Alþýðublaðið - 01.08.1957, Side 5

Fímmtudagur I. ágást 1957
AfþýgubfaSfg
5
Fimmtugur í dag:
í DAG er Ágúst Þorvaldsson er hann hefur tekið fyrir hverju hver yrði látinn skipa fyrsta
1. þingmaður Árnesinga fimm-
tugur.
Ágúst Þorvaldsson er fæddur
smm, einkennzt af þeirri þjóð-
legu stílfegurð alþýðumanns-
ins, sem runnin er í merg og
1. ágúst 1907 á Eyrarbakka. I blóð hið fagra mál sunnlenzkra
Foreldrar hans voru hjónin! sveitamanna. Það streymir af
Guðný Jóhannsdóttir og Þor- ! vörum þeirra eins og tær lind
valdur Björnsson á Austurvelli. j úr bergi landsins. Og Ágúst
Móðir Ágústs alþingismanns er Þorvaldsson hefur ekki brugð-
af hinni kunnu Bergsætt, en izt vonum félaganna í Ung-
faðir hans er af alþekktum ; mennafélaginu. Hann hefur vax
bændaættum í Árnesþingi. í
föðurætt hans er mikið af vel-
greindu fólki, skáldskapar-
hneigð og hagmælska er þar
ættgeng. Mér finnst ekki á-
stæða til að rekja ætt hans hér,
enda er hún Árensingum mjög
vel kunn. i
Ágúst Þorvaldsson ólst ekki
upp hjá foreldrum sínum. Hann
kom ungur að árum í fóstur til
Ketils bónda Arnoddssonar á
Brúnastöðum í Flóa. Þar ólst
hann upp og naut mikillar ást- 1
úðar fóstra síns, enda varð
sveinninn snemma að skapi
hans.
Ketill Arnoddsson var að
mörgu mjög sérkennilegur mað
ur, greindur vel og betur að sér
um búnaðarhætti og hag bænda
í Árnessýslu en nokkur annar
maður á þessari öld. Hann var
með afbrigðum minnugur og
kunni að segja frá, með svo
mikilli snilld að fádæmi eru til,
sem ég þekki. Var hann sjór af
alls konar fróðleik fornum og
nýjum. Ólst Ágúst upp við það
að hann' sagði honum fróðleik
margvíslegan frá fornum og
nýjum tíma.. sög.u héraðsins
liðna og margs konar fróðleik,
sem snerti líf fólksins í hérað-
inu. Varð því Ágúst snemma
vel að sér um margt, sem ár-
neskt var og kunni betur að
segja frá og koma orðum að því
sem hann vildi segja en jafn-
aldrar hans. Ég man eftir því,
þegar ég var lítill drengur, að
fólk sagði, þegar það heyrði Ág
úst tala um hugðarmál sín á
mannamótum: „Hann verður
þingmaður.11 Ekki þótti það lík
legt iþá að fóstursonurinn á
Brúnastöðum yrði þingmaður,
en þó hefur raunin orðið sú.
Ágúst Þorvaldsson hefur
ekki notið neinnar menntunar,
nema tilskildrar farkennslu
heima í sveit sinni. En eðlis-
greind hans og hið þjóðlega upp
eldi, er hann hlaut, hefur reynzt
honum notadrýgri skóli en
mörgum, sem setið hefur á
skólabekk marga vetur. Hann
aflaði sér þekkingar með lestri
góðra bóka og nam af fóstra
sínum fræði alþýðleg. Varð
hann því snemma kunn-
ugur málefnum bænda
og kunni skil á flestum
helztu bændum í héraðinu, því
fóstri hans var ættfróður og
fræðaþulur hinn mesti. Mátti
því heita, að Ágúst væri strax
er hann fór að taka þátt í um-
xæðum á fundum í ungmenna-
félagi sveitar sinnar hinn bezti
xæðumaður. Varð hann brátt
formaður þess og var það mörg
ár með mikilli prýði. Stjórnaði [
hann félaginu vel og kunni bet- j
ur að haga orðum sínum í ræðu
en nokkur annar jafnaldri j
hans. Hann starfaði líka tals-
vert að framfaramálum á vett-1
Vangi Héraðssambandsins j
Skarphéðins um mörg ár.
Ég hef oft dáðst að því, hvað
Ágúst hefur haft mikið vald á
máli og frásögn í ræðum sín- J
um. Hefur framsetning hans og
meðferð öll með máleíni þau, I
F Ö H Ð U
sæti á lista Framsóknarmanna.
Fór svo að lokum að efnt var til
prófkjörs. Úrslit prófkosning-
anna komu mörgum á óvart,
því sigrað hafði með miklum1
glæsibrag barnmargur einyrkja
bóndi, Ágúst Þorvaldsson á
Brúnastöðum.
Ég man það, að ég var oft
spurður um það í fyrravor eftir
að úrslit þessara kosninga urðu
heyrinkunn: Hver er þessi mað-
ur? En Árnesingar höfðu á-
byggilega valið vel. Prófkosn-
ingin þeirra var ekki út í blá-
inn. Þeir hefðu ábyggilega ekki
MOTXA UR SLITNUM
UNDIKFÖTUM
ÞA-D er margt hægt að föndra
við og þá t. d. að búa til smekk-
lega mottu á gólfið heirna hjá
sér. Þegar svo við bætist að búa
má hana til úr undirfötum, sem
annars eru orðin ónýt, þá er
[ varla að hægt sé að standast
þetta sökum þess að efnisreikn-
ingur verður svo lágur.
Allt það, sem þarf í mottuna,
eru ónýtir sokkar og hvers kon-
ar prjónasilkiundirföt, vírlykkja
eða boga ca. 3 tii 4 seníimetra
breiða, sem líkist hálfri papp-
írsklemmu, eða hárnál að lögun
og striga til að sauma mottuna á.
Áður en verkið er hafið verð-
ur að aöskilja efnið, er nota skal
í liti og jafnframt í ; grófleika-
Ágúst Þorvaldsson
ið við hvert viðfangsefni og
unnið sigur í hverju máli, sem
hann hefur tekið að sér.
Ágúst tók við búi fóstra síns
og hóf búskap að Brúnastöðum,
þar sem hann hefur búið all-
góðu búi síðan. Hann er kvænt-
ur Ingveldi Ásgeirsdóttur frá
Syðri Hömrum í Holtum. Eiga
þau 13 börn.
Þrátt fyrir búannir og ærin
verkefni heima hefur Ágúst
tekið mikinn þátt í opinberum
málum sveitar sinnar. Hefur
hann verið oddviti sveitarstjórn
ar í tvö kjörtímabil og rækt
það starf með mikilli prýði.
Einnig hefur hann unnið mörg
fleiri störf í þágu almennings,
sem of langt væri að telja hér.
Fyrir síðustu alþingiskosn-
ingar var Árnesingum mikill
vandi á höndum að velja sér
þingmannsefni eftir Jörund
Brynjólfsson. Það var ekki
vandalaust að fylla skarð hans,
þar sem hann hafði verið um
áratugi einn af mestu skörung-
um alþingis og einn af kunn-
ustu mælskumönnum í þing-
mannasveit. Enda sást það brátt
að margir voru tilnefndir og
umræður miklar í héraðmu,
efnið er nokkuð einlitt, þá er
allt, er gera þarf að taka ein-
hverja hluta þess og lita þá í
skærum litum.
í mottuna má t. d. nota bleikt,
grátt, brúnt og svo svart, en fal- |
legt er einnig að nota bláa liti í |
hvers konar skyggingum, í sum- j
ar rendurnar. *Eins og sjá má af
myndinni eru flestar rendurnar
einlitar, en aðrar aftur á móti
tvílitar, þannig að litirnir eru
getáð valið annan fulltrúa á al- flokka. Ef séð verður fram á að
þing íslendinga, sem var frekar
persónugervingur þess bezta,
sem árneskir bændur eiga í fari
sínu í dag en einmitt Ágúst
Þorvaldsson. Ber þar margt til.
En fyrst og fremst, að hann er
glæsilegur fulltrúi á hverju
málþingi, sökum mælsku sinnar
og málaflutnings, sem er skýr
og fagur og í senn alþýðlegur
1 og þjóðlegur.
Hann er í málaflutningi sín-
um laus við alla rætni og per-
sónulegt nart, sem einkennir
marga stjórnmálamenn okkar.
Hann flytur mál sitt með skör-
ungsskap og rökum eins og
sunnlenzkir bændur hafa gert
á öllum öldum, enda hafa þeir
staðið bezt vörð allra lands-
manna um réttindi landsins
fryr og síðar. Hann er eins og
ég gat áður þaulkunnugur hög-
um árneskra bænda vegna upp
Framhald á 7. síðu.
vafðir tveir í einu um lykkjuna.
Þá eru yfirleitt notaðir mjög
ljósir og mjög dökkir litir til að
skapa andstæður.
Þegar fengizt hefur nóg af
hinum einstöku litum er farið að
klippa og er þá efnið klippt í
1H sentimeters breiða renn-
inga, sem reyiit er að hafa svo
langa, sem mögu’legt er. Sé t. d.
um sokka að ræða eru þeir
klipptir gormmyndað ofan frá
niður að ristinni. Næst eru sí'o
renningarnir samlitir saumaðir
saman.
Á myndinni sést hvernig renn
ingarnir eru síðan vafðir utan
um vírlykkjuna og iagðir á
grunninn og síðan saumaðir á
hann eftir miðju. Hinn lokaði
endi er látinn snúa aö þeim er
saumar og dreginn að sér eftir
þvi er saumað er, svo að hægt
verði að vefja upp á hann jafn-
óðum. Gætið þess að vélin sé
stillt á langt spor áður en byrj-
að er að sauma.
Þegar mottan er þannig til-
búin má setja á hana kögur eins
og myndin sýnir. Er það úr rnarg
íoldum grófum þræði, sem dreg
inn er í gegn með grófi heklu-
nál og síðan klippt út úr.

Ritstjóri: Ingvar Ásmundsson.
NÚ um alllangt skeið hefur
stúdentaskákmótið tekið hug
skákmanna allan. Það er því
ekki að furða þótt láðst hafi að
skýra frá helztu skákviðburð-
um hér í þættinum. Skömmu
áður en stúdentamótið hófst
lauk tveim svæðismótum, sem
haldin voru hér í álfu. Mót
þessi eru undanrásir í keppn-
inni um heimsmeistaratitilinn.
1 Þrír efstu menn í hvoru móti
komast í næsta úrtökumót, sem
nefnt hefur verið Interzonal-
ir leikir svörtum.) 7. Be2, R:f3t
8. B:f3, o—o. 9. o—o, He8. 10.
mót, en þangað koma menn frá ! Hel, h6. (Staða svarts er væg-
ÚIBOÐ
1.
2.
3,
óskast í eftirtalin verk fyrir
Reykjavíkurbæ:
Upphitunarkerfi fyrir barnaskóla viS Hagatorg.
fyrir barnaskóla við Hagatorg.
fyrir Gagnfræðaslcóla við Réttar-
Loftræstikerfi
Loftræstikerfi
holtsveg.
Teikninga og útboðslýsinga má vitja á Fræðslu-
skrifstofu Reykjavíkur, Vonarstræti 8 gegn krónur 200.
00 skilatryggingu.
Fræðslustjórinn í Reykjavík.
öllum svæðismótum. Á fyrsta
svæðismóti, sem haldið var í
Dublin, voru 18 þátttakendur
frá jafnmörgum þjóðlöndum.
Efstur varð Tékkinn Packmann
með 14IÚ vinning. í öðru sæti
voru Gligoric (Júgóslavíu) og
Benkö (Ungverjalandi) með 13 ^
vinninga. Síðan komu Schmid
(V-Þýzkalandi) með 12 ¥2 vinn-
ing og Alexander (Englandi)
með 11. Eini Norðurlándabúinn
á mótinu, Svíinn Stenborg, var
í 10. sæti.
Á þriðja svæðismóti, sem
haldið var í Sofia, höfuðborg
Búlgaríu, voru aðeins 14 þátt-
takendur frá 11 löndum. Sigur-
vegari varð Tékkinn Filip, en
næstir honum komu Sliwa (Pól-
landi), Neykirch (Búlgaríu) og
Matanovic (Júgóslavíu), allir
með 8V2 vinning. Fulltrúi Norð-
urlanda á mótinu, Finninn Nie-
mela, var í neðsta sæti með SV'2
vinning.
Eftirfarandi skák hlaut
fyrstu fegurðarverðlaun á mót-
inu í Dublin.
Philidor-vörn.
Hvítt: Packmann (Tékkósló-
vakíu). Svart: Dunkelblum
(Belgíu).
1. e4, e5. 2. Rf2, d6. 3. d4,
Rf6. 4. Rc3, Rbd7. 5. Bc4, Be7.
6. d:e5, R:e5. (Eftir d:e5 er 7.
Rg5 sem og 7: B:f7t hættuleg-
ast sagt allþröng. Biskupinn á
e7 stendur í vegi fyrir drottn-
ingunni og hróknum. Síðasti
leikur er til þess gerður að svart
ur geti leikið Bf8 án þess að
Rf6 verði leppaður með Bg5.)
11. b3, Bf8. 12. Bb2, g6. 13. Rbo!
(Hótar B:f6 og vinnur við það
tíma til að leika c4.) 13. •——
Bg7. 14. c4, a6. 15. Rc3, Rd7i.
16. Dd2, Dg5, 17. Dc2, Re5. 18.
Be2, Be6. 19. Rd5, B:d5. 20. c:d5,
Hac8. 21. g3, Rd7. 22. f4, De7i.
23. B:g7, K:g7. 24. Bg4, f6.
(Svartur er neyddur til að leika
þessu fyrr eða síðar vegna bót-
unarinnar e5.) 25. h4, c5. 26. h5,
g:h5. 27. B:h5, Iig8. 28. Dh2.
(Eykur enn þrýstinginn á
svörtu kóngsstöðuna áður en
frekar er að hafzt.) 28. ——-
c4. 29. b4, Hc7. (Svarti frelsing
inn á c-línunni er hættulaus,
þar eð svartur verður að nota
menn sína til þess að vald’a
hina lélegu kóngsstöðu sína.)
30. Bg4, Rfg. 31. Hacl, Hh8. 32.
Hc3, Rg6 33. He2, b5. (Hvítur
bætir stöðu sína jafnt og þétt,
en svartur hefst ekki að, enda
á hann óhægt um vik.) 34. Bf5,
Df7. 35. Be6, De8. 36. Dh3, Kf8.
37. e5. (Bindur endi á arma ævi
svarts.) 37.----f:e5. 38. f:e5,
d:e5. 39. Hf3, Ke7. 40. Bf7,
D:f7. 41. d6, K:d6. 42. Hd2:.
Ke7. 43. H:f7, K:f7. 44. Df5 .
Ke7. 45. D:g6, c3. 46. Dd6t, Ke8.
47. D:e5t' og svartur gafst upjL