Alþýðublaðið - 24.07.1957, Blaðsíða 6

Alþýgublagjg
MiSvLkudagur 24. júií 1957
Hafrannsóknir í Norður-Kyrrahafi:
irast t
Ötgeíandi: AiþyöuíiokJmrLaD
Ritstjóri: Heigi Sæmundssoa
Auglýsingastjóri: Emilía Samúeisdóttir.
r'rettastjóri: Sigvsldi Hjálmarsson.
Blaðamenn: Björgvin Guðmundsson og
Loftur Guðmundsson.
Ritstjórnarsímar: 14901 og 14902.
Auglýsingasími: 14906.
Afgreiðslusími: 14900.
Prentsmiðla AlþvðublaÖsms. Hverfisgötn 8—18.
Y íirmai i nadeilan
ENN SITUR við sama í
deilu yfirmanna á skipunum.
Er engu líkara en einhver ill
öfl hafi komizt þar í gerð.
Almenningur furðar sig stór
um á því, að ekki skuli vera
hægt að finna lausn á þess-
ari alvarlegu deilu, þar sem
vitað er ,að yfirmenn á skip-
unum búa ekki við nein neyð
arkjör, þótt sumir eigi sýni-
lega rétt á lagfæringu á
kaupi sínu. Menn taka að
gerast vantrúaðir á vilja
deiluaðila til að semja. Sum-
ir halda því hiklaust fram,
að hér sé um pólitískt verk-
fall að ræða. Á það skal
enginn fullnaðardómur lagð
ur hér, en óneitanlega er af-
staða Morgunblaðsins til
verkfallsins tvískinnungsleg
og óþjóðholl. Elur það sem
það má á ágreiningsmálum
og sundurþykki deiluaðila.
Er hörmulegt til þess að vita,
ef pólitískir loddarar geta
leikið sér þannig með velferð
alþjóðar. Fer nú orðið harla
iítið fyrir efndunum á öllum
fjálgleikaloforðum Sjálf-
stæðismanna um baráttu fyr
ir þjóðarhag.
Þótt verkfall yfirmanna
sé að sjálfsögðu orðið þjóð-
arböl, er ekki síður ástæða
fyrir ýmsa aðra starfshópa
að líta stéttarlega í eigin
barm út af þessari alvar-
legu vinnustöðvun. Ein
hörmun-g býður annarri
heim. Hásetar fengu tölu-
verðar kjarabætur með
verkfalli í vetur. Þær bæt-
ur éta yfirmenn nú upp
með þessu nýja verkfalli.
Iiafnarverkamenn lækka
stórum í tekjum við þessa
stöðvun, kaupsýslumenn
missa spón úr sínum aski,
og þannig mætti lengi telja.
Hér skal síður en svo gert
lítið úr rétti neinnar stéttar
til að semja um kaup sitt og
kjör. Það eru frumréttindi
hvers vinnandi manns. En
í samvirku þjóðfélagi verð-
ur að fara að öllu með gát.
Fámennur starfsmannahóp-
ur, sem hefur lykilaðstöðu í
þjóðfélaginu, verður að
hugsa um meira en sjálfan
sig ,ef vel á að fara. Ef hann
stuðlar að vinnutapi og
kjararýrnun hjá miklu fjöl-
mennari starfsmannahópum,
er hann í rauninni að
skemma og ónýta kjarabar-
áttu starfsbræðra sinna.
Þannig er þetta nú á kaup-
skipunum. í framkvæmd
verður þetta því stétt gegn
stétt, og virðist Sjálfstæðis-
flokkurinn una því vel, þótt
kjörorð hans snúist þannig
alveg við. Það er svo sem
ekki heilindunum fyrir að
fara hjá þeim flokki.
Morgunblaðið hefur öðru
hverju verið að impra á
því að undanförnu, að Al-
þýðublaðið komi á óvart
með skrifum sínum um
yfirmannaverkfallið. Það
hafi haldið öðru fram áður.
Þetta er alls ekki rétt. Al-
þýðublaðið hefur aðeins
viljað benda á þá augljósu
staðreynd, að þjóðhollara
væri og þjóðhagslegra fyr-
ir fámenna, vel setta starfs
hópa að reyna að knýja
fram kjarabætur sínar, án
þess að til verkfalls komi
hverju sinni. En auðvitað
eiga Iaunþegar hér ekki ein
ir hlut að máli. Skyldan
hvílir engu síður á vinnu-
veitanda. Vinnustöðvun er
naumast hagur fyrir hann
nema annarleg sjónarmið
séu í spilinu. Nú er það
sýnilegt, að sumir yfirmenn
eiga rétt á kjarabótum.
Þeir hafa dregizt aftur úr.
Er því full ástæða til að
álykta, að báðir aðilar hafi
látið reka á reiðanum.
Væri ekki nær að hafa
starfandi kjaranefnd frá
vinnuþe-gum og vinnuveit-
endunt, sem létu málið til
sín taka fyrr en í óefni er
komið? Og hver er hlutur
fyrrverandi ríkisstjórna í
þessum efnum? Var ekki á-
stæða fyrir þær að athúga
þessi mál betur niður í kjöl
inn? Þar hlýtur að hafa
verið um vanrækslu að
ræða, ef þessi deila var ó-
umflýjanleg.
Það er auðvitað augljóst
mál ,að þessi yfirstandandi
vinnudeila er ríkisstjúrn
Ólafs Thors að kenna. Ðýr-
tíðin fór í hennar tíð upp
úr öllu valdi, hlutur flestra
launþega var fyrir borð
borinn, stöðugt kapphlaup
var milli verðlags og launa.
Af þessu súpum við seyðið
enn. Það er erfitt að
stemma stigu við illum á-
hrifum og afleiðingum
slæmrar stjórnar.
ÞA.NN 9. júlí síðastliðinn
lögð'u tvö skip frá Scripps Haf-
rannsóknarstofnuninni í Kali-
forníu af stað frá San Diego í
rannsóknarför um Kyrrahafið,
og er ráðgert að hún standi til
ágústloka.
Dr. J. C. Swallow við brezku
haffræðistofnunina tók boði um
að verða í för með þessúm leið-
angri, og mun hann einkum
hafa umsjón með mælingum á
djúpstraumum í Kyrrahafinu.
Þetta er ekki í fyrsta skiptið að
dr. Swallow er í rannsóknarför
á þessum slóðum. Hann var með
H.M.S. Challenger í hringför
þess' umhverfis jörðina 1950—
52, en skipið var undir það ár
á Kyrrahafi, þar sem einkum
voru rannsakaðir straumar og
gerðar athuganir á botni hafs-
) . ins.
SAMEÆMDAR ATHUGANIR,
Vísindaleiðangur þessi fæst
bæði við rannsóknir á hafvatn-
inu sjálfu og hafsbotninum á
NorðausturrKyrrahafi. Sýnis-
horn verða tekin af hafsvatn-
inu um leið og djúpstraumsmæl
ingarnar eru framkvæmdar.
Hafa bandarískir vísindamenn
mikinn áhuga fyrir djúp-
straumamælitækjum þeim, sem
dr. Swallow hefur unnið að gerð
á undanfarin tvö ár, og gera sér
miklar vonir um árangurinn af
notkun þeirra.
Ýmissa hluta vegna má þó
ekki gera ráð íyrir miklum
árangri af þeim rannsóknum og
mælingum, sem gerðar verða í
svo skammri för. Fyrst og
fremst er það að vegna þess hve
Kyrrahafið er stórt er með öllu
ógerlegt að draga nokkrar álykt
anir af takmörkuðum rannsókn
um. í öðru lagi er útgerð slíkra
rannsóknarskipa svo dýr, að
ekki er unnt að halda þeim úti
í einu nema skemmstan hluta
þess tíma, sem vísindamennirn
ir sjálfir telja að með þurfi.
— í þriðja lagi verða mæl-
ingarnar á djúpstraumunum
aðeins einn þáttur í rannsókn-
um leiðangursins.
En dr. Swallow telur víst að
þrátt fyrir þetta muni mikilvæg
ur árangur nást, ef honum tekst
eins og hann gerir sér vonir
um, að afla áreiðanlegri upplýs
'inga varðandi eðli djúpstraum-
anna. en áður hefur tekizt með
óbeinum mælingum.
ÞEKKING Á DJÚPSTRAUM-
UM MIKILVÆG.
Mæling djúpstraumanna get-
ur haft mikla þýðingu, þar sem
ekki er unnt að skilja eðli og
háttu yfirborðsstraumanna,
breytingar á þeim og annað,
sem þeim við kemur nema vit-
að sé hvað fram fer í djúpun-
um. Þegar þar að auki er vitað
að geislavirkt efni frá kjarn-
orkusprengingum hefur sokkið
til botns á þessum slóðum er
nauðsynlegt að vita hvert bað
muni berast með djúpstraum-
unum. Aður hafa mælingar þess
ar verið framkvæmdar með ó-
beinura aðferðum, sem að vísu
geta veitt nokkrar upplýsingar,
en ekki nærri því eins nákvæm
ar og gera má sér vonir um að
þær verði, þegar hin nýju mæii-
j tæki koma til sögunnar.
ÞOLINMÆÐISVEIÍK.
] Aðferð dr. Swallows bvggist
á því að eins konar senditæki
er komið fyrir í vatnsbéttum
pípum, sem sökkt er á ákveðið
dýpi og rekur síðan fyrir
straum. Sérstök móttökutæki
^ um borð í skipinu nema merk-
I in frá senditækinu og er þar
með kleift að mæla straum-
hraða og stefnu á vissu dýpi, —•
eða allt að því í 3,048 metra
undir vfirborði sjávar.
Mælitæki þessi voru notuð
með undraverðum árangri við
rannsókn á djúpstraumum í
Framhald á 11. síðu.
Tvær vatnsleiðsluppípur eru festar saman. Inni í þeim er komið
fyrir litlum senditækjum, en síðan eru pípurnar fylltar vatni,
mismunandi miklu, eftir því í hvaða dýpt þeim er ætlað að
reka. Þannig er þetta tæki, sem notað er til að rannsaka l.júp-
strauma í úthöfum. Það er brezki haffræðinfurinn, dr. Swal-
low, sem sést vera að ganga frá því á þilium rannsóknaskipsins
KVENNAÞÁTTUR
6«rf«t iskrtleifclur Mtíns,
Albýðublaðsð
SAUMIÐ SJÁLF.
Það eru margar konur sem
ekki sauma sjálfar heima þrátt
fyrir, að raunverulega, sé það
svo auðvelt að næstum því hver
manneskja geti það.
Það sem þær óttast mest er
að þær muni eyðileggja efni
sökum vankunnáttu á því að
sníða og sníða það annað hvort
rangt eða of Htið. Þetta er á-
stæðulaus ótti, því að nú orð-
ið fást snið að hv.-skonar flík-
um eftir númcrm ,;;vo sem Butt
erick sniöi’í ' '' d.í.S. og McCall
sniðirt hj" 'rouy. Þessi snið er
hægt eö t:á í réttum númerum
fyrir I .• i s flík fyrir sig. Svo
er einoig iv >t að fá hverskonar
snið, : ylgja hinum ýmsu
þýzku' t> • :kub i'iðum er hér eru
fáanleg. I'tð hindrar að vísu
marga, að þ ir kun.n ekki mál-
ið, en það er á'fséðulaust, því
að blöðin má einnig hvá dönsku.
Sá ókostur er í.ð ísu við hin
síðasttöldu snið : Ö þau verður
að taka upp á ann: pappír sam-
kvæmt teikningu i, en það er í
flestum tilfellum uuðvelt. Þá er
.. Ritstjóri Torfhildur Steingrímsdóttir
aðeins að ætla vel fyrir saumun-
um þegar sniðið er.
Það er því ástæðulaus ótti
hjá húsmæðrum yfirleitt, sem
hindrar þær í að sauma flíkur
sínar og barna sinna heima og
vonandi að þær leggji hann á
hilluna.
Það helsta sem þarf hverju
sinni við saumaskapinn er:
Títiprjónar, Það ætti hver
kona að aðgæta að notaa sér-
staka títiprjóna sem ætlaðir eru
við saumaskap. Þessir prjónar
eru mjórri og beittari en aðrir
títiprjónar og er það gert til
þess að þeir skemmi síður efnið
er þeim er stungið í það. Þegar
þér hafið notað þá ættuð þér
hverju sinni að skola þá úr sjóð-
heitu vatni og leggja þá á pappír
til að þurrka þá.
Nálar. Kaupið stálnálar og
geymið þær ávallt í pakkanum
til að verja þær riði.
Þráður. Kaupið aðeins vöru-
merki sem þekkt eru að gæðum
og gætið þess að velja liti og
sverleika er hæfir því er saum-
að er. Minnist þess einnig, að
þráður sýnist ávalt ljósari á kefl
inu en hann í raun og veru er.
Skærin. Kaupið þau beztu er
þér fáið og gleymið aldrei að
fara vel með þau. Notið þau að-
eins til að sníða með þeim og
lánið þau ekki börnunum eða
éiginmanninum.
Fingurbjörg. Notið ávalt fing-
urbjörg er þér saumið í hönd-
um. Gætið þess að hún sé mátu-
i leg þegar þér kaupið hana eins
og þér væruð að velja hanzka
éða skó. Aðalatriðið er að hún
sé’Iétt óg fari vei' á fingri.
Málband. Fyrir utan taumál-
bönd (þau sem eru með tölum
báðumegin eru að mörgu leyti
betri), eru oft notuð málbönd
til að mæía stuttar lengdir ná-
kvæmar, þar eð hin stundum
viljá teigjast.
Smá aukahlutir. Bývaxkerti
er handhægt til að nota við að
gera þráðinn hálan, þegar þrætt
er, ‘en einnig má nota það til
að fá nálina til að ganga betur
í efnið. Notið tréspóluna til að
merkja sérstaklega hom með, er
þér takið snið, eða þurfið að
snúa við hornum og beltum.