Alþýðublaðið - 24.07.1957, Blaðsíða 8

8
Miðvikutlagur 24. júlí 1957
Alþý^ufoSaðlfr
Minningarorö
Fædd 17. Júní 1874, Dáisi 17. júií 1957»
ÞANN 17. júlí sl. lézt ekkjan
Sigríður Sveinsdóttir að heim-
ili sínu, Bergþórugötu 33 hér í
bæ. I-Iún var fædd 17. júní 1874
að Saurbæ á Hvalfjarðarströnd.
Foreldrar he.nnar voru Guðríð-
ur Jónsdóttir og Sveinn Sveins
son b.óndi þar.
'Sigríður giftist Stefáni Ein-
assyni útve^gsbónþa og hófu þau
b.úskap að Króksvelli í Garði.
Þau hjón eignuðust 10 börn og
ólu auk þeirra upp eitt fóstur-
harn, og eru 8 börn þeirra á
lífi. Mann sinn missti Sigríður
vorið 1938 og hefur hún síðan
notið einstakrar umönnunar á
heimili þeirra systkinanna Guð
bjargar og Kristins skipstjóra.
Sigríður Sveinsdóttir var-
íædd þjóðhátíðarvorið og fæð-
ingardagur hennar varð síð.er
þjó.ðhátíðardagur íslendinga.
Faeðingardagurinn og fæðingar
árið eru þannig tengd hinum
rnerkustu tímamótum í sögu
þjóðarinnar. En saga hennar
var saga trygglyndu, greindu
almúgakonunnar, sem barðist
við hlið manns síns af harð-
íylgi, enda o.ft við kröpp kjör,
að því háleita markmiði að
skila framtíðinni hraustum og
mannvænlegum barnahópi. •—•
Og þetta tókst allt, og tókst
giftusamlega. Það var eins og
folessuð vorsólin frá þjóðhátíð-
arárinu liti alltaf og ævinlega
til með þessu óskabarni sínu,
svo var líf hennar fagurt ^g
unaðslegt til hinztu stundar.
Þegar Sigríður lézt, hafði hún
eignazt 24 barnabörn og 47
harnabarnabörn. Niðjar þeirra
Sigríður Sveinsdóttir.
hjó.na frá Króksvelli bera sterk
ættar.einkenni.
Heiðarleikinn og trygglynd-
ið, glaðværð og skapfesta, á-
samt raunsæi og dugnaði við
að sjá sér og sínum farbor.ða
eru góðar ættarfylgjur.
Barnabarnabörn Sigríðar
koma nú'ekki framar að sjúkra
beði hennar að Bergþórugötu
33, en Drottinn allsherjar bæn-
heyrði þessa öldruðu hjarta-
hreinu konu, er hún í skini
kvöldsólarinnar sagði fram
hina hinztu kveðju í trúnaðar-
trausti og með bros á vör: Guð
fylgi ykkur, börnin mín góð.
Arngrímur Kristjánsson.
Hreinsanirnar i ieppfiBrjunu^
Grein úr New York Herald Trsbune
EF þeirri staðreynd væ.ri
ekki til að dreifa, að velferð
margra milljóna manna er í
hvað allt að því broslegt við þá
veði, þá væri vissulega eitt-
ákefð, sem leppríki Sovéríkj-
anna sýna í því að gera hreins
anir innan eigin flokka í sam-
ræmi við breytingarnar í
Moskvu. í löndum eins og Rúm
eníu eða Búlgaríu er flokkur-
inn ekki leiðbeinandi, sem rök-
ræða má um og gagnrýna, held
ur stjórandi, sem heimtar taf-
arlausa og algjöra undirgefni.
Saðustu hreinsanirnar voru
gerðar í Búlgaríu, þar sem allt
hafði verið með kyrrum kjör-
um undanfarið, að minnsta
kosti á yfirborðinu. í Soffíu
hefur verið tilkynnt, að þrír
háttsettir embættismenn, þar
á meðal innanríkisráðhei'rann
Georgi V. Tsankov, hafi verið
reknir úr flokksstjó'rninni í við
Ieitni, er miðaði að því að
hreinsa burt ,,óflokksleg“ öfl.
Orðið ,,óflokkslegur‘ öhefur
óljósa merkingu, sem á máli
kommúnista getur falið í sér
alls kyns breyskleika. Fali
Tsankovs er sérstaklega athygl
isvert, þar eð innanríkisráð-
herr.a, sem ræður yfir lögreglu
liðinu og öðrurn liðsafla ríkis-
ins, er heldur uppi lögum og
reglu innanlands, gegnir einna
óhrifamestu stöðu í einræðis-
ríki. Tsankov var formaður
sendinefndar búlgarskra komm
únista, sem heimsótti Tító for-
seta Júgóslavíu í fyrra, en til
gangur þeirrar ferðar var að
reyna að kcma aftur á sam-
bandi milli Júgóslavíu og Búlg
aríu. Líklega hefur yfirv.öldun-
um í Soffíu fundizt Tsankov Og
félagar hans vera of nánir
fylgismenn Jítós persónulega
og aðhvllist kenningar hans um
þ.að, að kommúnistaríki eigi að
fylgja stefnu, sem sé óháð
Moskvuvaldinu.
Sennilegt er, að valdabarátt
an meðal forystumanna búlg-
arskra kommúnista hafi verið
í uppsiglingu nokkurn tíma og
umbrotin í Moskvu verið
flokksforystunni í Soffíu tæki-
færi og yfirskin til þess að
losna við hin sundrandi öfl.
Veramá, að leiðtogar búlgarska
og rúmenska kommúnista-
flokksins hafi styrkt aðstöðu
sína um sinn með því að sýna
þannig mátt sinn og völd. En
það er augljóst, að baki þeim,
sem vikið var brott, standa öfl,
er standa óhögguð í stjórnmála
sögu bsggja landa. Engin rík-
isstjórn ,sem verður að grípa
til slíkra hreinsana, gstur hald
ið því fram, að hún eigi hug og
hjarta gervallrar þjóðarinnar.
Ungverjaland og Pólland hafa
gefið heiminum áþreifanlega
sönnun um þá erfiðleika, sem
komm.úr^ í'.astjdriúr: Jeppri’kj-
anna eiga við að s.tríða. Stjórn
arbreytingarnar í Rúmeníu og
Búlgaríu bera einnig vott um
úrræðaleysi og ólgu, enda þótt
á: lægra -stigi sé.
Framhald af 7. síðu.
því, styðja það og styrkja í fé-
lagslegri og menningarlegri
viðleitni þess? Það var og mjög
áberandi, þar sem við fórum í
Noregi, hve aldnir og ungir
virðast hafa jákvæða afstöðu
til hins gróandi lífs og hve ríka
trú þeir hafa á fornar dyggð-
ir, hugsjónir og ýmis andleg
verðmæti, sem flestir hér líta
nú hornauga — kannski játa
með vörunum góð og gild, en
vilja ekkert fyrir gera og í raun
inni meta með kaldri hunzku.
Guðstrú, þjóðerni, menningar-
erfðir, samfélagshyggja? Já —
hverju vilja menn fórna fyrir
þetta, hvers virði telja þeir það
í r.aun og veru, margir hverjir
hér hjá okkur? Eða trúin á
möguleika mannsins til þroska
og ábyrgrar afstöðu og þá um
leið virðingin fyrir mannhelg-
inni, sem er í senn ávöxtur ís-
lenzkra manndómserfða og
kristins anda með þessari þjóð
— og skilyrðið fyrir því, að ein
staklingurinn taki verðugt til-
lit til samfélagsins og samfé-
lagið meti hann svo sem vert
er og nauðsynlegt, ef sönn
menning á að þróast í þessu
landi, skilyrði fyrir því, að.
þessi gáfaða, hrausta, menni-
lega og að mörgu leyti sér-
stæða og glæsilega þjóð geíi
notið sín og varðveitt frelsi
■ sitt og sjálfstæði?“
Hagalín þagnar, en heldur
svo áfram:
„Norðmenn urðu frægir um
víða veröld fyrir baráttu sírp.
gegn erlendu ofbeldi á styrjald
arárunum. Þeir segja sjálfir, að
þar hafi þeir haft Heimskringlu
Snorra að ómetanlegum bak-
hjarli. En að hvaða gagni
mundi hann hafa komið þeim
manndóms- og metnaðararfur-
inn frá Snorra, ef hann hefði
verið talinn úreltur, og verið
virtur að vettugi, ef andlegir
forystumenja Norðmanna hefðu
lagt einhliða nútímamæli-
kvarða á verk og framkomu for
feðra sinna, en að engu metið
manndómsandann, hina fálm-
andi viðleitni til samfélagslegra
átaka um löggjöf og þjóðfé-
lagslegar umbætur — og til
dæmis ekki metið eins og
Snorri Ólaf helga eftir því,
hvað fvrir honum vakti, heldu.r
af þeim aðferðum, er. hann
beitti sem barn síns blóðuga
tíma?“
„Hvað segir þú svo um norsk
íslenzka samvinnu?“
,,Ég er ekki í neinum vafa
urn það, að við Islendingar get
um haft mikið gptt af nánu sam
neyti við einmitt það fólk í
Noregi, sem stóð að ferð okk-
ar„ iákvætt fólk, sem telur sig
hafa persónulegar skyldur við
land sitt og þjóð og trúir því,
að það vaxi við að uppfylla þær
skyldur. Sá háttur hefur verið
tekinn upp á seinustu árum -—
fyrir tilstilli ágætra Norð-
manna, að okkur séu sendar
trjáplöntur frá Noregi, að ís-
lenzkir æskumenn fari til No'r-
egs og vinni þar að plöntun og
norskir planti skóg á íslandi.
Hliðstæða starfsemi þarf að
taka upp á sviði menningarlífs-
ins, starfsemi í þágu andlegs
gróðrar á grundvelli gamallar
menningar og menningar-
tengsla og í ljósi nýrrar þekk
ingar . . . Og um frumkvæðið
í þessiim efnum hvílir nokkur
skylda á þeim, sem þágu það
boð að „feta í fótspor Egils
Skallagrímssonar“.
Samsæti íi! heiðurs Gísla Johnsen
og Matthíasi Þórðarsyni
FYRIR NOKKRU hafði
stjórn Slysavarnafélags Is-
lands boð inni í Þjóðleikhúss-
kjaliaranum fyrir Gísla J. John
sen stórkaupmann og Matthías
Þór.ðarson fyrrverandi ritstjóra
í Danmörku, en þeir mættu báð
ir sem fulltrúar Slysavarnaíé-
lags íslands við hátíðahöld í
Svíþjóð er haldin voru í tilefni
af 50 ára afmæli Sænska Slvsa-
varnafélagsins, Svenska Sáll-
skapet för Ráddning af skip-
brutne, og fluttu þeir báðir við
þetta tækifæri stjóriýnni
skýrslu um þessa för sína.
Þessi hátíðahöld í tilefni af
50 ára afmæli sænska félagsins
fór fram í Gautaborg 17. maí
s. 1. og hófust með sýningu á
hinum fullkomnustii björgun-
arbátum 'í Svíþjóð og nágranna-
löndunum og hafði skipunum
verið lagt hlið við hlið út á
svo kölluðu Langedrag og tóku
margir.slysavarnamenn og sér-
fræðjngar í björgunarmálum
þátt í þessari skoðanagjörð þar
á meðal konungur og drottning
Svíþjóðar, því konungur er
verndari Sænska Slysavarna-
félagsins, en forseti þess er
Malte Jacobsen landshöfðingi.
Strax eftir heimsóknina á
Langedrag var haldin minning-
aihátíð í kauphöll borgarinnar,
þar sem forseti félagsins bauð
konungshjónin og aðra gesti vel
komha. Við þetta tækifæri
flutti landshöfðinginn ræðu þar
sem hann skýrði frá stofnun fé-
lagsins fyrir 50 árum, vexti
þess og viðgangi á þessu tíma-
bili, framkvæmdum, björgunar-
afrekum o. s. frv. Þá fluttu gest-
ir einn frá hverju landi, stutt
ávörp og heillaóskir frá sínu
félagi og afhentu gjafir, minn-
ingargripi og heiðursskjöl er
þeir höfðu meðferðis. Fyrir
hönd Slysavarnafélags íslands
flútti Gísli J. Johnsen þarna
snjallt erindi og afhenti mjög
fallegt og vandlega innbundið
skrautritað ávarp frá Stjórn
Slysavarnafélagi íslands. Þar á
eftir fór svo fram úthlutun á
verðlaunum og heiðursviður-
kenningum, er félagið veitti ein
stökum mönnum og fyrirtækj-
um er gjörst höfðu sérstaklega
maklegir þeirrar sæmdar, fyrir
aðstoð við björgun og hjálp-
semi á annan liátt. Las lands-
höfðinginn upp nöfn þeirra er
þetta hlutu, en konungur af-
henti hverjum og einum verð-
launin og mælti jafnan vel val-
inn þakklætis- og vinarorð til
hlutaðeiganda.
Stærstu gefendur voru
Sænska vátryggingafélagið á
landi og sjó, sem gaf Slysavarna
félgginu 100.000,00 sænskar kr.
og þar næst Boströms Sameign-
arfélag sém gaf 50.000,00 kr.
I f jölmennri veizlu sem' hald-
in var í sambandi við þetta af-
mæli flutti konungur snjalla
ræðu undir borðum, þar sem
hann flutti stjórn sænska Slysa
varnafélagsins og öllum þeim,
er veitt höfðu björgunarmálun-
uni' framgang, hinar beztu þakk
ir fyrir framsýni og vel unnin
störf og fór í því sambandi út
í ýmis atriði mótinu viðvíkj-
andi, að lokum kvað hann að
kosta bæri kapps um, að ekkjur
og börn væru vel tryggð af eig-
inmaður faðir eða fyrirvinna
færust eða yrðu fyrir slysum.
Fulltrúar Slysavarnafélags-
ins þáðu ýmis heimboð í sam-
bandi við þátttöku sína í þess-
um hátíðahöldum og létu mjög
vel yfir ölum móttökum.
í boðinu í Þjóðleikhúskjall-
aranum færði forseti Slvsa-
varnafélagsins, Guðbjartur Ól-
afsson, þeim þakkir félags-
stjórnarinnar fyrir að hafa tek-
ið að sér að mæta fyrir hennar ■
hönd við þetta tækifæri þá sér
í lagi fyrir hin miklu braut-.
ryðjendastörf þeirra beggja sem
hvor í sínu lagi hefði skarað
mjög fram úr á sínu sviði, landi
og þióð til heilla.
Fleiri ávörp voru þarna flutt
til heiðurs þeim hjónum Gísla
J. Johnsen og frú og Matthíasi
Þórðarsyni en Johnsen hjónin
gáfu eins og kunnugt er Slysa-
varnafélaginu í fyrra hina dýr-
mætu gjöf björgunarbátinn
Gísla J. Johnsen, en Matthías
Þórðarson hefur frá byrjun ver.-
ið umboðsmað.ur Slysavarnafé-
lags íslands í Danmörku, þar
sem hann var einn aðalhvata-
maðurinn að stofnun Slysa-
vainadeildarinna-r Gefion en
hann hefur verið ritari þeirrar
deildar -frá upphafi.
Hátíðir í líkingu við þessa 50
ára minningarhátíð sænska fé-
j lagsins, sem getið er um hér
. að framan, eru lærdómsríkar,
j og mjög til þess fallnar að vekja
I .sair.úð og samvinnu og jafnvel
viná-ttu milli landa er geta haft
þýðingu fyrir framtíðina. Hinir
virðulegu fulltrúar Slysavarna-
félagsns komu báðir þannig
fram við þetta tækifæri að stór-
sómi var að. í einu stærsta
blaði Svíþjóðar, er birti mynd
af öðrum íslenzka fulltr.úanum
í viðræðum við konung og
drottningu, var sagt að það
hefði verið tvennt í sambandi
við þessi hátíðahö.ld er hefði
vakið langmesta athygli og það
hefði verið -hinn furðulega full-
komni nýi þýzki björgunarbát-
ur Theodor Heuss og hin tign-
lega frú Gísla J. Johnsen ís-
lenzka fulltrúans á íslenzkum
þjóðbúningi.
UM LEIÐ og við förum heim
að lokinni ógleymanlegri dvöl
á íslandi, viljum við þakka
framúrskarandi viðmót og við-
tökur er við höfum hvarvetna
mætt.
Sérstaklega viljum við þakka
skyldfólki okkar, er ekkert
tækifæri hefur látið hjá líða,
til þess að gera okkur dvölina
sem ánægjulegasta á allan hátt.
Góðar og bjartar endurminn-
ingar úr þessari ferð okkar til
íslands munu endgst okkur til
æviloka.
Guð blessi ísland og íslend-
inga.
P.l. Reykjavík, 12. júlí 1957,
Guðrún Davidson,
Olafur Bjarnason;
Gimli, Manitoba.
Framhald af 7. síðu.
ekki eins ógeðsleg dýr, eins og
maður hélt einu sinni, og eftir
feiðina í Síld og fisk er maður
sannfærður um, að. varla getur
betri mat en þann, sem gerður
er af úrvals svínakjöti.