökkvum um leið og sk'piö
sekkur, os við róum af öúum
kröftum. Svo skeður það. ÞaÖ
héyrast drunur og dynkir,
vatrisstrdkuririn stendur upp i ■
ioftið, og h el j arsk rokkurinn
st:n?así á kaf.
'Nú hevrast ekk; neyðarmerk.i
lengur, við róum úfróður burt
frá þes-um hræðilega stað.
En allt í einu siáum við sker,
og við verffium að breyta stefnu.
Enginn okkar er kunnugur á
.þessum slóðum, en við vitum,
að við hljótum að hafa rekizt
á klett úti á reginihafi. Við ró-
um hví í aðra átt os> siáum hina
hann heldur á seðlabunka í
hendinni og bindur um hann iú- ~
& . biorgunarbatana langt a undan
snæri. •— Er langt í land? segir
hann, og ranghvolfir í sér aug-
unum. Svo steypir hann sér
í s.ióinn.
Um leið og ég horfi á eítir
manrsinum, sé ég bát niðri, og
i bonum eru aðeins tveir menn.
Ég hendi mér ofan í bátinn,
sem fyúist um leið af fólki. Ég
heyri menn segja á dönsku:
Við skulum hafa okkur
bylgjunum og fólkið barðist burtu annars förunl við niður
Við að halda ser a floti, eg sa
Ijósa sumarfrakkann bans Est-
ermanns og Ijóshærða kollinn
á m.essadrengnum, sem hafði
borið okkur púrtara og pale ale,
og, mér til mikiúar skelfingar
sá ég stúlkuna í rauða kjólnum.
Þau börðust öú við að balda
sér á floti.
meo soginu, þegar skipið s.skk-
ur. í ’
Við róum burtu, en litú bát-
urinn. þetta var minnsti bátur
sikipsins, er þegar orðinn yfir-
fullur. Þegar við róum burtu.
koma margir syndandi á eftir
okkur. Sá, sem næstur er, gríp-
ur í bátinn, við drögum ihann
okk.ur, þeir hoppa á öldutopp ■
unurn, alveg eins og báturinn
okkar.
Með okkur er danskur há-
set.i. Mat.hiesen að nafni. Hann
segir: — Það býðir ekkert aö
róa í neina sérstaka átt. Viö
getum ekki siglt. Við verðum
að halda kyrru fyrir þar sem
v;ð erum. þangað til skaparinn
sendir okkur hjálp.
— Hversvegna? spyr íslend-
ingur, sem er um borð,
— Vegna þess að við höfu.m
hvorki kompás né vistir. Við
..verðum bara að sjá um, a@
fcátinn fvlli ekki cg ausa aif
kappi. Báturinn hnplekur.
Svo róum við hægt og skipt ■
umst á að ausa. Ég sezt í botn
Framhald á 7. síffiu.
Reykjavíkurmótið
K.R. vann Reykjavíkurmófi
KNA.TTSPYiRN UMÓTI
RiEYKJAVÍKUR, hinu 37. í röð
inni í meisatraflokki, lauk um
síðustu helgi. Sigurvegari varð
var hræðilegt um að útast, fólk 0g ,hlaut J sjg. Fram og
ið Stóffi fvrir framan'hrúffu af >_?:lur- fer'“U 5 stlS hvort- en
10 mín. síðar kvittaði h.úth. j Að léik loknum aflhenti
Víkings, Gunnar Símonarson. f Andrés Bergmann, í nafni ÍBR,
Víkingur og Þróttur sitt sigið
hvort. Aús hefur KR borið sig-
ur úr býtum í móti þessu, 15
sinnum, Valur 13 sinnum, Fram
8 sinnum og Víkingur einu
sinni.
TátEIR síðustu leikir móts-
ins fóru fram á sunnudaginn og
Er 35 mín. voru úðnar af
siíðar; h'álfleik tókst Val loks
að skiotr^ fi (újl þnð Hörður
Felixson, með föstá og öruggu
skoti, og 5 mín. síðar bætti
hann öðru marki við, einnig
með snöggu skoti. og loks er
aðéins tvær mín. voru eftir af
leiknum bætti Gunanr Gunnar-
son bví þriðja við, eítir góðá
sendingu frá Herði.
Þrátt. fy.r.ir þennan rnarka-
mun, var lelkurinn ekki ó.iafn
sigurvegururium bikar þann,.
sem um’ var keppt.. hinn fræga
..Skotabikar", — sæmdi hvern
leikmann hins sigursæla liðs,
verðlaunapeningi. í ræðu sinni
gat. hann þess, að betta væri
37 R'evkiavíkurmótið, og lengst
af hefffiu hin fiögur. gömlu og
grónu knattsrivrnufélög borgar
ínnar.-KR, Valur, Víkingur og
Fram kennt um sinurlaunin,
pn rú -<ræri nýtt félag komið
tú skialanna ba>* sem værj.
.iþia;V^-”vrnufélagi ð Þróttur.—
ið stóð fyrir framan hrúgu af
björgunanbeltum, sem hafði
verið kastað fram. en bað býddi
ekkert að binda bau á sig, því
að böndin voru fúin.
— I bátana, heyrði ég hróp-
að.
Nú þutu aúir upp á efstu
þiljur og snöruðu sér í bátana,
áður en þeir voru komnir í mánudaginn s.l.
davíðana. Fólkið var rekið upp Fyrri leikurinn var miúi KR
úr bátunum aftur með skamrn- Qg Þróttar, og lauk þeim leik
byssum. Það var ekk; hugsað j^oQ sigri KR 5 mörkum gegn
um að bjarga konum og börri-
um fyrst. Ég hafði líka staðið
við björgunarbeltahrúgu.na, þar
sem fólkið stóð og reyndi að j
komast í bát. Einn báturinn , Bíðar.i leikur mótsins fór svo þ ,
var halaður niður á hæð við ] fram á mánudagskvöldið milli : ysih’.nda, getao æft sem say. í
þilfarið, sem ég stóð á, og ég Vals 'og Víkings. Var sá leikur j1 VOr-
allfjörugur og mátti, í fyrri hálf I Bæði liðin áítu ýmis'góð tæki n ðioVnm hrúr>a f=>rfa1+
leik, vart á milli siá hvor sigr- 1 færi', sem ekki nýttust, og það f\r~:». c-Vir-”on.iTr,)T11,m ng k»att
aði. Skyldu liðin jöfn 1:1 að var ekki fvrr en undir það síð- j r»r>i. Tcfofi oiAp'ú
þéim hálíleik loknum. Á 30. asta. sem Valur náði sér vel á . v $7. K>aH’:r.-<rr'numóti
og var baráttuvilii Víkings eink
um ótviíræður. En Víkingsliðið. bann bátttöku' hins
vantað; Bjarna Guönason, sem n^ia fái,,*, f meisaramótínu,
eneu Þróttur átti nokkur eóð fl ^'8SS mea‘nstoð °§ stytta. jninnli 4a.f»iframt á. að fáir
fiUt.a. i rottur atti i.Oiixur a°° i Hm,CTvegar lek Revmr v.uth.
tækifæri pn tókst ekki affi nvta 7 « . , V«?ru srmðir •( fvrda pmn. en
tækiiæri en toxst ekki aö. nyta : þeirra með os var einn bezti-l,,.-
þau, svo að gagni kæmi.
maðurinn í líði þeirra, þrátt
fyrir, að hann heíur ekki, vegna
snaraði mér upp í hann. I sama
bili sá ég, að hann var orðinn
yfirfuúur, og ég vissi, að ég
varð að fara út úr honum af tur.
Hann var nú kominn niður
fyrir þilfarið, en ég hoppaði
eins og bolti upp úr honum
ppf.ino'in skariaði mest.prsmi.
Uirqtt: barn svo féiðcrin f heild
fi] offvr.it vel"
crn-n rrr'i T^r»off o-f)\r»'v>Tcnr*P'r £
T?oyrVípr?rfV_ ’Pts/'C; trí^fo+oi^.^q <zyo
mlínútu skoraðf Gunnar Gunn- strik. en þá skoruðu Valsmenn
arsson miðh. Vals með góðu líka 3 mörk á átta mínútum.
skoti eftir snöggt upphlaup, en *
Reykie.víkur væri lok.ið.
E. B.