Tíminn - 25.03.1965, Qupperneq 7

M I
. I P > » ? 1 ?
. I • I I ' 1
FIMMTUDAGUK 25. marz 1965
» « ' * ’ ' , llilMM » ». I
TfMINN
Við „SuðurpólstjaldiS", norski fáninn biaktir viS hún.
arana veðurbarða og skeggjaða
í andliti. Þeir eru þegar orðn-
ir sæmilega skeggjaðir og veð-
urbarðir í andlitum, eftir að
hafa verið á jöklum undan-
fama þrjá daga, meira og
minna. Kvíkmyndavélin er
komin á þrífótinn, og Lemmel
leikstjóri er að gefa leikurun-
um skipanir, hvernig hann vilji
haga atriðinu. Helga ritari er
með penna og blokk, og ritar
niður jafnóðum, nafn og núm-
er á atriðinu, tímalengdina og
fleira, síðan kemur að því að
hún bregður spjaldi fyrir fram-
an kvikmyndavélina, hvar á er
ritað nafn myndarinnar, leik-
stjórans, kvikmyndatökumanns
ins, dagsetning o. fl. Vélin suð-
ar örlitla stund, og nú er allt
tilbúið. Leikaramir setja sig i
stellingar, og í gegnum litla
vasatalstöð fá þeir skipun um
að byrja, og um leið fer kvik-
myndavélin að suða.
Þetta atriði sem þarna var
tekið, sýndi suðurpólsfarana
fimm kveðja tvo félaga sína í
síðustu bækistöðvunum, og
halda út eftir ísbreiðunni. Fjór
ir þeirra drógu sleðann, en
einn gekk á eftir, og fylgdist
með áttinni og vegmælinum,
sem var hjól fest aftan á sleð-
ann. Þetta atriði er tekið frá
ýmsum hliðum, og það stend-
ur á endum, að þegar Jónas
kemur á Farmalnum upp á
jökulröndina, er lokið við að
kvikmynda þetta áðurgreinda
atriði, og allur leiðangurinn
heldur upp á jökulinn. Vagn-
inn er tengdur aftan í dráttar-
vélina, og sleðarnir í vagninn.
Við félagarnir förum á Willys-
inum upp jökulinn, sem er
nokkuð meyr neðst á yfirborð-
inu, en harðnar eftir því sem
ofar dregur. í á aö gizka 1200
metra hæð er numið staðar,
en þar er þá hríðarkóf með
köflum. Hér á að taka suður-
póls atriðið. Lítið tjald er tek-
ið af einum sleðanum, og nýr
og fallegur norskur fáni er
tekinn úr plastumbúðum, og
settur á tjaldsúluna. Það er
nú ekki meira en svo að súl-
an þoli hann, því töluverður
strekkingur er þarna. Lemmel
leikstjóri er ánægður með sen-
una, og engin furða, því þetta
er einmitt rétta umhverfið um
hið áhrifamikla augnablik þeg-
ar Scott og félagar hans fjór-
ir ná loks til Suðurpólsins, og
finna þá tjald Amundsens, og
inni í því eru skilaboð til
þeirra Scott og félaga. Þarna
er dvalið langa stund og fimm-
menningarnir kvikmyndaðir
frá öllum hliðum þegar þeir
ná „Suðurpólnum.” A eftir eru
svo teknar nærmyndir af þeim,
með hrím í skegginu og á
heimskautabúningunum, allt
mjög eðlilegt, og mun raun-
verulegra heldur en dagana áð-
ur þegar þurfti að sprauta
gervisnjó á búningana, og and-
lit leikaranna.
Einn af hemiskautaförunum.
Á meðan Þjóðverjarnir voru
að taka Suðurpóls-atriðin, ók-
um við þrír, ég, F.údólf félagi
minn og Kristleifur á Húsa-
felli, upp á Geitlandsjökul, svo
sem skýrt hefur verið frá í
blaðinu áður. Útsýnið þaðan
var gott þegar hríðin byrgði
það ekki, Jarlhettumar sáust
bezt austan við jökulinn, en
þokuslæða eða skýjaþykkni
byrgði frekari útsýn austur.
Við þræddum hjarnhryggina
upp jökulinn, því skafið hafði
í lægðirnar og þar var laus
snjór og hættulegur. Er við
héldum niður varð að ganga
á undan bílnum á köflum, því
illa sást framfyrir vegna hríð-
arkófsins sem skreið eftir jökl-
inum, og jöklafarar kannast
vel við. Willysinn var aðeins
með keðjur að aftan, en mik-
ið hefur áreiðanlega hjálpað
til hve vel gekk, að hann er
með mismunadrifslás í aftur-
hásingu.
Nú var kvikmyndaleiðangur-
inn kominn af stað aftur, er
við komum niður af Geitlands-
jöklí, og hélt í suður og niður
af jökliijum, þar sem þeirhöfðu
komið auga á stórkostlegar
jökulmyndanir. Tóku þeir
stutta kafla þar, en urðu að
hætta vegna þess hve áliðið var
orðið, og farið að bregða birtu,
en góð birta hafði verið yfir
daginn þrátt fyrir hríðina öðru
hverju. Þeir voru auðsjánlega
ánægðir með daginn, brugðu
á leik, og renndu sér á sleð-
unum niður brekkumar. Þar
bundu þeir svo sleðana aftan
í jeppann, og síðan var hald-
ið á fleygiferð í áttina að bíl-
unum tveim, sem biðu þess að
flytja fólkið frá jökulröndinni
og niður að Húsafelli þar sem
beið þess matur á borðum eft-
ir erfiðan dag.
Einn aðalleikarinn fékk far
me^ okkur í bæinn um nóttina,
en um morguninn snemma tók
liann sér far með Loftleiðaflug
vél til Kaupmannahafnar og
þaðan til Þýzkalands, þar sem
hann átti að mæta á leiksvið-
inu kvöldið eftir. En það var
einmitt þessi leikari, Rake, sem
barðist með Þjóðverjum í
Þýzkalandi í síðustu heims-
styrjöld og þá var frostið á
vígstöðvunum í Rússlandi 48
gráður, og hestarnir sem
spenntir voru fyrir fallbyssu-
vagnana stirðnuðu upp í kuld-
anum. Þetta og margt annað
sagði Rake að rifjazt hefði upp
fyrir sér, þegar hann var upp
á íslenzkum jöklum við kvik-
myndatökuna á Scott mynd-
inni, og hestar voru notaðir
við kvikmyndatökuna.
Kári.
Á leið niður af Langjöklí í hríðarkófi.
J
Ferming-
argjöfin
Við erum sjálfsagt mörg, sem
veltum því fyrir okkur þessa dag-
ana, hvað við getum fært vini okk
ar að gjöf á fermingardaginn. Svo
er fyrir að þakka, að við eigum
um margt að velja og lausnarhlut
urinn okkur víða boðinn. En „Sá
á kvölina sem á völína,“ segir
gamalt máltæki og svo mun sann
ast hér. Fyrst vil ég geta þess vand
ans að kljást við það tízkufyrir
bærið, hvort ég eða þú getum
verið þekkt fyrir að velja hlut,
sem ekki er dýrari, en kr. . . .
Við vitum að fermingargjafir
verða íburðarmeíri með hverju
árinu sem líður. Fyrst og fremst
hygg ég það eiga að vera sönnun
um aukna fjárgetu gefandans, en
dreg í efa, að ást okkar til ferm
ingarbarnanna sé þessu meiri en
var fyrir 15—20 árum. Nei, við
höfum enga sönnun þess, að dýr-
leiki hlutarins þurfi að vera í
réttu hlutfallí við það takmark,
er við ætlum gjöfinni. Því er
val okkar erfitt og engin furða,
þó svo að við höfum dregið enn
að velja lausnarhlutinn.
Öll berum við þá þrá í brjósti,
að gjöfin geti gegnt tvennu hlut-
verki: veríð móttakanda sönnun
um velvild okkar til hans og jafn
framt verið honum styrkur á
þeirri göngu, er hann er að hefja.
Ef þetta er forsendan fyrir )eit
þinni, lesandi þessara lína, þá
langar mig til þess að benda þér á
gjöf, er vínur minn benti mér
á, er ég stóð í þínum sporum
í fyrra. Hann spurði: „Hefir þú
skoðað bókina Fermingargjöfin er
Fróði gefur út?“
Nei, það hafði ég ekki gert, og
varð vini mínum þakklátur fyrir.
Sú er orsökin, að mig langar til
þes að geta þessarar góðu bókar
við þig. Því ég varð og er sann-
færður um það, að hún verður
hverjum þeim er eignast og les, til
mikils gagns.
Bókinni er skipt í tvo aðal kafla:
Hinn fyrri er safn greína um
margt það er æskumanninn varð-
ar. Meðal höfunda má finna marga
þá er þjóðkunnir eru fyrir störf
að æskulýðsmálum s. s. herra Ás-
mund Guðmundsson f. v. biskup,
prestana séra Árelíus Níelsson,
séra Ólaf Skúlason, séra Pétur
Sigurgeirsson, séra Jón Auðuns,
skólamanninn Hannes J Magnús
son og mannvininn Albert Schw
eitzer. Síðari kaflinn er safn dæmi
sagna, sem vissulega hefir ekki
verið kastað til höndum um val
á. Við finnum meða) höfunda:
Leo Tolstoj, H. C. Andersen, Jo
han Lunde, Anatole France og
Magnús Helgason skólastjóra.
Ekki má heldur gleyma. að
aftast í þessari bók er gert ráð
fyrir því, að sá er eignast, riti
frásögn af þessum merkis degi í
lífi sínu Ekki mun siíkt rýra
gildi bókarinnar er fram líða
stundir, og hún gengur sem arf
ur frá foreldri til barns
Það er sannfæring mín að bvc
sá, er leitar þessa dagana að
góðri og hollri gjöf handa ung-
um vini sínum verji r.íma sínum
vel, er hann kynnir sér, hvort
bókin Fermingargjöfin sé ekki
einmitt rétta lausnín. rétta svarið.
Sig. Haukur Guðjónsson.