Vísir - 24.12.1926, Síða 6

GLEÐILEC JÓLl
ölgerðin Egitt Skcdlagrimaaon.
CLEÐILEG JÓL!
Jóh. Ög m. Oddason.
CLEÐILEC JÓL!
Skóbúð Reykjavíl(tir.
CLEÐILEC JÓL!
Sigurþór Jónsson úrsmiðw.
GLEÐILEGRA JÓLA
ósþum við öllum okkar viðskrftavtnum.
Ásg. C. Cunnlaugsson & Co.
CLEÐILECRA JÓLA
óska eg öllum viðskiftavinum mímcm
nœr og fjœf.
Jes Z'tmsen.
Óþolinmæði.
Jólasaga ejtir Guðbrand Jónsson.
Eiríkur E. Harold, — Harold
fasteignasali frá Saskatoon, Sas-
katchewan, Canada, — gekk óþol-
inmóöur fram og aftur á járn-
brautarstöðinni í Liverpool. Hann
var afaróþolinmóður. Fótaburöur-
inn og hver hreyfing bar vott um
þessa samanreknu, jaxlbítandi og
alveg árangurslausu ákefö, sem
kölluð er óþolinmæði.
Hann stappaði niður fótunum,
rétt eins og lestin til Edinborgar,
sem hann var að bíða eftir, myndi
við það renna upp að stéttinni,
eins og vatnið úr klettinum á eyði-
mörkinni foröum, þegar Móses
laust hann með staf sínum. En
hún kom ekki, sem ekki var heldur
von, því áætlunartími hennar var
fyrst að fimm mínútum liðnum.
Svo beit Harold á þunnar var-
irnar og starði út eftir teinunxnn,
og var líkastur því, sem stæði
hann sjálfur við ketil eimreiðar-
innar, og væri að rembast við að
láta hana hafa sem mesta ferð.
En alt kom fyrir ekki, því að
lestin fór eftir áætluninni, en ekki
eftir óþolinmæði Eiríks E. Har-
old, fasteignasala frá Saskatoon.
Hún var reyndar ekki ein um það.
En Mr. Harold skildi ekkert í því,
og það var líklega varla von, því
hann var búinn að bera óþolin-
móður í 25 ár.
í öll þau ár hafði hann stefnt
að ákveðnu takmarki. Hann hafði
alt af verið að færast nær því.
Og alt af hafði hann, eftir því
sem nær dró, verið að verða óþol-
inmóðari og óþolinmóðari. En nú,
þegar ekki var nema seiling að
því, og hann var með hendina búna
til grips, tók þó út yfir.
Svona hafði hann beðið í stund-
arfjórðung, svo órór, að hinir, sem
með rósemi höfðu beðið, þonum
til samlætis, höfðu varla haft af
honum augun. Svo heyrði hann
másið i eimreiðinni, og úr því
fanst honum tíminn standa í stað,
eða jafnvel hörfa aftur á bak. Og
þó skifti úr því engum togum, að
lestin kæmi.
„Ætlar bölvuð lestin aldrei að
geta dragnast inn,“ tautaði hann
á íslensku. En varla var hann bú-
inn að sleppa orðinu, þá stóð lest-
in við stéttina. Og svo varð alt
að einni kvikandi mannkös.
Það var ekki ósvipað að horfa
í manniðuna, eins og að líta í
straumhart fljót. Mannfólkið var
eins og öldurnar á flúðinni, sem
risu og sukku endalaust. Hreyf-
ingarnar voru eins og eldingar,
sem hverjar ráku aðra, svo hart
og títt, að manni gat legið við
að sundla.
En Mr. Harold sinti þessu ekki.
Hann þreif handtösku sína, og
steypti sér, —- öðruvísi verður það
ekki orðað, — inn í röstina.
Straumurinn var harður, og sitt
á hvað. Sumir ætluðu inn i lest-
ina og aðrir út úr henni, og vék
enginn fyrir öðrum, og ekki held-
ur fyrir Mr. Harold. En hann
skildi það ekki, því að hann hafði
r.ú verið óþolinmóður i 25 ár.
Svo beit hann aftur á vörina, —
iiann hafði alt af gert það, þegar
mikið lá við, og með góðum á-
rangri, — og klauf strauminn svo
að alt sópaðist til hliðar. Hann
hafði alt af sópað öllu til hliðar.
Og fólkið í kösinni, heiðarlegir,
útsláttarlausir borgarar, sem gengu
eftir götu lífsins með seinagangi
almanaksins, litu hissa á þennan
berserk, sem óð fram, bítandi
skjaldarrendur, ■ og skeytti um
ekkert nema sjálfan sig. Svo litu
þeir á klukkuna, — hið sítifandi
hjarta í lífi þeirra, — og hristu
höfuðin stein-grallaralausir. —
Nógur timi.
En Mr. Harold ruddist inn S
lestina, og kastaði sér í sæti í horn-
inu hjá glugganum í einum fyrsta
flokks klefanum, og leit með fyr-
irlitningu út á hópinn. — Að hann
skyldi hafa þolinmæöi til að bíða
þetta.
Hann leit á klukkuna: „Skyldi
lestin ekki ætla að komast af
stað?“ Svo fór um hana titringur,
hún tók kipp aftur á bak, og
skreið svo eins og ormur úr hýði
út undan glerhvelfingunni, fyrst
hægt og hægt, en svo fljótar og
fljótar, uns hún þaut eins og kólf-
ur áfram, áfram, áfram.--------
Það féll eitthvað, sem líktist ró
yfir Eirík E. Harold frá Saska-
toon. Það var eins og lestinni tæk-
ist að verða óþolinmæðinni í hon-
um samsíða.
Hann tók upp dagblað, hallað-
ist upp í homið og reyndi að lesa.
En blaðið hneig fljótt ofan á hné
honum.
Hann starði fram undan sér.
Og öll árin, — þessi löngu 25 ár,
liðu um hug hans. Stundir og dag-
ar, vikur og mánuðir, og árin, —
öll þessí ódrepandi ár. — —• —•
Hann hét Eiríkur Eiriksson og
var úr Reykjavík. Faðir hans var
Haraldsson, — þaðan kom honum
nafnið Harold, — og hann hafði
verið á skútu, —■ einni af fyrstu
skútunum, sem héðan gengu. En
skútau strandaði, einu sinni þegar
hún var vel vátrygð, — slíkt bar
stundum við í þá daga, — og fað-
ir Eiríks drukknaði. Þá var hann
tveggja ára.
Móðir hans reyndi að halda sér
og honum frá sveit. Hún bar
vatn, fór í laugar, var í kolum
og i öllu, sem hægt var að fá
peninga fyrir, hvort sem erfitt var
eða ekki, svo hún hefði ofan í
sig og drenginn. Bæinn, sem hún
bjó í, í Skuggahverfinu, átti hún.
Það var léttir að því. En róður-
inn var samt þungur, og einn vet-
ur varð henni hvað þyngstur. At-
vinnan brást, alt brást, og marg-
oft hafði hún ekki mat nema
handa Eiríki einum. Hann var þá
á 15. ári, og var hafður til ýmis-
konar vika hér og hvar. En til
sjós hafði móðir hans aldrei viljað
láta hann fara. Margir Iágu henni
á hálsi fyrir það, en hún mundi
eftir vátrygðu skútunni, og lét sér
á sama standa. Svo kom þessi vet-
ur. Það var einmunatið, Annan
eins vetur mundu varla elstu menn.
Snjór féll fyrst á Þorláksmessu.
En fyrir fátæklinga var það fim-
bulvetur, þrátt fyrir alla blíðu.
Það var, eins og á óskiljanlegan
hátt; komið drep í alla atvinnu.
Svo sagði hún sig til sveitar í
9. viku vefrar.
Fátækranefndin, — þessi óbil-
andi hjálparhella allra þeirra, sem
engan eiga að nema föðurlandið,
— hélt fund, með umræðum og
atkvæðagreiðslum um tillögur og
rökstuddar dagskrár, og samþykti
að leggja Þuríði framfærslufé, en
að fá Eiríki farareyri til Vestur-
heims. f þá daga var Canada
nokkurskonar vara-sveitasjóður
allra hreppsfélaga á fslandi.
Eiríkur mundi eftir seinustu jól-
unum, í bænum hjá móður sinni.
Honum gleymdust þau aldrei. Þau
höfðu geirneglst inn í vitund hans.
Það var logndrífa, — skæðadrífa
— úti. Þetta einkennilega, milda
vetrarveður, sem á svo vel við jól-
in. Móðir hans hafði hrísgrjóna-
graut og hangikjöt á borðum. Og
síðsfh hafði sá matur, þó hann
hefði reyndar borðað margar krás-
ir eftir það,'virst honum vera hið
eftirsóknarverðasta sælgæti- í
heimi, — og hann hafði aldrei
bragðað hann síðan. Svo kveikti
hún á jólahríslunni. Það var ekki
lifandi grenitré með angandi barri,
eins og nú tíðkast. Það var staur,
— venjulegur, sívalur, illa hefl-
aður staur, og í hann voru reknar
tegldar spýtur, svo sem í greina
stað, en alt var vafið þurkuðu
lyngi. Á trénu loguðu 5—6 kertþ.
og á borðinu lágu mórauðir, ÍS-
lenskir ullarsokkar, — það var
breiður, hvítur jaðar á bolunum
að ofanverðu. Þá hafði Þuríður
prjónaö sjálf handa Eiríki, — þat^
var allur sá farareyrir, sem hún
. gat lagt honum. Þeir höfðu kost-
að sjálfsafneitun, sem var jafn-
virði auðæfa, er kaupa mátti fyr-
ir borgir og skrúðgrænar lendur,-
ef sjálfsafneitun væri lögreyrjr.
Og Eiríki fanst ljóminn af mis-
litu kertisskörunum vera sú dýr-
legasta birta, sem hann hafði séð,
— Fyrst i janúar fór Eiríkur til'
Vesturheims, á kostnað föður-
landsins.
Hann stóð lengst aftur á þilfari
á „Lauru“ gömlu og leit inn yfir
bæinn, — þennan kotbæ, þar seni
hver þekti annan, og vissi hvort
köttur nágrannans var grár eðá-
bröndóttur.
Hann leit inn yfir bæinn, og sá
grilla í steinolíutýrumar á götuil-
um, og honum fanst eins og hert
væri að hjartanu í sér. Það var
þessi einkennilega tilfinning, sem
grípur mann þegar maður er aö
skilja við einhvem eða eitthvað,.
sem manni er kært. Það er ómögu-
legt að lýsa þessum bæði líkam-r
lega og andlega sársauka, sem er
blandinn því beiska hunangi, sem
gleðin þá er, og sem, þó furðu-
legt megi virðast, fylgir öllum
raunum. Það var útfararblær yfir
öllu, en hann vissi ekki hvort hanre
var líkið eða syrgjandinm
Og honum fanst eins og frá
bænum legði út til hans ilminn af
síðasta jólamat móður hans, og
bjarmann af ljósunum á jólatrénu
hennar. Hann fann, að honum var
nú rykt með rótum upp úr sínum
eðlilega jarðvegi. Og hann fann,.
að hann þurfti að komast í hann
aftur. Þar og hvergi annarstaðar
gat hann þrifist. Hann vissi, að
hann gat ekki snúið aftur nú. Og
hann óx alt í einu og varð a&
manni, með vilja og krafti. Hann
ásetti sér að vinna og vinna, vinna
sér fé, verða auðugur maður, og
köma svo heim í jólamatar-ilm
móður sinnar, og heim í bjarmanm
af litla, lélega lyngtrénu.
Það var ekki lengur blautgeðja
unglingur, sem stóð á afturþilfari
„Lauru“, heldur harðvítugur, ung-
ur maður, sem beit á vörina. —r
Lestin tók snögt viðbragð, og
Eiríkur E. Harold, fasteignasalir
frá Saskatoon, leit upp sem
snöggvast, en hvarf "fljótt aftur
ofan í sjálfan sig.-------—
Hann fór í skógarhögg, þegar
vestur kom. Hann feldi ótal trjá-
stofna, og safnaði dollar eftir doll-
ar. En hann sá fljótt, að þó hann
ynni Ijósaskiftanna á milli, þá yrði
hann aldrei auðugur á því, svo
fljótt sem þyrfti. Hann var orð-
inn óþolinmóður að komast heim
í bæinn i Skuggahverfinu til jóla-
trésins hennar móður sinnar.
Hann beit á vörina, keypti gull-
nemaáhöld, sleða og hunda, og
hélt til Klondyke.
Hann leitaði að gulli, hann svalt
og hann kól. En hann leitaði og'
leitaði stöðugt. Æskuholdin og lit-
arhátturinn voru horfin, hann var
orðinn skininn og þunnur, eins og
vestmenn eru. En óþolinmæðin rak
hann áfram.
Um síðir fann hann gullæðina.
Hún var lítil, en notadrjúg. Á
skömmutn tíma var hún tóm, en-
hann efnaður maður.
Óþolinmæðin jókst með hverjuni'
græddum eyri, og altaf fanst
honum hann vera óendanlega
fjarri takmarkinu. Hann vildi og
þurfti að eignast meira, áður en'
hann færi heim til íslensfca jóla-
trésins.
Hann fluttist til Saskatoon, og
gerðist fasteignasali. Hann beit á
vörina og ýtti til hliðar. Hann
græddi á tá og fingri, og varö
með auðugustu mönnum þar í
grendinni. Hann — Harold fast-
eignasali — var þektur um alt
fylkið og víðar um Canada. Og
ekki að góðu, því að hann var