Alþýðublaðið - 05.07.1957, Page 7

Föstudagur 5. júlí 1957
Höfundur og vitadrengirnir.
magnan og ölvaðar af gleði y'fir
hinni grænu jörð. Og löngu
áður en kýrnar steðja fram hjá
mér finn ég örveikan titring
djúpt í jörðunni, titring. sem
eflist og magnast og gerir inn í
mig. Þegar ég loks rís upp af
jörðunni, þá eru ítölsku hisp-
ursmeyjarnar og stórherrann á
bak og burt, og kýrnar og kálf-
arnir og gamli Jarpur eru líka
þotin eitthvað út í buskann. Ég
sit einn eftir í hlaðvarpanum
með skemmtilegan titring I
hverri taug. Og ég heyri að það
er verið að syngja inni í bæn-
um. Þeir, sem byggðu þennan
stað fyrir fimmtíu árum, mundu
helzt haía haldið, að þetta væri
rödd úr áifheimum eða frá sjö-
unda himni, hefðu þeir mátt
heyra þennan söng út í guðs-
grænni náttúrunni. Annars er
þetta rödd Guðmundar Jóns-
sonar, óperusöngvara. Hann er
að syngja í páfagarði. Og .hin
eru víða allmikil björg, eins og
risar á verði meðal blágrýtis-
hnullunganna. Reynt er að
ryðja braut um fjöruna fyrir
hestinn. Þetta verk. verður yfir-
leitt að vinna í hvert sinn sem
von er á meiriháttar vöruflutn-
ingum til vitans, því að í þass-
ari fjöru er svo til enginn hlut-
ur kyrr þegar hann gerir stór-
viðri af hafi: í þéssu trvllta
rokki er eins og þyngdarlög-
málið verki ekki lengur á blá-
grýtuna, jafnvél stærstu biörg-
in eiga þá til að færast um set.
Nú er leiðin út að lending-
unni nýrudd. Þrír litlir vita-
drengir eiga bróourpartinn af
þessari vinnu. Þeir rifu sig í
gegnurn malarkambinn, allt
niður í sand, síðan tóku þeir til
við urðina, og gáfust ekki upp,
þótt stundum yrði bungur
steinn í götu þeirra.. Minnsti
maðurinn í fjölskyldunni þurfti
oft að heimsækja lyfjakassann
én ég sé hvar ítalski stórherr- j
ann stendur bísperrtur á glugga
syllunni, bi'ýnir gogginn á. gler-
inu, en þess á milli rekur hann
upp feykna rokur,
Þessi ágaeti herramaður hef-
ur ekki fyrr haldið morgunsöng
sinn hér á gluggasyllunni, svo
ég viti til. En þetta hlýt.ur að
vera góður fyrirboði. Ég fer í
einhver föt, í það minnsta
skyrtu og skó, og geng út til að
gá til veðurs. Sá ítalski veit
hvað hann syngur: I veðraheim
inum hefur alveg skipt um svið
frá því fyrir stuttu síðan. Hinar
háreistu en tætingslegu skýja-
borgir, sem jafnan fylgja vest-
anáttinni — hrundar, himinn
nær því skafheiður, kominn
andvari af austri og aldan að
devja út á hafinu. Og vonandi
snýr Hermóður frá Djúpi og
Ströndum áður en veðurguðirn-
ir magna nýja vestanátt.
ítölsku hispursmeyjarnar eru
kosti á öll þjóðin bílpbílar eru
jafnvel gefnir í tan.nfé, og ferm
ingarbarninu er gefinn bíll eða
skellinaðra í tilefni dagsins. Og
m.enn kaupa sér niiklu heldur
ísskáp og hrærivél og uppþvotta
: vél og strauvél og vél og aftur
j vél, heldur en að korna sér upp
! sæmilegum garði í kringum
húsið sitt. Vélin fyrst —- eða er
j það ekki kjörorð dagsins? Er
I ekki háð um það eitt allsherj-
j ar kapphlaup, hér í þessu lnndí,
og raunar alls staðar þar sem
! menningin blómstrar, að gera
l heimilin að cins konar blikk-
í smiðju, þar s~m óteljandi vélar
ganga með háum hrinum allan
1 sólarhringinn? (Það eru engar
vinnukonur lengur; þessir ó-
missandi huggarar vansælla
eiginmanna bafa bókstaflega
gufað upp fyrir hrærivélinni og
: bónkústinum). Auðvitað er leik
j urinn gerður til þess, fyrst og
fremst, að spara vinnu og erf-
..VITASKIPIÐ HERMÓÐUR
leggur væntanlega af stað í
hringferð vestur og norður um
land í kvöld. Vitaverðir hafið
tómu hylkin við lendinguna."
Þessi tilkynning, frá vita-
málastjóra, er lesin í hádegis-
útvarp>inu. Orðin berast til mín
í gegnum opnar bæjardyrnar
og út í grænan hlaðvarpann,
þar sem ég sit í hópi tíu ítalskra
hispursmeyja ásamt einum
ítölskum stórherra. Þær eru tíu
og allar snjóhvítar, eins og
sjáift sakleysið á fermingardag
inn —, og með rauðan kamb,
og ég held að hver þeirra verpi
tveim ef ekki þrem eggjum á
dag. Og ítalski stórherrann er
líka fannhvítur, stórkostlega
reistur og rauður kambur hans
hátignarlegur, svo sem stöðu
hans samir. — Ég sýni þessu
myndarfólki velþóknun mína
með þ\d að sáldra yfir það bygg
korni úr lófa mínum. Og kem-
ur mér nú í hug Egill gamli á
Borg, þegar hann hugðist. sá
silfri yfir þingheim frá Lög-
bergi.
Þetta er síðast í maí. Og fífill
og sóley sprungin út í hlaðvarp
anum, og líflegur litur kominn
á Heimatúnið og Norðurtúnið
og Hvamminn og Katlatúnið.
Svo sit ég hér í hópi tíu ítalskra
hispursmeyja og heyri að Her-
móður sé að leggja af stað hing
að vestur til mín. Hann gæti
vel verið hér annað kvöld. Og
nú verður mér litið á spegil-
slétt hafið, en sé raunar strax
að það er ekki alveg spegilslétt.
Það brotnar í báru út við Gölt-
inn og það er mikið vestanfar
á skýjunum. En eins og ég sé
að spá slæmu veðri í góðum fé-
lagsskap og sólskini.
— Pabbi, eigum við ekki að
fara að taka niður hylkin, kall-
ar nú elzti sonur minn til mín,
tíu ára vitadrengur.
Ég anza þessu einhverju, en
svo gleymum við okkur um
stund, ég og sonur minn, við
að horfa á kýrnar, en þær voru
leystar út í fyrsta sinn í dag á
þessu vori. Nú koma þær þjót-
andi fyrir húshornið, og grund-
in titrar við um leið og þær
fara hiá. Þær eru tvær, önnur
rauð, hin dimmbrún, kvíga af
fyrsta kálfi. Og það eru líka
tveir ungkálfar með í leiknum,
og veturgamall bolakálfur og
ga?nli Jarpur rekur lestina.
Ég leggst flatur á jörðina til
að finna hvernig grundin titrar,
þegar kýrnar þjóta hjá. Þær
koma aftur og aftur másandi
og blásandi, þrungnar af lífs-
mikla pípuorgelsrödd hans eyk
ur enn á hinn skemmtilega titr- :
ing í sjálfum mér. — Já, svona
getur maður orðið alsæll einn |
bjartan morgun í sínu eigin
túni á fyrstu vordögum.
—o—
Ég hef ekki tekið niður mörg
gashylki í gashylkjaklefa vit-
ans, þegar ég sé að hinn kyrri
spegill víkurinnar er skyndi-
lega brotinn. Suðvestan báran,
sem ég sá áðan út við Göltinn,
hefur nú borizt allt upp undir
landsteinana, og magnast óð-
fluga, enda kominn kaldi af
hafi. — Eldri synir mínir tveir
Eílir
Óskar Aðalstein.
hafa sótt gamla Jarp upp fvrir
túngirðinguna og lagt á hann
aktygi, en minnsti maðurinn í
fjölskyldunni, sex ára snáði,
leikur sér með ungkálfunum.
Við útnesjamenn tölum ekki
upphátt um veðrið að þessu
sinni, segjum yfirleitt ekki
margt, en höldum okkur vel að
verki; drögum tómu hylkin til
sjávar, förum með eitt í hverri
ferð, tengjum. það með kaðli
við aktygin á gamla Jarp. Flutn
ingurinn gengur vel niður
Heimatúnið og niður í Ardal-
inn, enda slétt grundin undir
fæti, síðan liggur leiðin út fjör-
ur, um hálfskílómetra leið. Og
nú vill Jarpur karlinn hvergi
fara nema hottað sé á hann.
Þetta er líka einn mesti óveg-
ur sem hugsast getur. Fyrst
verður fyrir okkur brattur mal-
arkambur, en steinsnar utar
tekur við ein óslitin urð. Þarna
meðan á þessari orustu stóð,
var líka brátt kominn með plást
ur á annan hvorn fingur, og
sýndi mér þetta sigurstolltur á
svin. eins og hönd hans væri
gullbaugum prýdd.
— Það verður ekkert eftir af
höndunum á þér, vinur, ef þú
heldur svona áfram, sagði ég.
— Ojú-jú, pabbi minn. Það
er enginn bardagi ef ekki er
blóð, sagði snáðinn.
Ég fékk ekki varizt. hlátri,
en minnsta manninum var síður
en svo nokkúr léttúð í huga
þegar hann sagði:
— En þetta eru nú engin hol-
undarsár.
— Hvað segirðu, barn? spurði
ég forviða.
— Svoleiðis sár fá bara þeir
sem tapa. Það stendur í íslend-
ingasögunum, sagði minnsti
maðurinn brosleitur en með
staðfastri alvöru í augnaráð-
inu. —
Skömmu eftir að við höfum
flutt tómu hylkin til sjávar, er
lendingin orðin illfær. Og ekki
er útlitið betra næsta dag, enda
fer Hermóður fram hjá Galtar
vita um kvöldið. Ég á tal við
skipstjórann, Guðna Thorlaci-
us, í gegnum talstöðina. Guðni
segir mér, að slétt sé við Horn-
bjarg. Hyggst hann skipa þar á
land og við Djúp, áður en hann
revnir aftur við Galtarvita.
Við skulum bara vona., að
ekki verði nein meiriháttar
rokkæfing hér í fjörunni á næst
urmi, svo blágrýtisstyrjöld vita-
drengjanna hafi ekki verið unn-
in fyrir gýg.
■—o—
Næsta morgun vakna ég fyr-
ir allar aldir við slíkan hávaða,
að ætla mætti, að sjálfur döms-
lúðurinn sé þeyttur yfir Galtar-
vita, eða þannig verkar þetta á
mig í svefnrofunum. En mér
hefur ekki fyrr verið litið til
gluggans, svo sem eins og til
að skyggnast um eftir englareið,
Viðlendingu.
á stjái í hlaðvarpanum, vagga iði og auka afköstin. Þetta gild-
höfðum og vappa um tindilfætt- ir að sjálfsögðu um vélamenn-
ar, en höfðingi þeirra og herra
kemur fljúgandi ofan af glugga-
svllunni og hafnar í miðjum
hópnum. — Ég heyri að kýrnar
rymja löngunarfullum rómi á
inguna yfirleitt, alla hina stór-
kostlegu vélvæðingu, sem nú
spannar jarðarkringluna. Vélin
hefur endurskipulagt allt líf á
jörðu hér. Ég segi vélin. Út-
básunum. Og ég skil þessar j skagakarl verður að gera þá
skepnur betur en flest annað í sveitamannslegu játningu, að
þessum heimi, einkum á svona honum virðist vélin hugsi fyrir
fallegum morgni. Sólin er ný-J manninn, en maðurinn ekki fyr-
komin upp fyrir hafflötinn, j ir vélina, ef þanpig má að orði
ilmur jarðar aldrei áfengari en komast. Og enn spyr ég: Er vél-
í hitamóðu morgunsársins —,
og það eru safaríkir grastopp-
ar niðri í þúfum, sem kýrnar
dreymir um.
in ekki orðin að eins konar
hjónadjöfli? Hefur hún ekkí
komizt upp á milli mannsins og'
náttúrunnar? Hefur hún ekki
Þehnan morgun fer ég einn í, einangrað manninn um of frá
fjósið; sæki mjólkurfötuna og j beinu sífrjóu sambandi við hf-
sezt undir kvíguna. Kýrin ilm- | rænar orkulindir, andlegar sem
ar af sól og nýgresi frá í gær, ! hlutkenndar, frá hversdagsleik
júgrið er stinnt, rjómalitt og ! anum í öllum sínum sanna skýr
þungt, og mjólkin flæðir úr i leið og einfaldleika? Ef svo
spenunum um leið og ég kem j er —, hlýtur þetta þá ekki að
við þá. Ég hef ekki mjólkað, leiða til sívaxandi andlegrar ó-
lengi þegar kýrin lyftir mold- j frjósemi með manninum, lífs-
brúnu höfðinu upp úr fóður-
leiða og upplausnar? Það er
mjölsfötunni, og horfir á mig, kannski mál að þessum spurn-
með þessum stóru brúnu au.gum 1 ingum linni. Ég spyr þó enn að
sínum, þrungnum af lífsgleði og lokum: Erum við nútímamenn
góðleik. Sem snöggvast leggur | ekki orðnir að eins konar lúx-
hún höfuðið á öxl mér og gefur usflökkurum á okkar eigin
mér morgunkossinn; slær tung- jörð? En (og sú spurning skipt-
unni á vanga minn. Hrjúfur ir kannski öllu máli) stöndum
koss það, segir þú kannski. Seg-
ir þú líka, að kýrin hafi ekki
sál, eða í það minnsta, að hún
sé heimskari en flest annað sem
við okkur ekki að því stöku
sinnum, t.d. að loknu kokkteil-
boði, þegar síðasti gesturinn er
farinn burt, og við erum orðn-
lífsanda dregur? Ég veit það , ir einir eftir, að við segjum með
ekki. En hitt veit ég. Þú mund- j karlssyninum í ævintýrinu:
ir ekki láta þetta út úr þér, ef 1 — Baulaðu nú Búkolla mín,
þú værir einn með náttúrunni sért þú á lífi.
sumarlangt og gettir nýbæru.
Það er enginn mannsaldur
síðan obbinn af Islendingum/
burðaðist við að koma sér upp
kú. Þetta vildi ganga misjafn-
lega fyrir mörgum. Nú leggja
menn allt kapp á að koma sér
upp vélum. Og nú virðist alveg
vandalaust að láta draumana
rætast á Islandi. Að minnsta
Þá er fjósaverkunum lokið
að þessu sinni og þeim há-
stefndu andlegu hugleiðingum,
sem svo iðulega eru því starfi
samfara, og hugurinn snýst að
nærtækasta umhugsunarefni
hversdagsins; væntanlegri
komu vitaskipsins. Ég hef tal-
Framhald á 8. síðu. ,