Tíminn - 02.03.1965, Blaðsíða 7

ÞRIÐJUDAGUE 2. inarz 1965
ÞINGFRÉTTIR TÍMINN ÞINGFRÉTTIR
DARSINNAR STATA AF
HÚSNÆÐISMÁLA
Frumvarpið til staSfestingar á
bráSabirgðalögum um launaskatt
var til 3. umr. í efri deild í gær.
Karl Kristjánsson mælti fyrir
breytingatillögu ,sem hann flutti
ásamt Ásgeiri Bjarnasyni um að
vinna í sláturhúsum og mjólkur-
búum skuli undanþegin launaskatti
Færði Karls rök fyrir þessari til-
lögu, en svaraði jafnframt atrið-
um úr ræðu Þorvaldar Garðars
Kristjánssonar, er hann flutti, er
liann hafði framsögu fyrir sam-
hljóða nefndaráliti heilbrigðis-
og félagsmálanefndar, og bar lof á
núverandi ríkisstjónl fyrir aðgerð
ir hennar í húsnæðismálum, sem
hann sagði standa mun betur nú
en í tíð vinstri stjórnarinnar.
Urðu síðan miklar umræður um
húsnæðismálin allan fundartíma
dcildarinnar og vel það. Tóku þátt
í þessum umræðum auk Karls
Eggert G .Þorsteinsson, Þorvaldur
Garðar Kristjánsson, Ólafur
Björnsson, Auður Auðuns, Ólafur
Jóhiannesson og Helgi Bergs.
Hér fer á eftir meginefni ræðu
Karls Kristjánssonar.
Lánamálum vegna íbúðahúsa-
bygginga hefur nú verið þannig
skipað hjá ríkinu, að Stofnlána-
deild landbúnaðarins er ætlað að
lána til íbúðarhúsatoygginga
fólks, sem landbúnað stundar, en
Byggingasjóður ríkisins á að lána
íbúðarlán fójki, sem aðra atvinnu-
vegi, stundar.
Stofnlánadeildarlöggj öf landbún-
aðarins skyldar þá, er hann reka,
til þess að leggja fram óafturkræft
fé til Stofnlánadeildarinnar. Þau
framlög eru tekin af aflafé bænd-
anna, eins og þau væru þeirra
persónulegu þarfir, og engin hlið
sjón höfð af þeim við ákvörðun
búvöruverðs frekar en týndrar
pyngju eða kaupa á spariskóm..
Aðrir atvinnuvegir og launagreið
endur eiga svo aftur á móti sam-
kv. brb.lögunum um launaskatt,
sem með samþykkt þessa frv. á að
staðfesta, — að borga 1% af
greiddum vinulaunum í Bygging-
arsjóð ríkisins.
Aðalhugsunin er því þessi: At-
vinnuvegirnir leggi stofnfjárfram-
lög í húsbyggingarsjóðina: Land-
búnaðurinn í Stofnlánad. Búnaðar-
bankans, fyrir þá, er þar fá lán,
hinir atvinnuvegirnir — eða rétt-
ara sagt atvinnugreinar — borga í
Byggingarsjóð ríkisins, vegna
þeirra, er þar eiga að fá íbúðalán
sín.
Glögg er þessi greinig í sam-
bandi við skyldusparnaðarféð.
Þetta er hinn rauði þráður, þó að
hann sé að vísu mjór sums staðar.
Grundvallarmeinirigin er að hver
skattgreiðandi borgi í sinn sjóð,
— og að enginn sé tvískattaður.
Vitanlega kemur svona bruttó-
skattgreiðsla misjafnlega hart nið-
ur á mönnum og fyrirtækjum, eftir
því, hvað borið er úr býtum. Enn
fremur eftir því, hve auðvelt þeir
eiga með' • að koma skatti sínum
inn í verðlag framleiðslu sinnar,
eða þjónustu við aðra.
Útgerðarmenn ,sem háðir eru
'íerðlagi erlendra markaða, geta
engu um þokað í þessum efnum.
Þeim er þar markaður básinn, og
geta þar lent illa milli steins og
sleggju.
Mér verður hugsað til smábáta-
Lýsing Alþýðublaðsins: Bröskurum veitt okuraðstaða í byggingamál.
unum og fóik verður að borga 7 þús. krónur á mánuði í leigu fyrir
meðalíbúð
útgerðarinnar norðanlands í þeim
kringumstæðum, sem hún er nú.
1 .gr. frumvarpsins tekur fram,
að launagreiðendur skuli borga
1% af í Byggingarsjóð ríkisins af
greiddum vinulaunum af hvers
konar atvinnutekjum öðrum en
tekjum af landbúnaði.
í síðustu málsgrein 2. gr. segir:
„Uhdanþegin skattskyldu eru
laun eða þóknanir fyrir störf við
landbúnað, jafnt vinna bóndans
sjálfs og þeirra, sem hann greiðir
laun. Ennfremur vinnulaun vegna
jarðræktarframkvæmda og bygg-
ingarframkvæmda á bújörðinni”.
Ljóst er af þessum ástæðum að
talið er skylt að undanþiggja land \
búnað láunaskatti þessum til Bygg
ingarsjóðs ríkisins, þar sem bænda
| stéttin greiðir sinn skatt skv. öðr-
I um lögum til Stofnlánadeildar
| landbúnaðarins og það meira að
j segja í óþyrmilegum stíl, —eins
| og kunnugt er ekki sízt af mála- i
j ferlum, sem búnaðarsamtökin eiga !
i í við ríkisvaldið út af honum.
Áreiðanlega hefur átt með þess-1
um lögum um launaskatt að forð- j
ast — eins og skylt er — að láta j
bændastéttina greiða líka til Bygg-1
ingasjóðs rrkisins, — og þar með j
að tvískatta landbúnaðinn.
En þetta hefur mistekizt, og
það ættu allir, sem átta sig á
því, að vera sammála um að vilja
leiðrétta.
Um það er till. okkar háttv. 1.
þm. Vesturlands. Hún er efnislega
að undanþiggja laun greidd starfs
fólki mjólkurbúa og sláturhúsa.
Ef þetta er ekki gert og skattur
þesara launa er heldur ekki tek-
inn inn í kostnað búskapar, þegar
ákveðið er búvöruverð, þá fellur
launaskatturinn á bóndann á þann
hátt, að hann fær þeim rr.un ’ægra
verð fyrir framleiðslu sína sem
skattinum nemur, og það kemur
niður á kaupi hans í sama mæli.
Félög bændanna reka — eins
og allir vita — mjólkurbúin og
sláturhúsin fyrir hönd bændanna.
Ennfremur er það mjög algengt
að bændur sjálfir vinni meira og
minna við þessi fyrirtæki sfn, t.d.
við sláturhúsin og til er, að þau
séu staðsett í sveit, þar sem ekk-
ert þéttbýli er.
Að verulegu leyti myndi skipta
öðru máli, ef skatturinn væri tek-
inn upp sem kostnaður við fram-
leiðsluna, þegar ákveðið er búvöru-
verðið.
En upplýst hefur verið, að þetta
var ekki gert s.l. haust, og engiri
trygging er fyrir því, að það verði
gert framvegis. Þess vegna teljum
við, flutn.menn brt.tillögunnar
eðlilegt, að ákvæði tillögunnar
verði felld inn í lögin og þar með
komið í veg fyrir, að bændastétt-
in verði tvísköttuð í þesum efnum.
En frams.m. heilbr. og fél.m.n.
Þorvaldur Garðar Kristjánsson,
notaði tækifærið er honum gafst
sem frams.manni við 2. umr. þess
máls til þess að mæla lítilsháttar
fyrir minni hinnar svonefndu Við-
reisnarstefnu. Hann flutti henni
lof fyrir afrek í lánamálum hús-
byggjenda, og var það án efa
vel meint af honum, en ekki að
sama skapi raunhæft.
Eg tel mér að gefnú tilefni frá
honum leyfilegt að fara með ör-
fáum orðum inn á þetta svið.
Hann taldi það, — að því er virt
íst —þakkavert og prýðilegt, að
viðreisnin hefði hækkað lán til
íbúðar úr 100 þús. kr. upp í 150
þús. fyrst og síðan skv. júnísam-
komulaginu upp í 280 þús. kr.,
sem enn er ekki farið að veita.
Varð ekki annað skilið af orð-
um háttv. þingm. en að mikil væri
sú „viðreisn”.
En hann minntist auðvitað ekk-
ert á það, hvað kostnaður við að
byggja íbúð hefur hækkað á tíma
„viðreisnarinnar”, en án þess er
sagan hálfsögð eða varla það.
Af skýrslum hagstofunnar má
sjá að í febr. 1960, eða um það
bil sem viðreisnarstjómin var að
skinnsokka sig, var hámark íbúð-
arlána ekki nema 100 þús. kr.
Byggingarkostnaður við að koma
upp 350 rúmmetra íbúð var þá
431 þús. kr.
í s.l. okt er byggingarkostnað-
ur íbúðar af sömu stærð talinn
vera 716 þús, eða kr. 285 þus.
meiri.
Ekki er enn farið að veita 280
þús. kr. lán, svo vitað sé, heldur
150 þús. kr .lán.
Þegar hér er komið viðreisnar-
tímanum, þ.e. í okt. 1964, þá vant-
ar 135 þús. kr. til að öll láns-
fjárhæðin borgi dýrtíðaraukning-
una eina saman.
Niðurstaðan er sú, að húsbyggj-
andann nú vantar lánsfjárhæðina
alla sem húsbyggjandinn 1960 fékk
100 þús. kr. og 135 þús. kr. að
auki til þess að standa jafnt að
vígi og hann, þó að lánið sé 150
þús. kr. og kallað viðreisnarlán.
Hér er eki um framför að ræða,
heldur afturför.
Og alltaf er byggingarkostnaður.
inn að hækka. Hann verður hærri
1965 en hann var 1964.
Lánin hafa verið hækkuð að
krónutölu, en gildi lánanna hefur
samt minnkað svona stórkostlega
af því að dýrtíðin hefur vaxið
meira.
Einhvers staðar stendur skrifað:
„Viðreisnin étur bömin sín”. Það
er sterklega til orða tekið.
En hvað hefur ekki gerzt í þess-
lánamálum?
Lánsfjárskorturinn til íbúðabygg
inda veldur húsaleiguokri og gefur
gmndvöll fyrir húsasölubrask og
okurgróða fyrir þá, sem það brask
stunda.
Það er mælt að enginn geti
sigrað skuggan sinn í kapp-
hlaupi sem háð er undan sól.
Hæstvirt ríkisstjórn hefir í
þessum málum háð kapphlaup við
skuggann sinn og beðið lægra
hlut.
Það þarf mikla húsbóndaholl-
ustu til að lofa þessa frammi-
stöðu stjórnarvaldanna. Eg leyfi
mér að ráðleggja hinum greinda
og ágæta mani hæstv. 4. þm. Vest
fjarða að gæta fóta sinna á því
svelli.
Ekki var hægt annað en brosa,
þegar háttv. 4. þm. Vestfjarða
var að tala um mikilvægi þess
að hæstv. ríkisstjóm hefði beitt
sér fyrir því að skyldusparnaður
hefði verið hækkaður á árinu sem
leið úr 6% upp í 15%.
Öðruvísi mér áður brá. Það er
ekki langt síðan Sjálfstæðisfl.
vildi engan skyldusparnað sam-
þykkja. Taldi 6% sk. sp. áníðslu.
Frjáls sparnaður gæfist abtaf
betur.
Nú hefur Sjálfstæðisfl. farið
svona rækilega í gegn um sjálfan
sig. Hann ætti sannarlega að gera
það í fleiru.
Að fara í gegn um sjálfan sig
var. leikur, sem strákar léku oft
hér áður á baðstofubitunum.
Það þótti stundum fara illa
með þröngur buxur. Þær vildu
rjína,
Tai háttv. Sjálfsstæðismanna
nú um þá framför sem, það sé
að hafa hækkað skyldusparnaðinn
minnir á það að Sjálfstæðisfl.
I þyrfti að hafa buxnaskipti.
Þorvaldur Garðar gat þess að í
i ráði væri að útvega húsnæðis-
málastofnunni meira fé en hún
hefði áður haft. Það er að sjálf
sögðu gott og blessað, ef þetta
verður meira en ráðagerðir ein-
! ar og gerir eitthvað meira en að
| mæta dýrtíðarhækkuninni, sem
■ samhliða magnast — hverfur
j ekki sporlaust í hít hennar
| dns og lánahækkanir síðasta árs.
i Eitt af því, sem háttvirtur þing
í maðurinn nefndi að til stæði er
! að láta hið árlega ríkisframlag til
j atvinnul eysistry ggingias jóðs jafn-
jan ganga til kaupa á íbúðarlána-
! bréfum húsnæðismálastjórnar til
i að efla veðlánakerfið, en þessi
; tekjustofn um 40 millj. kr. á ári.
\ í sambandi við þessa hugmynd
vil ég benda á, að Stofnlánadeild
landbúnaðarins þarf líka á fé að
halda til þess að geta lánað sóma
samleg lán til íbúðarhúsabygg-
inga í sveitum.
Að réttu lagi á sú lánastarf-
semi kröfu á hlutdeild í ,fé, sem
ríkið ráðstafar beint til íbúða-
bygginga.
Eg vil skora á þá, sem standa
fyrir málum að gæta hlutfallslegs
réttar og hagsmuna Stofnlána-
deildarinnar.
Eftir því þarf að muna að íbúða
lánakerfi landsins er í tveim
deildum.
Brtt. ofckar háttv. 1. þm. Vest
fjarða er einn þáttur þess, sem
gæta þarf í því samibandi — þ. e.
að láta ekki bændastéttina greiða
launaskatt til beggja deildanna.
Þeir Þorvaldur Garðar og Eggert
G. Þorsteinsson höfðri sig mest
í frammi, og töldu núverandi rík-
isstjórn hafa unnið stórvirki í
húsnæðismálum, stórkostlega hefði
áunnizt, og væri ástandið miklu
betra en í tíð vinstri stjórnarinn-
ar .Ólafur Björnsson sagði, að
menn stæðu jafnt að vígi og áð-
ur. Ef maður hefði fengið 150 þús.
kr. að láni til kaupa á íbúð sem
kostaði 300 þús. kr., stæði hann
jafnt að vígi nú, ef hann fengi
300 þús. króna lán til kaupa á
íbúð, sem kostaði 600 þús. kr.
Karl Kristjánsson benti á, að
á árunum 1956—1959 — 4 ára
tímabili — hefði verið lokið við
6077 íbúðir. Á næstu fjórum ár-
um 1960—1963 hefði verið lokið
við 5268 íbúðir, — eða 200 fbúðum
minna á ári að meðaltali. Hvaða
ályktanir mætti svo af þessu
draga? Ekki væri áhuginn minni
hjá mönnum að koma upp þaki
yfir höfuð sér, og þjóðinni hefði
fjölgað stórlega, og húsnæðisekla
víða mikil. Ástæðan er sú, að
menn hafa talið sig eiga við meiri
örðugleika að etja en áður, hvað
sem öllum reikningsdæmum stjóm
arsinna liði, og væri ekki ástæða
fyrir þá að státa af ástandinu.
Það væri sannarlega ekki til þess.
Vitnaði Karl síðan í Alþýðublað-
ið írá því á sunnudag, en í forystu
grein þess segði orðrétt:
„Því miður hefur ekki tekizt að
hreinsa húsnæðismálin af óhóf-
legri gróðastarfsemi, og virðist
til dæmis lóðaúthlutun í Reykja-
vík beinlínis vera við það miðuð
að hjálpa þeim aðilum, sem hafa
húsnæðisskortinn að féþúfu. Það
er á almannavitorði, að braskarar
græði eitt til tvö hundruð þúsund
á hverri meðalíbúð, sem þeir koma
upp og selja hálfgerða. Engin til-
raun virðist hafa verið gerð til
að stöðva þessa svívirðu. Jafn-
framt-því, sem íbúðarverð er skrúf
að upp, meðal annars vegna þess-
arar okurstarfsemi, hækkar leiga
Sbúða, svo að meðalfjölskylda
kemst varla í húsaskjól fyrir
minna en 5-7000 krónur á mánuði”.
Þannig er ástandið skv. lýsingu
Alþýðublaðsins í skjóli Sjálfstæð-
isflokksins ,og þetta er ekki til
að státa sig af .
Ólafur Jóhannesson kvaðst ef-
ast um, að allir þeir, sem þyrftu
húsbyggingalán og þyrftu að
sækja til Eggerts G. Þorsteinsson-
ar væru eins ánægðir með ástand
mála og hann þykist nú vilja vera
láta. Ekki kvaðst Ólafur vilja
fallast athugasemdalaust á hag-
l'ræði nafna síns Bjömssonar. Að-
staðan færi að sjálfsögðu eftir
því, hvernig möguleikarnir væra
til að afla þes fjár, sem á vantaði
íbúðarverðið, er húsnæðismála-
stjómarlánið væri fengið, hvort
auðveldara væri nú að leggja
fram 300 þús. úr eigin vasa en
150 þús. fyrir fjórum áram. Ólafur
Björnsson hefði miðað sitt dæmi
við, að ástandið væri í mesta lagi
eins gott og það var, en ekki
betra, eins og Eggert og Þorvald-
ur vildu halda fram. Þorvaldur
hefði sett þessar umræður af stað
með því að halda skrumræðu um
aðgerðir núverandi ríkisstjórnar
í húsnæðismálum í framsögu fyrir
samhljóða nefndaráliti um launa-
skatt. Nú væri hann farinn að
kvarta yfir, að þessar umræður
skyldu hefjast.
Helgi Bergs mótmælti nokkrum
atriðum í ræðu Þorvaldar Garðars
og benti á, að deilt hefði verið á
Framh. á bls. 2.