Alþýðublaðið - 25.09.1957, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 25. sept. 1957
Alþý$ublafti3
8
EG MAN EKKI TíL a3 ég
hafi séð' spanska kvikmynd ferr
en í Hafnarfjarðarbíói á mánu-
dagskvöld. En ég' verð að segja
það, að ef hún er dæmi um kvik
myndagerð Spánverja, þá er það
slæmt hve lítið hefur borizt
hingað af kvikmyndum þaðan,
því að fáum orðum sagt er þetta
ein hin Bezta kvikmýnd, sem ég
lief séð. Allt fer saman: Efnis I
valið, leikur munkánna og' litla
drengsins, sviðsetningin o:
rammi myndarinnar.
ÞETTA ER eins konar helgi
sögn. Reifabarn finnst fyrir dyr 1
um fátæks klausturs. Munkarn-
ir taka það til fcsturs og ala upp
og er frásögnin af uppelcli
drengsins og þeirn erfiöleikum.
sem munkarnir lenda í við það,
þrungin ijúfu gamni, sem birtir
manni sálarlíf drengjanna og
munkanna. Ég sagði að leikur
allra væri frábær, en þó ber leik
ur litla dreng'sins af. Mann furð-
ar jafnvel á því, að barn skuli
geta levst hlutverkið svo vel af
hendi, sem raun er á.
UNDANFARIÐ hefur verið
mikii lægö í kvikmyndasýning-
um. Þetta einsdæmi kemur því
þægilega á óvart, enda er nú
fullt hús á hverju kvöldi í Hafn
arfjarðarbíói. Ég vil eindregið
Frábær kvikmynd sýnd í
Hafnarfjarðarbíói.
Sagan um litla, móður-
iausa drenginn, sem talaði
við Jesú Krist.
Minjasafnið að Áfbæ.
nælast til þess við eigendur og
forráðamenn kvikmyndahús-
anna, að þeir leiti betur fyrir sér
jm spánskar kvikmyndir.
ÁltBÆJARSAFNIÐ er mjög
kærkomið. Litli bærinn er næst
um orðinn fullur af ýmsum
munum. Eg álít, að það hafi ver
ið merkur viðburður, er Gunn-
ar Thoroddsen opnaði safnið á
sunnudaginn, ekki þó vegna
þess, að safnið er orðið að veru
leika, hafizt hefur verið handa,
pví heíur verið gefinn samastað
ur og nú á að byggja það upp.
HINS VEGAR varð mér það
ljóst, er ég skoðaði þénnan vísi
að safni í hinum þröngu húsa-
kynnum hins lágreista sveita-
bæjar, að þarna er ekki hægt að
hafa það í framtíðinni. Ástæðan
er einfaldlega sú, að safnið hlýt-
ur að vaxa ört á næstu árum, en
húsakynnin eru svo lítil og ó-
fullkomin. Enginn má þó mis-
skilja orð mín. Árbær er safn út
af íyrir sig, minjagripur, sem
við eigum að halda í heiðri,
vernda og styrkja, en safnhús
getur hann ekki orðið, nema að
eins til að byrja með.
RÆTT HEFUR VERIÐ UM
að flytja gömul hús úr Reykja-
vík þarna upp eftir og vernda
þau. Þarna gæti því orðið safn
gamalla bygginga, eins og t. d.
Frilandsmuseet við Kaupmanna
löín og Den gamle by í Árós-
um, svo að eitthvað sé nefnt.
Maður gæti þá hugsað sér að í
hverju húsi væru munir, er
sýndu það, sem áður fór fram í
beim. Landbúnaðaráhöld og'
sveitabúskapar í Árbæ, hatta-
makaraáhöld og járnsmiða í
Teitshúsi o. s. frv.
EN SEM SAGT, við höfum
stigið fyrsta skrefið og nú er að
halda áfram.
Hannes á horninu.
Safsiið ¥ar á sunnudaginn
ÁRBÆJARíSAFNIÐ var opna'ð á sunnudaginn. Það er
liugsað sem deild úr Skjala- og minjasafni Reykjavíkur, en
eftir að hafa skoðað þann vísi að safr.i sem sett hefur verið
upp að Árbæ eíast maður um, að rétt sé að gefa safninu þetta
nafn. Húsak.vnni í hinum gamla og söguríka bæ eru svo 1 vtil og
erfið að ekki mun unnt að hafa þar minjasafn. Safnið mun
vaxa mjög á næstu árum og sprengia alveg af sér hin litlu
húsakynni. Hins vegar væri rétt að hafa þarna muíii, sem
beinlínis tilheyra sveitabúskap, eða eru tegundir sögu bæjar-
ins og næsta nágrennis. Hugsanlegt væri þó að hægt væri að
hafa safnið dreift í öðrum gömlum húsum ,sem í ráði er að
flytja þarna uppeftir.
Gunnar Thoroddsen borgar- svo bæjarstjórn sérstakan
stjóri flutti ræðu við opnun' skjala- og minjavörð bæjarins,
safnsins og rakti sögu máls- Lárus Sigurbjörnsson.
ins, en síðan sneri Lárus Sig-| 1947 flutti borgarstjóri svo-
urbjörnsson lykli í skránni, opn hljóðandi tillögu í bæjarráði og
aði bæinn og bauð gestum að var hún samþýkkt:
ingarlaganna um klám. Hann
hélt því fram, að stjórnarskrá-
in tæki aðeins fram helztu
ing Kiams, segir DOKme:
MÍtnalelðsSajm SelfiS í IV!.vfcle-roiálinu.
Flest vitnsn and¥ig máishöfðuinni.
ganga inn. Eru þarna ýmsir
munir, myndir og annað sem
gaman er að skoða, en dimmt
er í bænum og erfitt þegar
margir gestir eru. Meginefnið
í ræðu borgarstjóra fer hér á
eftir:
HUGMYNDIN KOM
FRAM 1942.
Hugmyndina um minjasafn
fyrir Reykjavíkurbæ setti fyrst
ur fram Árni . I. Árnason bók-
ari í bréfi til bæjarráðs 1942,
og fylgdi bréfi hans vaktar-
klukka gömul, sem síðast var
notuð um aldamót. Á fundi sín-
um 23. okt. s.á. fól bæjarráð þá-
verandi borgarstjóra að athuga
tillögu Árna og 15. des. s.á. rit-
„Bæjarráð ákveður að hefj-
ast handa um endurreisn Ár-
bæjar og' samþykkir að láta
skipuleggja Arbæjartún og
næsta nágrenni með það fyrir
auguni að friðlýsa svæðið. Bæj
arráð ákveður að stefna að því
að svæðið verði almennings-
garður og verði fluttar þangað
eða endurreistar menningar-
sögulegar merkar byggingar í
hænum eftir því sem við verð-
ur komið.
Bæjarráð felur Lárusi Sig-
urbjörnssyni skjala- og minja-
verði bæjarins, Gunnavi Ol-
afssyni skipulagsstjóra og Haf
liða Jónssyni garðyrkjuráðu-
naut að gera tillögur um
fvrstu framkvæmdir."
Liður í framkvæmd þessarar
j ályktunar er endurreisn og lag-
grundvallaratriði, en nánari út
færsla þeirra væri gerð í hegn-! agj hann stjórn Reykvíkingafé
ingarlögunum. Því gæti ákvæð j lagsins um málið og óskaði eft-
ið um pentfrelsi ekki skoðazt nr samvinnu við félagið og bað , færingar á sjálfum bæjarhús-
sem sýknandi í slíku rnáli sem , um tillögur þess. Eftir þetta tók unum, sem hafa farið fram í
þessu. Hann kvað Mykle því ;(Reykvíkingafélagið við Árbæ j sumar, en er ekki að fullu lok-
"* J U----’ " " ’ ' ' ið.
vegna þess háttar, er hann hef-
ur á, er hann skýrir frá þessu
sjónarmiði“, sagði hann.
Oslo, þriðjudag, (NTB). er með, heldur því, hvernig far
I DAG voru síðustu vitnin ið er með það,“ sagði hann.
yfirheyrð í Mykle-málinu og á- Næsta vitni var Lofthus sál-
kæramtmn hof ræðu sína, sem könnunarlæknir, einnig kallað-
hann sennilega lýkur á morg- ur af ákæranda. Hann lauk
un. Ilins vegar hafa lögfræð- vitnisburði sínum með því að
ingar verjenda tilkynnt, að segja, að ekki gæti verið vafi
þeir muni þurfa tvo daga hvor^á, að Rúbíninn hefði æsandi
fyrir sínar ræður. Það, sem kynlífisáhrif og gera yrði ráð Riekeles héldur° áfram”" ræðu
mest kom á óvart i dag, var, að fyrir, að bókin gæti haft skað- s-nni ,jag
A. H. Winsnes prófessor bauð samleg áhrif á hug'i ungmenna. i
sig fram sem vitni í málinu. Dr. Brodwal, varalæknir við | _----------—-------
Hann er meðlimur í rithöfunda fangelsissjúkrahúsið, hafði'
félaginu frá 1952 og vildi skýra kynnt sér erlendar rannsóknir
frá því, að hann væri ósammála á áhrifum lestrarefnisins á ung
skoðunum þeim, sem formaður linga og sagði, að menn hefðu
félagsins, Finn Bö, lét í ljós í ekki getað sýnt fram á skað-
réttarhaldinu. „Ég get fallizt á serni af lestri erótískra bók-
verða að dæmast eftir hegning- i 0g hugðist koma þar upp minja-
arlögunum ,,og það, sem gerir ;safni, á hina höndina keypti
það, að hegna verður Mykle, jbæjarstjórn Reykjavíkur af dán
er ekki, að hann heldur fram j arbúi dr. Jóns Helgasonar bisk-
sjónarmiði í kynferðismálum, UpS Reykjavíkurmyndasafn
sem er öðru vísi en það, sem. hans, málverk og teikningar,
almennt er viðurkennt, heldnr haustið 1945 og fól það Skjala-
Framhald af 1. síðu.
safni bæjarins til vörslu.
BÆJARSAFN RVÍKUR.
í marz-mánuði 1947 sam-
iþykkti bæjarstjórnin að koma
upp bæjarsafni Reykjavíkur,
þar sem varðveittar yrðu forn-
ar minjar úr byggð og sögu bæj
arins og að stofna til bæjarsýn-
ingar, sem var haldin hér haust
ið 1940. Haustið 1954 skipaði
en skipaskoðunin er
að
þá skoðun hans, að við viljum mennta. Hann var þeirrar skoð mæla það endanlega.
ekki hafa neina lögreglustjórn unar, að málaferlin út af bók Skipið er smíðað úr SM snipa
á bokmenntunum", sagði haiin, Mykles væri rnjög ónauðsynleg smíðastáli og eftir fyrirmæium
„en í þessu máli er um að ræða og mikið vantraust á ungling-
Fljúgandi listaverk
SVO SEM kunnugt er
réttareftirlit, og það er allt ann um landsins.
að. Engin skilgreining er gefin Síðasta vitnið var Lager-
á orðinu klám í lögum, og eng- krantz, menningarmálarit-
inn getur gefið hana. Hugtakið stjóri Dagens Nyheter. Hann
á að vera vítt, án þess að það hélt því fram, að yfirleitt mætti
sé þess vegna óljóst. Við verð- ekki koma til aðgerða gegn
um að nota skynsemi og með- prentuðum ritum. „Víst er
fæddan skilning. Það eiga að hægt að finna klámbókmennt-
vera takmörk fyrir því hvað ir“, sagði hann, ,,en prentfrels-
rithöfundur má skrifa á kyn- ið er miklu mikilvægara en út-
ferðissviðinu. Maður hlýtur að rýming slíkra bókmennta. Ég
geta krafizt einhvers lágmarlts þekki ekert skáldverk, sem
hreinleika“. | hefja skuli málaferli út af-“,
Prófessorinn kvað Norðmenn sagði Lagerkrantz. „Mykle hef
ekki þurfa að skammast sín fyr ur unnið mikilsvert starf til
ir lagagreinina gegn klámi. að létta mönnum lífið. Rúbín-
Hann kvað raunhyggju, er inn er alvarlegt verk, sem
geng'i mjög langt, ekki leiða til menn í Noregi ættu að vera
neinna frelsunar, heldur mundi stoltir af. Ef rétturinn dæmir
hún kalla fram áköf púrítönsk bókina sem klám, þá dæmir
viðbrögð. „Krafa listarinnar um hann sjálft lífið sem klám,
fullt frelsi sikal talið óskert, en sannleikann sem. skaðsaman
þetta frelsi er hægt að misnota, og heiminn léttúðugan“, sagði
eins og hvert annað. Listamað- hann.
urinn verður að vera trúr inn- Ákærandinn, Riekeles lög-
sæi sínu, en það þýðir ekk:, fræðingur, ræddi fvrst i ræðu
að hann sé laus við alla ábyrgð. sinni um sambandið rnilli 100.
Takmörkunin liggur ekki fyrst greinar stjórnarskrárinnar um
og fremst í því efni, sem farið prentfrelsi og 211. greinar hegn
þýzka flokkunarfélagsins Ger- taka 19 íslenzkir Rstamenn þátt
manischer Lloyds, fyrir útsjáv- . hinni miklu samnorrænu
ar fiskiskip með styrkingufyr- myndlistarsýningU) er opnuð
ir siglingu í ís. S'kipið var hins
vegar smíðað undir eftiriifi
skipaskoðunar ríkisins eins og
fyrr segir.
280 HESTOFL.
íbúðir áhafnar eru
lúkar
verftur í Gautaborg 12. þ. m.
Vegna þess þurfti að senda héft
an til Gautaborgar um 78 lista
verk, málverk, höggmyndir,
vefnað, steint gler og svartlist.
Hingað til hefur það verið
MARGAR GJAFIR
BORI/i’.
Strax og framkvæmdir hóf-
ust við lagfæringar á bæjarhús
unurn í Árbæ tóku að berast
gjafir til safnsins. Varð brátt
þröngt um safngripina í Skjala-
og minjasafni bæjarins í Skúla
túni 2 og voru þeir því fluttir
í Árbæ og ákveðið að opna safn
ið í haust og hafa opið fram
eftir hausti meðan veður leyfir.
Gefendur til safnsins skipta tug
um, en lang stærstar gjafir hafa
borizt frá Reykvíkingafélaginu
og Magnúsi Guðbjörnssyni
póstmanni. Þau hjónin Hulda
og Einar Sveinsson húsasmíða-
meistari gáfu Reykvíkingafé-
laginu á sínum tíma safn gam-
alla muna, sem móðir frú
Huldu, frú Þorbjörg Bergmann
frá Hafnarfirði, hafði safnað og
var tilætlunin, að þetta safn
yrði sett upp í Árbæ. Nú er
bærinn tók Árbæ aftur í sína
vörzlu, afhenti framkvæmda-
stjóri félagsins, Sveinn Þórðar-
son, bankaféhiiðir, safnið með
samþykki fyrri gefenda. Telur
það 378 skráða muni. í safni
og káettu, en skipstjóraklefi er hefðbundin venia að senda slík Magnúsar Guðbjö--
í brú. Rafmagnshitun er í öllu ar sýningadeildir landa í milli , •
skipinu, einnig er eldað við með skipum, en að þessu sinni
nssonar eru
skráðir munir um 150 talsins,
en fátt þeirra hefur enn verið
rafmagn. Aðalvél er 280 hest- ákváðu forráðamenn íslenzku alllent til safnsins þvf að gef-
öfl af MWM gerð. Skipið er bú- deildarinnar að láta flytja alla andi kefur akveðið, að verð-
ið vökva-tog og línu vindum. sýningarmunina loftleiðis, þar launagriplr og aðrir persónuleg-
Dýptarmælir er af Austur- sem það var talið miklu hag- ir munir vergj ekki afhentir
þýzkri gerð, og hefir hann kvæmara. fyrr en eftir sinn dag
reynst prýðilega. Einnig er Fyrsta sendingin fór héðan ( ' Arbæjarsafn er hugsað sem
skipið búið radar auk annarra með flugvél Loftleiða 19. þ. m. deild ur Skjala- og minjasafni
siglingatækja og firðtækja. , til Gautaborgar og í morgun Reykjavíkurbæjar aðallega mið
-----——------- I hin síðasta með Heklu. Var það ad vig þýðingu bæjarins sem
TOGARINN Karlsefni seldi m. a. geysistórt málverk eftir sveitabæjar og gististaðar fyr-
í Þýzkalandi í gær 224 lestir ^ Gunnlaug Schewing (2x3 m). ir ferðamenn. Er safnið fyrsti
fyrir 125 þús. mörk. Þá seldi ís , Tveir íslenzkir listamenn vjsir að bvggðasafni fyrir
borgin einnig í gær í Þýzka- j munu nú á förum héðan til þess Reykjavík, sem mætti hugsa
landi 122 lestir fvrir 80 þús. 1 að siá um uppsetningu sýning- sér í framtíðinni komið fyrir
mörk og Vöggur seldi einnig í arinnar og vera fulltrúar ís- á túninu, er gömul hús úr bæn-
gær 200 lestir fyriy 117 þús. , lenzkra myndl-istarmanna með um hafa verið flutt þangað og
mörk. an hún verður opin. ) safnað í þau viðeigándi munum.