Alþýðublaðið - 21.08.1957, Blaðsíða 6

8
A Iþýgiiblagið
Miðvikudagur 21. ágúst 1957.
Hneykslismál í Svíþjóð -
Otgeíandi: Aiþýðuflokkurinn.
Ritstjóri: Heigi Sæmundsson.
Auglýsingastjóri: Emilía Samúelsdóttir.
Fréttastjóri: Sigvaldi Hjálmarsson
Blaðamenn: Björgvin Guðmundsson og
Loftur Guðmundsson.
Ritstjórnarsímar: 14901 og 14902.
Auglýsingasími: 14906.
Afgreiðslusími: 14900.
Prcntsmiðja Alþýðublaðsins. Hverfiagðtu 8—18.
Kveðja yíir hafið
NORSKI Alþýðuflokkur-
inn er sjötugur í dag. Al-
þýðublaðið vill af því tilefni
senda honum kveðjur og
heillaóskir.
Verkalýðshreyfingin í Nor
egi og stjórnmálasamtök
jafnaðarmanna hafa unnið
marga og merka sigra í bar-
áítunni fyrir hugsjónum og
itagsmunum alþýðunnar. Oft
hefur raunar á móti blásið,
ea Alþýðuflokkurinn jafnan
snúið vörn í sókn. Hann hef-
ur nú um áraskeið verið
meiriihlutaflokkur í landinu
og haft á hendi forustu upp-
byggingarstarfsins í Noregi
eftir síðari heimstyrjöldina.
Það var mikið verkefni, en
jafnaðarmenn hafa reynzt
vandanum vaxnir. Norski A1
þýðuflokkurinn stendur í
dag föstum fótum heima fyr
ir, og afmælisgjöfin honum
til handa á að verða öflugt
átak í þingkosningunum, er
fram fara í október. Jafn-
framt nýtur hann álits og
virðingar úti um heim.
Hvort tveggja er að nokkru
leyti að þakka víðsýnum,
frjálslyndum og kappsfull-
um forustumönnum og braut
ryðjendum. En það, sem úr-
slitum ræður, er þó grund-
völlur hans, stefna og hug-
sjónir. Hann er traust virki
lýðræðis-sósíalismans og
hefur sýnt í verki, að hug-
sjónir hans geta orðið fagur
og farsæll veruleiki.
Noregur er harðbýlt
Iand af náttúrunnar hálfu.
Það krefst hraustrar og
cljarfrar þjóðar, sem hikar
ekki við að leggja hart að
sér og setja markið hátt.
Slíkt hefur ávallt einkennt
Norðmenn. En síðustu ára-
tugina hafa þeir borið
•gæfu til skipulags og sam-
starfs á grundvelli lýðræð-
issósíalismans, metið heild
ina meira en einstaklinginn
um afkomu og lífskjör og
sótt fram fylktu liði í átt-
ínt til réttlátara og örugg-
ara þjóðlífs. Þetta er fyrst
og fremst afrek Alþýðu-
flokksins. •— Víkingslund-
in forna er í nútíðinni orð-
in samstarfsvilji og ábyrgð
artilfinning. Svo fagur er í
framkvæmdinni draumur-
inn, sem vakti fyrir braut-
ryðjendum og frumherjum
jafnaðarstefnunnar í Nor-
egi.
Aðalsmerki norska Alþýðu
flokksins er sú skemmtilega
og ótvíræða staðreynd, hvað
þar er hátt til lofts og vítt
til veggja. Hann er í senn
róttækur og frjálslyndur. Og
norsk alþýða hefur gert sér
ljóst, hvað hann vill vera
henni. Hún hefur sannarlega
ekki orðið fyrir vonbrigðum.
Þess vegna dettur engum í
hug, að viðhorfin breytist í
norskum stjórnmálum. Þró-
unin mun halda áfram. Sumt
er raunar enn á byrjunar-
stigi og mörg framtíðarverk-
efni fyrir hendi, en straum-
ur atburðanna hnígur í rétta
átt.
íslenzki Alþýðuflokkurinn
á norsku samherjunum
margt að þakka. Samskiptin
hafa jafnan verið ánægju-
leg. Og jafnaðarmenn á ís-
landi senda í dag austur vfir
hafið þakkir og heillaóskir á
sjötugsafmæli norska Al-
þýðuflokksins.
Höfuðhorgaráðstefnan
FULLTRÚAR norrænu
höfuðborganna hafa undan-
farna daga setið.á ráðstefnu
hér í Reykjavík. Þetta er
einn þátturinn í aukinni nor
rænni samvinnu. Ber að
fagna’ því, að ísland gerist
aðili að henni í vaxandi mæli
eftir því sem við verður
komið.
Ráðamenn Reykjavíkur-
bæjar gætu margt lært af
stjórn og rekstri hinna höf-
uðborganna á Norðurlönd-
Urval
af kvenkápum, peysufatafrökkum og poplin-kápur
Hagstætt verð.
Kápu- og DömubúSin
Laugavegi 15.
um. Jafnframt færi vel á
því, að þeir kynntu sér
þessa starfsemi þeirra bæja
á Norðurlöndum, sem sam-
bærilegastir eru við Reykja-
vík um verkefni og fólks-
fjölda. Þá myndu þeir sjá, að
íslenzka höfuðborgin er um
margt eftirbátur, ef yfir-
bygging eyðslunnar og sýnd-
armennskunnar er undan-
skilin. Og þá kemur að
þeirri skyldu kjósendanna,
að færa þessi viðhorf á ann-
an veg og betri í framtíðinni.
FÁTT VEKUR nú meiri at-
hygli í Svíþjóð, og jafnvel ná-
lægustu löndum, en Husebys-
hneykslið svonefnda. Ekki hvað
sízt vegna þess að sænska kon-
ungsættin er við mál þetta rið-
in, enda þótt ekki sé neinn með-
iimur hennar sökum borinn.
Husebv er gamalt aðalssetur
í Smálöndum, og í fornurn
•i sænskum orðskvið segir: „Falli
' Húsabær er kóngur falli nær“.
II Adolfs, en hann var einn af
voldugustu mönnum Svíþjóðar
á sinni tíð. Karl X Gu.staf átti
óðalið og um skeið, síðan Adolf
Jóhann hertogi, Gustaf Bergh-
man og von Essen. Afi Fiorence
Stephens var prófessor við
Hafnarháskóla, en sonur hans,
I. S. F. Stephens, keypti Hu.se-
by og gerðist hinn frægasti óð-
alsbóndi. Það er Florence, dótt-
ir hans, sem nú á í mesturr.
svikið af mér meira en sex mill-
jónir króna. Hann hefur falsað
nafn mitt á víxla. Nafn prinsins
notaði hann sem skálkaskjól.
Mig lét hann síðan gera ómynd-
uga með dómi á fölskum for-
sendum, og svipta öllum fjár-
ráðunum. Eg er ekki í neinum
vafa um, að hann átti sök á
bruna málmsteypuhúsanna. Nú
liggur allt óðalið í auðn. Allur
bústofninn var seldur á uppboði
Hvíta höllin í Húsabæ var reist árið 1813.
Ekki er þó Svíakonungur sjálf-
ur til þesáa máls nefndur, en
Karl yngri prins, erfingi að
Huseby, því meir. Stendur þann
ig á því að núverandi eigandi
setursins, hin aldraða Florence
Stephens, orfleiddi Karl prins j
Bernadotte, son Karls heitins j
Bernadotte prins og Ingiborgar ,
dönsku, að Huseby eftir sinn j
dag. Er Huseby stærsta óðal í j
Svíþjóð og var þar áður auður
mikill, — áður en mölurinn
komst í mjölið.
Eftir að Huseby var þannig
crðinn arfleifð Karls vngri
Bernadotte fór hann að gerast
afskiptasamari um rekstur bú-
garðsins, hinnar miklu málm-
bræðslu og annarra fyrirtækja,
_er óðalinu fylgdu. Meðal ann-
ars fékk hann Florence S’teph-
ens ráðsmann einn fyrir nokkr-
um árum, og hét sá Gutenberg.
Hann situr nú í gæzluvarðhaldi,
ákærður um gífurleg fjársvik,
víxilfalsanir, ík.veikju og fleira.
Þá hefur og einn af verkstjór-
um á óðalinu verið tekinn hönd-
um, og sömuleiðis háttsettur
endurskoðandi í Stokkhólmi. Er
þó talið að enn séu langt frá því
öll kurl komin til grafar í þessu
víðtæka máli,
Husebv er frægt óðal í
sænskri sögu; þeir sem lesið
hafa Sögur herlæknisins í býð-
ingu Matth; : ar kannast eflaust
við Húsabæ. Hin mikla, hvíta
óðalshöll við Helgeána var
reist : ið 1813 af þeim greif-
unum i xlcolm og Hamilton, en
aðalsæti.r þær hafa verið
va’damiklar, bæði í.Svíþjóð og
á Bretlandi. Fyrstur frægra eig-
enda óðalsins var franski ævin-
týramaðurinn KaiT de Mosney,
er háði styrjöld gegn Jóhanni
III, og var tekinn af lífi 1574.
Annar frægur óðaiseigandi þar
var Karl Gyllenhjelm, sonur
Karls IX og hálfbróðir Gustafs
vandræðum fyrir svikastarf-
semi ráðsmannsins.
Ekki vill hún þó kenna ráðs-
manninum um það eingöngu,1
hvernig komið er. Hún telur
enn voldugri öfl standa þar á
bak við. Marcus Wallenberg
vildi kaupa óðalið, segir hún.
Það var skömmu eftir lok síð-,
ri heimsstyrjaldar. M. Wallen-
berg er forstjóri Enskilda Bank i
í Stokkhólmi, en hann og ætt
hans sú voldugasta í fjármála-
og' atvinnulífi Svía. En Florence
Stephens vildi ekki selja, og þá
byrjuðu vandræðin, að hennar
sögn. |
„Gutenberg var vei'kfæri í
höndum annarra. Hann hefur
í vor, allar vélar og tæki sömu-
leiðis. Þetta var særsti viðburð-
ur ársins á þessum slóðum. Og
nú gat fólk leyft sér að henda
gys að stoltu óðalsungfrúnni að
Huseby. Hún var ómyndug, hún
hafði látið svikara féfletta sig^
■------Nú þyrpist hér að hóp-
ur ferðamanna dag hvern og'
situr um mig, ef því skvldí tak-
ast að ná í mynd af mér----“.
Enn er fjársvikamál þetta
ekki rannsakað nema að litlu
leyti. En óhætt er að segja að
menn bíði frekari uppljóstrana
með mikilli eftirvæntingu í Sví-
þjóð.
„Falli Húsabær er kóngur
falli nær“, segir sænska mál-
tækið.
Aðalfundur R. K. í.:
Koma ungverska ilóttafólksin; merkasfi
Frk. Sigríði Backmann afhent heiðursmerki
Florence Nightingale
AÐALFUNDUR Rauða kross
íslands var haldinn á Akranesi
hinn 17. þ. m. Framkvæmda-
stjóri RKl, dr. Gunnlaugur
Þórðarson, gaf skýrslu um
starfsemina á umliðnu starfs-
skeiði, gerði m. a. grein fyrir
komu úngversks flóttafólks til
landsins, rekstri sjúkraskýlis í
Sandgerði og sumardvöl barna.
Gjaldkeri félagsins, Árni
Björnsson, lagði fram endur-
skoðaða reikninga og voru þeir
samþykktir.
HEIÐURSMERKI AFHENT
Á fundinum. afhenti formað-
ur RKÍ frk. Sigríði Backmann
heiðursmerki Florence Nightin
gale, sem Alþjóða Rauða kross-
inn sæmdi hana 12. maí sl. fyr-
ir störf hennar að mannúðar-
málum.
Samþykkt var 20 þúsund
króna framlag til Hafnarfjarð-
ardeildar Rauða krossins til
stofnunar heimilis til sumar-
dvalar fyrir börn í Flafnarfirði.
FORM. ENDURKJÖRINN
Þorsteinn Scheving Thor-
steinsson var endurkjörinn for-
maður RKÍ.
í framkvæmdaráð RKÍ voru
kosnir auk formanns RKÍ dr.
Gunnlaugur Þórðarson, Árni
Björnsson lögfræðingur, Guido
Bernhöft stórkaupmaður, séra
Jón Auðuns dómprófastur, Óli
J. Ólason kaupmaður, Jón Mat-
hiesen kaupmaður.