Alþýðublaðið - 21.08.1957, Blaðsíða 4

4
AtbÝðublaðið
MiSvikudagur 21. ágúst 1957.
Úr pökkunaisal hraðfrystihússins nýja á Akureyri. Verið að pakka fyrsta karfanum, sem þar
er unninn. — Ljósmynd: Gísli Olafsson.
Vinnsla haíin 1 nýja hrað-
frystihúsinu á Akureyri
Á að geia unnið Í00 tonn á dag miðað vlð S tíma flökun og 10
tíma frystivinnu
SÍÐASTLIÐINN föstudags-
morgun bauð framkvæmda-
stjóri Útgerðarfélags Akureyr-
inga h.f. og stjórn hans frétta-
mönnum blaða auk ýmissa
gesta að vera við reynslu-
vinnslu í hraðfrystihúsinu nýja
á karfafarmi úr togaranum
Kaldbak, fyrsta togara félags-
ins.
Var hér um fyrstu vinnslu
hússins að ræða og var verið
að reyna hvernig vinnslukerfið
starfaði og hvað lagfæringar og
umbóta þyrfti við.
Aðeins helmingur kerfisins
en það er tvískipt — var reynd-
ur.
Guðmundur Guðmundsson,
iramkvæmdastjóri félagsins, á-
varpaði gestina með nokkrum
orðum við komuna og kvað hér
um algera byrjunartilraun að
ræða með vinnslukerfi hins
nýja frystihúss, en það væri
von- sín og stjórnar félagsins,
að guð og gæfan yrði bessu
nýja langþráða fyrirtæki hlið-
hollt.
Er framkvæmdastjóri hafði
ávarpað gesti, gekk formaður
féiagsinsstjórnar, Helgi Páls-
son, að einu flökunarborðinu
og flakaði fyrsta karfann, en að
því loknu flutti hann þakkir
öllum þeim, er að framgangi
hraðfrystihússins hefðu unnið
og alveg sérstaklega fyrrver-
andi og núverandi þingmanni
bæjarins og kvaðst að lokum
vilja endurtaka orð fram-
kvæmdastjórans, að guð og gæf
an mætti vera hraðfrystihús-
inu og rekstri þess hliðholl og
bæjarbúum. og bæjarfélaginu í
heild til blessunar.
Síðan gekk framkvæmda-
stjórinn með gestina um húsa-
kynnin. Var fyrst slj.oðað hvar Úr flökunarsal nýja hraðfrystihússins á Ákureyri. Fremst á
fiskurinn er tekinn inn í hús-^ myndinni til vinstri formaður Útgerðarfélags Akureyrar, Helgi
. jð. en aðstaðan til þess stend- j Pálsson, og framkvæmdastjórinn, Guðmundur Guðmundsson.
ur enn til bóta, því að bryggjan | Ljósmynd: Gísli Ólafsson.
austan við hraðfrystihúsið og
togararnir eiga að leggjast við
er enn ófullgerð. Er í framtíð-
inni svo til ætlast, að fiskur-
inn úr togurunum fari þar beint
í færibönd inn í húsið. Hins
vegar verður eins og er að taka
fiskinn fyrst á bíl úr togurun-
um og flytja í húsið.
Úr inntökusalnum fer fisk-
urinn á færiböndum og inn í
flökunarsal, þó fyrst í gegnum
þvottavél ef um karfa er að
ræða. í flökunarsalnum stóðu
22 flökunarmenn (alls eru flök-
unarborðin 44) og gripu karf-
ann af færiböndunum. Skera
þeir fiskuggann af hvorri hlið,
en um 7—8 tíundu hlutar karf-
ans er talinn lenda í bein. Flytja
í færibönd flökin frá flökunar-
1 mönnunum inn í umbúðasalinn,
| en önnur færibönd afgangsfisk-
inn — beinin — burt og út,
l þaðan sem leiðin mun liggja til
vinnslu út í Kro.ssanes.
- í umbúðasalnum vinna svo
i konur að flokkun flakanna, m.
! a. eru þau gegnumlýst til að
athuga, hvort hringormur er í
þeim, sem ekki má vera, vigtað
er í pakka og loks pakkað og
lagt í frystipönnur, er síðan
eru fluttar í frystinn. Er hann
á næstu hæð yfir og er þar
hafður á um, 30° kuldi.
Á sömu hæð og vinnslusalir
eru auk anddyra og ýmissa
geymsla er svo vélasalur. Er
hann í norðurenda hússins.
Yfir vinnslusölunum eru svo
I frystisalir, geymslur, kaffisalur,
| um 200 fermetra stór, netaverk-
stæðipláss og loks eiga skrif-
| stofur Ú. R. að koma þar. Að
i meginhluta er öll þessi hæð
, lítt sem ekki frágengin, og er
i því gevsimikið enn efti-r við
þessa miklu byggingu.
Að því er leikmannsauga fær
greint eru vinnslusalirnir vel
og snyrtilega búnir, enda skipt-
' ir mestu máli, að vinnslan tak-
| ist vel og' varan verði fyrsta
flokks. Er vonandi, að svo tak-
ist, og guð og gæfan verði þess-
ari nýju starfsstöð hliðholl,
eins og framkvæmdastjóri og
formaður komust að orði við
opnun hennar.
ÞAÐ MUN VERA flestum
landsmönnum kunnugt. að al-
varleg gjaldeyrisvandræði
kreppa nú að þjóðinni. Eiga inn-
flutningsyfirvöldin við mikla
erfiðleika að etja og bankarnir
jafnvel enn meiri, því að þörf-
in er mikil og gjaldeyrir lítill.
Hitt hygg ég, að almenningi
sé ekki eins ljóst, að gjaldeyris-
vandræðin eru alls ekki við-
komandi öllum gjaldeyri, held-
ur aðeins svokölluðum hörðum
gjaldeyri, það er gjaldeyri Vest
ur-Evrópuríkja. Við, sem þurf-
um oft' að leita til innflutnings-
yfirvaldanna, höfum heyrt
starfsmenn þar spyrja aftur og
aftur: Er ekki hægt að kaupa
þetta í Tékkóslóvakíu eða Aust-
ur-Þýzkalandi eða Rússlandi?
Þá væri vegur að bjarga því.
Hér kemur fram sú erfiða
staðreynd, að þjóðirnar austan
járntjalds, sérstaklega þær áð-
urnefndu, kaupa af okkur mikið
af fisk fyrir gott verð, en þær
neita að greiða okkur í pening-
um, sem nokkurs staðar er hægt
að nota. Þessar þjóðir neyða
okkur til að halda uppi vöru-
skiptum, kaupa af þehn sjálf-
um vörur fyrir andvirðið.
Sannleikurinn er hins vegar
sá, eins og verzlunarmenn vita
öllum betur, að íslendingar
vilja ekki og geta ekki með
góðu móti keypt svona mikið af
þessum þjóðum. Þær hafa á
mörgum sviðum ágætar vörur
að bjóða, en iðnaður þeirra er í
flestum greinum alls ekki sam-
bærilegur við iðnað Vestur-
Evrópuríkja eða Bandaríkjanna
og Kanada. Það er sama hversu
fyrirferðarmiklar vörusýningar
eru haldnar og hversu margar
milljónir notaðar í slíkan og
annan áróður. Það dugir ekki til
að telja Islendingum trú um, að
þeir geti beint svo miklu af við-
skiptum austur, sem vöruskipta
krafan knýr okkur til. Ef þessu
heldur áfram til lengdar, þá eru
Rússar, Tékkar, Austur-Þjóð-
verjar og Pólve.rjar að knýja ís-
leninga til að lækka lífskjör sín
niður á borð við sjálfa sig hvað
iðnaðarvörur snertir. Þessu una
íslendingar ekki, og því eiga
yfirvöldin og bankarnir í hinum
ro.iklu erfiðleikum að útvega
harðan gjaldeyri — en síðan
verðum við að láta undan, vera
án vörunnar frá Vestur-Evrópu,
sem okkur vanhagar um, sætta
okkur við lélegri vörur að aust-
an.
Engin þjóð í víðri veröld hef
ur hlutfallslega eins mikla ut-
anríkisverzlun og íslendingar.
Þess vegná eru slíkir afarkost-
ir af hálfu mestu viðskipta-
þjóða okkar meira harðræði
við íslendinga en nokkra aðra
þjóð.
Því spyrja menn í allri vin-
semd: Eru Rússar, Tékkar,
Pólverjar og Austur-Þjóðverj-
ar sjálfir svo illa staddir, að
þeir þurfi að beita íslendinga
slíkum afarkostum í vðskipt-
um? Þessar þjóðir hafa sýnt
mikinn vilja til að taka upp
vinsamlega sambúð við fslend
inga, eyða stórfé til að efla
menningartengsl og senda
hingað stórhópa listamanna,
íþróttamanna, verzlunar-
manna og hvaðeina. Islands-
viðskiptin eru dropi í hafinu
hjá þessum þjóðum. Hvernig
getur allt þetta svo samrýmzt
bví, að beita smáþjóð eins og
íslendinga svo þungum kjör-
um í verzlun?
Hver sá, sem eitthvað fylg-
ist með heimsviðskiptum, hlýt-
ur að vita, að Austur-Evrópu-
þjóðirnar hafa tekið miklum
framförum síðustu ár og eru
efnahagslega sterkari en nokkru
sinni. Menn vita, að Rússar
leysa hvers konar gjaldevris-
vandræði með því að senda
nokkra flugfarma af gulli til
Sviss, ef ekki er önnur lausn
hendi nær.
Það getur því alls ekki verið
óeðlileg ósk af hálfu Islendinga
við Rússa, Tékka, Pólverja og
Austur-Þjóðverja, að þeir greiði
a.m.k. einhvern hluta af fisk-
inum, sem þeir kaupa hér á
landi með gjaldeyri, sem nota
má annars staðar en í Austur-
Evrópu. Eigum við að trúa því,
að þessar þjóðir geti þetta ekki
eða vilji það ekki? Ef hið síð-
ara er svarið, þá verður ekki
betur séð en það sé vísvitandi
stefna þessara ríkja að hnýta
íslendinga órjúfandi böndum
við sig, hvort sem þeim líkar
betur eða verr.
Rússar eru viðurkenndir sem
kröfuharðasta viðskiptaþjóð
okkar. Þeir halda uppi mjög
ströngu gæðamati á íslenzka
fiskinum og gera óspart gagn-
kröfur, ef gæðin eru ekki full-
komin. En íslendinar verða að
sætta si.g við að kaupa mikið
magn af vörum frá þeim og
bandalagsþjóðum þeirra, hvort
sem þeir sætta sig við gæðin
eða ekki. Vöruskintakrafan ger-
ir það óhjákvæmilegt.
Það virðist vera sanngjarnt,
að íslenzk vfirvöld leggi fram
þá kröfu við Rússa, Tékka og
Austur-Þjóðverja, að þeir greiði
a.m.k. helminginn af fiskinum
í hörðum gjaldeyri, sem Islend-
ingar geta notað til vörukaupa
hvar sem er.
Smábióð eins og Tlanir og fá-
tæk bjóð eins og ítalir greiða
bað, sem beir kauna. með nen-
ingum. Austur-Evrópubióðirn-
ar hafa hins vegar tekið upp
hina gömlu viðskiptahæt+i sel-
stöðukaunmanna, sem Islend-
ingar héldu sig vera. lausa við,
er menn löaðu inn sinn fisk og
sít.t fé o« urðu að taka. andvirð-
ið út hjá sama kaunma.nni.
Verzlunafmaður.
ÍÞRÓTTABANDALAG Akra
ness varð íslandsmeistari í
knattspyrnu í 3. flokki. I úr-
slitaleiknum, sem fram fór á
Akranesi, sigruðu þeir Val með
2 möfkum gegn engu.
Framhald aí 1. slðu.
um árás væri að ræða. Fulltrúi
Kúbu mælti gegn þessu sjón-
armiði og studdi kröfu Dixons
um frávísun.
'Sobolev, fulltrúi Rússa, kvað
Sovétríkin vera alveg sömu
skoðunar sem Arabaríkin um
íhlutun Breta í Oman. —•
Hann lagði áherzlu á, að að-
gerðir Breta í Oman væru aug
ljóst brot á mannréttindum og
sáttmála Sameinuðu þjóðanna.