Alþýðublaðið - 06.10.1957, Blaðsíða 4

Sunrrudagur 6. október 1957(

A I þ ý ð u b 1 a 8 i ð
HVERNIG í fjáranum á maí-
ur eiginlega að byrja svona af-
mæliskveðju? Ég er allra
manna óklókastur í ættfræð-
inni og get því ekki rakið ætt-
ii’ afmælisbarnsins aftur í gráa
forneskju, með tilheyrandi fróð
leik um að langa-langa-langa-
afi þess hafi verið mikilsmet-
inn forsöngvari við Víðimýrar-
'kirkju eðá aðra kirkju enn
eidri. Þessvegna: Skítt með ætt
fræðina. — Raunar ætti að
vera óhætt að byrja svona:
,.Einu sinni var-----“ því mörg
ævintýri hefjast á þeim orð-
mm. Og þá er bezt ég gerj. það.
Einu sinni var karl og kerl-
ing í koti sínu, og þau áttu sér
sori (við tölum ekki um dæt-
u-rnar í dag). Þau hétu Guð-
.R'.undur Jónsson og Guðrún
Stefánsdóttir, kotið hét Krossa
uas í Vallhólmi og sonurinn héí
Ste'fán. Sonurinn var fæddur 6.
okt’óber 1907 og er þess vegna
fimmtugur í dag, ef ég hef reikn
a3 rétt. í æsku sýslaði hann
v’ð sauðfé og aðrar skepnur,
-eins og_ drengja var siður í
sveit á Islandi. Vafalítið hefúr
-drenginn dreymt stóra fram-
tíðardrauma, eins og gengur,
-snda var hann ekki gamall að
-árum þegar hann fór suður til
Eeykjavíkur og hóf rakaranám.
Ekki veit ’ég hve marga barka
lionum tókst að skráma áður
en hann lét af rakstri, en hitt
■vitum við öll, að sinn eigin
barka hefur hann varðveiít
fram á þennan dag með. mestu
prýði. Það er líka eins g'ott
fj'rir hann, því sá barki er eng
in einkaeign, heldur sameign
ailrar þjóðarinnar; þó er það
ekki barkinn einn, heidur þatí
:sem á bak við býr, og það er
■Stefán allur.
.ÍFátæki sveitapilturinn norð-
an úr Skagafirði náði eyrum
manna, sem ekki vildu að náð-
argáfa hans drukknaði í ral f
Stefán Islandi í liiutverki Cavaradossi í l’osca.
sápu og hárvötnum. Góðir
menn hvöttu hann og studau
til náms með þeirri þjóð, sem
fremst er talin standa í söng-
listinni. Á ítalíu var hann um
árabil við nám, og bar gæfu
til að kunna að velja og hafna,'
og notfæra sér vel þá tilsögn,
sem honum stóð til boða.
Fólki, sem ekki veit betur, kann
að þykja skrítið, að þetta skuli
talinn sérstakur kostur. Þó er
það svo. Ýmsir íslendingar hafa
síðar farið til söngnáms erlend-
is og lent þar í höndum mis-
jafnra söngkennara, sem eink-1
um hafa haft það sér til ágæt-
is að hæla nemendum, og þar
með blindað þá á alla gagnrýni,
Sennilega er hvergi eins auð-
velt að draga nemendur á asna
cyrunum og einmitt við söng-
nárn. Qg að líkindum er engin
stétt manna eins samvizkulaus
gagnvart nemendum (eins mikl
ar skepnur — altsvo) og söng-
kennarar. Ég get trútt um tal-
að, því ég kenndi söng um
nokkurra ára skeið. — En sem
sagt,. Stefán lét ekki glcpjast,
Guði sé Icf, en hélt sínu síriki,
leitaði og fann, lærði og þrosk-1
aðist.
Það hefur varla farið fram |
hjá blaðalesendum, að um þess- j
ar mundir eru liðin 25 ár frá
því er Stefán íslandi kom fyrst j
fram opinberlega á óperusviði.
Það var í Fiorenz á Ítalíu, í
hlutverki Cavaradossi í „Tos-
ca“, því sarxia hlutverki er
hann nú síðustu dagana hefur
sungið í Þjóðleikhúsinu okkar.
— Gg senn eru tuttugu ár lið-
in frá því Stefán réðst að Kon-
unglega leikhúsinu í Kaup-
mannahöfn. Þar hefur hann
hlotið virðingar miklar, og það
sem meira er um vert, fádæma
vinsældir hjá áheyrendum. Vin j
sældir heíur hann hlotið, hvar
sem hann hefur farið, en þó j
hvergi meiri en hjá þjóð sinni, l
sem um áratugi hefur taliö ]
hann einn af eftirlætissonum j
sínum. Við hcíum að vísu ekki
fengið að njóta hans eins og við j
helzt vildum, en þökkum það,
að hann hefur borið hróður j
lands og þjóðar út um víða ver-
öld.
Ég sé nú að ég verð að fara
að draga saman seglin, ef ég
á að ná landi með þessi skrif
mín. Annars gæti farið svo að
þetta yrði einskonar framhalds-
saga í Aiþýðublaðinu, ellegar
þá að blaðið yrSi að úthýsa aug
lýsingum í stórum stíl, og' þann
fjanda vil ég ekki gera mínum
vini, ritstjóranum. Annars veit
ég að hann telur ekki eftir mér
einn eða tvo dálka í dag, þegar
Stefán íslandi á í hlut.
Það er svo.margt, sem leitar
á hugann í einu, að maður veit
svei mér ekki hvað á að skrifa
næst. Og satt að segja þarf ekki
að skrifa annað en þetta: „Hann
Stefán er fimmtugur í dag. Við
óskum hvert öðru til hamingiu.
og þá einkum með vonina urn
mörg ánægjuleg starfsár enn.“
— Því það sjá jú allir, Guð og
Íslendingar, að það er jafnrnik-
ið út í hött að tala lang.t mál
um list Stefáns, yndislega rödd,
túlkun hans og svo framvegis,
Framhald á 9. síðu.
ii

f
r-
*«
KVIKMYNÐAIIÁTÍÐIN
í CANNES.
10. kvikmyndahátíðin i
Cannes var haldinn á síðast-
liðnu sumri og' má segja um
hana að alit hafi að rneira
eða minna leiti farið í handa-
skolum, því að svo ákafir
voru þeir er ráku áróður fyr-
ir einstökum myndum, að
dómarar og starfsmenn við
fréttastofunnar voru orðnir
gersamiega ruglaðir.
Peter Baker er einn framá-
'manna við hinn brezka kvik-
mýjidaiðnað og segir hann í
gr-ern er hann sltrifar um há-
tíöina, að þar hafi verið um
að ræða stærstu móðgun er
fram hafi komið við ti'l þessa
við llst þá er falin er í góðum
myndum.
Þariia hafi verið á boðstól-
um ágætismyndir eins og:
,,Le Notti di Cabirai“ frá
Fellini, „Ceiui Qui Ðroit
Mourir“, frá Dassin, „Det
sjuende inseglet“ frá Inge-
mar Bergmann, „Friendly
Persuasion“, frá Wyler og
„Don Quixote“ frá Kozinl-
sev. Þarna hafi iíka verið
margir af helsíu kvikmynda
framleiðendum heims, eins
og: Robert Bresson, George
Stevens, José Ferrer, Philip
Leacock, Henry Fonda, Mel-
ina Mercouri og Izolda Izvit-
skaia.
Þrdtt fyrir þetta allt sam-
an lýsir hann hátíðinni svo
að enginn hafi mátt vera að
því að sinna störfum sínum
fyrir öðrum málurn og athygl
in t. d. einu sinni beinst al-
gerlega að stúlku er hugðist
ná frægð fyrir að leyfa Ijós-
myndurum að mynda sig er
hún lyfti lítið eitt pilsinu, en
þegar hún lét eftir þeim með
að lyfta því æ meira og meira,
þá endaði. þetta með því að
hún varð að berja þá frá sér.
Um leið og þeir stcru sluppu
út úr Palais des Festivals,
þutu þeir í næstu kvikmynda
hús til að sjá ýmsa „best.sell-
ers“, sem 'oúið var að gyila
með óheyrilegu auglýsinga-
skrumi fyrir þeim.
Hann segir að sig undri að
clómnefndin skyidi yfirleitt
geta starfáð í þessu andrúms-
loíti, sem var svo aumt'að á
frétíastofunni týndist hin oo-
inbera tilkynning um hvefjar
myndir hefðu verið valdar
þær beztu, í hrúgu af auglýs-
ingabæklingum og- fannst
ekki aftur fyrr en eftir langa
leit.
Segir hann svo að vart sé
hægt að vænta þess að þeir,
sem á annað borð taka iðju
sína alvarlega nnuii halda á-
fram að reyna að senda mynd
ir til Cannes, nema stór breyt
ing verði á, því að ástandið
sé algjörlega óþoiandi.
Myndir, sem hlutskarpast-
ar urðu voru:
Gulipálmaverðlaun: Friend
ly Persuasion, amerísk.
Sérstök verðlaun: They
Loved life, póisk og Det sjun-
de ínseglet, sænsk.
Scrstök verölaun fyrir góða
sviðsetningu: The Forty First,
rússnesk.
Besta leikstjórn hlaut Rob-
ert Bresson fyrir Un con-
dahne a mort s’est echappe,
frönsk.
Fyrir bestan leik: Giuietla
Masina fyrir leik sinn í mynd
inni Le Notti di Cabiriá,
ítolsk.
Þarna mun yfirieitt vera
rátt dæmt, en þó telur hann
það vafamál og býst alls ekki
við að svo veröi framvegis, ef
auglýsingaái’óðurinn verður
ekki gerður brottrækur frá
hátíðinni í öllum myndum,
eða réttar sagt ómyndum.
Úr mynd Ingemar Bcrgmann, Dct sjunde inseglet.
r
SAMTININGUR
GAGNSLAUS KVEFMEÐUL.
STÓRFÉ er á hverjum degi eyti
í gagnlaus kvefmeðul, segir
læknir nokkur, enskur. Flest
kvef og hóstameðul eru gagns
laus og gera ekki annað að
verkum en hafa slæm áhrif á
magann. Hann kemur og með
uppskrift af bezta kvefmeðal-
inu. Það á bara að blanda dá-
litlu af salti og bökunaiduftl
sanian við heitt vatn. Það er
allur galdurinn.
—o—
KONUR EIGA A.Ð STANDA
VÖRÐ í UMFER’ÐINNI.
ÞAÐ verður ekkert spaug að
brjóta umferðarreglurnar í
Stokkhólmi, en þó getur verið
að karlmönnum þyki sízt
vcrra en verið hefur að láta
taka sig fasta. Það á nefni-
lega að láta konur standa vörð
í umferðinni cg væntanlega.
vcrða þær ekki síður strang-
ar en aðrir laganna verðir.
Þær ver'ða alit fjöi'utíu og
sækja námskeið í tvo mánnði,
áður cn þeim verður sleppt
út í umferðina. Þær verða
mest í miðborginni, og eiga að
vera á verði við bifreiðastæði,
sjá um að þar fari allt fram eft
ir settum reglum, og leiðbeina
löghlýðnum ökumönnum i
þrönginni.
—o—
SKAMMBYSSA OG
SAXAFÓNN.
FYRST kemur maður í hljóð-
færaverzlun og kaupir saxa-
fón, síðan kemur sá, sem á
lieima í næstu íbúð, og kaup-
ir skammbyssu. Þetta er á-
stæðan fyrir því, að Le Brun
í París, hljóðfærayerzlun, cr
farin að selja skotvopn með
hljóðfærunum.
—o—
GAMALT ÞJÓÐRÁÐ.
KONA nokkur í Lundúnum,
sem tekin hafði verið föst
fyrir að vera augafull á al-
mannafæri bað um leyfi til að
þakka lögrcgluþjóninum fyr-
ir vikið „þessum dásamlega
manni“, eins og hún komst að
orði, „scm he'fur bjargað lífi
mínu. Er það ekki dásamlegt“,
hélt hún áfram, „að við skul-
um eiga að svo dásamlega
iögreglumenn. Guð blessi
hann fyrir það, sem hann
gerði fyrir er hann tók mig
fasta“. Konan slapp við hegn-
ingu.
ATOMJÁRiNBRAUTIR.
ÞÆR upplýsingar komu fram
á þingi járnbrautarfélaga í
Bandaríkjunum, sem var ný-
lega haldið, að 19f>0 verði fai’-
ið að taka í notkun kjarnorku-
knúnar eimreiðir. Fyrsta
kiarnorkuknúna eimreiðin er
ekki samkeppnisfær við dies-
elvélar, en að því kvað koma
um 1900.
—o—
FLEIRI VEI'KIR EN VITA.
KOMIÐ hefur á daginn, að
fleiri muni veikir í stórborg-
unum, en vita það. I Stokk-
hólmi var nýlega gerð rann-
sókn á heilbrigði manna.
Skyldu teknir fyrir 3646 til
rannsóknar en um þriðjungur
neitaði. Af af-ganginum 2504,
reyndust aðeins 479 alheilir
heilsu. Hinir þjáðust' af alls-
konar sjúkdómum, sumum
hættulegum. Rannsókn þessi
var ærið umfangsmikil segja
blöðin frá Norðurlöndum.
Þykír af henni mega ráða, að
fim’mti hver íbúi stórborg-
anan sé veikur án þess að vita
það.