Alþýðublaðið - 27.08.1954, Blaðsíða 7

Föstudagui- 27. ágúst 1954.
/ ALÞYÐUBLAÐIÐ
Framhald aí 5. síðu.
verið geymd hér, mundi ég
hafa lesið þau og athugað á
hverjum degi, iþá hefði ég get-
að kynnt mér efni alira þeirra,
og ef til vill hefði mér tekizt
að ákveöa aldur þeirra og þró-
unarsögu betur en mér tókst.
En hér var þetta útilokað.
Menn munu ef til vill malda í
mójnn og spyrja, ’hvers vegna ég
hafi ekki tekizt ferð á hend-
ur til Kaupmannahafnar. Því
tel ég 'bezt svarað með þeim
orðum, sem Finnur Jónsson
segir á einum stað um Árna
Magnússon: ,,Samt var dagleg
iðja hans fólgin í mörgu öðru.“
Ef til vill skiptir þetta ekki
svo miklu máli. Má vera, að
síðar takizt mér að auka þekk-
ingu þá, sem ég hef þegar afl-
að mér í iþessu sarnbandi. Ef
til vi'll. og tel ég þ&3 líklegara,
taka aðrir við, sem lengra kom
ast. Ég vildi aðeins sýna fram
á. hve núverandi tilhögun veld
ur mikilli sóun á tækifærum
og kemur í veg íyrir. að við-
unandi starfsárangur náist.
Þegar rætt hefur verið um
það, að hvaða gagni heimflutn-
ingur handritanna mundi
korna vísindunum, hafa verið
nefnd tvö atriði, sem mig fýs-
ir að minnast dálítið á.
Fyrst er það þá tæknin. Okk
ur héfur verið borið á brýn,
að við værum á eftir tímanum
á því sviði. Nú vil ég taka það
fram, að ég kann vel að meta
hina dönsku tækni, áreið&.n-
leik hennar og nákvæmni.
L j ósmyndaútgáf ur Ejnars
Munksgárds af handritunum
eru að sjálfsögðu misjafnar að
gæðum, margt hefur þar vel
tekiz-t, og í heild er útgáfan
glæsilegt verk. En við lifum
á öld tækninnar, og það þýðir,
áð það, sem einhver þjóð gat
ekki leyst af hendi í gær, verð-
ur henni kleift í dag eða á
morgun. Ykkur er það ef til
vill kunnugt, að tæknin er að
valda gerbyltingu í þjóðfélagi
okkar. Og svo að við snúum
okkur aftur að ljósprentun
handrita, þá er hún ekki ó-
þekkt fyrirbæri hér. Margir
álíta, að ljósprentunin af
Passíusálmum Haíigríms Pét-
urssonar hatfi vel tekizt.
í útgáfu Josephs Bédiers af
Rolandskviðunni les ég það, að
tveir brezkir sérfræðingar hafi
lesið torlesnustu kafiana í Ox-
fordhandritinu af Rolands
kviðunni við útfj óluiblátt ljós
árið 1929. Rúmum tuttugu ár-
um síðar er sú aðferð tekin
\ notkun við iestur handrita
Árnasafni. Ber aðferð þessi
oft mikilsverðan árangur við
lestur torlesinna kafla, það
veit ég af eigin raun. þar eð
ég hef sjálfur notað útfjólu-
blátt Ijós við lestur handrita
hér í Reykjavík. Fyrir -skömmu
gat að líta þá frétt í blöðum
að forlag Munksgárds hefði
byrjað nýja útgáíu af ljós-
prentuðum, íslenzkum hand-
ritum, og ætti að nota útfjólu-
blátt Ijós við myndunina. Eft-
ir auglýsingum að dæma
virðist hér um verulega fram-
för að ræða frá fyrri aðferð
inni, já, ljósprentunin er víða
mikilu greinilegri en frum-
handr-itið. Þega-r þetta er at-
hugað, verður rnanni að
spyrja, hví ekki að afhenda
íslendingum hið snjáða frum
r-it, fyrst þeir telja sér það svo
ipikils virði?
Áður en ég sk-il við þetta
atriði, tæknina, vil ég aðeins
tinu við bæta. Hvaða álit sem
við kunnum annars að hafa á
hinum góðu eða illu fylgjum
tækninnar á okkar öld, þá er
ein fylgja hennar sú, er, hef-
ur béina hættu í för méð .jsér
fyrir menningu alla. Það eru
hinar nýju gereyði.ngaraðferð-
sem menn hafa nú á
valdi sínu. — Þetta . þarf
ekki nánari skýringar við. Og
seg-ar ég vík svo aitur að hand
ritunum okkar, þá v:rðist rnér.
hversu mikið hrós sem hinn
nýi útgáfuflokkur Ijósprönt-
ana af þeim á skilið, þá Kþfði
sú þörf verið meira aðkailándi,
eins og sakir sta-nda, að :-gera
míkrófilmur af öllurn hah|lrit-
um í Árnasafni, (og þá að ájálf
ögðu einnig í öðru-m söfpúm),
gera síðan nokkrar eftirm||nd-
ir og varðveita þær á fjarífeg-
um stöðum. Ætti heidur- að
hefja það verk ídag en g'éyma
sað til morguns. A3 sjálfsögðu
er ekki þar með fengin nein
•u:yn á handráfamáliinu, -ifþað
er augljóst mél, heldur er hér
aðeins um sjálfsagöar öryggis-
ráðstafanir að ræða. Þá hefði
maður þó að minnsta kfisti
nokkuð eftir, ef eitthvað ský|di
verða frumhandritunum ;->að
grandi. Og þess utan verður
að velja handritasafninu jþr-
uggan samastað, en því hé|ur
tkki verið til að drcifa "rám
að bessu. og veit ég ekki-jiil,
að þar hafi nokkur breyting
orðið.
t

Þýzkalandsfarar Akurnesinga: Aftari röð: Dagbjartur Hannes-
son, Guðjón Fbnnbogason, Gísli Sigurbjörnsson fararstj., Kristj-
án Sigurjónsson, Helgi Björgvinsson, Lárus. Árnason fararstj.
Guðm. Magnússon, Kristmn Gunnlaugsson, Magnús Kristjáns-
son, Óli Örn Ólafsson fararstj., Sveinn Benediktsson, Sigurður
Ólafsson, Guðm. Sveinbjörasson fararstj., Helgi Júlíusson far-
arstj. — Fremri röð: Benedikt Vestmann, Guðm. Jónsson, Sveinn
Teitsson, Ríkarður Jónsson, Pétur Georgsson, Ólafur Vilhjálms
son, Þórðui' Þórðarson, Halldór Sigurbjörnsson. Markvörðinn,
Magnús Jónsson vantar. — Ljósm.: Pétur Thomsen.
eigum við það að þakka, -að það frá mörgum sjónarmiðum.
aldrei rofnaði samhengi ís-
lenzkra ibókmennta og menn-
ingar, að endurfæðing og end-
urreisn var þar móguleg.
Góðir áheyrendur! Trúið
ISLENZKíR KNATT-
SPYRNUMENN NEMA
í ÞÝZKALANDI
Þá hafa Þjóðverjar boðið ís-
lenzkum knattspyrniimönnum
að dveljast endurgja1dslau3t á
íþróttaskólum hjá sér. Hafa all
margir d.valizt á íþróttaskóla í
Köblenz í boði knattspyrnu-
sambands Rínarland';, en í vet-
ur fara piltar frá Akranesi á
skóla í Hamborg, tveir fyrri-
hluta vetrar og tveir seinni
biutann. Þeir, sern fyrr fara,
verða Iiilmar Hálfdansson og
Jón Leósson.
Fóstbræður
Margar greinar hafa birzt, er
bera vitni víðsýni, stór-
mennsku og göfgi. En einnig
hafa !birzt greinar. sem báru
vitni öðrum eiginieikum. —
m
Enn er það, sem á stundym
hefu-r verið haldið fram. þpg-
ar handritamálið hefUr.. véjrið
rætt frá því sjónarmiði hýað
vísind'aistarfs'/aminni myfidi
bezt henta, að ísland væri> of
afskekkt. Góð-ir áheyreiiqjir,
mér liggur á stundum Við -jað
óska, að landið væri dálítið hf-
skekktara en raun be-r vifini,
sví að það er mála sannast,?að
sað liggur nú í alfavaleið. Já,
að vissu leyti má segja, að það
liggi mjög miðsvæðis. Á . iðra
hönd er Skandinavía og Þýzka
land, en Amtrík'á á hina og’l|ret
landseyjar í suður. Væru lipnd
ritin geymd hér á landi, þyýftu
erlendir málfræðingar, sem
legðu stund á fornnorrænar
tungur, ekki að fara nenia'^ina
ferð í stað tveggja. Til íslands
verða þeir að fara hvort eoj er.
Það var Rasmusi Rask IjósL og
Kristian Kálund sömule|ðis.
Það er nefnilega staðreynd. að
vilii menn nema ís]enzlíú| til
fulls, verða þeir að dvsljaýt á
íslandi, hvort heldur baö. er
nútímamálið. fornmálið Jiþða
Tírnlbókmenníirnar, ^em Tbeir
hafa áhuga á. Hjá Málfræðing-
um. sem leffsia stund á norræn
mál (og ekki aðeins íslenzku),
vtrður stundum vart þess fýr-
iiflbrigðis, sem és kalla sumeró-
logíu, b. e. Ibvílíka afstöðu sem
væru heir að fialla um surper-
ísku eða annað dautt mál. Fvr-
ir hétt.a sker p'eta menn pvnt
mieð jbví að kynrn sþr hið
forna beveineamál sem dif-
andi tungu hér á iandi. Þ#ta
er ekki að neinu ievtí- furðu-
lefft. (bví er líkt farlð. besar
maðiir nemnr tungur annarra
bióða. Er hér erm um siálf-
saeða hhiti að ræða.
Við tslendingar höfum, hvað
við víkur handritunum, tung-
unni og bókmenntunum, sem
bau va-rðveita, bá sérstöðu
fram yfir aðra, að við tölurn
íslenzku. Þessu ber oss að
fagna, en ekki hrósa ons af
bví. Það eru aðrir, sem éiga
hrósið skilið: beir, sem á sín-
um tíma skóöu hinar fohnu
bókmen-ntir, þeir. sem síðar
fetuðu í fótspor þeirra og varð
vAjttu tunguna á þrengiftgai-
tímum og gættu þess, að .aldrei
slokknaði hin-n helgi eldur
menntanna með þjóðinni. Þeim
ekki á orð mín, en byggið skoð Margir hafa sýnt, að þeir hafa
un ykkar á því, sem þið sjálf- j kynnt sér málið af gaumgæfni,
ir heyrið og sjáið. Ég hygg, að(og þekkingin er að sjálfsögðu
þið munuð komast að raun um,
að meðvitundin um samheng-
ið í islenzkum bókmenntum
það, sem maður verður fyrst
og f-remst að afla sér til þess
að verða dómbær um það mál.
og menningu sé næsta víðtæk, Eins og við er að búast, ber
þið munuð komast að raun um,
að fornbókmenntirnar eru
mörgum íbúum þessa lands
lifandi bókmenntir. Þið mun-
uð sannfærgst um þetta, ef það
kynnið ykkur hinar nýju út-
gáfur og heildarútgáfur af sög
unum, sem sjá má í bókaverzl-
unum. Þið getið hæglega rek-
izt á fólk, sem þekkir Njál eða
Hallgerði eða Egil Skalla-
grímsson fullt eins vel og ná-
granna sína. Hinar vísindaltgu
rannsóknir á íslenzkum bók-
menntum og sögu standa í
þó meiri hluti þess framlags
vitni lítilli þekkingu eða engri.
Furðar mig ekki á því. Á sín-
um tíma dvaldist ég átta ár í
Danmörku, og það, sem allur
almenningur í Kaupmanna-
höfn vissi þá um íslenzku hand
ritin í Fjólustræti eða Slots-
hólmi, var ekki mikið. Tel ég
þess mikla þörf, að alþýða
manna í Danmörku fái fræði-
legri og raunhæfari upp-
lýsingar varðandi allár stað-
reyndir í málinu. Sú kemur
tíð, að Danir verða að taka
nánum tengslum við alþýðuna, sína ákvörðun, en sú ákvörðun
jjóðina og ást hennar á hvoru verður að byggjast á þekk-
tveggja. Að sjálfsögðu eru þau Ángu, eigi hún að verða annað
viðfangsefni og rannsóknir til,
sem ekki er á færi leikmanna
en naf-nið tómt. Sú ákvörðun
ætti að vera sjálfsuppgjör, tr
við að fást, það er Ijóst og j grundvallaðist á þekkingu.
þarf ekki skýringar við, — oft uppgjör við sína eigin sam-
og tíðum einmitt undirstöðú-
rannsóknir. — en þessi sam-
heldni þjóðarinnar og íslenzkr
vizku, ef ég mætti orða það
þannig. Slíkt uppgjör hafa
margir Danir þagar fram-
ar vísindastarfsemi er engu að ^ kvæmt. Þetta land skiptir það
síður eitt a-f sérkennum menn- miklu. og margt er það hér,
ingar o'kfcar, sérkenni, sem ég sem fer eftir því, hvernig máli
viidi óska að varðveittist eins þessu lýkur, en það mun einn-
lengi og eins víðtæk, og fram-, ig reynast þýðingarmikið fyrir
ast er unnt á þessari sérfræð- öll Norðurlond.
ingaöld.
Það leiðir þannig af sjálfu
sér, að handritin hafa ailt aðra
þýðingu fyrir ok-kur, en þaw
geth haft fyrir Dani. En auk
þess kemur þar annað til
greina. Handritin eru hallir
okkar, kirkjur okkar, staf-
kirkjur, dómkirkjur að segja
má, nálega hið eina. sem við
(Þýðing.)
Framhald af 1. síðu.
23 MANNA HÓPUR
í förinni verða 23 menn, 19
knattspyrnumenn, allir frá
Akranesi nema Magnús Jóns
eigum frá fornöld og miðöld-j gon markvörður í Fram. Sjö af
um. Þau hafa því ekki aðeins
vísindalegt -gildi fyrir okkur,
heldur og minjagildi, sem svo
að segja hið eina sýnilega, sem
varðveitzt hefur frá hinni
fornu tíð, um leið og þau hafa
að geyma bær bókmenntir, sem
eru hyrningarsteinn tilveru
okkar sem þjóðar.
Góðir áheyrendur! Ég hef
revnt af fremsta megni að
fylgjast með þeim umræðum
sem. orðið hafa um handrita-
málið í dönskum blöðum. Það
er hreint ekki svo liti-ð, þegar
allt kemur saman; mar-gvíslegt
hefur það verið, og má skoða
leikmönnunum eru í Svíþjóð
eftir landsleikinn og' verða
teknir með í Gautaborg. Gísli
Sigurbjörnsson fer nú
fimmta sinn með knattspyrnu
flokk héðan til Þýzkalands, en
í fyrsta sinn með Islandsmeist
arana.
UTANFÖR VALS
11. september fer knatt-
spyrnuflokkur úr öðrum ald-
ursflokki Vals til Hamborgar í
boði Þjóðverja, og er þsð einn-
ig gagnkvæm heimsókn. Leik-
menn verða 19 og íjórir í far-
arstjórn. Verða þá væntanlega
kepptir fjórir Tefkir.
Framhalá af 8. síðu.
Glasgow og þar halahir hljóm-
leikar og loks til Edinborgar,
þar sem haldnir verða síðustu
hljómleikar fararmnar, en
heim fer kórinn með Gullfossi
frá Leith 27. september. í Ed-
inborg sér Sigursteinn Magn-
ússon, aðalræðisrnaður, um
móttökur.
SÖNGSKRÁIN
Á söngskrá kórsins í þéssií
ferðalagi verða 24 lög, auk
þjóðsöngva hinna ýinsil
landa. Um hehningur lag-
anna er íslenzkur, þ. e. þjóð-
lög raöd-se'tt af Þórarni Jóns-
syni, Jóni Leifs og Svein-
birni Sveinbjörnssyni o g
frumsamnin lög eftir Árná
Thorsteinsson, Sveinbjörn
Sveinbjörnsson, Sigfús Ein-
arsson og Pál ísólfsson. Þ;i
eru á söngskránni nokkur
norræn lög eftir t. d. Grieg
og Sibelius og auk þess lög
frá hinum ýmsu lönduni,
sem kórinn kemur til.
EINSÖNGUR
Einsöngvari með krónum’
verður Kristinn Hallsson, en
auk þess mun hann syngja
sjálfstætt nokkur lög á hverrí
söngskemmtun. ■—- Þar settt
sungið er í útvarp, verður sör.g
skráin oftast áTíslenzk. Þá gef-
ur kórinn út 70—80 blaðsíðna
efnisskrá á íslenzku. ensku og
sýzku. I iskránni er einnig
fjöldi auglýsinga frá íslenzk-
um fyrirtækjum.
ÞRISVAR ÚT ÁÐUR
Kórinn hefur farið þrisvar
út áður og alltaf til Norður-
landa. Var síðasta þeirra sú, er
Fóstbræður lögðu til um
hl-uta kórs SÍK, er fór til Norð
urlanda. — Utanfai'arnefnd
kórsins er skipuð Ágústi
Bjarnasyni, Hreini Pálssvni,
Sigurði Waage og Karli Halí-
dórssyni, formanni kórsins.
Fararstjóri veftður Ágúst
Bjarnason. Orlof h.f. skipulegg
úr ferðirnar.
SYNGJA Á MÁNUDAG
Kórinn heldur söng-
skemmtun í Austnrbæjarbíói
n.k. mánudag kl. T.15. Eru á
efnisskrá 12 lög kórsins, eis
auk þess mun Kristinn Halls
■son syngja Sverri Itonung og
aríu eftir Mozart. Er ekki að
efa, að marga nlun fýsa sð
hlýða á söng kórsins, áðvrt?
en hann leggur upp í lang-
ferð þessa.
Hannes á horninu. ]
(Frh. af 8. síðu.)
hafa happdrætti um bifreiS
einu sinni á ári. Vi'5 þurfum
að koma upp bókinenntum fyr
ir skákmenn og búa þannig. í
haginn fyrir þá, að þeir geti
mætt :þar til keppni, sem þurfa
þykir og frama er að vænta.
Hannes á liorninu.