Alþýðublaðið - 12.06.1957, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 12. júní 1957
/Uþýgublaðið
7
HœU við Þorstein
Hannesson óperu-
songvara.
firði. Var hún að sjálfsögðu einn
liður í listkynningu skólanna,
og var henni ætlað að ná til
allra skóla í Borgarfirði, svo og
almennings í héraðinu. Þarna
voru sýnd seytján málverk eft-
ir íslenzka málara, eitt eftir
hvern. Selma Jónsdóttir list-
fræðingur, forstöðumaður Lista
safns ríkisins, flutti erindi við
opnun sýningarinnar, en mvnd-
irnar voru lánaðar úr safninu.
Selma og Þorvaldur Skúlason
völdu mvndirnar. Tíminn var
ekki sem heppilegastur, þar sem
próf voru í sumum skólum um
þær mundir og sömuleiðis voru
miklir samgönguörðugleikar í
héraðinu, en samt var aðsókn
r
A annan tug listamanna kom fra.m fyrir skóla-
œsku höfuðstaðarins á síðastliðnum vetri.
Á ÚTMÁNUÐUM beitti menntamále.' áðherra, Gylfi Þ.
Gíslason, sér fyrir því, að kynning á íslenzkri list hæfist í skól-
um landsins. Menntamálaráðuneytið fól Þorsteini Hannessyni
©perusöngvara að undirbúa málið og sjá um framkvæmd þess.
Alþýðublaðið hefur átt viðtal við Þorstein um þessa nýbreytni
í skólastarfinu, spurt hann um undirtekir og rætt við hann um
fyrirkomulag listkynningarinnar. Fer samtalið hér á eftir:
Guðm. Jónsson syngur fyrir tólf ára börn í Melaakóla lög eftii'
Árna Thorsteinsson. Til vinstri á myndinni sitja Jón Þórar-
insson, sem flutti erindi um tónskáldið, Árni Thorsteinsson
(í miðið) og Þorsfeinii Hanncs'sóh. Ljósm. Arngr. Kristjánsson.
— Hvenær byriaði þessi
iistkynning í skólunum, Þor-
steinn?
,,Hún hófst 5. marz og stóð
yfir um tveggja mánaða skeið.
Vegna þess hve áliðið var,
reyndist ekki unnt að koma á
iistkynningú í skólum utan
Reykjavíkur, svo að einungis
skólaæska höfuðborgarinnar
varð hennar aðnjótandi að
þessu sinni. Hér var líka um
tilraun að ræða, og því þótti
rétt að siá, hvernig til tækist,
áður en lengra væri farið. Þó
er þetta annars ekki alveg
rétt hjá mér, málverkasýning
var höfð í einum skóla utan
Rej’kj avíkur.“
— Hvernig var þessu svo
hagað í skólunum?
,,Því var þannig' hagað, að
'samkoma var haldin í aðalsal
skólans, þar sem ýmsir lista-
menn, rithöfundar og tónlistar-
menn komu fram. Samkoman
stóð sem svaraði einni ke'nnslu-
stund og var á starfstíma skól-
ans að deginum. Rithöfundar
lásu úr verkum sínum, enda
var aðaláherzlan á það lögð,
að skáldin sjálf flyttu hinum
ungu áheyrendum verk sín,
eftir því sem hægt var að
koma því við. Söngvarar og
hljóðfæraleikarar fluttu verk
íslenzkra tónskálda. Erindi um
viðkomandi listamenn voru
jafnan flutt á undan flutningi
verkanna."
— Þetta hlýtur að hafa ver-
ið talsverður viðburður í hvers
dagslífi skólanna. Skýrðir þú
þetta ekki rækilega fyrir nem-
endum í upphafi samkomunn-
ar?
,,Nei, ekki get ég sagt það.
Eg setti aðeins samkomuna og
stjórnaði henni, en annars lét
ég flytjendur sjálfa um að
velja efni sitt og túlka. Hafði
ég engin afskipti af vali þeirra
en tíminn var vitanlega tak-
markaður. Hitt kom þó að sjálf
sögðu í minn hlut, að fá lista-
mennina til að takast þetta á
3hendur.“
— Og hvaða listamenn
Scorau nú þarna fram? Við skul-
am þá byrja á skáldunum.
„Kynntir voru rithöfundarn-
ir Halldór Kiljan Laxness,
Gunnar Gunnarsson, Þórberg-
ur Þórðarson og Jakob Thor-
arensen. Erindi fluttu um þá
á undan: Sveinbjörn Sigur-
jónsson magister, dr. Steingrím
ur J. Þorsteinsson prófessor,
Kristinn E. Andrésson ritstjóri
og Vilhjálmur Þ. Gíslason út-
varpsstjóri.“
— En tónskáldin, hver voru
þau?
„Árni Thorsteinsson og Páll
ísólfsson. Jón Þórarinsson flutti
erindi um Árna, sem var þarna
viðstaddur, en sjálfur kynnti
ég Pál, sem síðan ávarpaði ung-
mennin og lék undir fyrir
söng.“
— Og hvaða söngvarar komu
fram?
„Kristinn Hallsson, Guð-
mundur Jónsson og Þuríður
Pálsdóttir. Fritz Weisshappel
Árni Thorsteinss. þakkar Guðm.
Jónssyni fyrir túlkun tón-
verka sinna. A. K. tók myndina.
annaðist undirleik. Rétt er og
að geta þess hér, að þegar Jak-
ob Thorarensen var kynntur,
las Guðbjörg Þorbjarnardóítir
upp.“ ♦
— Og þið hafið bæði komið
í barnaskóla og framhalds-
skóla?
„Já, við gerðum það. í barna
skólunum voru það samt yfir-
leitt tólf ára bekkir, sem kynn-
ingarinnar nutu. I Laugarnes-
skólanum hlýddu þó 900 börn á
þá Jón Þórarinsson, Guðmund
Jónsson og Fritz Weisshappel
kynna Árna Thorsteinsson.
— Þú minntist á málverka-
sýningu áðan. Hvað viltu segja
meira um hana.
„Sýningin var í Samvinnu-
skólanum í Bifröst í Borgar-
að sýningunni mjög vel við
unandi.“
— Hvernig líkaði þér að
starfa við þessa listkynningu?
„Mér líkaði það ágætlega,
þótti raunar mjög gaman að
koma í skólana og sjá ungling-
ana fylkjast í salinn til að hlýða
á gestina. Sérstaklega var ég
ánægður að sjá, hvað hinir
ungu hlustendur hlýddu á allt
það, sem fram fór, með mikilii
athygli. Ég vil ekki segja, að
mér hafi komið það á óvart, en
víst er um það, að ungmennin
fvlgdust ánægjulega vel með
fvrirlestrum, upplestri og söng.
Það brást ekki, að í salnum gaf
að líta nokkra unglinga, sem
svo gagnteknir voru af því, sem
fram fór, að svipur þeirra lýsti
djúpstæðri hrifningu. Þetta
voru ágætis áheyrendur, hvar
sem við komum. Eins þótti mér
mikils um vert, hvað þessu var
vel tekið af skólastjórum og
kennurum. Voru þeir alls staðar
reiðubúnir að rétta hjálparhönd
og virtust taka starfseminni j
opnum örmum. Það var mjög I
gleðilegt.
— En livað um listamennina
sjálfa? Voru þeir nokkuð treg-
ir til að koma fram í skólunum?
Þeir hafa ekki vantreyst þroska
hlustendanna?
„Ekki var ég var við það. Að
minnsta kosti létu þeir það ekki
í ljós. Það kann vel að vera, að
þeir hafi hugsað eitthvað í þá
átt, áður en þeir lögðu af stað
í skó.lana, en ég held mér sé
óhætt að fullyrða, að ef svo
hefur verið, hafi þeir skipt um
skoðun þegar á hólminn var
komið. Eiida urðu þeir . allir
strax við beiðni minni um að
gera þetta. Og ég er viss um,
að þei.m líkaði vel við áheyr-
endurna. Eins og ég sagði áðan,
náðu þeir líka góðum tökum á
unga fólkinu. Þeim var þetta
áreiðanlega til ánægju.“
— Þú telur þá, að þessi til-
raun í vor hafi yfirleitt tekizt
vel?
,,Já, ekki fæ ég annað séð.
Eg er raunar viss um, að hér
er stefnt í rétta átt. Það er
áreiðanlega mikill viðburður
fyrir unga nemendur að fá að
sjá fremstu skáld, ritliöfunda,
söngvara og tónskáld augliti til
auglitis og heyra þá flytja list
sína. Sama er að segia um mál-
verkin fyrir þá unglinga, sem
ekki eiga þess kost að fara á
sýningar hér. Ef rétt er á hald-
ið, ætti þetta að verða mörgura
örvun og hvatning, auk ánægj-
unnar, þroskans og skilnings-
aukans, sem af góðri listkynr.-
ingu fæst.“
— Þér finnst þá. eftir þessarí
reynslu að dæma, að halda beri
listkynningunni áfram?
„Já, ég er hiklaust þeirrar
skoðunar. Enda mun svo verða.
Að sjálfsögðu verður erfiðara
við þetta að eiga úti um lanc.
en þó hlýtur að mega koma
þessu við víðast hvar í skólurr..
eins og samgöngum er nú orð-
ið háttað. Að fenginni þeirri
reynslu, sem ég hef hér sagt
frá, er ég viss um, að þetta er
hin merkasta slarfsemi.“
Þannig fórust Þorsteini Hann
essyni orð um þessa nýbreytni,
sem hann veitti forstöðu. Er
enginn efi á því, að hann hefur
rétt að mæla. Það hlýtur að
vera hin gagnlegasta tilbreyt-
ing fyrir skólanemendur hvar
sem er á landinu að kynnast
beztu listamönnum þjóðarinnar,
bæði þeim, sem skapa, og hirs-
um, sem túlka. Þessi listkynn-
ingarstarfsemi verður hvorkí
mæld né vegin, en hún er áreið
anlega mjög beilladrjúgt spor
í skóla- og menningarmálum,
og getur orðið til hins mesta
gagns listmati og listþróun i
landjnu.
PAVID WILLIAMS:
I WASIIINGTON telja menn
menn sig sjá mikil merki þess,
að stefnubreyting sé í aðsigi í
at'stöðu Bandaríkjanna til Kína.
Akvörðun Bretlands og annarra
ríkja um að minnka útflutnings
hömlur'til Kína er bara síðasti
liðurinn í atburðarás, sem lief-
ur orðið þess valdandi, að jafn-
mikilir menn á Bandaríkjaþingi
og öldungadeildarþingmaðurinn
Lyndon Johnson hafa krafizt
þess, að Bandaríkin taki upp
nýja stefnu gagnvart Peking-
stjórninni.
Á seinni árum hefur afstaða
Bandaríkjanna til Formósu og
Kína mest hjakkað í sama far-
inu, ekki vegna þess að sú
stefna væri svo vinsæl eða ár-
angursrík, heldur fyrir það, að
fáir stjórnmálamenn vestra
hafa þorað að halda fram áliti
sínu, af ótta við að þeir aðilar,
sem styrkja Sjang-Kai-Sjek, fái
þá stimplaða sem kommúnista
eða handbendi þeirra. Eisenhow
er forseti er sagður draga mjög
í efa réttmæti hinnar einstreng-
ingslegu afstöðu, en þeir Dull-
es, utanríkisráðherra og Robert
son, varautanríkisráðherra —
en undir hann heyra Kínamálin
— ku styðja hana efasemda-
laust.
Fyrsta merki þess, að Banda-
ríkin væru að linast í trúnni,
var þegar þrír amerískir blaða-
menn tóku sér á hendur ferð
til Kína í trássi við þá ákvörð-
un utanríkisráðuneytisins, að
bandarískir borgarar megi ekki
ferðast til Kína. Það hefur kom-
ið í ljós, að almenningsálitið
hefur að mestu verið á bandi
blaðamannanna, og Dulles hef-
ur ekki bætt uni málstað sinn,
er hann taldi fram ýmsar ástæð
ur, sem stanguðust hver á við
aðra, fyrir því að halda bann-
inu í gildi.
Alvarlegri atburðir eru náttúr
lega alda andúðar gegn Banda
ríkjunum, sem gengið hefur um
Formósu. Þeir atburðir hafa
haft djúp áhrif í bandaríska
þinginu, sem meðal annars má
marka af vandræðalegum við-
brögðum Knowlands öldunga-
deildarþingmanns, en Know-
land er sem kunnugt er ötui-
asti stuðningsmaður Sjang Keí
Sjeks vestra, og hefur þar ei
fengið viðurnefnið „Senatorimi
frá Formósu11. Á yfirborðinu
láta menn eins og ekkert haí.i
í skorizt, en margir þingmenn
í báðum deildum eru farnir ao
draga í efa, að þeim milljón-
1 um dollara, sem Bandaríkja-
stjórn evðir í þjóðernissinna-
stjórnina á Formósu, sé rétt
varið.
Hins vegar liggur ekki ljósi
fyrir, hvær stefna verður ofan
á hjá Bandaríkjamönnum.
Margir draga í efa að hernað-
arlegt gildi Formósu sé mikiö,
en hins vegar eru fáir eða eng-
ir, sem fallast á að afhenda Peb:
ingstjórn yfirráð yfir eynni.
Það yrði talið grimmilegt og
tillitslaust og siðferðilega rangt
að taka slíka ákvörðun, án þess
Framhald á 8. síðu.