Vísir - 19.12.1941, Page 2

2
VlSIR
VÍSIP
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁPAN VfSIR H.F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson
Skrifst.: Félagsprentsmiðjunni
Afgreiðsla: Hverfisgötn 12
(Gen^ið inn frá Ingólfsstræti)
Símar 1660 (5 línur).
Verð kr. 3,00 á mánuði.
Lausasala 15 og 25 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Afuröaverðið
og dýrtíðin.
^ það hefir verið bent, að Páll
Zophoníasson hafi ekki
fengið að svara fyrir sig í Tim-
anum. Nú eru kornin fjögur
blöð, síðan Páll hafði greinar-
gerð sína tilbúna, og ennþá held-
ur hann áfram að „vekja eftir-
tekt með fjarveru sinni“. Sá er
vinur, sem í raun reynist. Páll
er formaður í mjólkurverðlags-
nefnd. Hann hefir lent í meiri
klípu en nokkru sinni fyr. Og
þá er vináttan ekki meiri en það,
að flokksblað hans er honum
„lokað land“. Ýmsir hafa þótt
óvægnir við Pál í sambandi við
mjólkurhækkunina. En Timinn
liefir þó dæmt hann harðast.
Hann hefir afneitað honum á
erfiðleikastundu, haft röksemd-
ir hans að engu og bundið fyrir
munninn á honum. Og Timinn
hefir gert meira en það. Hann
hefir birt grein frá framkxvæmd-
arstjóra Mjólkursamsölunnar,
þar sem ýmsum helztu fullyrð-
ingum Páls er vísað á bug.
Tíminn var fyrst eitthvað að
bera í bætifláka fyrir ákvörðun
mjólkurverðlagsnefndar. Nú
hefir hann gefizt upp við það.
Má um það segja, að bragð er að
þá bamið finnur. Hingað til hef-
ir blaðið ekki talið eftir sér að
verja gerðir flokksbræðra sinna,
þótt hæpnar væru. En öllu má
ofbjóða. Þeir Páll Zophoníasson
og Egill í Sigtúnum hafa að
þessu sinni komið ár sinni svo
fyrir borð, að þeir eiga hvergi
griðland — ekki einu sinni í
Tímanum. Það er ekki verið að
sakfella Tímann fyrir að sjá
svona að sér. En einhvern tíma
hefði það þótt tíðindum sæta, ef
tveir svona áberandi leiðtogar
Framsóknar hefðu einskis
skjóls mátt leita i aðalmálgagni
flokksins.
Stærsta sveiflan, sem orðið
hefir til hækkunar dýrtíðinni,
varð haustið 1940, er kjötið var
liækkað um 70% — samtímis
þvi, að kaup launþega hafði ekki
hækkað nema um 27%. Hér var
það skarð rofið í múrinn, sem
stjórnin hafði lýst yfir að hún
vildi hafa til vamar dýrtíðinni,
að hugsandi mönnum var þegar
ljóst, að alvarlegar afleiðingar
mundu af hljótast. En það var
hreinasta goðgá, að minnast á
þetta. Tímamenn réðust eins og
grimmir vargar á hvern þann,
sem leyfði sér að benda á „há-
karlinn í kjölfarinu“.
Þá var Páll sá, er nú er í ónáð
fallinn, ennþá í postulatölu. Þá
var það góð latína, að engum ó-
brjáluðum manni þætti kjötið
„nógu hátt“. Páll lagði grund-
völlinnað þessari hækkun í kjöt-
verðlagsnefndinni, alveg eins og
hann lagði nú grundvöllinn að
mjólkurhækkuninni í mjólkur-
verðlagsnefnd. Þá neituðu
flokksmenn hans algerlega að
opna augun fyrir augljósum af-
leiðingum þessarar ráðstöfunar,
hvemig sem á það var bent.
Tíminn lýsti því yfir eins og
ekkert væri, að auðvitað hlyti
almenn kauphækkun að koma
á eftir, en — hvað gerði það til?
Kapphlaupið milli kauplags
og verðlags hófst fyrir alvöru
Frá Vestur-íslendingum:
Merkileg kirkjubygging í íslend-
inga-byggð í Kanada.
J lendingar, sem í heimalandinu búa, lesa alltaf með ánægju
um störf og athafnir þeirra landsins bama, er búa vestan
hafs. Þ. 9. október s. 1. birti Lögberg grein þá, sem hér fer á eftir,
um merkilegt atvik í kirkjusögu íslendinga vestra. Munu marg-
ir hér hafa gaman af að fræðast um þetta mál og birtir Vísir
því greinina óbreytta.
Athöfn sú liin fjölmnna, er
fram fór s.l. sunnudag (5. okt.)
við Vogar-pósthús, mun lengi
talin merkileg í annálum eystri
byggðar við Manitobavatn, og
reyndar einstæð í kirkjusögu
Vestur-íslendinga. Þann dag var
byggðarkirkja sú, er menn
höfðu reisl þar í sumar, tekin til
opinberra afnota með liátiðlegri
guðsþjónustu. Tveir prestar,
séra Guðmundur Árnason og
séra Valdimar J. Eylands, fluttu
ræður og skírðu börn. Vel æfð-
ur og stór söngflokkur byggða-
fólks lagði til fagran og voldug-
an sálmasöng. Auk þess söng
Charlie Klemenz, kaupmaður
frá Ashern, einsöng. Kirkjan
stendur á fögrum stað við vatn-
ið, nálægt póstliúsinu á Vogar.
Er hún i alla staði hið snotrasta
hús, er tekur um 150 manns í
sæti, þegar hún er fullskipuð.
En við þessa fyrstu 'guðsþjón-
ustu munu naumast allir hafa
komizt inn, sem á staðnum
voru. Grettistaki því, sem þessi
bygging hlýtur að teljast í strjál-
byggðinni, varð aðeins lyft með
saintökum byggðarmanna. —
Enda munu samtök manna liafa
verið næsta almenn um fyrir-
tækið. Lögðu ýmsir til fé og
aðrir dagsverk, og sumir livoru-
tveggja í riflegum mæli. En það,
sem giftudi-ýgst var til fram-
kvæinda, var hugsjónin, sem
hrinti þessu verki af stað og
færði það fram til lykta. Menn
munu lengi hafa fundið til vörit-
unar á kirkju í þessari sveit, en
fámenni og skoðanamunur í trú-
málum dró úr framkvæmdum,
unz nokkrir vökumenn hyggð-
arinnar úr báðum flokkum tóku
sig saman og ákváðu að byggja
kirkju, sem væri svo há og víð
milli veggja, að rúmað gæti alla
byggðarmenn, • án tillits til
skoðana og flokksfylgis i trú-
málum. Fyrir nokkrum áratug-
um Iiefði samvinna af þessu tagi
þótt óhugsanleg, og til munu
þeir enn vera, sem telja liana
varhugaverða. Af samvinnu
þeirri, sem hér um ræðir, munu
sumir ef til vill draga þá álykt-
un, að nú sé svo lcomið, a. m. k. i
þessari hyggð, að enginn munur
sé lengur í meðvitund fólksins
á trúarstefnum lúterskra og
sambandsmanna. Hitt mun jió
sanni nær, að sannfæring manna
hefir í engu breytzt, en umburð-
arlyndið hefir aukizt, þannig að
mönnum skilst að það sé engin
óhæfa, að sitja undir sama þaki,
jafnvel við guðsþjónustur, þó
margt heri á milli í skoðunum
um trú og lieimspeki. Athöfn
þessi fór fram vh’ðulega og í
fyllsta hróðerni, enda þótt prest-
arnir livor um sig túlkuðu af-
stöðu sína og kenningar um eðli
kirkjunnar og hlutverk kristin-
dómsins afdráttarlaust, í fullri
einurð og með næsta ólíkum
hætti. Mun það ætlun byggðar-
manna, að því dæmi verði fylgt í
framtiðinni. Er liverjum presti,
sem koma kann á þessar slóðir,
heimilt að flytja guðsþjónustur
í kirkju þéssari, án þess að fara
í felur með sannfæring sína, en
þó svo, að liann flytji mál sitt á-
deilulaust og með kærleika fyrir
sannleikanuhi, eins og liann
hlasir við samvizku hans og sál-
arsjón. Hlýtur þetta að teljast
skynsamleg og heilbrigð afstaða,
J)ví Jiað mun jafnan reynast satt,
einnig að J>ví er við kemur kenn-
ingum trúarhragðanna, að ]>að
heldur velli, sem hæfast er.
Prédikunarstóll hafði verið
smíðaður heima, og sömuleiðis
hekkir. Orgel í kirkjuna liöfðu
hörn Jóns frá Sleðbrjót gefið í
minningu um móður sína, sem
er nýlega látin. Guðmundur F.
Jónasson, kaupmaður í Winni-
peg, sem alinn er upp í þessari
hyggð, lýsti því yfir við guðs-
þjónustu þessa, að liann hefði á-
kveðið að gefa kirkjunni altari
í minningu um Guðrúnu móður
sína, sem er látin fyrir rúmlega
þremur árum. Kirkjunni var
einnig afhent stór og vönduð
Biblía ,gjöf frá Brezka og Er-
lenda Biblíufélaginu í Winni-
peg. V. J. E.
OOOOOOOCXSOOOOOOOOCOÍXSCSOOÍKSÍSOOOOOOOÍÍOOSSÖOOOOOOOOOOOOOO*
BÆKUR
í fyrrahaust, þegar kjötverðið
var skyndilega hækkað, svo að
nam allt að þrefaldri þeirri
kauphælekun, sem þá var orðin.
Tímamenn töldu þá, og telja
máske sumir enn, ]>essa kjöt-
liækkun sér til einskærs gildis.
Nú eru þeir framleiðendur, sem
verða að borga margfalt kaup
við það sem áður var, farnir að
sjá, að þetta var skammgóður
vermir. Það er eðlilegt að þetta
sé rifjað upp nú, þegar Tíma-
menn bera það blákalt fram, að
engir nema þeir vilji eða hafi
viljað halda dýrtiðinni í skefj-
um. . Ef Timamenn- vilja að
þeim sé öðrurn fremur þakkað
hækkun afurðaverðsins, verða
þeir líka að sætta sig við að
þeim sé öðrum fremur kennt
um hækkun dýrtíðarinnar.
Nú er Páll sá, er mest lofið
hlaut fyrir kjöthækkunina 1940
fallinn í ónáð fyrir mjólkur-
hækkunina 1941. Nú er sjálfur
postulinn settur út af sakra-
menti i flokksblaði sínu. Hann
gegnir samt eftir sem áður for-
mennsku í báðum verðlags-
nefndum íslenzkra afurða, að
skipun Hermanns Jónassonar.
Hvað ætli líði fyrirætlunum
Páls um mjólkurverðið og
kjötverðið upp úr áramótunum
og hvemig ætli þær fyrirætlanir
komi heim við þann yfirlýsta á-
setning Hermanns Jónassonar,
að lialda dýrtíðinni 1 október-
vísitölu ? a
Magnús Ásgeirsson:
ÞÝDD LJÓÐ.
Útg. Ragnar Jónsson.
Það leikur ekki á tveim tung-
um, að Magnús Ásgeirsson er af-
kastamesti, en auk þess bezti
þýðandi þessa lands á hið
bundna mál. Auðgar hann ís-
lenzkar bókmenntir á ári hverju
um ýmis gullkorn heimsbók-
inenntanna og val lians á list-
rænum ljóðum bregst ekki, þótt
um smáljóð ein sé að ræða.
Smekkurinn er svo lireinn og
listrænn, virðingin fyrir listinni
svo rík, hugmyúdaauðgm svo
frábær og vald hans á máli voru
svo gott, að hvergi skeikar. —
Magnús er miklu meira en þýð-
andi, — hann er fyrst og fremst
skáld af guðs náð, en það sýna
þýðingar hans, sem margar
standa hvergi að baki frumtext-
anum, og sumar jafnvel framar
honum. Þetta á við um allt það,
sem Magnús hefir látið frá sér
fara til þessa, og ekki hefir hann
kastað höndum til kvæðavals
þessarar hókar. Þar eru stór-
skáld og meistarar, eða listrænir
„Iyrikerar“, sem of langt yrði
upp að telja, en allir ljóðelskir
menn munu hafa gaman af að
kynnast. En eg get ekki stillt
mig um að nefna hér tvo Ijóða-
flokka, annan einstæðan að efni
og formi, — hinn þá fegurstu
list, sem mannlegur andi fær
mótað í hreinsunareldi þjáninga
og rauna. Þau ljóð, sem eg á hér
við, eru „Tólfmenningarnir“ eft-
ir Alexander Bloclt, er fjallar
um byltinguna rússnesku, og
mjög hefir verið um deilt að
efni og formi, en hitt er „Kvæðið
um fangann“ eftir Oscar Wilde,
sem átt liefir ríkan þótt í að
skapa og halda við líði heims-
frægð þessa höfundar. Það leik-
ur sér enginn að því, að þýða
þetta verk þessa spekings og
meistara, en eg liygg að ekki
finnist margir blettir né hrukk-
ur á búningi og efni ljóðsins frá
hendi Magnúsar.
Þetta er bók, sem menn lesa
ekki sér til ánægju og gagns að-
in einu sinni. — Nei, hún er si-
gild meðan menn unna íslenzkri
tungu og listrænum ljóðum.
K. G.
K
Kjartan Gíslason
frá Mosfelli:
VOR SÓLSKINSÁR.
Útg. Jens Guðbjömsson.
Þetta er þriðja ljóðasafnið,
sem Kjartan Gislason frá Mos-
felli sendir frá sér, og það er
vafalaust þeirra bezt sem heild.
Með ljóðasafninu „Skrjáfar í
laufi“, sem birtist 1936, sannaði
Kjartan það, að hann er skáld
gott og yrkir mjög sérkennilega.
Hann hefir brotið sínar eigin
brautir, yrkir um hvarsdagslega
Iiluti á annan liátt en við eigum
að venjast. Mætti þar til sönnun-
ar nefna Ijóðið „Til naosans“,
„Nefndir“, „Hjá lyfsalanum“ o.
fl. o. fl. Iiið siðasttalda ljóð end-
ar á þennan veg:
„Hver af þínum skömmtum er
skástur
svo að skilnaðartár
væti vangana minna,
og hefir þú nokkum heftiplástur
á hjartasár
viðskiptavina þinna?“
Segja má að grunntónniim i
ljóðum Kjartans mótist af
liryggð, en hann bítur á jaxlinn,
þannig að hryggðin fær annar-
legan hljóm. Hann segir sjálfur:
„Því þó að lífið lami þrátt
mitt létta skap á margan hátt
og færi sérhvert bros í bann,
er bezt að leika glaðan mann.“
Þessi aðferð skáldsins, „að leika
glaðan mann“, gerir kvæði hans
létt, skemmtileg og aðlaðandi.
Menn hafa gaman af að lesa þau,
— höfundurinn hefir „humor-
istiskan sans“, gerir gys að líf-
inu eins og það birtist á ytra
lxirði:
„Hugina dregur sjórinn, sundið
og sólbað á angandi jörð.
Hann Adam dáist að Evu litlu
úti við Skerjafjörð."
Hinn nýi tími er allur annar en
æska miðaldra manns: ,
„Með uppstigningarsvip er sjálf-
sagt fátt
hjá sjálfum oss, en flest í hvers-
dagssporum.
En eitt er þó, sem ratar rétta átt:
reykuririn úr eldhússtrompum
vorum.“
En i siðasta ljóði bókarinnar,
„Vor sólskinsár“, segir á þessa
leið í fyrsta og siðasta erindi:
„Vér tökum oftast fyrir léttan
leik
vort líf og ausum úr ]>ess gleði-
brunnum.
Vér sogum lífsins sígarettureyk
og súpum nautnavín með þyrst-
um munnum.
Svo slciptir alll i einu um ljóð og
lag
og lífið krefur oss um stóra
borgun.
í augum þeim, sem hlæja hýrt
i dag,
er haustregn beiskra sorgartára
á morgun.“
Hér hafa ýms dæmi verið tekin
af handahófi, þannig að lesend-
ur gætu sjálfir um dæmt. — Um
kvæðin sem heild má segja, að
þau eru mörg ágæt og ekkert
þeirra neðan við meðallag, en
gott er að lesa þau oftar en einu
sinni, til þess að læra að meta
þau til fulls, og er slíkt einkenni
góðra ljóða.
Bókin er prentuð hjá Félags-
prentsmiðjunni og er allur frá-
gangur hinn glæsilegasti.
K. G.
K
ÁGÆT BÓK
samin af konu, sem lengi hefir |
átt í erfiðri sjúkdómsbaráttu.
HVORT ER BETRA?—
Sögur fyrir börn og ung-
linga. Útgefaridi: Guðrún
Sveinsdóttir.
Þessi litla bók (ca. 60 bls.)
greinir aðeins frá þvi, sem er
göfugt og til blessunar horfiiv
í bókinni eru 12 sögur, sem, hafa
þann sannleika að boða, sem er
til hjálpar og uppörfunar. Það
er svo dimmt i heiminum, að
vér liöfum ekki ráð á því, að
ganga framhjá ljósinu, sem sett
er í Ijósastiku: En þannig lít ég á
þessa bók, sem, rituð er áf konu,
sem liefir lengi verið veik, en á
þá trú, sem er í fylgd með bæn-
inni, og með bæninni er sótt
hjálp til lians, sem lætur kraft-
inn fullkomnast í veikleikanum.
Þeir, sem búa við sjúkdóms-
raunir, liafa svo oft veitt mér
holla fræðslu. Eg er í mikilli
þakkarskuld við baráttunnar
börn. Þar hefi ég séð kjarkinn
og þolgæðið.
Eg þekki þá konu, sem hefir
ritað bók þessa, og ég veit, að
sögurnar eru ritaðar í ]>eim
anda og af þeirri þrá, að héill
og gleði megi öðrum hlotnast.
Guðrúnu Sveinsdóttur langar
mjög til þess, að bókin seljist nú
um jólin.
Væri ekki mögulegt, að ungt
fólk vildi eyða nokkrum kvöld-
stunidum í þvi skyni, að selja
]>essa litlu, ágætu bók? Verðið
er kr. 1.25, og sölulaun yrðu
greidd. Upplýsingar er hægt að
fá í síma 3749.
Mér þætti vænt um, að mér
tækist livorttveggja, að gefa
bókinni meðmæli og stuðla að
l því, að bókin seldist.
Bj. J.
Krlstján Guðlaugsson
Hæstaréttarmálaflutningsmaður.
Skrifstofutími 10-12 og 1-6.
Hverfisgata 12. — Simi 3400.
Góðnr
bifreiðarstjóri
getur fengið atvinnu við að keyra góðan fólksbíl. — A. v. á.
Veggfóður og
veggfóðurslím
Vor
§ol§kin§ár
ljóðabók Kjartans J. Gíslasonar
frá Mosfelli er ábyggilega eftir-
tektarverðasta og skemmtileg-
asta Ijóðabók ársins.
Jakob Jóh. Smári segir í rit-
dómi um bókina:
„Hin skemmtilegu gaman-
kvæði hans eru ekki eintómt
gaman heldur renna þar dýpri
straumar undir niðri.-
Hann er eitt af oltkar fáu gam-
anskáldum, sem nokkurt veru-
legt gaman er að. Gaman hans
er fínt og fágað.
Kjartan er þegar orðinn eitt af góðskáldum vorum, — og
hann er skemmtilegt skáld“.
Nokkur eintök af bókinni eru tölusett, prentuð á verulega
góðan pappír bundin í mjúkt alskinn (cagrin) kosta þau kr.
20.00. I kápu kostar bókin kr. 10.00 og 13.50 í mjög smekk-
legu bandi. : : ; ; ; ; ;
Bókin er tilvalin jólagjöf. Kaupið hana
áöur en þaö veröur of seint.